ENM 403 ENM 403 ÜRETİM SİSTEMLERİ SUNUMUÜRETİM SİSTEMLERİ SUNUMU

HÜCRESEL İMALAT HÜCRESEL İMALAT Yrd. Doç. Dr. Bahar Yrd. Doç. Dr. Bahar ÖZYÖRÜKÖZYÖRÜK

Öğrenci Grubu:Öğrenci Grubu: 031120079 Tuğba YETİŞKİN031120079 Tuğba YETİŞKİN 041120013 Fatma BOZ041120013 Fatma BOZ 041120037 Gülnur GÜRÜ041120037 Gülnur GÜRÜ 041120045 Betül KARNAK041120045 Betül KARNAK

Hücresel İmalat Nedir?Hücresel İmalat Nedir?

Atölye tipi üretimin üretim çeşitliliği avantajı Atölye tipi üretimin üretim çeşitliliği avantajı ile seri üretimin verimlilik avantajını ile seri üretimin verimlilik avantajını birleştirmek amacı ile alternatif bir üretim birleştirmek amacı ile alternatif bir üretim sistemi olarak geliştirilen hücresel imalat sistemi olarak geliştirilen hücresel imalat sistemi, makinelerin, iş parçalarının sistemi, makinelerin, iş parçalarının benzerliklerini baz alan, farklı algoritmalara benzerliklerini baz alan, farklı algoritmalara göre gruplandırılması temeline dayanır.göre gruplandırılması temeline dayanır.

Bir üretim hücresi bir araya getirilmiş Bir üretim hücresi bir araya getirilmiş makineler, malzeme taşıma sistemi ve bunları makineler, malzeme taşıma sistemi ve bunları yöneten merkezi bir kontrol ünitesinden yöneten merkezi bir kontrol ünitesinden oluşur.oluşur.

Hücresel İmalat son Hücresel İmalat son yıllarda yaygınlaşmış yıllarda yaygınlaşmış bir üretim tekniğidir bir üretim tekniğidir ve parti tipi üretim ve parti tipi üretim gerçekleştiren gerçekleştiren işletmelerde önemli işletmelerde önemli faydalar sağlar.faydalar sağlar.

Avrupa ve ABD’de yaygın Avrupa ve ABD’de yaygın bir şekilde kullanılmasına bir şekilde kullanılmasına rağmen, henüz gelişmekte rağmen, henüz gelişmekte olan bazı ülkelerde yüksek olan bazı ülkelerde yüksek enflasyon ve lojistik enflasyon ve lojistik problemleri, faydalarını problemleri, faydalarını azaltmaktadır. azaltmaktadır.

Amaç;Amaç;

Temel amaç, küçük bir sistemin etkin ve Temel amaç, küçük bir sistemin etkin ve kontrol edilebilir olma özelliğini büyük kontrol edilebilir olma özelliğini büyük sisteme yansıtmaktır.sisteme yansıtmaktır.

Ayrıca; akış tipi üretim ile elde edilen Ayrıca; akış tipi üretim ile elde edilen tasarruflara eşdeğer tasarrufları kesikli ve tasarruflara eşdeğer tasarrufları kesikli ve atölye tarzı üretimlerde elde etmek,atölye tarzı üretimlerde elde etmek,

İşletmede çalışanlar arasındaki ilişkileri İşletmede çalışanlar arasındaki ilişkileri geliştirmeye yarayacak daha iyi bir sosyal geliştirmeye yarayacak daha iyi bir sosyal altyapı oluşturmak,altyapı oluşturmak,

Daha küçük partiler halinde üretim Daha küçük partiler halinde üretim yapabilmek amaçlar arasında sıralanabilir.yapabilmek amaçlar arasında sıralanabilir.

FaydalarıFaydaları Sistem akışını Sistem akışını

basitleştirir.basitleştirir. Sağlıklı termin Sağlıklı termin

vermeyi sağlar.vermeyi sağlar. Maliyetleri düşürür.Maliyetleri düşürür. Hazırlık sürelerini Hazırlık sürelerini

kısaltır.kısaltır. Proses içi stokları Proses içi stokları

azaltır.azaltır. İşçinin esnek İşçinin esnek

kullanımını sağlar.kullanımını sağlar.

NEDEN HÜCRESEL NEDEN HÜCRESEL İMALAT?İMALAT?

