KÖLN ŞEHİR KÜTÜPHANESİ EĞİTİM GEZİSİ

Lütfi UĞUZKütüphaneci

Pendik İlçe Halk Kütüphanesi

13.11.2011 - 19.11.2011

Kısaca Almanya • Almanya 82 Milyon nüfusu ile Avrupa’nın en

büyük ülkesidir. Bu nüfusun % 15 yabancılardan oluşmaktadır. Bunların da 5 milyonunu Türkler oluşturmaktadır

• Almanya Avrupa’nın tam ortasında; bir anlamda göller ve nehirler ülkesidir.

• Almanya Ekonomisi Avrupa’nın en büyük, dünyanın 4. Büyük ekonomisidir. Bir çok endüstri dalında dünya lideri konumundadır.

• II. Dünya savaşında iki ayrı ülkeye ayrılan Almanya 1989 yılında Berlin duvarının yıkılmasıyla birleşerek Federal Almanya'yı oluşturdular.

• Almanya Kendi içişlerinde bağımsız, fakat dışişlerinde Federal Almanya'ya bağlı 16 eyaletten oluşmaktadır.

• Almanya’nın Başkenti Berlin’dir. Şehirler ülke coğrafyasına yayılmıştır. 1 milyon nüfusu geçen şehir sayısı 4-5 tir.

• Almanya bilim ve eğitim olarak çok üst düzeydedir. ABD ve Büyük Britanya’dan sonra en çok yabancı öğrenci kabul eden ülkedir.

• Almanya modern ve dışa açık, kimlik çeşitliliğini barındıran ve yüksek yaşam kalitesine sahip bir ülkedir.

Kısaca Köln Şehri • Köln bir kültür ve sanat merkezi olarak 2000 yıllık bir tarihe sahiptir.

• Berlin, Hamburg ve Münih’ten sonra Almanya’nın en büyük 4. büyük kentidir.

• Köln en fazla nüfus yoğunluğu bulunan Kuzey Ren Westfalya eyaletinde yer alır. Eyaletin en büyük şehridir.Bu eyaletteki 18 milyonluk nüfus Almanya GSMH’nın %22 oluşturur.

• Köln ekonomi alanı olarak Almanya’nın 3. büyük sanayi bölgesidir.

• Şehri otobanlar çevrelemektedir. Alt yapı sorunu bulunmamakta; raylı ulaşımda örnek teşkil edecek durumdadır. Hızlı trenler ile Avrupa'nın birçok kentine ulaşım mevcuttur.

• Köln eğitim ve Kültür olarak da çok gelişmiştir. 14 üniversitesi vardır.

• Köln şehrinde 36 müze, 110 sanat galerisi ve Artcologne ile, lider sanat fuarlarından biri buradadır.

• Dom Katedrali; Avrupa’nın en büyük 2. kilisesi olup, 157,38 metre yüksekliktedir. Ayrıca Almanya’nın en sık ziyaret edilen anıtsal yapıtıdır.

• Köln’de 100 bine yakın Türk yaşamaktadır. 2.500 serbest iş yerleri mevcuttur.

• İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile Köln Büyükşehir Belediyesi 1997’den beri kardeş şehirlerdir.

• Avrupa'nın en büyük Camii; DİTİB Cami’de Köln’de bulunmaktadır.

DİTİB CAMİİ DOM KATEDRALİ

KÖLN GENEL KUŞBAKIŞI

KEUP SOKAĞI DURAĞI KÖLN İDARİ HARİTASI

Busbibliothek

KÖLN KEUP SOKAĞI

MİNİ-BİB

Almanya'da Kütüphaneler• Almanya da Kütüphaneler Kültür Bakanlığından

bağımsız Kurumlardır.• Almanya’da kütüphaneler çok çeşitlilik göstermektedir.

Üniversite Kütüphaneleri, Yüksek Okul Kütüphaneleri Vakıf Kütüphaneleri, Okul Kütüphaneleri ve Kilise Kütüphaneleri bunlara örnektir.

