หนงสอเรยนวชา สอสารอยางมประสทธภาพ รายวชา พท.12001 จ านวน 1 หนวยกต

ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย

บทท 1

หลกการและความส าคญของการสอสาร

สาระส าคญ ศกษาเรยนร เขาใจถงหลกการและความส าคญของการสอสารอยางมประสทธภาพ

ผลการเรยนรทคาดหวง อธบายหลกการและความส าคญของการสอสารอยางมประสทธภาพ

ขอบขายเนอหา เรองท 1 หลกการของการสอสาร

เรองท 2 ความส าคญของการสอสาร

เรองท 1 หลกการของการสอสาร

หลกกว าง ๆ ในการสอสารให มประสทธผลสงสด ได แก ความถกต องน าเชอถอ

ความถกต องน าเชอถอในทนมความหมายถงความถกต องน าเชอถอของสารและของบคคลผ ส งสารหรอแหล ง สารด วย ความน าเชอถอของแหล งสารขนกบลกษณะหลายประการ ได แก

1) ความร และประสบการณ ของผ ส งหรอแหล งสารเกยวกบเนอหาสาระทสอสารกน บคลกภาพของผ ส งสาร การม บคลกด มผลต อความเชอถอต อสารมาก เช น ผ ทดเปนผ ใหญ มนคง จรงจง เป นหลกฐาน ย อมน าเชอถอกว าผ ทดหลกหลก ไม จรงใจ หรอคนทมลกษณะ “กะล อน” 2) การมคณสมบตทสอดคล องสมพนธ กบเนอหาของสารมาก เช น คนทจะเป นตวแทนจ าหน ายเครองส าอาง ควรมหน าตาผวพรรณงดงาม ชางก อสร างหรอสถาปนก วศวกรเหมาะทจะโฆษณาวสดก อสร าง หรอแม บ านเหมาะส าหรบโฆษณาผงซกฟอก เป นตน 3) วธการสอสารกมผลต อความเชอถ อ แม ผ ส งสารจะมฐานะต าแหน งสง มการศกษาดและเป นผเชยวชาญในเรองนนโดยตรง แตสอสารในสงทขดกบประสบการณ ตรงของผ รบกย อมไม อาจท าให เชอถอได เช น ผ ป วยปวดท องแพทย ตรวจแล วบอกว า “ไม เป นไร” ผ ป วยกไม เชอเพราะอาการปวดท องยงคงอย และบอกได วา “เป นไร” การใช ค าว าไม เป นไรจงควรเปลยนเป น “ไม เป นอะไรมาก” “ไม มอนตรายอะไร” หรอ “อาการเช นนอาจเกดขนได แล วจะหายไปเอง” ฯลฯ ความเหมาะสมของเนอหาสาระ

ดงได กล าวแล ววาสาระของสารมส วนส าคญต อผลการสอสารมาก ในทนจงขอสรปเพยงสน ๆ วาสารทส งควรจะม 1) มสาระทมคณค าควรแก การสอสาร 2) สาระนนตรงกบความสนใจหรอประโยชน ของผ ทเราจะสอสารด วย 3) สาระนนครบถ วนครอบคลมพอท จะบรรล ประโยชน ตามความม งหมายของการสอสาร ความแจ มแจ ง

ความแจ มแจ งของสารท สอสารกนเป นส วนส าคญอ กประการหนง ความแจ มแจ งนต องมอย ทงในเนอหาของสารและในลกษณะทางกายภาพของสาร ความแจ มแจ งในเนอหาหมายความว าเนอหานนสามารถบอกได ชดเจน ไม คลมเครอไม อ อมค อม วกวน หรอก ากวม ความเหมาะสมกบกาลเทศะ

การสอสารท ดต องกลมกลนไปก นได กบวฒนธรรมของสงคม เหมาะสมกบสงแวดล อมบคคล เวลา สถานท เช น ทใดควรคยเรองใดหรอเวลาใดควรพดเรองใด การใช ถอยค าภาษา กรยาท าทางต อบคคลใดมความเหมาะสมหรอไม ความต อเนองและสม าเสมอ

การสอสารทต อเนองสมาเสมอ คงเส นคงวา มความส าคญอย างยง การสอสารทสมาเสมอช วยรกษาและกระชบสมพนธภาพระหว างบคคล ค าพงเพยไทยในเรองนเช น “ดกลอบต องหมนก ” เจ าช ตองหมนเกยว” การประชาสมพนธ สถาบนต าง ๆ กมหลกอย ว าตองบอกกล าวเรองราวเผยแพร ส ประชาชนให สมาเสมอ ในงานพยาบาลกจ าเป นต องมความต อเนองในการสอสาร เช น การรายงานความเปลยนแปลงของผ ป วยทกระยะ เพอประโยชน ในการดแลรกษาหรอการช วยให ผ ป วยหรอญาตปฏบตตนได เหมาะสม ช วยให หายป วยไดเรวขน ความคงเส นคงวา หรอความสอดคล องในการสอสาร จะช วยให ผ สอสาร มความเข าใจทถกต อง และมความเป นเอกภาพในการสอสาร ดงจะเหนว าวธการเขยนอ างองมหลายแบบ หนงสอเล มหนงควรใช วธเขยนแบบเดยวกนตลอดทงเล ม การจดรายการวทยหรอรายการโทรทศน แตละรายการกจะมความต อเนองและรกษารปแบบของแต ละรายการไว อย างสมาเสมอเช นกน ความเหมาะสมในการใช สอ

วทยาการด านต าง ๆ พฒนาก าวหน าขน มผลให เกดการผลตสอต าง ๆ ทมประสทธภาพสงขนเรอย ๆ การวจยเกยวกบประสทธผลของสอต าง ๆ ได รบความสนใจมาก แตขอสรปทได มาไม ใช สตรส าเรจท จะบอกว าส อชนดใดจะดทสด หล กการส าคญในการใช สอต องประกอบด วยการพ จารณาสงแวดล อมหลาย ๆ ดาน เช น ต องการสอสารกบ

คนกล มใด ดวยวตถประสงค อะไรในสงแวดล อมอย างไร ค าตอบเหล านมผลต อสอทจะเลอกใช ฉะนนจงต องพจารณาในรายละเอยดเป นเรอง ๆ ไป ความสามารถของผ รบสาร

การพจารณาความสามารถของผ รบสารมประเดนทต องค านงถงหลายด านทางกายภาพ u3648 .ช นผ รบมประสาทสมผสรบร ไดครบถ วน หรอมความพการท าให เป ดรบสารไม ไดบ างหรอไม ทางด านจตใจ เช น อย ในอารมณ อย างไร โกรธ วตกกงวล เศราโศก ฯลฯ ทางด านการเข าถงสอ เช น มสออะไรส าหรบการรบสารบ างและทางด านระดบสตป ญญา เช น ความร ความเข าใจทจะร บสารได เพยงใด เป นตน สรป

การสอสารทมประสทธภาพและประสทธผลสงสดควรมลกษณะ ดงน ถกต อง น าเชอถอเนอหาสาระเหมาะสม มความแจ มแจ ง เหมาะสมกบกาละเทศะ มความต อเนองสมาเสมอ เลอกใช สอได เหมาะสมและค านงถงความสามารถของผ รบสาร

บทท 2 ความส าคญของการสอสาร การสอสาร เปนกระบวนการเกดขนเปนปกตวสยของคนทกคน และมความเกยวของไปถงบคคลอน ตลอดจนถงสงคมทแตละคนเกยวของอย ไมวาจะท าสงใด ลวนตองอาศยการสอสารเปนเครองมอชวยใหบรรลจดประสงคทงสน จะเหนไดจากการทคนพยายามคดคนและพฒนาวธการสอสารมาตงแตสมยโบราณ ทงภาษาพด ภาษาเขยน ตลอดจนเครองมอหรอเทคนควธการตางๆ ลวนเกดจากความพยายามอยางสงของคน ตอเนองมาหลายชวอาย หากการสอสารไมมความส าคญและจ าเปนอยางยงแลว เครองมอและวธการส าหรบการสอสารตางๆ เหลานกคงไมเกดขนและพฒนามาใหเหนดงเชนในปจจบน ในสภาพสงคมทคนจะตองเกยวของกนมากขนเชนปจจบน การสอสารกยงมความส าคญตอบคคลและสงคมมากขน หากคนในสงคมขาดความรความเขาใจในการสอสาร ไมสามารถถายทอดความรความคด หรอท าใหเกดความเขาใจระหวางกนได ยอมจะท าใหเกดปญหาตางๆ มากมาย ปญหา ทเกดขนกบบคคลและสงคมทกวนน มอยไมนอยทเปนสาเหตมาจากความลมเหลวของการสอสาร ดงนนการสอสารจงมความส าคญส าหรบบคคลและสงคมหลายดาน คอ 1. ดานชวตประจ าวน ในชวตประจ าวนหนงๆ แตละคนจะตองสอสารกบตวเองและสอสารกบผอนตลอดเวลา นบตงแตเวลาตนนอนกตองสอสารกบตวเองและคนอนทอยใกลตว การฟงวทย อานหนงสอ ออกจากบานไปปฏบตภาระกจประจ าวน กตองพบปะบคคลและเหตการณตางๆ ลวนแตเปนเรองทตองท าการสอสารอยตลอดเวลา ไมในฐานะผสงสารกในฐานะผรบสาร หากคนเราขาดความรหรอทกษะการสอสาร กอาจท าใหการปฏบตภาระกจประจ าวนอาจบกพรองได 2. ดานสงคม การรวมกลมในสงคมทงในระดบครอบครว ชมชน จนถงระดบประเทศ จะตองมการสอสารใหเกดความเขาใจรวมกนในเรองตางๆ มกระบวนการท าใหคนยอมอยในกฏเกณฑกตกาของสงคม มการถายทอดความรและท านบ ารงศลปวฒนธรรม