Müşteri açısından;Müşteri açısından; Teknolojik ve bilimsel Teknolojik ve bilimsel

ilerlemeye paralel olarak ilerlemeye paralel olarak günümüzde müşteri günümüzde müşteri ihtiyaçları oldukça ihtiyaçları oldukça değişkendir. değişkendir.

Bu yüzden bir yandan Bu yüzden bir yandan ürün ömrü kısalırken, bir ürün ömrü kısalırken, bir yandan da ürün çeşitliliği yandan da ürün çeşitliliği artmaktadır. artmaktadır.

Hücresel imalat ürün Hücresel imalat ürün çeşitliliği olan üretim çeşitliliği olan üretim sistemlerinde oldukça sistemlerinde oldukça elverişli bir uygulamadır.elverişli bir uygulamadır.

İmalatçı açısından;İmalatçı açısından; Üretimde esnekliğin Üretimde esnekliğin

artırılması ve tam artırılması ve tam zamanında üretim (JIT) zamanında üretim (JIT) eğilimleri, imalatçıları eğilimleri, imalatçıları hücresel üretim hücresel üretim sistemlerini kullanmaya sistemlerini kullanmaya zorlamaktadır. zorlamaktadır.

Bu yaklaşım parçaların- Bu yaklaşım parçaların- makinaların benzer ya makinaların benzer ya da ortak özelliklerine da ortak özelliklerine göre kümelendirilmesi göre kümelendirilmesi şartıyla, sistemdeki şartıyla, sistemdeki çeşitli parçaların küçük çeşitli parçaların küçük miktarlarının daha miktarlarının daha ekonomik biçimde ekonomik biçimde üretilebileceği gerçeğini üretilebileceği gerçeğini savunur.savunur.

Tüm bu sebepler, günümüzde Tüm bu sebepler, günümüzde işletmelerin Esnek üretim işletmelerin Esnek üretim sistemlerine ve Hücresel İmalat sistemlerine ve Hücresel İmalat sistemlerine yönelmesi gerektiği sistemlerine yönelmesi gerektiği sonucunu doğurmuştur.sonucunu doğurmuştur.

HÜCRESEL İMALAT HÜCRESEL İMALAT SİSTEMLERİ NASIL ORTAYA SİSTEMLERİ NASIL ORTAYA

ÇIKTI?ÇIKTI?Geleneksel üretim sistemleri 4 grupta Geleneksel üretim sistemleri 4 grupta incelenir.incelenir.

Atölye Tipi ÜretimAtölye Tipi Üretim Proje Tipi ÜretimProje Tipi Üretim Parti Tipi ÜretimParti Tipi Üretim Sürekli ÜretimSürekli Üretim

Sürekli üretim sistemi, farklı parçaların Sürekli üretim sistemi, farklı parçaların üretimi ile ilgilenmez. Bununla beraber farklı üretimi ile ilgilenmez. Bununla beraber farklı parçaların bu sistemde olduğu şekilde su parçaların bu sistemde olduğu şekilde su gibi bir akışa yaklaşması isteği, Japonların gibi bir akışa yaklaşması isteği, Japonların tam zamanında üretim sisteminin vizyonunu tam zamanında üretim sisteminin vizyonunu oluşturur. oluşturur.

Bu nedenle üretimdeki parti miktarlarının Bu nedenle üretimdeki parti miktarlarının küçültüldüğü, hatta idealize edilerek 1’e küçültüldüğü, hatta idealize edilerek 1’e indirildiği üretim süreçleri ve sistemlerinin indirildiği üretim süreçleri ve sistemlerinin oluşturulması ihtiyacı doğmuştur. oluşturulması ihtiyacı doğmuştur.

Böylelikle hücresel üretim sistemleri ve bu Böylelikle hücresel üretim sistemleri ve bu sistemin çok yüksek otomasyona sahip şekli sistemin çok yüksek otomasyona sahip şekli esnek üretim sistemleri ortaya çıkmıştır.esnek üretim sistemleri ortaya çıkmıştır.

ÖzellikleriÖzellikleri

Parça aileleri küçük miktarlardan Parça aileleri küçük miktarlardan oluşuroluşur

1-15 arasındaki makineler birleşerek 1-15 arasındaki makineler birleşerek bir makine grubu oluşturur.bir makine grubu oluşturur.

Tek bir defa hazırlık zamanı vardırTek bir defa hazırlık zamanı vardır Stok miktarları düşüktür.Stok miktarları düşüktür. Mümkün olduğunca hücreler Mümkün olduğunca hücreler

birbirinden bağımsızdır.birbirinden bağımsızdır.

