35
Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach Jan M. Zając (UW / SmartNet) Internet w badaniach, Wrocław, 06.03.2009 www.snrs.pl Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego, UW

Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Embed Size (px)

DESCRIPTION

 

Citation preview

Page 1: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Internetowe sieci społeczne:

Badanie rzeczywistych zachowań i relacji

na polskich przykładach

Jan M. Zając (UW / SmartNet) Internet w badaniach, Wrocław, 06.03.2009

www.snrs.pl

Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego, UW

Page 2: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Co chcielibyśmy wiedzieć?

Co robisz?

Co lubisz?

Co kupujesz?

Z kim się przyjaźnisz?

Kogo znasz?

Kogo cenisz?

Kto wywiera na Ciebie wpływ?

Page 3: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Problemy badań deklaratywnych

Badamy deklaracje, opinie, sądy

Nie bada się wszystkich, a tylko niektórych

przedstawicieli

Dobrze, jeśli są reprezentatywni

Na podstawie deklaracji nielicznych wyciągane

są wnioski co do zachowań wszystkich

A czy te zachowania wynikają z decyzji jednostek,

czy także z kontekstu społecznego?

Bardzo często na nasze zachowania wpływa to co

robią najbliżsi, znajomi i inne osoby z otoczenia

Page 4: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Rys. Andrzej Mleczko

Page 5: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Nauka też dostrzega ten problem

Dariusz Doliński (2008):

Psychologia jako nauka o

zachowaniach pod

rzeczywistym lub

wyobrażonym wpływem

innych ludzi…Czy o myślach, przekonaniach i

sądach?

Czym różni się psycholog od socjologa?

Page 6: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Internet szansą dla badań

Nowe możliwości badania zachowań i relacji

międzyludzkich w oparciu o rejestrowane

dane

Ruch na stronie i między stronami

Zapytania w wyszukiwarkach

Linki między stronami

Internet jako obiekt badań…

I jako środowisko do badania innych

problemów

Page 7: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Sieci społeczne w internecie

Społeczny kontekst zachowań

Problemy ze zbieraniem danych o relacjach:

Ile osób znasz?

Z kim rozmawiałeś w ostatnim tygodniu?

W sieciach społecznych próbkowanie jest szczególnie

trudne – bardzo skośne rozkłady liczby relacji

W internecie – dane o całej populacji + zapisywane

relacje

Podejście sieciowe: jednostki, ich zachowania ORAZ

relacje

Page 8: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Co badaliśmy?

Komunikator Gadu-Gadu (od 2004)

Inne produkty grupy Gadu-Gadu (od

2008)

m.in. Blip, MojaGeneracja, Open

FM

Grono.net (2006)

Blox.pl (2006-2008)

CouchSurfing.com (2006-2008)

Zespół: D. Batorski, P. Kucharski, J. Zając

Page 9: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Sieć: relacje i węzły

Węzły: osoby, organizacje, działy firmy, kraje

Relacje: dowolnie zdefiniowane połączenia (komunikacja, dyskusje na ważne tematy,

radzenie się, lubienie, przyjaźń, kierowanie …)

Główne założenia analizy sieci społecznych

Page 10: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Definiowanie sieci relacji

Pokrewieństwo Jest matką / ojcem Więzy krwi

Role społeczne Szef / podwładny Przyjaciel

Komunikacja, percepcja Rozmawianie Znajomość

Uczucia Wierzy, ufa Lubi, kocha

Internet Ma na liście kontaktów Ma w kategorii przyjaciół Wysyła wiadomości Obserwuje Linkuje do Odwiedza te same strony

Page 11: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research
Page 12: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research
Page 13: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Podstawowe zastosowania w kontekście internetu

Diagnoza struktury społeczności, w tym:

Grupy czy rzadkie sieci?