3. ดานธรกจอตสาหกรรม เกยวกบการโฆษณาสนคา การประชาสมพนธทงภายในและภายนอกองคกร การบรหารตดตอประสานงาน การฝกอบรมพนกงาน การใชเครองมอเทคโนโลยการสอสาร ฯลฯ กจการดานธรกจอตสาหกรรมจะตองมการสอสารทด จงจะประสบผลส าเรจได 4. ดานการเมองการปกครอง กจกรรมดานการเมองการปกครองจะตองใชการสอสารทกขนตอน เชน ก ารประชาสม พนธผลงานของรฐบาล การสรางความเขาใจกบประชาชนในเรองตางๆ การบงคบบญชาสงการ การใหบรการประชาชน การชกชวนใหปฏบตตามระเบยบกฏหมายซงลวนจะตองใชเทคนควธการของการสอสารทงสนดานการเมองระหวางประเทศ ซงตองมการตดตอสรางความสมพนธในดานตางๆ เชน การคา การทหาร การท าสนธสญญา ฯลฯ การมนกการฑตประจ าในประเทศตางๆ ความสมพนธระหวางประเทศในเรองตางๆ เหลาน มความจ าเปนตองใชการตดตอสอสารระหวางกนอยเสมอ หากผเกยว ของมความรและทกษะในการสอสารเพยงพอ ยอมสามารถสรางความสมพนธทดตอกนได

บทท 2

องคประกอบการสอสาร สาระส าคญ ศกษาเรยนร เขาใจถงองคประกอบของการสอสารอยางมประสทธภาพ

ผลการเรยนรทคาดหวง บอกองคประกอบการสอสารและการรบ - การสงอยางมประสทธภาพ

ขอบขายเนอหา เรองท 1 องคประกอบการสอสารอยางมประสทธภาพ

เรองท 2 การรบ – สงสารอยางมประสทธภาพ

เรองท 1 องคประกอบการสอสารอยางมประสทธภาพ องคประกอบของการสอสาร การสอสารเปนพฤตกรรมอยางหนงของมนษย เชนเดยวกบพฤตกรรมอยางอน เชน การกนอยหลบนอน การท างาน การเลนกฬา และเปนกระบวนการทเกดขนเปนประจ าในชวตประจ าวนของแตละบคคล ซงลกษณะการสอสารในชวตประจ าวนของคนเรานน อาจเกดขนทงการสอสารระหวางมนษยดวยกนเอง สอสารกบสตวอน ตลอดถงการสอสารกบเครองมอ โดยเฉพาะปจจบนไดมการคนพบ และน าคอมพวเตอรมาใชในงานตางๆ อยางมาก จงมการสอสารรปแบบใหมเกดขน คอ การสอสารกบเครองมอ อยางไรกตาม การสอสารระหวางมนษยดวยกนเอง ( Human Communication ) ถอวาเปนเรองส าคญทสด และเปนความหมายทแทจรงของการสอสาร ซงการสอสารจะเกดขนเมอบคคลหนง ตองการถายทอดหรอสงขาวสารไปยงบคคลอกคนหนง ดงนนกระบวนการสอสารจงมองคประกอบ ดง ตอไปน คอ ผสงสาร( Sender) สาร (Message) สอหรอชองทาง ( Channel) และผรบสาร (Reciever) นกวชาการดานการสอสารไดวเคราะห ก าหนดองคประกอบ และอธบายความสมพนธขององคประกอบตางๆ ในกระบวนการของการสอสารไวดงน คอ 1. ผสงสาร ( Source ) หมายถงแหลงก าเนดสาร อาจเปนบคคล องคการ สถาบนหรอคณะบคคลทเปนผก าหนดสาระ ความร ความคด ทจะสงไปยงผรบสาร ดงนนการสอสารจะบรรลจดประสงคหรอไม เพยงใด จงขนอยกบผสงสาร และสารทสงเปนส าคญ สาร (Message) หมายถงเรองราว ความรความคดตางๆ ทผสงประสงคจะใหไปถงผรบ มองคประกอบทเปนปจจยชความส าเรจของการสอสาร 3 ประการ คอ ( 1) เนอหาของสาร (2) สญลกษณหรอรหสของสาร ( 3) การเลอกและจดล าดบขาวสาร

2. ตวเขารหสสาร ( Encoder) สารทจะสงไปยงผรบนน ปกตเปนความรความคดทไมอาจจะสงออกไปไดโดยตรง จ าเปนตองท าใหสารนนอยในลกษณะทจะสงได เชน ท าใหเปนค าพด สญญาณ ภาษาทาทาง หรอรหสอนๆ การสอสารโดยทวไปผสงสาร เชน เปนค าพด หรออาจจะใชเครองมอสอสารตางๆ เปนเครองชวย เชน โทรเลข โทรศพท 3. ชองทางการสอสาร ( Channel) ขาวสารจากผสง จะถกถายทอดโดยอาศยสอ หรอตวกลาง ( Media) ซงอาจเปนสออยางงาย เชน การพบปะพดคยกนตวตอตว การเขยน การแสดงกรยาทาทาง ไปจนถงการใชสอทมความซบซอนยงขน เชน วทย โทรทศน คอมพวเตอร ภาพยนตร ฯลฯ 4. การแปลรหสสาร ( Decoder) คอการแปลความหมายของรหสสญญาณทสงมายงผรบ เพอใหเกดความเขาใจ หากผสงใชรหสสญญาณทผรบสามารถแปลความหมายไดเองโดยตรง เชน ใชภาษาทผรบเขาใจ การสอสารกจะงายขน แตหากผสงใชรหสสญญาณทผรบไมอาจเขาใจได เชน ใชภาษาทผรบฟงไมเขาใจ การสอสารกจะเพมความยงยากซบซอนยงขน ซงยอมจะสงผลตอความส าเรจของการสอสาร 5. ผรบ (Reciever) เปนจดหมายปลายทาง ( Destination) ของการสอสารซงจะตองมการรบร เขาใจ หรอแสดงพฤตกรรม ตามทผสงสารตองการ หากไมเปนไปตามนน กถอวาการสอสารนนลมเหลว ผรบสารจะตองมทกษะการสอสาร ( Communication Skill) ดเชนเดยวกบผสงสารจงจะชวยใหการสอสารบรรลผลสมบรณ 6. ปฏกรยาของผรบสาร และการตอบสนอง ( Response and Feed back) เมอผรบไดรบสาร และแปลความหมายจนเปนทเขาใจอยางใดอยางหนงแลว ผรบยอมจะมปฏกรยาตอบสนองตอสารอยางใดอยางหนงดวย เชนเหนดวย ไมเหนดวย คลอยตามหรอตอตาน ซงการตอบสนองของผรบอาจผดไปจากผสงตองการกได ปฏกรยาตอบสนองของผรบ หากไดมการยอนกลบ( Feed back) ไปยงผสงสารใหรบร จะชวยใหเกดการปรบการสอสารใหไดผลดยงขน กรณเชนนเรยกวา การสอสารแบบสองทาง ( Two-way Communication) การตอบสนองของผรบสารกลบไปยงผสงสาร ยอมจะตองเกดกระบวนการสอสาร เรมตนขนอกครงหนง โดยผรบจะท าหนาทเปนผสงสาร และผสงสารในตอนแรกจะท าหนาทเปนผรบสารแทน ซงจะตองอาศยองคประกอบตางๆ ของการสอสารเชนเดยวกบการสอสารในขนตอนแรก การสอสารแบบ 2 ทาง ผสอสารจะท าหนาท เปนทงผรบและผสงสารพรอมๆ กน ปจจยทสงผลตอความส าเรจของการสอสาร การสอสาร มองคประกอบในดานตางๆ ดงกลาวมาแลว องคประกอบแตละดานลวนเปนปจจยทจะสงผลใหการสอสารประสบผลส าเรจหรอลมเหลวไดทงสน องคประกอบส าคญทสงผลอยางสงตอความส าเรจหรอความลมเหลวของการสอสาร ไดแก คณสมบตของผสอสาร การใชสอและเทคนควธ ในการสอสาร คณสมบตของผสอสาร การสอสาร มทงลกษณะทางเดยว และการสอสารแบบสองทาง ในกรณทเปนการสอสารแบบทางเดยว ผรบสารและผสงสารไมพบกน ขาดโอกาสตอบสนองและยอนกลบ ท าใหการสอสารไดผลนอย โดยเฉพาะอยางยงการสอสารมวลชนตางๆ เชน วทย โทรทศน หนงสอพมพ ซงแมวาจะมการยอนกลบ ( Feedback) บางกเปนเพยงบางโอกาสเทานน ผสงสารท าหนาทสงสารเพยงอยางเดยว ผรบกท าหนาทรบเพยงอยางเดยวเชนกน จงมโอกาสเกดความเขาใจผดหรอบดเบอนขาวสารไดงาย และนอกจากนการสอสารแบบมวลชน ยงมอปสรรคอกอยางหนงคอ ความไมแนนอนของผรบหรอกลมเปาหมาย ดงนนในการสอสารแบบทางเดยว ฝายผสงสารจะตองมความร ความสามารถ มทกษะในการสอสาร และมความรบผดชอบอยางสง สวนในฝายรบเองกจะตองมควาามรความสามารถ เพยงพอทจะวเคราะห และเชอถอขาวสารตางๆ อยางมเหตผล ผรบขาวสารทมความร มกวเคราะห และเชอถอความรขาวสารตางๆ อยางมเหตผล สวนผรบสารทขาดความร มกวเคราะห วจารณ หรอตดสนใจเชอโดยอาศยเพยง "สามญส านก" มากกวาการใชเหตผล

