EĞİTİM FELSEFESİ

Yrd. Doç. Dr. Ebru Öztürk-2014

• varolus bilincine sahip olan insanoglunun kendini, yasami, maddeyi, evreni ve gormedigi, emin olamadigi fakat duyu organlarinin otesinde hissettigi madde otesini merak etmesi ve ustunde dusunmesidir.

• bilimin rahimi dersek fiyakalı bir tanım filan yapmış oluruz sankim..

• sürekli yolda olmaktır." sözüyle özetlenebilir. çeşitli kategorilerde, çeşitli olguları inceler. düşünmeyi öğretir.

http://www.eksisozluk.com

????????????

• "İlkeler ya da ilk nedenler bilimidir felsefe."

ARİSTOTELES

• "Mutlu bir yaşam sağlamak için, tutarlı eylemsel bir sistemdir."

EPİKUROS

• "Felsefe tanrıyı bilmektir ve gerçek felsefeyle, gerçek din özdeştir."

AUGUSTİNUS

• "Felsefe, neleri bilmediğini bilmektir."SOKRATES

Nedir Felsefe• Phillia + sophia = felsefe (bilgelik sevgisi)• Gerçeği bütün olarak açıklamaya çalışan

bilimsel ve özgür düşünmenin temelini atan bir alandır.

• Bilim ve felsefe birbirinden kopuk değildir. ?????

Bilimsel bilgi - felsefi bilgi• Bilim gerçeği parçalara ayırarak inceler.• Bilim deney, gözlem, inceleme, araştırma

yaparak; felsefe akıl yürütme yolu ile bilgi ve gerçeklere ulaşır.

• Hem felsefe hem de bilim bir süreçtir.• Felsefe bilimi, bilim de felsefeyi geliştirir.• Felsefe de bilim de şüphecidir.

Felsefenin Alanları

• Varlık Felsefesi (Ontoloji)• Bilgi Felsefesi (Epistemoloji)• Değerler Felsefesi (Aksiyoloji-Etik)• Mantık

-

Varlık Felsefesi: (Ontoloji)

• Gerçek, insan, ruh, Allah, varlık, yokluk nedir ? • Bütün bunlar var mıdır ? Yok mudur ?

• Kainat belirli bir düzene göre mi işlemektedir, yoksa rastlantısal mıdır ?

• İnsanın evrendeki rolü nedir ?

• İnsan belli bir amaç için mi yaratılmıştır ?

Varlık Felsefesi: (Ontoloji)

• insanın evrendeki yeri ve rolü, olayların oluş biçimleri, evrenin düzeninin anlamı gibi konularla ilgilenir.

• sosyal bilimler açısından düşünüldüğünde “sosyal dünya nasıl algılanır ve anlaşılır?”, “insan olma nedir?” gibi sorulara yanıt arar.

• eğitim açısından “okulun varlık amacı nedir?”, “aktif öğrenmenin yararı var mıdır?”, “uygulanmakta olan ilköğretim programının yararları ve eksikleri nelerdir?”, “herkese uygun etkili öğrenme stratejileri var mıdır?” ve benzeri sorulara cevap arar. 

Varlık Felsefesi: (Ontoloji)

Eğer insanı Tanrısal bir varlık olarak ele alırsanız, eğitim insanı Tanrı’ya ulaştırma süreci,

doğal ve toplumsal bir varlık olarak düşünürseniz, doğaya ve topluma uyum sağlama süreci,

sürekli ve değişen bir varlık olarak kabul ederseniz, eğitim değişmeyi ve gelişmeyi denetleme süreci,

insanı varoluş olarak düşünürseniz, eğitim kendini gerçekleştirme süreci olarak tanımlanabilir.

• Eğitimi nasıl tanımlarsanız, eğitim hedeflerinizi de ona göre belirler ve eğitim sisteminizi o doğrultuda yapılandırırsınız. Yani her tanım ve uygulamanın, bir felsefi temele dayandığı söylenebilir.