Ocena stadium rozwoju i możliwości

wzrostu

Ocena fazy życia społeczności i możliwości

jej rozwoju

Wpływ społeczny i innowacje

Specjalne role w obrębie sieci

Page 14: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Diagnoza struktury społeczności

Rzadka sieć

Grupa

Silne i słabe relacje mają różną strukturę

Struktura wpływa na procesy społeczne

Page 15: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Rzadka siećRozległa, rzadka,

nieokreślone granice„Nie znam znajomych

moich znajomych”Słabe relacje: znajomi,

„znamy się tylko z widzenia”

Struktura jest typowa dla sieci w większości serwisów społecznościowychInformacje, zwłaszcza plotki,

rozprzestrzeniają się bardzo szybko…Ale zmiana opinii i zachowań - niekoniecznie

Page 16: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Grupa

Bliskie relacje: przyjaźń, rodzina

Przyjaciele moich przyjaciół są moimi przyjaciółmi

Zwarta, spójna, jasno określone granice

Większa możliwość zmian opinii, postaw i zachowań - jeśli wiele osób z otoczenia…

Natomiast informacje, zwłaszcza plotki, często nie rozprzestrzeniają się tak szybko

Page 17: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Centrum sieci linków w blogrollu

Blox.pl, współpraca: Kamil Rakocy, prof. Andrzej Nowak

Page 18: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Centrum sieci linków w blogrollu

Blox.pl, współpraca: Kamil Rakocy, prof. Andrzej Nowak

Page 19: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Diagnoza struktury społeczności (2)

Kto ma najwięcej znajomych?

Kto ma znajomych, którzy mają najwięcej

znajomych?

Identyfikacja gęstszych struktur w obrębie

społeczności

Stadium rozwoju i możliwości wzrostu

Mały świat i odległości „w uściskach ręki”

pomiędzy członkami społeczności

Page 20: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

NE

MA

Badania Stanleya Milgrama (1967-1969):

Mając informacje o docelowej osobie przekaż

wiadomość znajomemu, który jest najbliżej

celu

Mały świat i 6 uścisków ręki

Page 21: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Mały świat i 6 uścisków ręki (2)

Przeciętna długość

ścieżki relacji między 2

osobami wynosi ok. 6

Bardzo często

wspominany w

kontekście społeczności

internetowych

A jak jest naprawdę?

Page 22: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Krótkie ścieżki – ile uścisków ręki?

Gadu-Gadu (2004) 5,8

Gadu-Gadu (2008) 5,8

Blox (2007)(tylko blogi z linkami)

5,4

Couchsurfing (2006) 5,3

Grono (2006) 4,8

Blip (2008) 4,6

Page 23: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Sieć popularnych blogów i „Nowa Zelandia”