การสอสารจะประสบผลทตองการเพยงใดนน จงขนอยกบปจจยทเกยวกบคณสมบตของผสอสาร ทส าคญ 5 ประการ คอ 1. มความรความสามารถ หากผสอสารมความรความสามารถทวไปอยในระดบสง จะมความเชอมนในตนเอง รบรและเขาใจสงตางๆ ไดรวดเรว แตหากผสอสารมความรความสามารถต า ความสามารถในการรบรและเขาใจสงตางๆ ยอมจะต าไปดวย หากผสงสารและผรบสารมพนฐานความรแตกตางกน กรณผสงสาร มความร ความสามารถสงกวาผรบสาร จะใหผลส าเรจของการสอสาร ดกวากรณผสงสารมความรความสามารถต ากวาผรบสาร 2. มทกษะในการสอสาร คอมความเชยวชาญ สามารถในการพด การเขยน การแสดง มจตวทยาการจงใจสง ซงสงเหลานจะตองอาศยความรความสามารถ และการฝกฝนตนเองเปนส าคญ 3. มเจตคตทด ผสอสารทมเจตคตทดตอกน จะชวยใหเขาใจซงกนและกนไดงายขน รจกวเคราะหความร ความคด ขาวสารตางๆ อยางเปนเปนกลางและมเหตผล แตหากหากผสอสารมเจตคตทไมดตอกน อาจมองกนในแงรายและบดเบอนขาวสาร 4. พนฐานทางสงคมและวฒนธรรม เนองจากสงคม วฒนธรรม รวมถง เพศ และอาย เปนตวก าหนดความเชอ ความรสกนกคดของคนในสงคม ผทจะสอสารเขาใจกนไดดทสดนน ไดแกผทมพนฐานทางสงคมวฒนธรรมเหมอนกน ทงผรบและผสง ผสอสารทมความแตกตางทางสงคมวฒนธรรม อาจท าใหการสอสารลมเหลว ทงนเพราะ การพดหรอการปฏบตอยางหนงในสงคมหนง อาจแปลความหมายแตกตางไปจากอกสงคมหนง สอและเทคนคการสอสาร การสอสาร เปนศาสตรทตองอาศยทงบคคล วสดเครองมอ และเทคนควธการในการสอสาร ดงนนความส าเรจในการสอสารสวนหนงจงขนอยกบ การเลอก และการใชสออยางเหมาะสม สอ ( Media) โดยทวไปหมายถงสงทน าหรอถายทอดสาร จากผสงไปยงผรบ เชน เสยงพด กรยาทาทาง สงพมพ วทย โทรทศน ฯลฯ ผรบจะรบสารไดโดยประสาทในการรสก อนไดแก การเหน การไดยน การสมผส การไดกลน การไดรบรรส สอ จงเปนองคประกอบส าคญในการสอสาร สอแตละอยางมคณสมบตทจะกอใหเกดการรบร แตกตางกน เชน สงพมพ ท าใหไดรบสารโดยการเหน วทย ท าใหรบสารไดดวยการไดยน โทรทศน ใหรบสารไดทงการเหนและการไดยน ผสงสารจงตองพจารณาเลอกวาจะใชสอประเภทใด จงจะเหมาะสมและมประสทธภาพสงสด แมจะเปนสอประเภทเดยวกน กยงอาจตองพจารณาในรายละเอยดลงไปอก เชน เมอเลอกสอสารผานทางหนงสอพมพ กตองพจารณาวาจะใชหนงสอพมพฉบบใด หรอถาเปนโทรทศน จะใชชองใด เปนตน ( ปรมะ สตะเวทน 2526 : 60 ) สอ ส าหรบการสอสารในปจจบน มมากมายหลายชนด และมการพฒนารปแบบอยเสมอ ผสอสารจ าเปนตองมความรและทกษะในการใชเครองมอเหลานนเปนอยางด เชน การใชวทย โทรทศน โทรศพท คอมพวเตอร เครองฉาย เครองเสยง และนอกเหนอจากนจะตองเขาใจถงขอด ขอจ ากดของเครองมอสอสารแตละอยางดวย เทคนควธในการสอสาร มความส าคญไมนอยกวาการรจกใชสอ ทงนเพราะการสอสารในสถานการณทแตกตางกน ยอมจะตองอาศยเทคนควธการทเหมาะสมแตกตางกนไปดวย ผสอสารตองมเทคนควธในการสอสารทด รวาเมอใดควรใชเทคนควธการใด เมอใดควรใชเครองมอชวย เมอใดจะตองทราบปฏกรยาตอบสนองจากผรบ และจะทราบไดอยางไร เปนตน ตวอยางของการใชเทคนควธในการสอสาร เชน - น าเสนอซ าหลายๆ ครง - แบงเนอหาออกเปนตอนสนๆ น าเสนอทละนอย - กระตนใหผรบ ใชความคด พจารณาเหตผล และหาขอสรปดวยตนเอง - กระตนใหเกดความสนใจ กอนทจะน าเสนอเรองราวทเปนสาระส าคญ

- แสดงเหตผลหรอขอเทจจรงประกอบหลายๆ ดาน แลวจงลงสรป เพอเพมความนาเชอถอ - ใหผรบมสวนรวม หรอแสดงปฏกรยาตอบสนอง ฯลฯ ทฤษฎและแบบจ าลองการสอสาร การสอสาร เปนกระบวนการทเกยวของกบ การคด การรบร การเรยนรของบคคล และมความเกยวของไปถงบคคลอนและสงคมดวย เปนกระบวนการทมความซบซอนมลกษณะเปนนามธรรม ยากทจะอธบายใหชดเจนไดวา การสอสารมสภาพทแทจรงเปนอยางไร หรอมปรากฏการณอะไรบางทเกดขนในกระบวนการสอสาร นกวชาการการสอสารไดพยายามศกษา ตงสมมตฐาน คดคนหาค าอธบาย และสรางแผนผงหรอแบบจ าลองขนมาเพออธบายลกษณะหรอปรากฏการณตางๆ ทเกดขนจากการสอสาร ซงแบบจ าลองหรอแผนผงเพออธบายการสอสารดงกลาว ในปจจบนมอยเปนจ านวนมาก สามารถน ามาสรปเปนทฤษฏการสอสารทส าคญไดหลายทฤษฏ ทส าคญ คอ (ธนวด บญลอ 2539 : 474-529 ) 1. ทฤษฎพฤตกรรมการเขารหสและถอดรหส ทฤษฎนมความเชอวา สงส าคญในการสอสาร คอ กระบวนการสรางรหสและถอดรหสของผสอสาร ทงผรบและผสงสาร กจกรรมทส าคญของการสอสารไดแก การแปลเนอหาขาวสารใหเปนรหสสญญาณ (Encoding) การแปลรหสสญญาณกลบเปนเนอหา ( Decoding) และการแปลความหมายของขาวสาร ( Interpreting) สรปสาระส าคญของทฤษฏ ดงน คอ 1.1 การสอสาร เปนปฏสมพนธของมนษย ทเกดขนจากความตองการตรวจสอบและควบคมสงแวดลอม 1.2 กระบวนการสอสาร ตองมการเขารหส ถอดรหส และแปลความหมายอยตลอดเวลา 1.3 การรบร ความรสก ความสนใจ และการจ าแนกประเภทขาวสาร ขนอยกบองคประกอบเชงสรร เชน ระบบกลามเนอ เกยวกบการฟง การเขยน รวมถงกระบวนการทางอารมณ 1.4 เนนการศกษาถงความส าพนธระหวางผสงสารและผรบสาร 1.5 ระบบสมอง การคด เปนปจจยส าคญในการวเคราะหตดสนวาสงใดทเกยวของหรอไมเกยวของกบตนเอง เปนตวกระตนใหสนใจทจะรบสาร 2. ทฤษฎเชงระบบพฤตกรรม ใหความส าคญกบเรองของสอหรอชองทางการสอสารสรปสาระส าคญไดดงนคอ 2.1 มงอธบายเกยวกบพฤตกรรมทเกดขน ในการสงขาวสาร จากผสง ผานสอหรอชองทาง ไปยงผรบ 2.2 เปรยบเทยบการสอสารของมนษยไดกบการท างานของเครองจกร 2.3 การสอสารเปนกระบวนการตอเนอง หรออาจเปนวงกลมและเกดสงใหมๆ ขนเสมอ 2.4 ความหมายหรอเจตนาการสอสาร ขนอยกบปฏกรยาระหวางผสอสารและสถานการณแวดลอม 3. ทฤษฎเชงปฏสมพนธ สรปสาระส าคญดงน คอ 3.1 ใหความส าคญกบกระบวนการเชอมโยง ระหวางผรบและผสงสาร ซงปกตจะมความสมพนธดวยอ านาจภายนอกและมปจจยเกยวของหลายอยาง 3.2 การสอสารจะขนอยกบปจจยหลายดาน บคคลกภาพ ความนาเชอของผสงขาวสารเปนตวก าหนดปฏกรยาของผรบสาร

3.3 พฤตกรรมทงหลายของคนเปนผลมาจากพฤตกรรมทางการสอสาร 3.4 พฤตกรรมตางๆ ของคนมอทธพลตอกระบวนการเชอมโยงระหวางผรบและผสงสาร 4. ทฤษฎเชงบรบททางสงคม มสาระส าคญดงน คอ 4.1 เนนอธบายเกยวกบปจจยตางๆ ทมอทธพลตอการสอสาร 4.2 การสอสารเกดขนภายใตอทธพลของปจจยทางสงคม วฒนธรรม 4.3 กลมสงคม องคกร มอทธพลตอความคด ความเชอ การตดสนใจ 4.4 สงคมเปนตวควบคลมการไหลของกระแสขาวสาร เมอสงคมมการเปลยนแปลงกระแสขาวสารกเปลยนแปลงไปดวย ทฤษฎการสอสารทง 4 ทฤษฎขางตนเปนเพยงการน าความคดของนกวชาการการสอสารมาจดเปนกลมความคดตามความคดทเหมอนกนบางประการเทานน ความจรงนกวชาการแตละคน แมทถกจดในกลมทฤษฏเดยวกนกมความแตกตางกนอยมาก ซงแนวความคดของนกวชาการสอสารตางๆ สามารถอธบายไดดวยแบบจ าลองการสอสารของนกวชาการสอสารแตละคน แบบจ าลองเรองการสอสารของเบอรโล ( Berlo) เบอรโล ( Berlo. 1960 : 40-71) เปนผคดกระบวนของการสอสารไวในลกษณะรป แบบจ าลอง S M C R Model อนประกอบดวย 1. ผสง (Source) ตองเปนผทมทกษะความช านาญในการสอสาร โดยมความสามารถใน "การเขารหส" (Encode) เนอหาขาวสาร มทศนคตทดตอผรบเพอผลในการสอสาร มความรอยางดเกยวกบขอมลขาวสารทจะสง และควรมความสามารถในการปรบระดบของขอมลนนใหเหมาะสมและงายตอระดบความรของผรบ ตลอดจนมพนฐานทางสงคมและวฒนธรรมทสอดคลองกบผรบดวย 2. ขาวสาร (Message) เกยวของทางดานเนอหา สญลกษณ และวธการสงขาวสารนน 3. ชองทางในการสง ( Channel) หมายถง วธการทจะสงขาวสารโดยการใหผรบขาวสารขอมลผานประสาทสมผสทง 5 หรอเพยงสวนใดสวนหนง เชน การฟง การด การสมผส การลมรส หรอการไดกลน 4. ผรบ (Receiver) ตองเปนผมทกษะความช านาญในการสอสาร โดยมความสามารถใน "การถอดรหส" (Decode) สาร เปนผมทศนคต ระดบความร และพนฐานทางสงคม วฒนธรรม เชนเดยวกนหรอคลายคลงกนกบผสง จงจะท าใหการสอสารนนไดผล แบบจ าลองการสอสารของลาสเวลล เปนแบบจ าลองการสอสารทอธบายกระบวนการสอสารเชงพฤตกรรม ( The Behavioral of Thought) เปนการศกษาปฏกรยาระหวางผสงสารและผรบสาร เนอหาขาวสาร ชนดของสอทใชและผลอนเกดจากการกระท าการสอสาร ลาสเวลลอธบายกระบวนการสอสารโดยตงเปนค าถามเกยวกบผสงสาร ผรบสาร และผลของการสอสาร คอ ใคร พดอะไร ผานชองทางใด ถงใคร ไดผลอยางไร อาจเขยนเปนแผนภาพได ดงน (กดานนท มลทอง 2536 : 26 ) ใคร คอ ผสงสาร ซงเปนตวก าหนดและควบคมเนอหาขาวสาร พดอะไร คอ สาร หรอเนอหาสาระของเรองทถกสอสารออกไป ดวยทางใด คอ ตวกลาง หรอสอทขาวสารถกสงผานไปยงผรบ กบใคร คอ ผรบสาร ผลอะไร คอ สงทเกดขนอนเปนผลมาจากการสอสาร