Varlık Felsefesi ve Eğitim

• Etik ve estetik konuları inceler.• İyi, kötü, güzel, çirkin, sevgi nefret, ahlak,

ahlaksızlık, özgürlük-esaret, saygı-saygısızlık, vicdan-vicdansızlık, mutluluk-mutsuzluk, dürüstlük-sahtekarlık gibi değerleri inceler. Sokrates’a göre ahlakın temelinde de bilgi vardır. Doğru bilgi insanı doğru eyleme götürür. Mutluluğun yolu ölçülü olmaktan, alçakgönüllü

olmaktan geçer. Kötülüğün kaynağı ise cehalettir.

Değerler felsefesi (aksiyoloji, etik)

• Türk Milli Eğitimi’nin genel amaçları (madde 2) arasında yer alan;

• milli, ahlaki, insani, kültürel değerleri benimseyen, ailesini, vatanını, milletini seven, insan haklarına saygılı, beden, zihin, ruh ve duygu bakımından dengeli ve sağlıklı kişiliğe, hür ve bilimsel düşünme gücüne, geniş bir dünya görüşüne sahip, kişilik ve teşebbüse değer veren, topluma karşı sorumluluk duyan, birlikte iş görme alışkanlığı kazanmış, bireysel ve toplumsal mutluluğa katkıda bulunacak, demokratik, laik, yapıcı ve yaratıcı bireyler yetiştirme amacı, aynı zamanda bir çok ülkenin de benimsediği,

• eğitim felsefelerinde yer alan değerler arasında yerini almaktadır.

Değerler felsefesi ve eğitim

Bilme özne (suje) ile nesne (obje) arasında bir bağ kurma»

insanoğlunun gelişim sürecinde baş rolü oynayan “bilgi” kavramının kaynağını, doğruluğunu ve sınırlarını tartışır. 

• insanın edindiği bilgilerin asıl kaynağı nedir? akıl mı yoksa duyular mı?

• doğuştan gelen bilgiler var mıdır? yoksa insan zihni doğduğunda boş bir levhaya mı benzer?

• duyular aracılığıyla yeni bilgiler mi ediniriz yoksa zaten bizde olan bilgileri hatırlar mıyız?

Epistemoloji (bilgi felsefesi)

• Bütün bilimlerle felsefe arasındaki ortak konu, bilgidir.

• Bilginin kaynağı, sınırlılıkları, doğruluğu ya da yanlışlığı ile ilgili görüşler ileri sürmek bilgi felsefesinin işidir.

• Bilen ile bilinen arasındaki ilişki kavrama, düşünme, anlama ve açıklama ile birbirine sıkıca bağlıdır.

• Bilgi felsefesi, bilgiyi, özne ile nesne arasındaki ilişki olarak tanımlamaktadır.

Epistemoloji (bilgi felsefesi)

• bilginin doğruluğu ile ilgili sorular...• kesin ve doğru bilgi gerçekten var mıdır?• kesin ve doğru bilginin kriteri nedir?• deney ve düşünce yoluyla elde edilen bilgiler

gerçek midir? 

Epistemoloji (bilgi felsefesi)

• bilginin sınırları ile ilgili tartışılan temel problem ise şu soruda gizlidir: • insan, gerçeğe erişebilir mi? 

tüm bu sorulara verilen yanıtlar arasındaki fikir ayrılıkları farklı felsefeleri yaratmıştır.*

Bilgi türleri

Günlük bilgi (Ali’nin bugün sınavı var) Gelenek görenek (toplumdan topluma, zamandan zamana

değişir,) Düzmece bilgi, gerçekle onu çarpıtarak bağ kurma Politik bilgi, gerçekle bir idolojiye göre bağ kurmaktır. Sanatsal bilgi, gerçekle estetik bir bağ kurmaktır. Bilimsel bilgi, gerçekliğin deney ve gözlemlerle açıklanmasıdır. Dinsel bilgi, gerçekle kutsal bir varlığa göre bağ kurmaktır.

