Upload
kasekrakow
View
1.937
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Fakty i mity o PKBAnaliza koncepcji rachunków dochodu
narodowego z perspektywy Austriackiej Szkoły Ekonomii
Kraków, 16.11.2009
Z materiałów edukacyjnych NBP:
„Jeśli zsumujemy wszystkie dobra i usługi jakie wyprodukował dany kraj, to uzyskamy wynik, który w bardzo prosty sposób podsumowuje jego gospodarkę. Wynik ten nosi nazwę Produkt Krajowy Brutto. Gdy PKB wzrasta – społeczeństwo się bogaci, gdy maleje – biednieje.”
www.nbportal.pl/pl/cw/prezentacje/prezentacje/pkb
Czy na pewno?
PLAN PREZENTACJI
• Krótka historia PKB• Z czego składa się PKB i jak jest obliczane• „Standardowa” krytyka• Krytyka składników PKB (Szewczyk)• Austriacka krytyka• Pozostały Produkt Prywatny (Rothbard)• Obliczenia PPP – T.Cukiernik• Obliczenia PPP – D. Jaskulski
„Ogólnie rzecz biorąc, ekonomiści oceniają wyniki makroekonomiczne, analizując kilka podstawowych zmiennych, przy czym najważniejsze z nich to produkt krajowy brutto (PKB), stopa bezrobocia oraz inflacja”
„ Ekonomia”, Samuelson i Nordhaus
1758r. Tablica ekonomiczna Françoisa Quesnay'a
1947 r. – ONZ publikuje pierwsze zalecenia na temat rachunków narodowych
1953 r. – metodologia obliczania dochodu narodowego zostaje sformalizowana
1993 r. – powstaje SNA obowiązujące do dziś
1995 r. – powstaje ESA
Gospodarstwadomowe
Państwo Przedsiębiorstwa
GC
C+I+GI
TeC+I+G-Te
S
YTd
Y+B-Td
B-Td
Z
XZagranica
Model gospodarki narodowej
Równanie PKB
Y = C + I + G + X – Z – Te
3 metody obliczania PKB• Od strony tworzenia dochodu• Od strony podziału dochodu• Z punktu widzenia
ostatecznego wykorzystania dochodu
„Standardowa” krytyka PKB• "szara strefa” oraz produkcja gospodarstw
domowych przeznaczanej na własne potrzeby• wartość wypoczynku• efekty zewnętrzne produkcji (zanieczyszczenia)• uwzględnia produkcję antydóbr (używki)• różnice cen w poszczególnych cen• addytywność (ceny stałe/bieżące)• zróżnicowanie dochodów w społeczeństwie
Przykład Gwinei Równikowej
•PKB per capita 37 200 USD/osobę – teoretycznie bogatszy naród niż Niemcy/Brytyjczycy
•Zajmuje dopiero 121. wśród 177 państw na liście Human Development Index (HDI)
„Standardowa” krytyka PKB, cz. II• nie pokazuje jakości usług, zwłaszcza
państwowych• im większe zbrojenia tym większe PKB• nie odzwierciedla faktu, że nie cały
wypracowany PKB trafia do obywateli w postaci bezpośredniej (pensje) lub pośredniej (świadczenia, zasiłki itp.). Część PKB w formie kosztów transferowych i cen transferowych jest wyprowadzana z kraju wytworzenia
SZARA STREFANazwa kraju lub obszaru
geograficznegoUdział szarej strefy w
PKB
Afryka (szara strefa w działalności pozarolniczej) 80%
Ameryka Południowa 50%
Azja 45%-85%
Polska 25%
Szwecja 3%
Wielka Brytania 2%
Krytyka prof. Szewczyka• Dochody z czynszów, których nikt nie
otrzymuje• Płody rolne na własny użytek• Handel zagraniczny1) Y = C + I + G + NX2) Y = C + I + G + X – Z NX = X - Z
Krytyka PKB przez ASE - wstęp• Frank Shostak: czy dobra finalne zostały
wyprodukowane jako przejaw faktycznego wzrostu zamożności lub konsumpcji
• Podobna krytyka PKB przez M.Friedmana – przykład piramidy
• Argumenty Szymona Kuznets’a (noblista z ekonomii w 1971 r.)
Krytyka PKB przez ASE• F.Shostak: PKB daje złudzenie, że istnieje coś
takiego jak produkcja narodu• Rothbard:– PKB jako mieszanka wartości brutto i netto– Nie istnieje obiektywnie mierzalny „poziom cen”– Do PKB wliczane są wydatki rządu
ROTHBARD„(…)odpowiedniejszym byłoby założenie (…) że rząd
nie tylko nic nie wnosi do produktu narodowego, ale wręcz przyczynia się do zmniejszenia produktu narodowego przez przesunięcie zasobów do przedsięwzięć bezproduktywnych.”
„Co jest dobrego we wzroście ekonomicznym?”
Murray N. Rothbard: Rola wydatków rządowych we wskaźnikach produktu narodowego, http://www.mises.pl/296/296
Propozycja skorygowania rachunków narodowych (M.N. Rothbard)
OPCJA 1. Produkt Prywatny Netto = Produkt Narodowy Netto –
dochód wytwarzany przez rząd (1) – dochód wytwarzany przez
przedsiębiorstwa państwowe(2)
Następnie:
PPN – zakupy rządu od biznesu – zakupy przedsiębiorstw
państwowych od przedsiębiorstw – płatności transferowe = PPP
(1) Rozumiany jako pensje urzędników.
(2) Rozumiany jako wydatki bieżące przedsiębiorstw państwowych oraz pensje pracowników tych przedsiębiorstw.
Propozycja Rothbarda, cz. IIOPCJA 2.
PNN – całkowite wydatki rządu – całkowite wydatki przedsiębiorstw państwowych = PPP
OPCJA 3PNN – wszystkie obciążenia podatkowe – dochody przedsiębiorstw państwowych –
deficyt budżetowy = PPP
Idea PPP• Odzwierciedla udział państwa w gospodarce• Pokazuje rozwój (regres) sektora
niepaństwowego• Implikacja subiektywnej koncepcji wartości• Pochodna niechęci niektórych Austriaków do
instytucji państwa
PPP dla gospodarki Polski• Tomasz Cukiernik:Wartość dodana brutto sektora prywatnego =
PPBPPB – dochody sektora publicznego = PPP• Dominik Jaskulski:PKB – wszystkie wydatki sektora
publicznego (na poziomie centralnym i samorzadowym) = PPP
19951996
19971998
19992000
20012002
20032004
20052006
20070
200,000
400,000
600,000
800,000
1,000,000
1,200,000
PKB vs. PPP
PKB PPP (Cukiernik)
19951996
19971998
19992000
20012002
20032004
20052006
20070
200,000
400,000
600,000
800,000
1,000,000
1,200,000
PKB vs. PPP vs. PPP
PKB PPP (Cukiernik) PPP (Jaskulski)
19951996
19971998
19992000
20012002
20032004
20052006
20070%
20%
40%
60%
80%
100%
120%
PPP jako % PKB
PPP (C) jako % PKB PPP (J) jako % PKB PKB
DZIĘKUJĘ Zapraszam do
zadawania pytań