• Türkiye'deki Halk Kütüphanelerinin karşılığı olan Şehir Kütüphaneleri Belediyelere bağlıdır. Ayrıca Eyaletlere bağlı merkezi kütüphaneler de bulunmaktadır.

• Belediyeler Şehir Kütüphanelerini kendi vizyonları olarak kullanıyorlar. Şehrin Eğitim ve Kültürüne çok önem vermektedirler.

• Özellikle Köln B. Belediyesi’nin kütüphanelere bütçe personel vs. konularda pozitif yardımlarda bulunduğunu öğrenmiş oldum.

• Köln'de gezmiş olduğum Merkez ve şube kütüphanelerinde binaların kütüphanecilik hizmeti için elverişli olduğunu gördüm. Binaların mülkiyeti’deBelediyelerde aittir.

• Kütüphaneler insanların ulaşabileceği merkezi yerlerde konumlanmışlardır. Köln Şehir kütüphanesi deyim yerindeyse Köln’ün kalbinde yer almaktadır.

• Belediyelerin bir çok hizmet dalında rekabet ettiklerini kütüphane ve toplum eğitimi konusunun bu rekabette daha öncelikli olduğu anlaşılmaktadır.

• Almanya’da telif hakları konusunda kanuni yaptırımlar olduğu için ve korsan ürünlere halkın riayet etmemesinden dolayı kütüphanelerde; kitap dışındaki dijital yayınlara da büyük önem verilmektedir.

Stuttgart Şehir Kütüphanesi

Alman Kütüphanelerinden Örnekler

Milli Önem Taşıyan

Kütüphaneler

Almanya Genelinde

8 adet bulunmaktadır.

En önemlilerinden bir tanesi de :

Berlin Devlet Kütüphanesi

Eyalet Kütüphaneleri

Almanya Genelinde 40

adet ve bunlara bağlı şubeler

bulunmaktadır.

BERLİN

Şehir Kütüphaneleri

Almaya genelinde şubeleriyle birlikte 6500

adet bulunmaktadır.

Bizdeki halk kütüphanelerine anlam

olarak denktir.

STUTGART

İlçe Kütüphaneleri

Genelde Şehir Kütüphanelerine

bağlıdırlar.

İlçe Yönetimlerinin de bağımsız

kütüphaneleri bulunur.

BOCLEMAND

Üniversite

Kütüphaneleri

Her üniversitenin

ve bağlı birimlerinin

kütüphaneleri bulunmaktadır.

MÜNİH

Yüks

ek O

kul

Kü

tüp

han

eler

i

Kili

seK

ütü

ph

anel

eri

Vak

ıf v

e ST

K

Kü

tüp

han

eler

i

Do

küm

anta

syo

n

Me

rke

zler

i

•Almanya'da bütün kütüphaneler halka açıktır.•Yüksekokul ve üniversite kütüphaneleri de kendi ihtisas alanları dışında kitap koleksiyonuna sahiptirler•Yukarıda Listelenen kütüphanelerin hepsinin ana görevi halkın bilgi ihtiyacını karşılamaktır.•Bütün çeşitliliklerine rağmen üstlendikleri görev aynıdır. Toplam sayıları 17.000’i geçmektedir.

Almanya’da Kütüphanecilik• Kütüphanecilik mesleği üstlendiği göreve ve

eğitimine göre dörde ayrılır.

1. Üniversite mezunu araştırma kütüphanecileri; Eğitim dereceleri mastırdır. Yüksek derece hizmet elemanıdırlar. 1. Basmak

2. Meslek yüksek mezunu kütüphaneciler, enformasyon görevlileri; Bachelor.

3. Kaynak ve hizmet elemanları ya da hizmet elemanları; Bir anlamda çıraklık eğitimidir. 3 yıl bir yerde çalışanlar, yenileyecekleri sözleşmelerle devamlı çalışan deneyimli hizmet elemanı olurlar.

4. Yetişmiş Kütüphane Elemanları (Alaylı). Kütüphanelerde yardımcı eleman olarak çalışmaya başlayan personeller. İşte kazandıkları deneyim ve hizmet içi eğitimlerle kütüphanecilik hizmetlerini yerine getirmektedirler.