Sorgulanamaz. Felsefi bilgi, gerçeğin tümüyle temellendirmeye dayalı olarak

bağ kurmaktır.

Bilgi mutlak değildir.

(objeye ve sujeye göre değişir)

• apriori (önsel) • a-pesterioridir (deneyimlere dayalı)

Mantık (logike)• Mantık, doğru düşünmenin kurallarını

inceleyen felsefi bir disiplindir.• Akıl nedir? Aklın kuralları var mıdır? Varsa

nelerdir? Doğru düşünmenin kuralları var mıdır?

• Bilginin doğruluğunu değil, bilginin doğruluğunu ifade eden düşünce ve kavramların kendi içsel bütünlüğünün (iç tutarlığının) doğruluğunu inceler.

• Mantıksal olarak doğru olan bilgi, bilim anlamında yanlış olabilir.

Aristo’ya göre mantık ilkeleri (klasik mantık)

Özdeşlik: Bir varlık neyse, aynı anda odur (A, aynı anda A’dır)

Çelişmezlik: Bir şeyin hem kendisi hem de başkası olamayacağını ifade eden kuraldır. Aynı özdeşlik ilkesi gibi kavram veya önermeler kendisiyle çelişmez. (A, aynı anda ‘değil A’ değildir.)

Üçüncü durumun olanaksızlığı: Bir önermenin ya doğru ya yanlış olacağını ifade eder. Bu mantığa göre bir önerme hem doğru hem yanlış olamaz.

Aklın kuralları, doğuştan aklımızda vardır. Ve bu kurallara uyulursa mutlak doğruya ulaşılır.

Peircea’ya göre mantık

• Akıl yürütme retrodüktiftir.• Ne tümden gelim ne de tümavarım yeni

birşey vermez.• Retrodüktif süreç, gözlemi gözlem dışı kalan

nesne ve süreçler düşünerek açıklayan bir çıkarım biçimidir (Toriçelli’nin emmebasma tulumbası- hava basıncı ve Arşimet’in suyun hamam-tas örneği).

• Buluşlar, bu tip bir düşüncenin ürünüdür. • Bu sürecin mantıksal yapısı, bugün

kesinlikle bilinmemektedir.

Anoloji yaklaşımı (benzetme)

• Ortak bir nitelikten hareketle bağıntıların karşılaştırılması, iki olgu ya da nesne hakkında karara varılmasıdır.

• Hayvanlarla yapılan deneyler-tıp • Denizaltı, uçak, helikopter&bu

araçlara benzer canlılar

• Diyalektik, herşey, aynı zamanda zıttını içinde barındırır"

• Düşence doğanın diyalektiği ile beynin diyalektiğinin etkileşimi sonucu oluşur.

• Doğanın diyalektiğinin temeli çelişkidir. • Hiç bir olgu olay boşlıkta yer almaz.

Birbirlerinden etkilenirler.• Her yanlışın içinde doğru, her doğrunun içinde yanlış vardır.• Tez-antitez- sentez biçiminde işler.• Kesin mutlak bilgi yoktur.

Marxizme göre mantık ilkeleri

Pragmatizme göre mantık

• Gerçek sürekli değişmektedir.• Hipotetik-dedüktif (yansıtmacı

düşünme-problem çözme)• Akıl denenceler kurarak çalışır.• Tümavarım ve tümdengelim kullanılır.• Bilgi değiştiği için mutlak değildir.

Carnap (aksiyomatik-sembolik mantık)

• Aksiyomatik doğruluğu açık ve kanıtlanmış önermelerden yola çıkarak ara önermeler çıkarmak ve yoklanamayan ara önermeler hakkında bir yargıya varmaktır. ,

• Bilgisayar ve uzay çalışmalarında kullanılır.

• Klasik mantığı temele alır.

Haftaya görüşürüzzzz