แนวคดโดยสรป ตามแบบจ าลองของลาสเวลล คอ 1. อธบายกระบวนการสอสารแบบงายๆ ซงความจรงแลวการสอสารของมนษยมความสลบซบซอนมากกวาน และการสอสารจะเกดขนไดตองอาศยปจจยอนๆ เปนตวก าหนด หรอมอทธพล อยางอน ในการสอสาร เชน สภาวะแวดลอมทางสงคม จดมงหมายในการสอสาร เปนตน 2. เนนการสอสารแบบเหนหนากน ผสอสารปรากฏตวขณะท าการสอสาร 3. เนอหาขาวสารทสงไปยงจดหมายปลายทาง จะตองมจดมงหมาย เพราะคาดวาจะตองเกดผลอยางใดอยางหนง ความจรงแลวไมจ าเปนเสมอไปวาการสงสารจะตองมจดมงหมายอยางแนนอน หรอเฉพาะเจาะจง 4. ขาดปจจยส าคญตวหนงคอ ปฏกรยาการปอนกลบ แบบจ าลองการสอสารของชแรมม วลเบอร ชแรมม ไดเสนอแบบจ าลองการสอสารตามแนวความคดของเขาไว 3 แบบ คอ (ธนวด บญลอ 2529 : 507-508 ) แบบท 1 อธบายการสอสารเปนกระบวนการเสนตรง ประกอบดวย แหลงขาวสาร ( Source) เขารหส ( Edcoder) สญญาณ ( Signal) ถอดรหส ( Decoder) และจดหมายปลายทาง ( Destunation) ไมใหความส าคญกบการตอบสนองและปฏสมพนธระหวางผสอสาร แบบท 2 อธบายกระบวนการสอสารทผสงและผรบสารมประสบการณบางอยางรวมกน ท าการสอสารอยภายใตขอบเขตประสบการณของแตละฝาย ความส าเรจของการสอสารจงขนอยกบประสบการณรวมของผสอสาร แบบท 3 ในกระบวนการสอสาร จะมปฏสมพนธระหวางผสอสาร อนเกดจากการททงสองฝายตองท างานเหมอนกนในระหวางทท าการสอสาร คอการเขารหสสาร แปลความ และถอดรหสใหเปนสญลกษณ สงไปยงผรบสาร ซงเมอรบเนอหาขาวสารไวแลว กอนทจะท าการสงสารออกไป กตองน าสารทจะสงออกมาเขารหส แปลความ และถอดรหส เชนเดยวกน เพอสงกลบไปยงผรบ ซงเปนผสงในครงแรก ชแรมมเรยกกระบวนการสอสารนวา เปน กระบวนการสอสารแบบวงกลม รปแบบการสอสารอยางมประสทธภาพ (Effective Communication Patterns) (จากทคนเขยนไดเรยนมาในวชาภาษาไทย วชาสขศกษา วชาคอมพวเตอร และ วชาโลกศกษา ไดบอกไววา องคประกอบของการสอสารม ผสงสาร สอ(ในการสง) สาร(ทจะสง) และผรบสารนะคะ) "สอ" ในภาษาไทยกบค าในภาษาองกฤษ พบวามความหมายตรงกบค าวา "media" (ในกรณทมความหมายเปนเอกพจนจะใชค าวา "medium")ค าวา "สอ" ในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ไดให ความหมายของค าน ไวดงน "สอ (กรยา) หมายถงตดตอใหถงกน เชน สอความหมาย , ชกน าใหรจกกน สอ (นาม) หมายถง ผ หรอสงทตดตอใหถงกนหรอชกน าให รจกกน เชน เขาใชจดหมายเปนสอตดตอกน, เรยกผทท าหนาทชกน าใหชายหญงไดแตงงานกนวา พอสอ หรอ แมสอ; (ศลปะ) วสดตางๆ ท น ามาสรางสรรคงานศลปกรรม ใหมความหมายตามแนวคด ซงศลปนประสงคแสดงออกเชนนน เชน สอผสม"การสอสารทมประสทธภาพสงโดยทวไปจะเกดจากการสอสาร ตอไปน 1. การสอสารโดยตรงแบบเผชญหนา เปนการสอสารททงผสงสารและผรบสารตางเผชญหนากนในการสนทนา เชน บรกรตองเขามารบ order จากลกคา แพทย ตองเขาตรวจรกษา สอบถามอาการกบคนไข เปนตน รปแบบการสอสารทสรางความสนใจใหแกผรบสารอยางตรงไปตรงมา การสอสารดวยว ธนจงเปนรปแบบทดในการทสามารถสอสารไดอยางตรงไปตรงมาและมขอผดพลาดทางการสอสารนอยมาก 2. การสอสารสองทาง การสอสารสองทางเปนการสอสารทมการโตตอบกนไปมาของผสงสารและรบสารทงสองฝาย การสอสารรปแบบนจะไม

สรางความส บสนแกคสนทนา อกทงกอใหเกดความนาสนใจใครร และเกดสมาธในการรบสารไดงาย 3. การสอสารโดยชองทางและสอทหลากหลาย การสอสารโดยชองทางและสอทหลากหลายเปนการเลอกใชสอทปจจบนมอยมากมายใหเกดประโยชนในการสอสาร โดยพจารณาจากความเหมาะสมของเนอหา สภาพแวดลอม ผรบและผสงสาร รวมไปถงปจจยอนๆ ทมผลตอการรบและสงสาร เพอใหการสงสารรปแบบทเลอกมานนเปนการสอสารทไดผลและเสรมสรางศกยภาพการเรยนรของเดกและเยาวชนไดมากทสด 4. ผรบสามารถรบสารไดปรมาณมากพอ ในแตและบคคลจะสามารถรบสารในแตละชนดไดแตกตางกน ขนอยกบความชอบ ความถนด ภมหลงและปจจยดานอนๆ การเลอกใชสารทสามารถสงถงผรบไดอยางมประสทธภาพหรอสงสารไดในปรมาณมากพอกบความตองการของผรบสารกนบเปนรปแบบทเหมาะสมของการสอสารทมประสทธภาพ ทงนเมอสารถกสงไปแลวนนผรบซงก คอเดกและเยาวชนหากสามารถน ามาใชในการด าเนนชวตหรอสามารถน าไปใชพฒนาศกยภาพของตนเองไดอยางถกตอง การยงแสดงใหเหนถงความส าเรจของการสอสาร ไมเพยงลดปญหาดานอาการขาดสมาธ แตยงสามารถน าสารทไดรบไปพฒนาตนเองใหมศกยภาพสงยงขนไดอกดวย 5. ผรบมความแมนย าเทยงตรงสง ความแมนย าเทยงตรงในการรบสารนนตองอาศยปจจยหลายประการในการรบขอมลขาวสารอยางเทยงตรง ทงประสบการการรบสาร ประสบการณในขอมลขาวสารทถกสงมา อกทงการมสตและสมาธในการรบสอทสงมาจะมผลอยางสงตอความแมนย าเทยงตรงของขอมล 6. การหลกเลยงอปสรรคในการสอสารดงกลาวขางตน การสอสารทมประสทธภาพตองหลกเลยงอปสรรคในการสอสารทกลาวมาขางตนทงหมด ทงนเพราะ อปสรรคการสอสารทเกดขนจะเปนตวสะทอนใหเหนวาขอมลทถกสงมามความถกตองหรอคลาดเคลอนเพยงใด การเกดอปสรรคตางๆ ขางตนกนบเปนปจจยทกอใหเกดอาการขาดสมาธในเดกและเยาวชนดวยเชนกน หากสามารถลดอปสรรคตางๆ ไปไดการสอสารยอมประสบความส าเรจไดในทสด และขอตอดวยสวนหนงของบทความของคณ เกรยงศกด นรตพฒนะศย เลยนะคะ การสอสารคอทกษะส าคญ ไมวาต าแหนงหรอระดบใด การสอสารทยอดเยยมจะท าใหประสบความส าเรจในงานและในชวตได การสอสารแบงยอยเปนการพด การฟง และการเขยน ทส าคญคอกระบวนการคดของเรา ซงเปนเบองหลงคอ มมมองตอโลก การประมวลความคด และการถายทอดความคดออกมาเปนสอ ไมวาจะเปนค าพด อาการ หรอตวอกษร (ในทนขอยกตวอยาง วธการปฏบตตนทดของผสงสารและผรบสารนะคะ) การปฏบตตนทดของผสงสาร (ผพด) 1. กอนพดออกไป คดใหชดเจนทสดวา เราตองการใหเกดภาพในใจของผฟงอยางไร เรมจากเปาหมายหรอผลลพธกอน 2. ค านงถงกรอบทางความคดของผฟง พนฐาน อาย เพศ การศกษา งาน และคานยม ปรบแตงค าพดใหสอดคลองกบกรอบทางความคดของเขา 3. ใชภาษากายเสรมค าพด จะชวยใหเขาเหนภาพทเราตองการสอสารเพมเตมจากเสยงทเขาไดยน ซงเขาตองไปถอดรหสเปนภาพในใจของเขาอกทอดหนง 4. อยาตงสมมตฐานวา ทเราคดจะเหมอนกบทเขาคด 5. พดชา ชด ดง และมจงหวะจะโคนเหมาะกบผฟง 6. เวนจงหวะเปนระยะ อยาพดตอเนอง และเตมไปดวยขอมล ใหเขาไดยอยความคดบาง การปฏบตตนทดของผรบสาร (ผฟง)