- to nie jest mały świat…

1113

1010

1553

1024

1055

1001

1072

1002 1048

1101

1076

1094

1043

10711402

1095

1220

1198 1299

1004

1289

1352

1166

1116

1252

1075

1413

1285

1342

13531157

1266

1197

1066

1425

1588

10591041

1301

12291273

1477

1073

1281

2295

1007

2128

1030

15611412

1515

1625

1488

1455

1961

1725

1795

1276

2051

1310

1193

1634

1449

1531

1077

1016

1443

1620

1603

2158

1398

1789

1526

1720

1580

5998

1188

1160

2077

2342

2550

2506

4338

2215

1445

1151

2233

2790

1723

1490

1987

2648

1521

1254

2111

1890

2543

2309

1844

2173

1822

2370

20111816

1770

1925

2530

1247

19703216

3688

1544

2838

2102

2723

27472294

2485

1668

35032849

1782

1331

2675 2853

2327

2223

1537

2468

2626

1599

4398

11703148 1861

22492232

2127

2047

27513367

19274830

7364

4140

3081

3931

2916

239639821732

2081

20662551

4850

1386

1322

3363

2057

2878

1801

39571860

2262

3656

1904

3218 2478

4319

3933

1609

2412

3093

2235

6113

1282

2366

2107

4669

4659

2490

5248

4172

2157

3495

2486

2202

37273600

1683

3652302170732571

4422

2917

4577

1738

2535

3973

7907

1920

2239

2601

2668

5888

2463

4833

3859

4822

2644

5554

3664

6120

1654

3424

2731

21393020

4611

2835

1499

49301692

1700

3928

271359633564

1797

5273

2377

2388

4268

2670

6855

4169

4018

5533

4014

3881

3735

2574

1152

2466

1416

2732

3586

1858

4002

3937

2592

5475

4925

1867

2688

1246

5966

397633416888

5123

2132

2507

3187

4971

24302596

7096

2059

2659 2153

6532

1847

4067

546951843909

1504

2937

4036

6398

1250

7902

52614988

3812

2847

2897

4553

6600

3227

1894

5695

3084

5477

3268

3642

2810

532847762941

5422

2095

83222712

2672

4100

2642

396338155726

18022989

2525

4238

4727

3596

2186

58613420

6057

1571

3470

7683

4704

7025

2942

69305971

3760

6668

6194

43863907

54156396

5263

71964565

7179

6373

5113

5545

3328

5384

3433

6823

7428

2623

5877

6311

6565

3720

7753

4081

2695

4829

52127386

5860

5348

3865

73705667

67765662

2010

6269

4602

4313

3074

7551

38253338

3558

2221

3749

8263

2794

47485906

5231

4251 8192

3950

5508

6583

7776

5876

8144

6304

5353

5487

6303

21834614

6535

5665

6530

3083

7043

7038

5193

46006743

1035

1025

1080

1014

1300

1158

4407

1084

1496

1259

1235

1487

1433

1364

2090

1343

1689

10341104

2023

1291

1458

1632

2564

1271

1614

6710

1734

2071

1990

1587

1290

3916

1646

1409

1470

2756

2415

1823

2274

1871

1826

12151852

11221357

6201

1613

3008

2096

1748

1813

2773

2460

22851717

1824

1452

1360

1370

402819891637

1975

2001

1578

4206

13321519

2473

2474

1653

1642

2211

2009

2331

1939

1929

2159

11382086 3867

2390

1787

14681550

2398

1450

2879 2106

2145

3354

3307

144023472509

17695926

2567

1856

2054

30262546

2121

6999

31973399

75822755

16693315

5625

2973

2977

17996993

4116

2131

2470

2208

18063337

3097

2387

26073617

2002

4700

20973776

2885

3155

4293

4676

5119

3295

3779

3071

2761

5320

2542 3924

4689

2475

6032

1660

6453

6487

8000

2379

2645

1760

1436

33092776

2563

2999

2604

3100

3658

2385

7307

545028834199

1447

2195

1751

26295918

4779

5741

63703028 45403874

4204

4209

6031

8431

38396457

6454

3765

345520723103

3509

3680

8273

7286

4681

3499

64822108

616333701334

3049

4769

3260

64846013

5448

3308

2680

29713346

3511

3460

6025

5944

3824

4132

5593

20683553

6226

4860

70107650

728768925932

43742597

4134

58032887

29442332

5143

2685

3243

4103

46616167

73055277

7645

3990

8381

369014572769

6877

57173732536761021329

5355

7965

4809

6029

4129

6719

6690

2286

5293

3523

5807

8017

579026812714

6919

3038

3618

279939692222

7182

6195

3901

6730

3574

3750

2219

6544

5313

8224

Blox.pl, współpraca: Kamil Rakocy, prof. Andrzej Nowak

Page 24: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Czy wszyscy są w małym świecie?

Gadu-Gadu (2004) 99,6%

Gadu-Gadu (2008) 99,7%

Grono (2006) 99,3%

Couchsurfing (2006) 78%

Blip (2008) 42%

Blox (2007)(tylko blogi z linkami)

29%

Page 25: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Innowacje i wpływ społeczny

Nowe funkcjonalności, także premium

Pobranie nowej czy płatnej wersji

Konkursy

Dodanie profilu marki do znajomych

Kto pierwszy korzysta z nowych

możliwości?

