ENFEKSİYON RİSKİ

TANIM

Endojen ya da eksojen kaynaklar, fırsatçı ya da patojen bir ajanın(virüs, fungus, bakteri, protozoa ya da diğer parazitler) hücumuna uğrama riski taşıyan bireydeki durumdur.

Enfeksiyon riski, host savunmasının baskılandığı, böylece hostun çevresel patojenlere daha yatkın hale geldiği bir durumu tanımlar.

İLİŞKİLİ FAKTÖRLER/ETYOLOJİPATOFİZYOLOJİK

Aşağıdaki durumlara sekonder olarak, host savunmasının baskılanmasına bağlı;

Kronik hastalıklar

Kanser

Renal yetmezlik

Hematolojik bozukluklar

Diyabetes mellitus

Kollajen hastalıklar

Alkolizm

İmmun yetersizlik

AIDS

Artritis

Hepatik bozukluklar

Respiratuar bozukluklar

Genetik bozukluklar

İmmunosüpresyon

Deri ile ilgili değişimler

Lökositlerde yetersizlik ya da değişim

Lenf ödem

Obesite

Periferal vasküler hastalık

İLİŞKİLİ FAKTÖRLER/ETYOLOJİPATOFİZYOLOJİK

Aşağıdaki durumlara sekonder olarak, dolaşımın baskılanmasına bağlı;

Aşağıdaki durumlara sekonder, organizmaların yayılması için bir yer(giriş yeri) bulunmasına bağlı;

Cerrahi

Diyaliz

Total parenteral beslenme

İnvaziv damar yolları

Entübasyon

Enteral beslenme

Aşağıdaki durumlara sekonder, Host savunmasının baskılanmasına bağlı;

Radyasyon tedavisi

Organ transplantasyonu

İlaç tedavileri(spesifik:örn: kemoterapi, immunosüpresifler)

İLİŞKİLİ FAKTÖRLER/ETYOLOJİTEDAVİ İLE İLİŞKİLİ

Aşağıdaki durumlara sekonder, organizmaların vücuda girmesi ve yayılması için bir yer(giriş yeri) bulunmasına bağlı;

Travma

Postpartum dönem

Isırıklar(insan, hayvan, insekt)

Termal yaralanmalar

Sıcak, nemli, karanlık ortam(deri katlanması, alçılar)

Aşağıdaki durumlara sekonder, Host savunmasının baskılanmasına bağlı;

Uzun süren immobilite

Hastanede kalma süresinin uzaması

Malnütrisyon

Stres

Sigara içme

Enfeksiyon öyküsü

İLİŞKİLİ FAKTÖRLER/ETYOLOJİDURUMSAL(KİŞİSEL, ÇEVRESEL)

Bulaşıcı ajanlarla(nazokomiyal ya da toplumda edinilen)temasa bağlı

YENİDOĞAN:Aşağıdaki durumlara sekonder, bebeğin yatkınlığının artmasına bağlı;

Anneden geçen antikorların olmaması

Normal floranın olmaması

Açık yaralar(umblikal,sünnet yeri)

İmmun sistemin immatur olması

BEBEK/ÇOCUK: Bağışıklamanın olmamasına sekonder olarak yatkınlığın artmasına bağlı

YAŞLI YETİŞKİN: Halsizlik/kuvvetsizlik, immun tepkinin azalması ya da çoklu kronik hastalıkların bulunmasına sekonder, yatkınlığın artmasına bağlı

İLİŞKİLİ FAKTÖRLER/ETYOLOJİMATURASYONEL

8

CERRAHİ İNFEKSİYONLAR

Genellikle cerrahi sonrası 1 hft-30 gün içerisinde semptom veren yara enfeksiyonlarıdır.

Bu semptomlar: insizyon alanından pürülan drenaj, ateş, palpasyonda ağrı, lokalize ağrı,hassasiyet, şişlik, kızarıklık, abse.

Tedavileri için cerrahi yöntemlere gerek duyulan (akut apandisit, abse, ampiyem) enfeksiyonlarda cerrahi enf.arasında sayılır.