1. อยกบปจจบน อยาอยกบอดตหรออนาคตมากไป ฟงดวยความตงใจ 2. อยาวางแผนจะพดอะไรระหวางฟง 3. คดตามผพด 4. สงเกตอากปกรยา ภาษากายดวย 5. ถามเมอไมแนใจ อยาดวนสรป 6. หยดทกอยางเมอฟง (มอถอ แบลกเบอรร โนตบก) บทท 2 การรบ – สงอยางมประสทธภาพ การรบสารและการสงสารเพอกจธระ การสอสารในรปแบบตาง ๆ เพอใหการงานตาง ๆ ทเปนสวนหนงของการด าเนนชวตด าเนนไปไดดวยด เชน การทกทายปราศรย การพดในชวตประจ าวน การรบสารและการสงสารเกยวกบกจธระใหประสบผลส าเรจ วธการปฏบตดงน รชดเจนถองแทงาน มความร ความเขาใจ ขอมลของกจธระนน ๆ อยางชดเจน สงสารตรงประเดน พด หรอเขยน ในสงทตองการสอความหมายใหตรงประเดน ไมออมคอม พดเปนขนตอนไมวกวน ล าดบการพดในเชงกจธระนนใหมขนตอนกระชบ และเขาใจงาย ใชภาษาเหมาะแกผฟง ใชภาษาเหมาะสมกบเพศ วย พนฐานความร ประสบการณ และความพรอมของผรบสาร ตงใจรบสารใหครบถวน มความสนใจ ตงใจ และท าความเขาใจสารทไดรบ

การสงสารดวยการพด

การสงสารดวยการพด การพดมความส าคญตอชวตมนษยมาก การประกอบกจการใด การคบคาสมาคมกบผอน กจะตองสอสารดวยการพดเสมอ สวนหนงของการพดเราสามารถฝกสอนกนได อกสวนหนงจะเปนศลปะเฉพาะตวของผพดแตละคน ซงเลยนแบบกนไดยาก การพดทมประสทธภาพ จะเกดจากการสงเกตวธการทดและมโอกาสฝกฝน ความหมายของการพด การพดเปนพฤตกรรมการสอสารทใชกนแพรหลายทวไป ผพดสามารถใชทงวจนะภาษาและอวจนะภาษาในการสงสารตดตอไปยงผฟงได ชดเจนและรวดเรว การพด หมายถง การสอความหมายของมนษยโดยการใชเสยง และกรยาทาทางเปนเครองถายทอดความรความคด และความรสกจากผพดไปสผฟง พจนานกรมราชบณฑตยสถาน ไดแยกความหมาย " การพด " ออกเปน ๒ ค า คอ " การ " หมายถง กจ, งาน, ธระ, หนาท สวนค าวา " พด " หมายถง กลาวรวมค าทงสองเขาดวยกนเปน " การพด " หมายถง กจพดหรอกจกลาว, งานพดหรองานกลาว, ธระพด หรอธระกลาว, หนาทพดหรอหนาทกลาว เปนตน การพดทด คอ การใชถอยค า น าเสยงรวมทงกรยาอาการอยางมประสทธภาพ และถกตองตามจรรยามารยาท และประเพณนยมของสงคม เพอถายทอดความคดความร ความรสกและความตองการ ทเปนประโยชน ใหผฟงไดรบรและเกดการตอบสนอง สมฤทธผลตามจดมงหมายของผพด พดใหสมฤทธผล ความหมายของการพดใหสมฤทธผล การพดใหสมฤทธผล หมายถง พดใหส าเรจตามจดมงหมายตางๆ ความสมฤทธผลในการ พดกมลกษณะเชนเดยวกบการฟง คอมไดหลายระดบขน ไมวาจะพดดวยจดมงหมายใด หากสามารถท าใหผฟงตงใจฟงไดกสมฤทธผลระดบขนหนง และถาท าใหผฟงทราบโดยแจมแจง กท าใหส าเรจมากขน ขอควรระลกและควรปฏบต ผทประสงคจะพดใหสมฤทธผล จะตองสามารถท าใหผฟงพรอมทจะตงใจฟง รบร เขาใจในสงทพด ยอมเปลยนความคด และการกระท า มขอระลกและควรปฏบตดงน ๑. ผฟงทอยในวยตางกน มพนความรและประสบการณตางกน ยอมมความสนใจและพรอมทจะฟงเรองราวตางกน เชน นกเรยนในชนมธยมศกษาปท ๑ คงไมสนใจและไมพรอมทจะฟงเรองราวเกยวกบการไปศกษาตอระดบปรญญา สาขาเทคโนโลยคณภาพ เปนตน จงจ าเปนตองเลอกเรองราวใหเหมาะกบความสนใจและความพรอมของผฟง โดยค านงถงวย พนความร และประสบการณของผฟงหรอกลมของผฟงเปนส าคญ ๒. ผฟงมกพอใจและพรอมทจะฟงผพดทใหเกยรตตน ใหความส าคญแกตนและใหความเปนกนเอง ส าหรบวธทจะท าใหผฟงเกดความรสกวาผพดใหความส าคญแกตน คอผพดมความกระตอรอรน เตมอกเตมใจทจะพด ไมแสดงความเหนอยหนาย หงดหงด ส าหรบวธแสดงความเปนกนเองของผพดอยทค าพดและกรยาอาการท แสดงออก ในขณะทพดควรยมแยม และไมใชสรรพนามทเปนทางการในทกครง และควรมอารมณขนบาง ๓. ผฟงจะรบรความหมายไดสมบรณกตอเมอผพดใชภาษาทแจมแจง ชดเจนและล าดบความใหเขาใจงาย ผพดจ าเปนตองเลอกใชค าทไมใชศพทแปลกห เขาใจยาก นอกจากนตองรจกใชค าใหหลากหลายไมซ าซาก และล าดบความจากเหตไปผลใหเปนขน ๆไปเพอใหเขาใจงายทสด ๔. ผฟงจะใหความเชอถอและศรทธาผพดเมอเหนวาผพดเปนผรจรง ไวใจไดและมเจตนาด กลาวคอ ผพดตองพดดวยความมนใจ อางองขอมลไดถกตองแมนย า อธบายใหเหนแจมแจง การพดระหวางบคคล การพดระหวางบคคลเปนการพดทไมเปนทางการ ปกตทงผพดและผฟงมกไมไดเตรยมตวลวงหนามากอน ไม

จ ากดสถานทและเวลา เนอหาไมมขอบเขตจ ากดแนนอน แตเปนการพดทเราตองใชมากทสด และควรศกษาฝกฝนใหใชการไดคลองแคลว การพดระหวางบคคล มดงน การทกทายปราศรย การทกทายปราศรย มกจะกลาวค า " สวสด " เปนการเรมตน การใชค าพดตองไมลวงล ากาวกายเรองสวนตวของผอน นอกจากน การทกทายทท าใหผอนไมสบายใจ กไมควรกระท า การทกทายปราศรยควรปฏบตดงน ๑. ยมแยมแจมใสดวยความรสกยนดทไดพบผทเราทกทาย ๒. กลาวค าปฏสนถาร หรอทกทายตามธรรมเนยมนยมทยอมรบกนในสงคม เชน "สวสดครบ…" "สวสดคะ…." ๓. แสดงกรยาอาการประกอบค าปฏสนถาร กรยาอาการทแสดงออกนนขนอยกบฐานะบคคลทเราทกทาย ถาเปนบคคลทมฐานะเสมอกน กอาจเพยงเปนการยมและผงกศรษะเลกนอยซงเรามกท าโดยไมรตว การจบมอกนแบบตะวนตกหรอจบแขนหรอตบไหลเบาๆ กเปนสงทพอจะท าได ถารจกกนด ในการทกทายนน เราควรยนใหหางคสนทนาในระยะทเหมาะสม ๔. ขอความทใชประกอบการทกทาย ควรเปนเรองทกอใหเกดความสบายใจดวยกนทงสองฝาย การแนะน าตนเอง การแนะน าตนเอง มความส าคญในการด าเนนชวตประจ าวน เพราะเราตองมการพบปะกบบคคลอนอยเสมอ บคคลแนะน าตนเองไดในหลายโอกาสดวยกน คอ ๑. การแนะน าตนเองในทสาธารณะ กอนทจะแนะน าตว มกจะมการสนทนาพนๆเรมกอน ในวฒนธรรมไทยไมคอยจะแนะน าตนเองตรงๆ แตจะเรมตนดวยสหนาทาทางทแสดงความเปนมตร ชวยเหลอกนกอนแลวจงแนะน าตนเอง สหนาทาทางแสดงความยนดทไดรจกคสนทนา ๒. การแนะน าตนเองในการท ากจธระ ตองนดหมายลวงหนา ควรแตงกายใหเรยบรอย ไปใหตรงตามนด เมอพบบคคลทนด ควรบอกชอ นามสกลใหชดเจน สภาพ เพอใหการสอสารเปนไปอยางราบรน หลงจากนนกควรบอกกจธระของตน หรออาจบอกกจธระกอนกได ๓. การแนะน าตนเองในกลมยอย สวนใหญจะไมรจกกน เมอเรมประชมควรแนะน าตนเองกอน เพอใหเกดความเปนกนเอง จะไดแสดงความคดเหน มสวนรวมประชมไดอยางสะดวกใจ การแนะน าตนเองกเพยงบอกชอ นามสกล สถาบนทตนสงกดใหไดยนทวกน เมอแนะน าตนเองแลว คนอนกจะแสดงกรยาตอนรบ การสนทนา การสนทนา เปนกจกรรมทบคคลสองคนขนไป พดคยกนเพอแลกเปลยนความร ความคด ความรสก และประสบการณระหวางกนอยางไมเปนทางการ การสนทนามกฎเกณฑตายตวทจะตองปฏบตตาม มนษยจงควรทจะปรบปรงพฤตกรรมการสนทนาใหเหมาะสมกบสมยและสงคม ๑. การสนทนาระหวางบคคลทรจกคนเคย การสอสารชนดนเปนเรองทส าคญ การสนทนาท ดจะน าความราบรน ความเจรญ และความสขมาให ดงนนการสนทนาระหวางบคคลทรจกคนเคย ควรจะค านงถงเรองสนทนาและคณสมบตของผรวมสนทนา โดยใชค าใหคนเคยและสภาพ เรยบงาย เขาใจงาย และควรรวาอะไรควรพด อะไรไมควรพด ๒.การสนทนากบบคคลแรกรจก หวขอเรองทน ามาสนทนาควรเปนเรองทวๆไปเชน เรองดนฟาอากาศ และขาวสารตางๆ ตองส ารวมถอยค า กรยา มารยาท และควรสงเกตวา คสนทนาชอบพดหรอชอบฟง ถาสงเกตวาชอบพด เรากควรเปนฝายฟง และพดใหนอยลง ถาสงเกตวาชอบฟง กควรหาเรองมาคยดวย วธการเชนนจะชวยท าใหการสนทนาด าเนนไปไดดวยดและมสมพนธภาพทดตอกน

