Embed Size (px)
Citation preview
Univerist® Education Company
Pk:34736 Kozyatağı I Kadıköy I İstanbul I Türkiye
T: 02167061154 I E-Posta: [email protected]
univerist.com
• Gestalt psikolojisi 20. yüzyılın ilk yıllarında
Avrupa ve Almanya’da gelişen ve etkilerini
günümüzde de sürdüren önemli psikoloji
akımlarından biridir.
• Yapısalcılığın, zihni öğelerine ayıran
anlayışına tepki olarak ortaya çıkmıştır.
• Gestalt Almanca bir sözcük olup “kendine
özgü bir bütünlüğü olan şekil, örüntü”
anlamına gelmektedir
• Gestalt psikolojisine göre, bütünü
anlamdan parçaları doğru anlamak
olanaksızdır.
univerist.com
• Çünkü "Bütün, kendini oluşturan
parçaların toplamından farklı ve
büyüktür. Hiçbir parça, bütünün içerdiği
özelliklere sahip değildir.“
• Geştaltçılara göre organizma sadece
çevreden gelen uyarıcılara tepkide
bulunmaz, çevreyle etkileşim içindedir
• Gestalt ekolü, algı ve bellek üzerine
çalışmaları ile psikolojiye katkıda
bulunmuştur. Bu ekol, psikolojide
tümdengelim yöntemini kullanır.
univerist.com
Gestalt psikologlarına göre her nesne bir zemin
üzerinde algılanır. İnsan dikkatini bir nesneye,
yönelttiğinde o nesne zeminden ayrılır, şekil
olarak algılanır.
Dikkat bir başka nesneye yöneldiğinde ilk
nesne zemine geçer ikincisi şekil olur.
Gestalt yaklaşımı; başta psikanalitik, varoluşçu,
Fenomenolojik ve bütünleştirici bakış
açılarından etkilenmiştir.
Gestalt yaklaşımı davranışçıların aksine
bütüncüldür. Bireyin bütün olarak ele alınması
gerektiğini iddia eder.
univerist.com
Davranışçıların aksine insan beyninin pasif
alıcı olmadığını, dış dünyadan gelen
duyumların insan beyni tarafından anlamlı
bir yapı içerisinde ele alındığını
belirtmektedirler.
Düzenleme becerisi normal, sağlıklı bir
insan beyninin özelliğidir ve genetik olarak
belirlenmiştir.
Geştaltcılara göre davranışları belirleyen
nesnel gerçeklik değil öznel gerçekliktir.
Aynı nesnel durumda bireylerin farklı
davranış göstermesi bu ilkeyle
açıklanmaktadır.
univerist.com
İnsanın doğasına yönelik görüşler;• Her birey beden, duygular, düşünceler, hisler ve algılamalardan oluşan bir
bütündür ve bunlar birbirleriyle ilişkili olarak işlevsellik kazanır.
• Her birey kendi çevresinin bir parçasıdır ve onu çevresinden ayrı olarak
anlayamayız.
• Her birey çevreye yalnızca tepkide bulunmaz, aynı zamanda çevresini
etkiler de. Çevreyle temasında yaşadıklarının hem nedeni hem de
sonucudur.
• Her birey kendisinin farkında olabildiği için, seçim yapma kapasitesine de
sahiptir ve bu nedenle de kendi davranışından kendisi sorumludur.
univerist.com
Organizma ilgili parçaları birleştirerek çözümü bulmaya çalışır. Bu zihinsel
çaba problem çözülene kadar devam eder.
Organizma problemin çözümüyle ilgili ani bir iç görü kazanır. Öğrenme
sürekli devam eden bir süreç değil, çözümsüzlükten çözüme atlayan kesikli bir
süreçtir.
Çözüm öncesi dönemde organizma uygun çözümü bulmak için bir deneme-
yanılma sürecinden geçmektedir.
univerist.com
• Gestalt terapi, humanistik öğeleri ön
plana çıkan, insanların geçmişteki değil
şu anki duygu ve davranışlarına
odaklanan bir terapi tekniğidir.