9

CERRAHİ İNFEKSİYON OLUŞUMUNA NEDEN OLAN

BAŞLICA FAKTÖRLER

SİSTEMİKRİSK

FAKTÖRLERİ

LOKAL RİSK

FAKTÖRLERİ

10

A. LOKAL FAKTÖRLER1. Yabancı cisimler:2. Ameliyat süresi:3. Girişimin yapıldığı ay:4. Ameliyat öncesi ameliyat bölgesinin traşı:5. Şişmanlık:6. Ameliyathane personeli: 7. Sigara kullanımı: 8. Ameliyat örtüleri:9. Operasyon öncesi hastanede kalış süresinin uzaması:10. Operasyon tekniği:11. Yara Sınıfı:

11

B. SİSTEMİK FAKTÖRLER1. Yaş:2. İmmun yetersizlikler:3. Endokrin bozukluklar:4. Anestezi:5. Diğer faktörler: Kötü beslenme, kronik hastalıklar, pıhtılaşma

bozuklukları ve perioperatif hipotermi, sistemik faktörler olarak sıralanmaktadır.

AMAÇ

Kişi, enfeksiyonla ilgili risk faktörlerini

ve enfeksiyondan korunmak için

gerekli olan önlemleri

açıklayacaktır.

GÖSTERGELER/ SONUÇ KRİTERLERİ

Taburculuk zamanı geldiğinde çok dikkatli bir el yıkama tekniği uyguladığını göstermesi

Enfeksiyon bulaşma/geçme yollarını tanımlaması

Enfeksiyonu önlemede beslenmenin etkisini tanımlaması

HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİNasokomiyal enfeksiyon riski taşıyan bireyleri tanımlama

Göstergeleri değerlendiriniz/tanılayınız• Enfeksiyon(preoperatif olarak)• Abdominal yada torasik cerrahi• 2 saatten uzun süren cerrahi operasyon• İntraoperatif hipotermi• Genitoüriner işlemler• Enstrümasyon/aletlerin(ventilatör, aspiratör,

kateterler, nebulizatörler, trakeostomi, yoğun izlemler)kullanılması

• Anestezi

HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ Nasokomiyal enfeksiyon riski taşıyan bireyleri tanımlama

Yatkınlık oluşturan faktörleri değerlendiriniz• 1 yaşından küçük ya da 65 yaşından büyük olması• Obesite• Altta yatan hastalık durumları• Madde bağımlılığı/kullanımı• İlaçlar(steroid, antibiyotik, kemoterapi)• Beslenme durumu(alımın minimum günlük

gereksinimden daha az olması)• Sigara içme

HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ

Organizmaların bireylere girişini azaltınız• Dikkatli el yıkama• Aseptik teknik• İzolasyon önlemleri• Gereksiz olan hiçbir tanısal ve tedavi işlemi

yapmama• Hava akımında mikroorganizmaların

azaltılması

HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ

İmmun yetersizliği olan bireyleri enfeksiyondankoruyunuz• Bireye tüm ziyaretçilerden ve personelden kendisine

yaklaşmadan önce ellerinin yıkamasını istemeyi öğretiniz

• Uygun olduğunda ziyaretçileri sınırlayınız• İnvaziv araçları sadece zorunlu olanlarla

sınırlandırınız• Birey ve aileye enfeksiyon belirti bulgularını öğretiniz

HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ

Bireyin enfeksiyona yatkınlığını azaltınız• Diyetinde protein ve kalori alımını sürdürünüz

ve teşvik ediniz• Antimikrobiyal tedavinin kullanımını, aşırı

kullanımını izleyiniz• Verilen antibiyotiği planlanan zamanda, en

fazla 15 dakika içinde uygulayınız• Hastanede kalış süresini en aza indiriniz

HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ

• Enfeksiyonun klinik belirti bulgularını (Örn;ateş, idrarda bulanıklık, pürülan drenaj)gözleyiniz

• Enfeksiyonun bulaşıcılığı ve nedenleri, riskleri konusunda birey ve aileye öğretim yapınız

• Bulaşıcı hastalıkları halk sağlığı departmanlarına uygun şekilde bildiriniz

Hastayı cerrahi enfeksiyonlardan korumak için;

1-Enfeksiyon etkenlerinin bulaşmasını önlemek

2-Normal fizyolojik durumu sağlayarak organizmanın direncini arttırmak gereklidir.