Sistemin TasarımıSistemin Tasarımı

Hücresel imalat sistemlerinin Hücresel imalat sistemlerinin tasarımı oldukça karmaşıktır. Tasarım tasarımı oldukça karmaşıktır. Tasarım aşamasında, işletmedeki ilişkilerin aşamasında, işletmedeki ilişkilerin çok geniş bir şekilde ele alınması çok geniş bir şekilde ele alınması gerekir. gerekir.

Sistem tasarımı yapılırken, alınması Sistem tasarımı yapılırken, alınması gereken kararlar Wemmerlöv ve gereken kararlar Wemmerlöv ve Hyer tarafından (1986) iki grup Hyer tarafından (1986) iki grup altında toplanmıştır.altında toplanmıştır.

Sistem yapısına ilişkin Sistem yapısına ilişkin kararlarkararlar

Parça ailelerinin oluşturulması,Parça ailelerinin oluşturulması, Makine gruplarının belirlenmesi ve Makine gruplarının belirlenmesi ve

hücrelerin oluşturulması,hücrelerin oluşturulması, Hücre için gerekli takımların, Hücre için gerekli takımların,

düzeneklerin ve paletlerin düzeneklerin ve paletlerin yerleştirilmesi,yerleştirilmesi,

Sisteme ilişkin yerleşim düzeninin Sisteme ilişkin yerleşim düzeninin belirlenmesi,belirlenmesi,

Hücresel üretim sistemine Hücresel üretim sistemine ilişkin kararlar;ilişkin kararlar;

Bakım onarım politikalarının Bakım onarım politikalarının belirlenmesi,belirlenmesi,

Muayene yöntemlerinin belirlenmesi,Muayene yöntemlerinin belirlenmesi, Üretim planlama,çizelgeleme, ve Üretim planlama,çizelgeleme, ve

kontrol prosedürlerinin tasarımı,kontrol prosedürlerinin tasarımı, Detaylı iş tanımlaması,Detaylı iş tanımlaması, Ödüllendirme ve rapor Ödüllendirme ve rapor

mekanizmalarının tasarımımekanizmalarının tasarımı

          Karar DeğişkenleriKarar Değişkenleri

Üretim hücrelerindeki makinelerin Üretim hücrelerindeki makinelerin sayısı ve tipi sayısı ve tipi

Üretim parti büyüklükleri Üretim parti büyüklükleri Üretim çizelgesi Üretim çizelgesi Hücre içi ve hücreler arası malzeme Hücre içi ve hücreler arası malzeme

taşıma öncelikleri taşıma öncelikleri

          Performans ÖlçütleriPerformans Ölçütleri

Makine kullanım oranları Makine kullanım oranları Üretim oranı Üretim oranı Operatör veya robotun kullanım oranı Operatör veya robotun kullanım oranı Darboğaz istasyon ve kullanım oranı Darboğaz istasyon ve kullanım oranı

Tasarımda Kullanılan Tasarımda Kullanılan YaklaşımlarYaklaşımlar

Tasarım Niteliklerine Bağlı YöntemlerTasarım Niteliklerine Bağlı Yöntemler Parçaların geometrik benzerliklerine Parçaların geometrik benzerliklerine göre veya kodlarına göre tasarım göre veya kodlarına göre tasarım yapılmasını ister.yapılmasını ister.

Üretim Niteliklerine Bağlı YöntemlerÜretim Niteliklerine Bağlı Yöntemler

Ortak üretim süreçlerine sahip Ortak üretim süreçlerine sahip parçaları bir araya toplamak ister.parçaları bir araya toplamak ister.

HücreHücre Yerleşim Tipleri Yerleşim Tipleri Klasik üretim yapan bir sistemi hücresel Klasik üretim yapan bir sistemi hücresel

imalat sistemine dönüştürebilmek için, 3 tip imalat sistemine dönüştürebilmek için, 3 tip yerleşim şekli önerilmektedir.yerleşim şekli önerilmektedir.

Hat düzenlemeHat düzenleme; aynı standartlarda ve çok ; aynı standartlarda ve çok büyük miktarlarda üretimin gerçekleştiği büyük miktarlarda üretimin gerçekleştiği talep durumlarında kullanılır.talep durumlarında kullanılır.