• Almanya’da Kütüphaneciler; Bochelor ( Ön lisans), Lisans, Mastır, Doktora silsilesi ile akademik kariyer yapabilirler.

• Kütüphanecilik eğitimi veren 9 okul bulunmaktadır ( 2007 )

• Üniversitelerden ziyade kütüphanecilik meslek grupları da kütüphanecilik alanında üyelerine eğitim vermektedirler.

FH Koeln IWZ

Köln Şehir Kütüphanesi• Köln Şehir Kütüphanesi koleksiyonuyla

kullanıcısına bol çeşit ve farklı aktiviteler için imkanlar sunmaktadır.

• Yaklaşık 850.000 kitap, DVD, müzik CD’leri, seslendirilmiş kitaplar, gazeteler, dergiler, haritalar ve oyunlar ve evde de kullanılmak üzere elektronik medya araçları ve veri bankaları ile kullanıcının bütün bilgi ve eğlence ihtiyacına cevap vermektedir.

• Köln şehir kütüphanesi 1 merkez, 11 şube, 1 gezici kütüphaneden müteşekkildir.

• 110 a yakın çalışanı bulunmaktadır.

• Bunların %25’ini kütüphanecilik eğitimini lisans seviyesinde gerçekleştirenlerden oluşmaktadır.

ORGANİZASYON ŞEMASI

Direktör

Dr. H. Vogt

Direktör Yard.

Mali ve İdari İşler Sorumlu

G. Overbeck

Şubelerden Sorumlu

C. Nötzelmann

Merkez Kütüphane Yönetimi

S. Rüttgers

Direktör Yar.

E – Kütüphane ve Halkla

İlişkilerden Sorumlu

U. Becker

Dijital kütüphane ve okullardan sorumlu birim

F. Daniel

Sistem Analisti(Kataloglama)

J. Petzold

Dış İlişkiler ve Halkla İlişkiler

Dr. Felmann

Heinricch-BöllArşivi

ve Köln Arşivi

Dr. G. Ewenz

(Edebiyat

Kütüphanesi)

GermaniaJudaica e.V.

Dr. A. Haller

Dr. H. Vogt

Köln BB’nin Başkanı ve Eşi Kütüphane’de

Personel Durumu • Bütün birimlerden sorumlu Genel

Direktör bulunmaktadır.• Genel Direktör’e bağlı iki yardımcı • Yardımcıların Altında da bölüm

sorumluları çalışmaktadır. • Her şubenin kitap sayısına ve işleyişine

göre 2-6 çalışanı bulunmaktadır. Her şubenin Genel Direktöre karşı sorumlu yöneticileri bulunmaktadır.

• Akademik kariyer yapmış Doktor unvanlı 5 kişi çalışmaktadır.

• Kütüphanecilerin çoğu Mastır yapmış kendi ana dallarında uzmanlardan oluşmaktadır.

• Bizdeki karşılığı Uzman olan ‘’Lektorat’’ unvanlı çalışanlar beyin takımını oluşturmaktadır.

• Organizasyon Tim ( takım) olarak kurulmuştur. Her takımın başında şef bulunmaktadır.

Kütüphanenin Mali Durumu• Kütüphane tamamen Köln Büyükşehir

Belediyesi tarafından finanse edilmektedir.• Üyelikten, organizasyonlardan, cezalardan ve

diğer gelirleri de bulunmaktadır. • Bütün mali alımlar tek Genel Direktör tarafından

bilgisi dahilinde ve onayıyla yapılır. • Bizden farkı ihale vs yapılmamakta güven

esassına dayalı alımlar yapılmaktadır. • Kitap alımları Lektoratların ve okuyucuların

isteği üzerine anlık yapılabilmektedir. • Çalışanların maaşları belediye tarafından

verilemektedir. • Demirbaş defteri veya cari kaydı

bulunmamaktadır. Eskiyen ve kullanılamayan malzemeler tasfiye edilmektedir.

• Kitaplar içinde aynı şey söz konusudur. Güncelliğini yitirmiş veya yıpranmış kitaplar satılmakta veya imha edilmektedir. Bu durum bölüm sorumlusunun inisiyatifindedir.