CERRAHİ ENFEKSİYONLARIN ÖNLENMESİ

1-a-AMELİYAT EKİBİNDEN ENFEKSİYON BULAŞMASININ ÖNLENMESİ

Ameliyat ekibinin üyelerinde deri ve ÜSYE bulunmamalıdır.

Eller ve ön kol tekniğe uygun şekilde yıkanmalıdır.

Ameliyathanede giyilen kıyafetler ile dışarıya çıkılmamalıdır.

Maske, ameliyat önlüğü vb.steriliteyi koruyacak şekilde hazırlanmalı ve kullanılmalıdır.

1-b-AMELİYATHANEDEN ENFEKSİYON BULAŞMASININ ÖNLENMESİ

Ameliyathanenin mimari yapısı ve düzeni, temizlik yapılmasını sağlamalıdır.

Ameliyathanenin sterilizasyonu kusursuz ve noksansız yapılmalıdır.

Ameliyat aletleri ve malzemesinin sterilizasyonuna özen gösterilmelidir.

Ameliyathaneye giriş ve çıkışlar en aza indirilmelidir.

1-c-HASTANIN KENDİSİNDEN ENFEKSİYON BULAŞMASININ ÖNLENMESİ

* Ameliyattan önce hastanın durumu dikkatle incelenmeli, üriner sistem enf.,ÜSYE vd. bulunan hastaların tedavisi yapılmadan ameliyata izin verilmemelidir.

2-NORMAL FİZYOLOJİK DURUMUN SAĞLANARAK DİRENCİN ARTTIRILMASI

Arteriyel kan basıncının normale getirilmesi sağlanmalıdır.

Böbrek, kalp, akciğer, MSS fonksiyonlarının normal şekilde sürdürülmesi sağlanmalıdır.

25

CERRAHİ ENFEKSİYONLARI ÖNLEMEYE YÖNELİK

ÖNERİLER

26

•KORUNMA ÖNLEMLERİ

Pre-operatif

İntra-operatif

Post-operatif

AMELİYAT ÖNCESİ HASTA HAZIRLIĞI

Nazal dekontaminasyon

Pre-op hastanede kalma süresi

Kan ürünleri

Sigara

Glukoz kontrolü

Enfeksiyon varlığı

Hasta ve hasta yakınlarının bilgilendirilmesi

27

Enfekte ya da kolonize cerrahi çalışanların yönetimi

Antibiyotik profilaksisi

Çalışanların ameliyathane giysisi

Hastanın ameliyathane giysisi

Pre-op tıraş

Pre-op duş/banyo

Mekanik bağırsak hazırlığı

28

AMELİYAT DÖNEMİ

Steril eldiven

Steril önlük

Dreyp kullanımı

El yıkama

El/kol aksesuarları, takma tırnak ve ojeler

Cerrahi aletlerin sterilizasyonu

Mikrobiyolojik örnek alma

Çevresel yüzeylerin temizliği ve dezenfeksiyonu

Havalandırma

29

Yara pansumanı

Yara kapatılmasından önce antiseptik ve antimikrobiyal ajan kullanılması

Yara irrigasyonu ve kavite içi lavaj

Hastada hemostazın sürdürülmesi

Aseptik ve cerrahi teknik

Diyatermi(elektro-koter)

Antiseptik deri hazırlığı

30

Pansumanların değişimi

Post-operatif temizlik

AMELİYAT SONRASI DÖNEM

31

KAYNAKLAR

1.Carpenito-Moyet L.J. (Çeviren:Erdemir F.)(2012)Hemşirelik Tanıları El kitabı2.Akyolcu N., Aksoy G., Kanan N.(2011) Cerrahi Hemşireliği Uygulama Rehberi3.Karadakovan A., Eti Aslan F. (2010)Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım4.Aksoy ve arkadaşları (1998) Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği El Kitabı5.National Collaborating Centre for Women's and Children's Health. Surgicalsite infection: prevention and treatment of surgical site infection. London(UK):National Institute for Health and Clinical Excellence (NICE); 2008 Oct. 142 p6.Doenges M.E., Frances Moorhouse M., Murr A.C. (2010) Nursing Care PlansGuidelines for Individualizing Client Care Across the Life Span, Edition 8