B G

BDMT

M

PARÇA AİLESİ 1

PARÇA AİLESİ 2

T TT M M

PARÇA AİLESİ 2 PARÇA AİLESİ 3

B

B

D D FF

PARÇA AİLESİ 1

Fonksiyonel düzenlemeFonksiyonel düzenleme; makineler ; makineler fonksiyonlarına ve yaptıkları işlere fonksiyonlarına ve yaptıkları işlere göre gruplanır.göre gruplanır.

Grup düzenleme;Grup düzenleme; sistemin atölye tarzı sistemin atölye tarzı üretimde olduğu gibi sürece yönelik değil, üretimde olduğu gibi sürece yönelik değil, ürüne yönelik tasarlanmasıdır. En avantajlı ürüne yönelik tasarlanmasıdır. En avantajlı yerleşim tipidir. Çünkü bu tür sistemlerde yerleşim tipidir. Çünkü bu tür sistemlerde üretim sistemi ile üretim fonksiyonları çok üretim sistemi ile üretim fonksiyonları çok kolay bütünleşebilir.kolay bütünleşebilir.

T

F

M

B

M

B

G

PARÇA AİLESİ 1 PARÇA AİLESİ 2

Hücre TipleriHücre Tipleri

Bir üretim hücresi belirli bir grup Bir üretim hücresi belirli bir grup parçanın üretimi için tasarlanmış ve parçanın üretimi için tasarlanmış ve düzenlenmiş makinelerden oluşan bir düzenlenmiş makinelerden oluşan bir küme veya grup olarak tanımlanabilir.küme veya grup olarak tanımlanabilir.

Oluşturulan hücrelerin bütünleşik Oluşturulan hücrelerin bütünleşik üretim sistemi içindeki tüm üretim sistemi içindeki tüm bağlantılarını gerçekleştirmek üzere bağlantılarını gerçekleştirmek üzere hücreler adamlı ve adamsız hücreler hücreler adamlı ve adamsız hücreler olarak ikiye ayrılır.olarak ikiye ayrılır.

Adamlı hücreler;Adamlı hücreler; Ekipmanların Ekipmanların

birden fazlasının birden fazlasının sorumluluğunu sorumluluğunu üstlenebilecek üstlenebilecek beceride, çok iyi beceride, çok iyi eğitimli işçilerden eğitimli işçilerden oluşan hücrelerdir. oluşan hücrelerdir. Gerekli işçi sayısı Gerekli işçi sayısı minimum seviyeye minimum seviyeye indirilmiştir. Makine indirilmiştir. Makine sayısından daha az sayısından daha az işçi kullanımı söz işçi kullanımı söz konusudur.konusudur.

Adamlı hücrelerde, Adamlı hücrelerde, çok işlevli işçiler çok işlevli işçiler tarafından yapılan tarafından yapılan işlerin artması ve işlerin artması ve azalmasına olanak azalmasına olanak sağlayacak esneklikte sağlayacak esneklikte olan U tipi yerleşim olan U tipi yerleşim avantajlıdır. İşçilerin avantajlıdır. İşçilerin bir makineden bir makineden diğerine yürüyerek diğerine yürüyerek gittiği, makinelerin gittiği, makinelerin düz bir hat üzerinde düz bir hat üzerinde dizildiği yerleşim dizildiği yerleşim planları, Utipi planları, Utipi yerleşim planının yerleşim planının sağladığı avantajları sağladığı avantajları sağlayamamaktadır.sağlayamamaktadır.

Adamsız HücrelerAdamsız Hücreler

Programlanabilir makinelere ve bazen çok Programlanabilir makinelere ve bazen çok az sayıda insana gereksinim duyarlar. Bu az sayıda insana gereksinim duyarlar. Bu hücreler sabit otomasyonlu ve esnek hücreler sabit otomasyonlu ve esnek otomasyonlu olarak düzenlenebilirler.otomasyonlu olarak düzenlenebilirler.

Grup TeknolojisiGrup Teknolojisi Hücresel imalat kavramı üretim Hücresel imalat kavramı üretim

sistemlerinde verimliliği sistemlerinde verimliliği artırmada anahtar faktörlerden artırmada anahtar faktörlerden biri olarak gösterilmekte ve bu biri olarak gösterilmekte ve bu kavram bazen Grup Teknolojisi ile kavram bazen Grup Teknolojisi ile eş anlamlı olarak kullanılırken, eş anlamlı olarak kullanılırken, bazen de Grup Teknolojisinin bir bazen de Grup Teknolojisinin bir uygulaması olarak uygulaması olarak gösterilmektedir.gösterilmektedir.