• Nakitin her zaman olması kitap alımlarında da güncelliği sağlamaktadır.

• Kütüphanelerde de son yıllarda tasarruf tedbirleri uygulanmaktaymış. 20 olan şube sayısı 11 e düşürülmüş ama kaliteden ve hizmetten taviz vermediklerini gözlemledim.

• Her yıl özellikle Merkez Kütüphane de bütçesi kabarık, yenilikler yapılıyormuş.

Köln Merkez Kütüphanesi

Çalışma Saatleri • Köln Merkez Kütüphanesi Pazar kapalı.

Pazartesi ise kullanıcılara kapalıdır. Pazartesi idari ve teknik bölümler haftaya hazırlık yapmaktadır.

• Şube Kütüphaneler ise haftanın iki günü kapalıdır. Pazar ve hafta içi bir gün kapalıdır.

• Köln Merkez Kütüphanesinin çalışma Saatleri. Pazartesi sadece personel bulunmakta;Salı ve Perşembe : 10.00 -20.00Çarşamba ve Cuma : 10.00- 18.00Cumartesi : 10.00-15.00

• Personel ile Kullanıcı girişleri farklıdır.

• Personel giriş ve çıkışları manyetik kartlarla yapılmaktadır.

• Personelin haftalık 39.5 saati tamamlaması gerekmektedir.

Sağlama • Kütüphanede sağlama için güncel fuarlar

takip edilmektedir. Uzmanlara Gazetelerin kitap ekleri, Bağımsız Kitap dergileri vs. yayınlar periyodik olarak gelmektedir.

• Her uzman kendi alanı ile ilgili kitaplar alıyormuş. Örneğin aynı zamanda tarihçi olan bir kütüphaneci tarih kitaplarını sağlamada sorumlu olmaktadır.

• Tabi ki okuyucu istekleri de göz önünde bulundurulmaktadır.

• Yeni yayınlanmış DVD filmler, piyasaya yeni çıkan müzik CD leri kısa zamanda raflardaki yerini almaktadır.

• Bestseller kitaplar kütüphanelerin girişinde bulunmakta bu da yeni yayınları ne kadar hızlı alabildiklerinin delilidir.

• Ayıklanan kitaplar BASAR kutularına konuluyor ve gelen paralarla yeni kitaplar satın alınmaktadır.

Kataloglama ve Sınıflandırma• Kütüphanede Konçerto adı

verilen online tabanlı bir program kullanılmaktadır. Bütün kütüphanecilik işlemleri bu sistem üzerinden yapılmaktadır. Bizdeki Milas programına benzer. Ama daha kullanışlı ve hızlı!

• Kütüphane de sınıflandırma; LC sınıflandırma sistemine benzer, kendilerinin uyarladığı bir sistem uygulanmaktadır.

• Sınıflandırma da kullanıcı ‘’albenisi’’ düşünülmüştür.

• Kitaplar ve diğer materyaller konularına göre; alfabetik sınıflandırılmıştır.

• Çocuk bölümü; sayısal sınıflandırma yapılmıştır: 21 ve altı…. Örneğin 22. 1 çocuk edebiyatı

• Kitap dışı materyallerde sayısal sınıflandırma yapılmıştır. 1’den 5’e kadar. ( 2 Hariç)

• 1 . Oyunlar• 3. Dergiler• 4. Müzik CD.si ve DVD ler• 5. Notalar.

Üyelik• Üyelik 18 yaş ve altı için

ücretsiz. Diğer kullanıcılar için ücretli

1. 12 aylık 38 Euro2. 6 Aylık 20 Euro3. 3 Aylık 13 Euro• Üniversite Öğrencileri için

12 aylık 28 Euro; 6 aylık 15 Euro

• Üyelik işlemi için 18 yaşı altındakiler velileri ile gelmelidir.

• Üyelik için; Kimlik kartı veya pasaport yeterlidir.

• Şirketler için üyelik 12 ay 182 Euro'dur!

Ödünç Verme• Kitaplar 4 Hafta ve bir seferde 25 adet ödünç

verilmektedir.