• Terapistin görevi hastanın tecrübelerini
tahmin etmek değil, onun kendi
tecrübelerini ve duygularını anlamasını
sağlamaktır.
• Gestalt’ın önem verdiği alan geçmiş
değil, şimdiki zamandır. Terapi gören
kişilere empoze edilen düşünce şu anki
ihtiyaç ve sorunlarına konsantre
olmalarıdır.
univerist.com
• Gestalt terapinin ana amacı kişinin kendisini her ayrıntısıyla fark
edebilmesidir.
• Bu yüzden terapilerde hastalar kendi iç sorunlarını geçmişe gömmek yerine
o anki şartların elverdiği ölçüde, anında çözmeye çalışırlar.
• Gestalt terapide en çok kullanılan yan tekniklerden biri rol yapmadır.
• Mesela; hasta kendisini rahatsız eden düşünceyle birebir alakalı olan bir
insanı yanındaki sandalyede oturuyormuş farz eder.
• Ve onunla konuşup içini dökmeye, karşısında hayal ettiği insanın da
söylediklerine verdiği tepkileri hayal etmeye başlar.
univerist.com
• Gestalt yaklaşımı, duyumlarımız, duygularımız, davranışlarımız, isteklerimiz
ve değer yargılarımız ile çevrenin sunduklarının neler olduğunun farkına
varmamızı ve yaşam içinde yaptığımız seçimlerle ilintili sorumluluğumuzu
üstlenmemize yardımcı olur.
• Gestalt yaklaşımının kullanıldığı bireysel veya grup çalışmaları, yaşam
içinde bize artık yardımcı olmayan davranış biçimlerimizin farkına varmamız,
• Kendimizle ve ötekilerle daha iyi ilişki kurma yollarını deneyimlememiz için
gerekli olan destekleyici ortamın oluşturulması üzerinde yoğunlaşmıştır
univerist.com
• Değişiklik, kendimize ilişkin farkındalığımızı arttırarak, benliğimizin dışında
tutmaya çalıştığımız taraflarımızın giderek azaltılması anlamına gelir.
• Değişimin amacı farkındalık (kişinin ne yaptığına ve nasıl yaptığına ilişkin)
geliştirmek, ve yaşam alanını genişletmektir.
• Bu süreç, kişinin kendi gelişimini sürdürebilecek bütünlüğü edinmesini
sağlar. Bu sürece, kişinin kendisini olduğu gibi kabul etmesini öğrenme
süreci de denebilir.
univerist.com
• Danışanın içselleştirdiği şeyleri ortaya
koymasına yönelik bir tekniktir. Terapist,
danışanından bir sandalyeye oturup Top Dog
olmasını ve sandalyeyi değiştirerek Under Dog
olmasını ister.
• Bu yolla danışanın içselleştirdikleri yüzeye
çıkar ve danışanın, çatışmalarını bütünüyle
yaşar. Çatışma, danışanın bu iki yönünü
bütünleştirmeyi kabul etmesiyle çözülebilir.
Teknik, danışanın anne-babasından alıp
kendinde bütünleştirdiği yönleri tanımasına
yardımcı olur.
univerist.com
• Top Dog: Dürüst, otoriter, ahlaklı, talep eden, sözünü geçiren ve
engelleyendir.
• Under Dog: Kurban rolü oynayarak, savunucu olmayla, zayıflıkla ve sahte
güçsüzlükle davranışını devam ettirir. Bu yön sorumluluk almamak için
sebepler bularak işleyen pasif yöndür.
• Daire Yapma: Bu uygulamada, gruptaki bir kişiden ayağa kalkarak diğerleri ile
konuşması veya beraber bir şey yapmaları istenir. Amaç, yüzleştirmek, risk
almak, kendini açmak, yeni davranışlar denemek, gelişmek ve değişmektir.
• Örneğin; gruptaki üyelere güvenmediği ve bu yüzden kendini açmadığını
söyleyen bir üyeden, diğer grup üyelerinin her birinin karşısına giderek “Sana
güvenmiyorum çünkü...” cümlesini tamamlamaları istenebilir. Bu teknik
danışanın olumsuzlukları doğrultusundaki tutumlara girmesine yardım eder.
univerist.com
• Sorumluluk Alırım: Terapist, danışandan
cümleler kurmasını ve sonuna “.... için
sorumluluğu alırım” cümlesini eklemesini
ister.