GT, 1940’larda Rusya’da ve daha GT, 1940’larda Rusya’da ve daha sonra İngiltere’de geliştirilip sonra İngiltere’de geliştirilip yayılan bir yönetim felsefesidir.yayılan bir yönetim felsefesidir.

Benzer parçaları bir araya Benzer parçaları bir araya getirerek, tasarım ve imalatta bu getirerek, tasarım ve imalatta bu benzerliklerden yararlanma benzerliklerden yararlanma düşüncesine dayanır. Gerçekten düşüncesine dayanır. Gerçekten de binlerce parçayı ele de binlerce parçayı ele almaktansa, 30-40 tane parça almaktansa, 30-40 tane parça üzerinde çalışmak daha kolaydır.üzerinde çalışmak daha kolaydır.

Makineler gruplanırken 2 kıstas göz Makineler gruplanırken 2 kıstas göz önünde bulundurulmalıdır;önünde bulundurulmalıdır;

1.Bir hücrenin kurulması için yeterli 1.Bir hücrenin kurulması için yeterli iş miktarı var mı?iş miktarı var mı?

2.Parça ailesi makinelerin dengeli 2.Parça ailesi makinelerin dengeli kullanımına olanak veriyor mu?kullanımına olanak veriyor mu?

İşleme göre yerleşim düzenine sahip bir İşleme göre yerleşim düzenine sahip bir sistem düşünelim; sistem düşünelim;

Atölyede bir parçanın, imali esnasında, Atölyede bir parçanın, imali esnasında, ihtiyaç duyulan her makine için bu ihtiyaç duyulan her makine için bu bölümler arasında belki defalarca gidip bölümler arasında belki defalarca gidip gelmesi gerekmektedir. Bunun sonucunda, gelmesi gerekmektedir. Bunun sonucunda, büyük ölçüde malzeme aktarımı, yüksek büyük ölçüde malzeme aktarımı, yüksek ara stok düzeyleri, hazırlık ve ayar işlemi ara stok düzeyleri, hazırlık ve ayar işlemi sürelerinin uzaması, uzun tedarik süreleri sürelerinin uzaması, uzun tedarik süreleri ve yüksek maliyetler ortaya çıkacaktır.ve yüksek maliyetler ortaya çıkacaktır.

SONUÇSONUÇ Günümüzde ürün çeşitliliğinin Günümüzde ürün çeşitliliğinin

artırılması değişimin artırılması değişimin gerçekleştirilebilmesine, bu da gerçekleştirilebilmesine, bu da esnekliğin sağlanabilmesine bağlıdır.esnekliğin sağlanabilmesine bağlıdır.

Çok büyük sabit yatırımları olan ve Çok büyük sabit yatırımları olan ve dolayısıyla teknolojik açıdan dolayısıyla teknolojik açıdan değişimlerin zor gerçekleştirilebileceği değişimlerin zor gerçekleştirilebileceği bilinen büyük ölçekli işletmelerden bilinen büyük ölçekli işletmelerden çok, küçük ve orta ölçekli işletme için çok, küçük ve orta ölçekli işletme için bu değişimlerin daha kolay olabileceği bu değişimlerin daha kolay olabileceği düşünülmelidir. düşünülmelidir.

İşte bu noktada, mevcut İşte bu noktada, mevcut makine parkı korunarak veya makine parkı korunarak veya çok küçük eklemelerle çok küçük eklemelerle hücresel üretim uygulamaları hücresel üretim uygulamaları bir çözüm olarak ortaya bir çözüm olarak ortaya çıkmakta ve özellikle KOBİ’ çıkmakta ve özellikle KOBİ’ ler için uygulanabilirliği olan ler için uygulanabilirliği olan bir seçenek oluşturmaktadır. bir seçenek oluşturmaktadır.

Özellikle, yan sanayi Özellikle, yan sanayi konumunda bulunan konumunda bulunan üreticilerin yüksek esneklik üreticilerin yüksek esneklik sağlama ve değişik tipte sağlama ve değişik tipte ürün üretme mecburiyeti göz ürün üretme mecburiyeti göz önünde bulundurulursa, önünde bulundurulursa, hücresel imalata geçişin şart hücresel imalata geçişin şart olduğu görülecektir. olduğu görülecektir.

BİZİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN BİZİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER!!!TEŞEKKÜRLER!!!