• Dergiler, çok satan kitaplar, Dvd’ler Oyunlar, ve Video Kasetler 2 hafta ödünç verilmektedir.

• Özel Ücretler.1. Bir medya aracı rezervasyonu : 1 Euro2. Çok satanlar başına ödenen : 2 E3. Kütüphaneler arası ödünç alma :3 E4. Kütüphane kartı ibraz edilmeden işlem :1E5. Kütüphane Kartının Kaybedilmesi : 3.50 E

• Gecikme Ücretleri.1. Her hafta ve her materyal için :1 Euro2. 11. Haftadan itibaren materyal başına :25 E3. İlk ihtarname : 1 E4. İkinci İhtarname : 2 E 5. Kaybetme veya hasarlı iadede makbuz kesilir.

Kütüphanenin Mobilyaları• Köln Şehir Kütüphanesinde

yaptığım incelemelerde kütüphane mobilyalarına çok önem verdiklerini gözlemledim. Estetik değerler göz önüne alınmış. Ergonomiye çok önem verildiğini gözlemledim.

• Merkez Kütüphanede dış camlar ve kapılara uyumlu olsun diye kitap rafları da ona göre seçilmiş.

• Şube kütüphanelerde yeni alımlar ile çocukların ve gençlerin ilgisini çekecek kullanımdan ziyade estetiği göze hoş gelen ürünler seçilmiştir.

• Çalışanların kullandığı masalar, sandalyeler de çok ergonomik ve rahattı.

• İç mimarlardan ve Pedagoglardan teknik yardım aldıklarını öğrendim.

Kütüphanenin Mobilyaları

Kütüphanenin Mobilyaları

Kütüphanenin Mobilyaları

Kütüphanenin Mobilyaları

Kütüphanenin Mobilyaları

Kütüphanenin Mobilyaları

Kütüphane Materyalleri• Köln Şehir Kütüphanesinde toplumun

bilgi ihtiyacını ve eğlence ihtiyacını karşılamak için her türlü materyali dermelerine kattıklarını gördüm. Legolar, oyun konsülleri, taş plaklar vb çeşitli materyaller kitaplarla hizmet sunumu açısından aynı değere sahiptiler.

• Almanya’da Telif haklarına çok önem verildiğinden yeni çıkmış bir Müzik Cd’sini veya Film Dvd’sini para ile satın almak (15 Euro) veya kütüphaneden ödünç almak gerekmektedir. Kitaplar için de aynı durum söz konusu….

• Merkez Kütüphanede Taş Plak Koleksiyonu çok rağbet görmektedir.

• Körler için sesli kitaplar ve Braille kitaplar ile hizmet vermektedirler

• Müzik meraklıları için her türlü materyali çalıştırabilen teknolojik ürünler. Piyanolar ve ses geçirmez odalarda gitar keman vb. enstrümantalleri kullanma imkanı sunulmaktadır.

Kütüphane Materyalleri

E- Kütüphanecilik• Merkez ve şube

kütüphanelerinde ücretsiz internet erişimi sağlanmaktadır.

• Sayısal veriler için ayrı birim oluşturlmuş; 20 adet veritabanına üyelikleri bulunmaktadır. Üyeler bu veri tabanlarından ücretsiz faydalanmaktadırlar.

• E- kitap ödünç işlemideyapılmaktadır.

• Kullanıcılarına E-readerlarhakkında seminerler vermektedirler.

• Öğrencilerin bilgi ihtiyaçlarını on-linecevaplamaktadırlar.

• İnternet sayfalarından arama motorları vasıtasıyla kullanıcılarına E-bilgi sunuyorlar.

Pazarlama ve Halkla İlişkiler• Kütüphanede eğitimci seminerler

sıklıkla verilmektedir.• Haftanın iki günü Merkez

Kütüphane tanıtım turu yapılmaktadır.

• Özellikle şube kütüphanelerde göçmenlere yönelik entegrasyon ve çok dillikle ilgili bilgilendirme ve sohbet toplantıları yapılmaktadır.