รปแบบการสอสารอยางมประสทธภาพ (Effective Communication Patterns)

"สอ" ในภาษาไทยกบค าในภาษาองกฤษ พบวามความหมายตรงกบค าวา "media" (ในกรณทมความหมายเปนเอกพจนจะใชค าวา " medium") ค าวา "สอ" ในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ไดให ความหมายของค านไวดงน "สอ (กรยา) หมายถง ตดตอใหถงกน เชน สอความหมาย , ชกน าใหรจกกน สอ (นาม) หมายถง ผหรอสงทตดตอใหถงกนหรอชกน าใหรจกกน เชน เขาใชจดหมายเปนสอตดตอกน , เรยกผทท าหนาทชกน าใหชายหญงไดแตงงานกนวา พอสอ หรอ แมสอ ; (ศลปะ) วสดตางๆ ทน ามาสรางสรรคงานศลปกรรม ใหมความหมายตามแนวคด ซงศลปนประสงคแสดงออกเชนนน เชน สอผสม" การสอสารทมประสทธภาพสงโดยทวไปจะเกดจากการสอสาร ตอไปน 1. การสอสารโดยตรงแบบเผชญหนา เปนการสอสารททงผสงสารและผรบสารตางเผชญหนากนในการสนทนา เชน บรกรตองเขามารบ order จากลกคา แพทยตองเขาตรวจรกษา สอบถามอาการกบคนไข เปนตน รปแบบการสอสารทสรางความสนใจใหแกผรบสารอยางตรงไปตรงมา การสอสารดวยวธนจงเปนรปแบบทดในการทสามารถสอสารไดอยางตรงไปตรงมาและมขอผดพลาดทางการสอสารนอยมาก 2. การสอสารสองทาง การสอสารสองทางเปนการสอสารทมการโตตอบกนไปมาของผสงสารและรบสารทงสองฝาย การสอสารรปแบบนจะไมสรางความสบสนแกคสนทนา อกทงกอใหเกดความนาสนใจใครรและเกดสมาธในการรบสารไดงาย 3. การสอสารโดยชองทางและสอทหลากหลาย การสอสารโดยชองทางและสอทหลากหลายเปนการเลอกใชสอทปจจบนมอยมากมายใหเกดประโยชนในการสอสาร โดยพจารณาจากความเหมาะสมของเนอหา สภาพแวดลอม ผรบและผสงสาร รวมไปถงปจจยอนๆ ทมผลตอการรบและสงสาร เพอใหการสงสารรปแบบทเลอกมานนเปนสารสอสารทไดผลและเสรมสรางศกยภาพการเรยนรของเดกและเยาวชนไดมากทสด 4. ผรบสามารถรบสารไดปรมาณมากพอ ในแตและบคคลจะสามารถรบสารในแตละชนดไดแตกตางกน ขนอยกบความชอบ ความถนด ภมหลงและปจจยดานอนๆ การเลอกใชสารทสามารถสงถงผรบไดอยางมประสทธภาพหรอสงสารไดในปรมาณมากพอกบความตองการของผรบสารกนบเปนรปแบบทเหมาะสมของการสอสารทมประสทธภาพ ทงนเมอสารถกสงไปแลวนนผรบซงกคอเดกและเยาวชนหากสามารถน ามาใชในการด าเนนชวตหรอสามารถน าไปใชพฒนาศกยภาพของตนเองไดอยางถกตองการยงแสดงใหเหนถงความส าเรจของการสอสาร ไมเพยงลบปญหาดานอาการขาดสมาธ แตยงสามารถน าสารทไดรบไปพฒนาตนเองใหมศกยภาพสงยงขน 5. ผรบมความแมนย าเทยงตรงสง ความแมนย าเทยงตรงในการรบสารนนตองอาศยปจจยหลายประการในการรบขอมลขาวสารอยางเทยงตรง ทงประสบการการรบสาร ประสบการณในขอมลขาวสารทถกสงมา อกทงการมสตและสมาธในการรบสอทสงมาจะมผลอยางสงตอความแมนย าเทยงตรงของขอมล 6. การหลกเลยงอปสรรคในการสอสารดงกลาวขางตน การสอสารทมประสทธภาพตองหลกเลยงอปสรรคในการสอสารทกลาวมาขางตน

ทงหมด ทงนเพราะ อปสรรคการสอสารทเกดขนจะเปนตวสะทอนใหเหนวาขอมลทถกสงมามความถกตองหรอคลาดเคลอนเพยงใด การเกดอปสรรคตางๆ ขางตนกนบเปนปจจยทกอใหเกดอาการขาดสมาธในเดกและเยาวชนดวยเชนกน หากสามารถลบอปสรรคตางๆ ไปได การสอสารยอมประสบความส าเรจไดในทสด

บทท 3

การสรปและจบประเดนส าคญของสาร สาระส าคญ สามารถสรปและจบประเดนส าคญของสารทสอ

ผลการเรยนรทคาดหวง การจบประเดนส าคญของสารและการสรปประเดนเพอเปนทางเลอกในการตดสนใจเชอ / ไมเชอ

ขอบขายเนอหา เรองท 1 การจบประเดนส าคญของสารทสอการสรปประเดนเพอเปนทางเลอกในการตดสนใจเชอ / ไมเชอ

เรองท 1 การจบประเดนส าคญของสารทสอการสรปประเดนเพอเปนทางเลอกในการตดสนใจเชอ / ไมเชอ ความหมายของการจบประเดน การจบประเดนหมายถง การจบขอความส าคญหรอใจความส าคญของเรอง แลวหยบยกเอาความคดหลกหรอประเดนทส าคญของเรองมากลาวย าใหเดนชด โดยใชประโยคสน ๆ แลวเรยบเรยงใหเปนระเบยบ การเตรยมการกอนการจบประเดน

ด สถานทวาจดทไหน เปนเวทลกษณะใด การประชม หรอประชมเชงปฏบตการ ฯลฯ ตองรเปาหมาย/วตถประสงคหลก ๆ คออะไรบาง ด จ านวนบคคลเปาหมายทจะเขารวม มกคน ความรเดม ฯลฯ ดวา มวสดอปกรณทเราจะตองใช / ทเรามอย ดวา จะใชเทคนคใดหรอเครองมอทจะใชในการจบประเดนหรอขอมลทจะออกมาจาก ผเขารวม เชน 1. ใชค าถามน าประเดน 2. ใชแผนภมความคด 3. แบบโฟลชารท 4. แผนภมกางปลา 5. แผนภมตนไม 6. ค าส าคญๆ 7. บตรค า

ขนด าเนนการจบประเดน ขนแรก ทตองน ามาประกอบการจบประเดน คอ สงทเหนและเปนอยในขณะนน เชน ตองรวารปแบบขอบกลมเปาหมาย ลกษณะหรอวธการในขณะนนคออะไรกนแน เชน การประชมหรอการประชมเชงปฏบตการ การสนทนากลม การอภปรายคณะ เปนตน ขนทสอง การตดสนใจออกแบบ โดยตดสนใจวาจะใชเครองมออะไร เพราะวาแตละเครองมอผทจะท าหนาทจบประเดนตองเคยมประสบการณในการใชมากอนแลวพอสมควร ตองรจดเดนจดดอยของเครองมอ ขนสดทาย ด าเนนการจบประเดน ด าเนนการจบประเดนเพอใหไดเนอหาครบทง 3 สวน คอ

สวนน า สวนเนอหา สวนสรป หรอ จบประเดนหลก ประเดนรอง ประเดนเสรม หรอ ประเดนหลก ประเดนรอง และประเดนยอย

หลกการจบประเดน ตองอาศยการฟงและดเพอจบประเดนและสรปความนนออกมา สงเหลานเปนทกษะเบองตนททกคนจะตองฝกฝน เราจะตองตดตามฟง ดเรองราวโดยตลอด ดงนน จงตองมสมาธในการฟงและสามารถแยกแยะไดวาขอความใด

เปนใจความส าคญ และขอความใดเปน พลความ ถาเราเขาใจเรองราวไดโดยตลอดแลวเรายอมจดจ าเรองราวทฟงและสามารถถายทอดใหคนอนฟงไดดวย ในการฟงแตละครง เราตองจบประเดนของเรองทฟงได คอ รวาผพดตองการสอสารอะไร เปนประเดนส าคญ และรจกวาอะไรคอประเดนรองซงขยายประเดนส าคญ การฟงเชนนเปนการฟงเพอจบใจความส าคญและใจความรองและรายละเอยดของเรอง มวธการฟงดงน

ฟงเรองราวใหเขาใจ พยายามจบใจความส าคญของเรองเปนตอน ๆ วาเรองอะไร ใครท าอะไร ทไหน เมอไร อยางไร

ฟงเรองราวทเปนใจความส าคญแลวหารายละเอยดของเรองทเปนลกษณะปลกยอยของใจความส าคญ หรอทเปนสวนขยายใจความส าคญ