Jak szybko się rozprzestrzeniają?

Kto ma wpływ na osoby z otoczenia?

Page 26: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Specjalne role w obrębie sieci

Najpopularniejsi i outsiderzy

Liderzy opinii

Gatekeepers i unikalne połączenia

Luki w sieciach

Kogo jeszcze znasz? Z kim jeszcze

mógłbyś się połączyć?

Page 27: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Przeciętny użytkownik serwisu

Wynik powtarzany w każdym

badaniu: wielkie zróżnicowanie

znaczenia, aktywności i czasu

korzystania przez użytkowników

Mówienie o przeciętnym użytkowniku

może zaburzyć obraz społeczności

Gwiazdy i długi ogon

Popularność szybko zmienia się w

czasie

Page 28: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

(blogroll w Blox.pl, czerwiec 2007)

125 tys. blogów11 412 ma

przynajmniej 1 link przychodzący z Blox.pl

Spośród tych 11 412:46% ma dokładnie 1 link21% ma 5 lub więcej

linków5% ma 21 lub więcej

linków1% ma 73 lub więcej

linkówTop Ten -

1. 675

2. 5983. 3014. 2795. 2796. 2407. 1988. 1929. 19010. 182

Liczba linków z innych stron

Blox.pl, współpraca: Kamil Rakocy, prof. Andrzej Nowak

Page 29: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Linki a ruch użytkowników

Tylko 10% wszystkich blogów ma przynajmniej 1 link przychodzący z innych blogów z Blox.pl…

… i tylko 1% wszystkich blogów ma przynajmniej 10 linków przychodzących z innych blogów z Blox.pl…

Ale blogi z minimum 10 linkami przychodzącymi generują aż 56% ruchu

Blox.pl, współpraca: Kamil Rakocy, prof. Andrzej Nowak

Page 30: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Linki a ruch użytkowników

Siła długiego ogona:

Wszystkie blogi mające nie więcej 100 „czytelników” (unique users) tygodniowo czyta łącznie ok. 300 tys. osób tygodniowo,

A te mające do 10 czytelników – ok. 50 tys. osób

Blox.pl, współpraca: Kamil Rakocy, prof. Andrzej Nowak

Page 31: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Problemy z danymi

Skąd dane?

Współpraca z serwisem

Zbieranie na stronach WWW

Anonimowość i prywatność badanych

Większość analiz możliwa na danych

anonimowych

Konieczność zabezpieczenia danych

Page 32: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Rys. Andrzej Mleczko

Page 33: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Problemy z danymi (2)

Co jest w ogóle zbierane? Szum…

Format danych – obróbka bazodanowa

Objętość danych – np. kilkadziesiąt

milionów obserwacji w kilkunastu

punktach w czasie…

Rozwiązania: Informatyk w zespole +

własne programy do analiz + duża moc

obliczeniowa

Page 34: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Łączenie z innymi badaniami

W niektórych przypadkach wskazana

triangulacja i włączenie badań

jakościowych czy ankietowych, np.:

Dane socjo-demograficzne (choć często

zapisywanie w serwisie)

Trochę bardziej pogłębiony obraz - ankieta

Dużo bardziej pogłębiony obraz,

zrozumienie punktu widzenia badanych -

jakościowe

Page 35: Internetowe sieci społeczne: Badanie rzeczywistych zachowań i relacji na polskich przykładach, dr Jan M. Zając, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Smartnet Research

Dziękuję za uwagę[email protected]

Podziękowania: Dr Dominik Batorski Paweł Kucharski Prof. Andrzej Nowak Kamil Rakocy GG Network SA (dawniej Gadu-Gadu SA) Arkadiusz Kustra i Gazeta.pl Marcin Jagodziński i Blip.pl Andrzej Mleczko ;)