• Merkez Kütüphanenin düzenlediği bir çok etkinlik; bilet satışı ile gerçekleştirilmektedir. 6 aylık planlar hazırlanmakta; tiyatro oyunları okuyucu yazar buluşmaları önceden hazırlanan broşürlerle duyurulmaktadır.

• Sadece poster broşür ayraç gibi görsel uygulamalar için bir birim kurulmuş; bu birim de grafikerler istihdam edilmiştir.

• Mülheim şubesinde Ebeveynlere yönelik bilgilendirme toplantıları

• Bocklemünd şubesinde çok dillikle ilgili uygulamalı bilgisayar programları kullanılmaktadır.

• Halkla ilişkilere çok önem verilmekte; bununla ilgili projeler yapmaktadırlar.

Pazarlama ve Halkla İlişkiler

MinibibMinibib Köln merkezde bir parkınİçinde önce bir STK tarafından kurulan sonra Köln Şehir Kütüphanesine devir edilen 10 m2’lik bir kütüphaneBu çalışma 2011 yılında Ülkedeki En iyi Fikir Ödülünü Almıştır.Kitaplar herhangi bir sisteme kayıtlı değildir. Gönüllük esasına dayalı bir çalışma. Kitabınızı getirip yeni bir kitap alabilirisiniz. Veya parka yürüyüşe geldiniz kitabı MİNİBİB’ten alıp okuyabilir veya evinize götürebilirsiniz. Çalışanlarda genellikle emekli öğretmenlerden müteşekkil ve ücret almamaktadırlar.

BI-IM• BI-IM Almanya'da ki

göçmenlerin katıldığı bir etkileşim, kütüphane kullanımının öğretildiği rehberlik hizmetidir.

• Yabancıların yaşadığı kültürel sorunlar ve dil konusunda da rehberlik etmektedir.

• Asıl hedef yabancıların kütüphanede aktif kullanıcı olmalarını sağlamaktır.

• Projenin başında Bay. Volzbulunmaktadır.

• Ana tema ‘’KÜLTÜRLERARASI KÜTÜPHANE’’

• Çok olumlu geri dönümler olmaktadır.

Böll Arşivi• Heinric Böll Köln’lü

ünlü bir yazar. Ölümünden sonra kendi vakfı ile yapılan protokolle; Merkez Kütüphane 3. katta Bölladına bir arşiv-müze kurulmuştur.

• Aynı zamanda Köln’de yaşamış ve halen popüler olan Köln’lüyazar ve sanatçıların resimlerinin bulunduğu bir Müze bulunmaktadır.

• Bu yazarların doğum gününde veya ölüm yıldönümlerinde konsept hazırlanmaktadır.

Merkez Kütüphane Edebiyat Müzesi

Sonuç Olarak• Almanya > Köln Şehri; kütüphanecilik anlamında olması gereken

standartları yakalamıştır. Bu aşama da bile eksiklikleri olduğunu belirtiyorlar. Buda işteki azimlerinin göstergesidir.

• Siyasi erkin ve bürokrasinin desteği; halkın ilgisi çalışanların motivasyonunu arttırmaktadır.

• Toplum bu hizmeti en iyi şekilde almanın keyfini yaşamakta; genel olarak kütüphanenin etkinliklerini takip etmektedirler. Kurallarına riayet etmektedirler.

• Türkiye Almanya örneğini göz ardı edemez. Mümkünse bütün Halk Kütüphanecilerinin bu örnek kütüphanelerde eğitim gezilerine katılmaları sağlanmalıdır.

• Halkın kütüphane kullanımı vb kaygılardan ziyade öncelikle Türkiye’de kütüphaneleri ve kütüphaneciliği vatandaşlarımıza reklam, sosyal paylaşım vb argümanlarla tanıtmalıyız.

• Kütüphanecilik anlamında Türkiye de bir an önce halk kütüphanelerinin binalarının yenilenmesi; vatandaşlarımızın kullanımına sunacağımız kütüphanelerde gerek estetik ve gerekse ergonomik unsunlar göz ardı edilmemelidir.

Zaman Ayırdığınız İçin Teşekkür Ederim.