สรปความโดยรวบรวมเนอหาสาระส าคญอยางครบถวน วธการสรปความจากการฟงนน เราจะตองคนหาใหพบวาสารใดเปนความคดส าคญในเรองนน ๆ แลวสรปไวเฉพาะใจความส าคญ โดยเขยนชอเรอง ผพด โอกาสทฟง วน เวลา และสถานททไดฟงหรอดไวเปนหลกฐานเครองเตอนความทรงจ าตอไป ขนตอนการสรปความหลงจากจบประเดนแลว 1. อาน ฟงและดใหเขาใจอยางนอย 2 เทยว เพอใหไดแนวคดทส าคญ 2.คดเปนค าถามวาอะไรเปนจดส าคญของเรอง และคดตอไปวา จดส าคญของเรองมความสมพนธกบสงใดบาง จดสงนน ๆ ไวเปนขอความสน ๆ แลวคดวธทจะเขยนสรปความใหกะทดรดและชดเจน 3.เขยนรางขอความสนๆทจดไว ขดเกลาและตบแตงรางขอความทสรปใหเปนภาษาทดสอความหมายไดแจมแจงชดเจน ตวอยางการสรปความ เรอง เราคอบทเรยนของเดก การศกษาเปนเรองส าคญของชวต ทกคนเกดมาจะโง จะฉลาด จะดจะชวขนอยกบการศกษา พอแมทกคนปรารถนาจะใหบตรหลานของตนเปนคนด จนถงกบยอมทนล าบากตรากตร าท าการงานหาทรพยสนเงนทองมาเปนคาใชจาย เพอการศกษาของบตรหลาน นบวาเปนหนาทและสงทควรไดรบการยกยองในการเสยสละนน แตยงมสงทมคณคาทสดในชวตเดก กคอบทเรยนอนเปน จรยศกษา ซงเกดจากการปฏบตตวของพอแมผปกครองของเดก นนคอการประพฤตปฏบตดงาม เพราะสงทเดกไดยนไดฟง ไดรไดเหนจากพอแมผปกครองของตน เชนการพดจาไพเราะ การงานเปนระเบยบเรยบรอยเปนตน เปนบทเรยนอยางส าคญ ทจะซมซาบเขาไปในจตใจของเดกดยงกวาหนงสอบทเรยนอน ๆ นนเปนการใหการศกษาทมคายง เปนการปลกสรางนสยทดใหแกเดก ถาพอแม ผปกครองเปนคนด มนสยด เออเฟอเผอแผ มเมตตา มความยตธรรม มความรก ความสามคคในครอบครว เปนแบบอยางทด กจะท าใหเดกเอาอยางในทางด เปนคนดของพอ แม ผปกครอง สมความปรารถนาทกประการ ถาปรารถนาด หวงดตอบตรหลาน อยาเพยงแตจะใหทนการศกษาอยางเดยว ตองท าตนใหเปนตวอยางทด เปนบทเรยนทมคาของบตรหลานดวย แลวความปรารถนาของเรากจะสมหวง วธสรปความหลงจากการจบประเดน เรอง เราคอบทเรยนของเดก 1. ขนอาน ฟง และ คด จบแนวคดไดดงน พอแม หาเงนทองมาใหลกเรยนอยางเดยวยงไมพอ ตองปฏบตตนเปนตวอยางทดแกลกดวยจงจะนบวาไดใหการศกษาทถกตองแกลก

2. ขนเขยน 2.1 ขอความทจดไวชวยจ า การศกษา เรองส าคญ – คนจะดจะชว โง ฉลาดเพราะการศกษา พอแมหาเงนมาใหลกเรยนเสยสละควรยกยอง สงทมคาตอเดก – บทเรยนจรยศกษา คณธรรม การปฏบตตนดงาม เปนตวอยางทด รกลกตองท าใหเปนตวอยางทดดวย 2.2 ขอความทสรปแลว การศกษามความส าคญตอชวตเดก เพราะสามารถท าใหเดกฉลาดและเปนคนดได พอแมทรกลก อยากใหลกเปนคนดนน ไมควรจะพอใจเพยงการท าหนาทหาเงนมาใหลกเรยนเทานน แตควรค านงถงบทเรยน จรยศกษาอนมคณคายงตอชวตของเดก อนไดแกการทพอแมเปนผมคณธรรมและปฏบตตนเปนแบบอยางในทางทดงามแกลกดวย ดงนน การจบประเดน จะตองฟงเรองใหดใหครบถวน จดบนทกสาระส าคญ รบถามหากไมเขาใจเนอหา ตรวจสอบความเขาใจโดยการลองสรปเรองราวดกอน ตองมความรเดมและชางคดพจารณา และอาศยสอชวย เชน บตรค า Mind Map ปจจบนเราอยในยคขาวสารขอมล เปนยคทขาวสารขอมลหลงไหลมาจากทวสารทศจนทวมทนหตาไปหมด คนทเขาใจเนอหาสาระและ จบประเดนแมน จะเปนคนทไดเปรยบ เพราะสามารถรบขาวสารขอมลไดมากมาย ในขณะทคนอนรบไมไหว การจบประเดนจงถอเปนทกษะส าคญของการท างานทางสงคม ชวยท าใหเราไมมองเพยงปรากฏการณ แตสามารถท าใหเรามองอยางวเคราะหแยกแยะและจบสาระส าคญของเรองราวตาง ๆ ไดอยางเปนระบบ

การจบประเดนส าคญจากการฟงและการด

การฟงและการดเพอจบประเดนส าคญ เปนขนตอนตอจากการฟงและการดอยางเขาใจซงเปนจดมงหมายเบองตนในทกระดบชวงชน การฟงและการดเพอจบประเดน ผฟงและดจะตองตงใจ สนใจฟงและดเรองราว เพอใหสามารถจบหวขอหรอสาระส าคญของเรองได และสรปเปนขอๆ หรอเปนแผนภาพความคด

หลกการฟงและการดเพอจบประเดนส าคญ มดงน ๑. ตงใจฟงและด มสมาธ ใจจดจออยกบเรองทก าลงฟงและด ๒. แยกขอเทจจรงกบขอคดเหน ๓. ฟงใหเขาใจและจบประเดนส าคญใหไดวา ใคร ท าอะไร ทไหน และผลเปนอยางไร ๔. จดประเดนส าคญซงเปนแกนเรอง โดยอาจจดเปนขอๆ หรอจดเปนแผนภาพโครงเรอง ๕. น าสาระส าคญของเรองทไดไปบอกเลาตอ หรอเขยนสรปเกบไวเปนใบความร หรอตอบค าถามทก าหนดไวกอนฟงและด

บทท 4

การตดสนทางเลอกในการสอสารอยางมประสทธภาพ สาระส าคญ ศกษาสอ เพอน ามาเปนทางเลอกในการสอสารอยางมประสทธภาพ

ผลการเรยนรทคาดหวง พจารณาขอความทสอสาร น ามาสการตดสนทางเลอก

ขอบขายเนอหา เรองท 1 สอตางๆ ทสามารถรบสงสอสารได

บทท 1 สอตางๆ ทสามารถรบสงสอสาร

สอทางเลอก หมายถงสองอยาง หนง, รปแบบทไมธรรมดาตามความเคยชน สอง, เนอหาและการน าเสนอขอมลทไมคอยมใครพดถงในสงคมไทย ไดแก 1. การพบปะพดคยตกลงกนในเวทตาง ๆ อนทจรงสงคมไทยสงขาวสารผานปากตอปาก สงทพบในสงคมไทยคอไมมการพฒนาสถาบนเกา ๆ ไปในรปแบบอนใหเหมาะสมกบการเปลยนแปลงวถชวต เชน ศาลาในชมชน การประชมในเวทศาสนา สงเหลานเดมทเปนทชมนม และอบรมภายในชมชน สงคม หรอผบในองกฤษ เขาโบสถครตส อสลาม การประชมพธกรรมทางศาสนาเปนทตกลงอะไรกนในชมชนสงมาก เอาประเดนมาคย แลกเปลยนขาวสารพดคยแสดงความคดเหน แตการฟงเทศนในเมองไทย ปจจบนพระพดคนเดยว คนอนๆไมมโอกาสพดคย สมาคมผปกครองในประเทศไทย กไมไดมบทบาททจะท าใหผปกครองเขาไปมสวนรวมในระบบการศกษาเลย นอกจากจดงานสงสรรค สถาบนทางวชาการของมหาวทยาลยนอกระบบ จดงานสมมนากเกบเงน เปนตน. ดงนนเมองไทยนาจะมการพฒนาสถาบน องคกรตางๆ อนเปนสถานทรวมตวกน ใหคนแลกเปลยนกนทก าลงจะหายไป ท าอยางไรใหกลบมาสอสารแกคนในสงคม 2. การละเลน การแสดงพนบาน ครงหนงเปนเวทพดคยแหลงขอมลขาวสารทส าคญทสด เชนหนงตะลงทยาวนานทสด ซงปจจบนกตายไปบาง 3. ละครเวท แตยงมกลมเปาหมายนอย เมอชวงเหตการณ 14 ตลา และ 6 ตลา มการเลนละครในหมบาน หลงจากนนกมละครมะขามปอมทท างานกบเดก ถอเปนสอทางเลอกใหมๆ ไดเชนกน