“Kendimi dışlanmış hissediyorum ve bunun
sorumluluğunu alıyorum.” Bu teknik,
farkındalığı arttırmak ve genişletmek için
danışanın, duygularını başkalarına yansıtmak
yerine kabul etmeleri ve tanımaları temeline
dayanır.
• Yansıtma Oyunu: Yansıtmanın dinamiğini,
kişinin kendinde görmek istemediği birçok
şeyi başkalarında açıkça görmesi oluşturur.
univerist.com
Yansıtma oyununda terapist,
“Size güvenemiyorum” diyen bir danışandan güvenilmeyen insanı oynamasını
ister. Bu danışanın, kendisini diğer insanların yerine koymasıdır. Böylece güven
ve güvensizlik gibi iki çelişkinin derecesini keşfeder.
Abartma Egzersizi:Gestalt Terapinin bir amacı, danışanların beden diliyle
gösterdikleri işaret ve simgelerin farkına varabilir hale gelmeleridir. Hareketler,
duruşlar, mimikler anlamlı iletişim sağlayabilirler. Danışandan, kendisi ile ilişkili
ve içsel anlamı açıklayan hislerin şiddetini arttırarak, hareket ve mimikleri
abartarak tekrar etmesi istenir.
univerist.com
Abartma tekniğinde kullanılan bazı davranış örnekleri:
• Olumsuz ve acı veren şeyleri ifade ederken görülen gülme alışkanlığı,
titreme (eller, ayaklar), gevşek duruş, bükülen omuzlar, sıkılmış yumruklar,
çatık kaşlar, yüz buruşturma vb. gibi.
• Eğer danışan ayaklarının titrediğini söylerse, terapist danışandan ayağa
kalkarak bu titremeyi abartmasını isteyebilir. Sözlü davranışlardaki farlılıklar
da abartma egzersizinde kullanılabilir.
• Terapist danışanın gizlediği anlamları içeren cümlelerini her defasında daha
yüksek bir sesle tekrar etmesini ister. Bu egzersizin etkisi, genellikle
danışanın kendisini gerçekten dinlemeye ve duymaya başlamaları ile olur.
univerist.com
Hisleriyle Kalma:
• Danışanın kaçmak için ısrar ettiği, hoş olmayan
hislerine gelindiği zaman terapist bu hisleri
sürdürmesi için danışanı zorlar.
• Bir çok danışan,hoş olmayan hislerinden
sakınmak ve korktuğu bir uyarcıdan kaçma
arzusu gösterir.
• Terapist danışanların sakınmak istedikleri ne
olursa olsun, sürdürmeleri ve şu anda hislerin
daha derinine inmeleri ve yaşamaları için
cesaretlendirirler.
univerist.com
Univerist® Education Company
Pk:34736 Kozyatağı I Kadıköy I İstanbul I Türkiye
T: 02167061154 I E-Posta: [email protected]
Teşekkürler
univerist.com
• Wright, S. ve Mackinnon, C. (2007) Coaching: A Leadership Style, Leadership
Magazine for Managers, 4 (10), 22-33.
• Wu, F. ve Cavuşgil, T. (2007) Organizational Learning, Commitment, and Joint
Value Creation in Interfirm Relationships, Journal of Business Research, 59
(1),81-89.
• Akın, A. (2002), İşletmelerde İnsan Kaynakları Performansını Değerleme
• Sürecinde Coaching (Özel Rehberlik), C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler
Dergisi,Cilt: 3, Sayı: 1, 97-113.
• Altunışık, R. Çoşkun R., Bayraktaroğlu S., Yıldırım, E. (2004) Sosyal
Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Sakarya Kitabevi, Sakarya (baskı sayısı yok)
• Anafarta, N. (2002) Bireysel Kariyer Danışmanı Olarak Rehber (Mentor),
C.Ü.İktisadi vem İdari Bilimler Dergisi, Cilt:3, Sayı:1, s.115–128.