4. หนงสอเลม สอทางเลอกทงท าในเชงธรกจ และท าเพอประโยชนสาธารณะ แตมกไมคอยถงคนอาน การท าเชงธรกจ คอท าใหสามารถเขาถงกลมเปาหมายไดกวางมากขน 5. จลสาร เชน จลสารชมชนคนรกปาซงอยรอดไดดวยระบบสมาชก กลมคนอาน มจดประสงคท างานกบคนชนกลางโดยเฉพาะ ตองคดวธการทจะอยรอดไดและหาวธการอนๆ 6. นตยสารคนรนใหม เชน ฟาเดยวกน นตยสารวยรน, อะเดย, ไทยโพสต, หรอของคณชชรนทร ไชยวตนสมยหนง มนไมไดมองดวยเหตผลทางธรกจลวนๆ 7. สออเลคทรอนก เชน โทรศพท อนเตอรเนต ฯลฯ เปาหมายของสอทางเลอก เปาหมายของเราคอการสรางสมดล แรงถวงระหวางสอทางเลอกและสอกระแสหลก 1.สรางเครอขายความสมพนธระหวางสอทางเลอก และสรางความสมพนธกบสอกระแสหลกดวย อยาเปนอรตอกน หนนในจดทรวมกนได นอกจากนยงเปนการสรางเครอขายความสมพนธกบกลมอน ๆ ในสงคม เชน นกธรกจบางกลม กลมสนใจเรองปา สงแวดลอม สลมใหมาเชอมโยงกนดวย 2. ควรใชวธทางธรกจเขามาดวย เพอมองตลาดหรอกลมเปาหมายใหชด เชน การพมพเอกสารแจก ไมเลอกเปาเปนการเสยเงนเปลา 3. ตองรวมตอสประเดนสทธเสรภาพของสออยางจรงจง เพราะไมเคยมครงไหนในประวตศาสตรสมยใหมของไทยทสอจะถกบงคบควบคมเทากบปจจบนน ยกเวนชวง 14 ตลาคม อยาคดวาสทธเสรภาพของสอไดมาเรยบรอยแลว ประเดนนสอกระแสหลกคอนขางเหนความส าคญ เรากบเขาสามารถรวมมอกนไดในประเดนน 4. ตองสรางผสอขาว ท าอยางไรจะใหสอกระแสหลกเปดโอกาสใหคนทไมคอยไดพด ไดมโอกาสพดมากขน (ไมใชนกวชาการ) เกดพนธมตรและสสน อนนจะท าใหเกดความรมากขน เชน นตยสารของเอมพาวเวอร นตยสารของผหญงขายบรการ เปนการใหกลมผหญงทไมไดพดไดพด ผมคดวาในตววตถดบ ถาเขาท าเชงธรกจผมเชอวาขายได และดดวย ดงนนจะเหนวาสอทางเลอกจะมตลาดของตวเองเยอะมาก มโอกาสอยรอดทางธรกจได ไมใชท าเอารวย 5. เลอกสอใหด คอหมายความวาเราจะสอกบใคร สารอะไร วธการอะไร เราถนดอะไร สออะไรจงจะมคาคมทสด ในสงคมปจจบนมการใช "สอทางเลอก" เปนเครองมอใน "การสอสารทางสงคม" กนมากขนนะครบ และ "บลอก" กเปนอกหนงในสอทางเลอกทหลาย ๆ คนนยมใชกนนะครบ เพราะบลอกเปนเครองมอทสามารถเขาถงกลมคนในสงคมทบคคลคนหนงตองการทจะสอสารถงไดดในระดบหนงครบ...

เมอพดถงเรองของการสอสารไมวาจะเปนการสอสารผานบลอกหรอการสอสารชองทางอน องคประกอบหลกทส าคญกประกอบดวยสามสวนเหมอนกนนะครบ คอ ผสงสาร สาร และผรบสารครบเพยงแตการสอสารผานบลอกเปนการสอสารจากคน ๆ หนงถงผรบสารหลาย ๆ คน ซงเปนกลมคนทมความแตกตางและหลากหลายนะครบ การเลอกใชสารและภาษาใหเหมาะสมจงเปนสงทผสงสารตองค านงถงนะครบ เพอทเราจะไดใชพนทแหงนเปนพนทส าหรบการสอสารทางสงคมอยางแทจรง...

ผมมองวาความนาสนใจอยางหนงของสอทางเลอกอยทความหลากหลายของแงมมและวธคดทเปนอสระ ไมจ าเปนตองยดตดในกรอบทางสงคมหรอแนวทางตามกระแสหลกของสงคมทเกดขนนะครบ ถอเปนการแสดงทศนะทอสระและทาทาย เปนการกระตนใหเกดแนวคดใหม ๆ หรอเปนการชใหเหนประเดนทส าคญซงสงคมมองขาม ละเลยหรอมองไมเหนครบ...

นอกเหนอจากการใชพนทเหลานในการสอสารใหสงคมไดรบรในสงทเราคดแลว เรากยงสามารถรบรและไดเหนแงมมหรอมมมองใหม ๆ จากคนอน ๆ ตอประเดนทเราสนใจและในบางประเดนทเราไมเคยรมากอนดวยครบ เรามารวมกนใชพนทแหงนเปนสอทางเลอกในการสอสารทางสงคมเพอขบเคลอนสงคมไทยไปในทศทางทดขน

บทท 5

มารยาทในการสอสาร สาระส าคญ ศกษา เขาใจ ถงมารยาทการสอสารทางสอเทคโนโลยโดยแสดงบทบาท

ผลการเรยนรทคาดหวง เขาใจถงมารยาทในการสอสารทางสอเทคโนโลย

ขอบขายเนอหา เรองท 1 คณธรรมและมารยาทการสอสาร

บทท 1 คณธรรมและมารยาทการสอสารในบรบทตางๆ การสอสารอาจเกดขนไดในบรบททตางกน ค าวา บรบท ในทน หมายถง สถานท บคคล และโอกาส จะเหนไดวา คณธรรมและมารยาทมความส าคญตอการสอสารในบรบทตางๆ ซงมดงน การสอสารในครอบครว ๑. สมาชกในครอบครว ตองค านงวา แตละคนอาจจะมประสบการณมาไมเหมอนกน ท าใหค าพดทสอสารระหวางบตรกบบดามารดาหรอผปกครอง อาจท าใหมความไมเขาใจเกดขนได จงตองมการอธบายเพอใหเกดความเขาใจ และสมาชกในครอบครวตองมความตงใจดตอกน ยอมรบซงกนและกนและใชเหตผลพดกน ๒. การสอสารในครอบครว ถงแมวาจะเปนการสอสารอยางเปนกนเอง แตกตองระมดระวงการใชขอความบางอยางทอาจท าใหเกดความขดของหมองใจกน หรอเขาใจไมตรงกน เพราะจะท าใหเกดปญหาในครอบครวกได ๓. คนในครอบครวควร แลกเปลยนประสบการณซงกนและกน เพราะค าบางค าในแตละสมยสอความหมายไมเหมอนกนเชน ชอเรยกของสผใหญมกจะเรยกสสม วาสแสด ค าทขนอยกบยคสมยเหลานอาจจะท าใหเกดความขนของหมองใจกนระหวางบคคลในครอบครวทมอายตางวยกน จงจ าเปนทคนในครอบครวควรเรยนรค าทใชสอสารกนในยคสมยของแตละคน ๔. การสอสารในครอบครว ควรค านงถงมารยาททดในการพดซงกนและกน เพราะจะท าใหมารยาทเหลานตดตามไปในการพดในกาลเทศะตางๆ เชน ไมพดขามศรษะผอน ไมควรตะโกนพดกน และไมแยงกนพดเปนตน

การสอสารในโรงเรยน ๑. การสอสารในโรงเรยน อาจใชเวลานาน เพราะเรองราวทใชสอสารอาจจะมปรมาณมาก ผสงสารจงจ าเปนตองบอกผรบสารวาจะใชเวลามากแคไหน และพดอยางไรเรองอะไรบาง ผสงสารควรรกษาเวลา และพดไมพดนอกเรอง ควรพดในขอบเขตของเรองทจะพด สวนผรบสารควรตงใจและอดทนฟง รวมถงตองใหเกยรตผพดดวยเชน การลกออกจากทประชมเมอมกจธระควรขออนญาตและท าความเคารพผสงสารซงเปนมารยาททควรปฏบตตอผเขาประชม ๒. การสอสารในโรงเรยน บางทอาจจะมการโตแยงถกเถยงกนระหวางผสงสาร กบผรบสารได การโตแยงถกเถยงกนควรค านงถงประโยชนทจะไดรบทงสองผายและควรเหตผล ไมพดหยาบคายไมควรใชอารมณเพราะจะน าไปสการทะเลาะววาทได ๓. การสอสารในโรงเรยน อาจมทงการสอสารระหวางบคคลหรอสอสารในกลม ซงขอเทจจรงบางอยางไมควรน ามาเผยแพร เพราะจะมผลเสยหายสะทอนกลบมา ถงบางเรองจะเผยแพรไดกควรค านงเสมอวาไมควรเอาเรองไปพดใหบดเบอนจากความเปนจรง ๔. ควรระมดระวงทาทาง การพดทใชตดตอสอสารกน เพราะในโรงเรยนเปนทททคลสามารถเขามาเพอตดตอธระบางอยางไดเชนผปกครองเขมารบบตร ซงในการสอสารกนระหวางเพอนบางค าอาจจะดไมหยาบคาย แตในสายตาของ

คนภายนอกอาจจะเหนวาเปนการกระท าทไมด และอาจท าใหเสยภาพลกษณของโรงเรยนไป ๕. บคคลทท างานภายในโรงเรยน เชน นกการ คร หรอผบรหารจ าเปนตองมการสอสารซงกนและกน จงควรใหเกยรตซงกนและกน ซอสตยตอกน ไววางใจกน และเคารพผทอาวโสกวา จะชวยใหการสอสารเปนไปอยางราบรน

การสอสารในวงสงคมทวไป ๑. ค าทกทาย ควรใชค าทกทายทเหมาะสมสภาพ และควรศกษาประเพณแตละทองถนดวย เพราะการทกทายของแตละทองถนนนมท าเนยมการทกทายทไมเหมอนกน ๒. ในบางโอกาส จะมการสอสารเพอการแสดงความยนด หรอแสดงความเสยใจ ซงมกจะกระท ากนดวยวาจา ๓. การสอสารในวงสงคมนน จะมการตดตอกบบคคลทเราไมรจกการพดดวยตองใชค าสภาพตามสมควร และตองพดตรงประเดน ๔. ในการคบหากบชาวตางชาต เรากควรจะศกษามารยาท และประเพณทส าคญๆของกนและกน แตกควรระลกไววาชาวตางประเทศจ านวนมากรภาษาไทย จงควรระวงการใชถอยค าทสภาพ

ภาษากบการปลกฝงคณธรรม ภาษต เปนค าทผฉลาดผกขน เพอประโยชนเฉพาะกาล ใชเตอนใจมนษย เชน " รอะไรไมสรวชา รรกษาตวรอดเปนยอดด " จะสอนใหรจกใฝหาความร ความรจะมประโยชนตอตนเองและผรวมงาน นทาน เปนเครองชวยปลกฝงคณธรรม การฟงนทาน เราตองใชการใครครวญเชนเดยวกบการฟงเรองทงหลาย นทานจะสอนใหเราเขาใจชวต และใหเหนคณคาของความด ทงนทานระดบชาวบาน ในหนงสอเรยน และในวรรณคด ต านาน มกจะกลาวถงบคลส าคญและสอนใหเหนถงคณธรรมของบคคลนน ท าใหผทไดอาน หรอฟงต านานนนๆเกดความรสกซาบซง สวนต านานทองถนกท าใหคนรกทองถน วรรณคด มอทธพลตอตอคณธรรมของชนชาตทเปนเจาของมาก การศกษาวรรณคดกคอการเรยนชวตสวนลกของมนษยโดยอาศยวรรณศลป ในการอานวรรณคดเรากอานดวยวจารณญาณ เชนเดยวกบเรองอนๆ