ОЛОН УЛСЫН УЛААНБААТАРЫН ИХ СУРГУУЛЬ МОНГОЛ СУДЛАЛЫН ТЭНХИМ

Ìîíãîë õýë бичиг, найруулгазүй Лекц 9

ЧӨЛӨӨТ ИЛТГЭЛ, ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ИЛТГЭЛ

ИЛТГЭЛИЙН БҮТЭЦÎðøèë(ñýäâýý

òàíèëöóóëàõ, ò¿¿íèé чóõàë

áîëîõûã äóðäàõ)

ªã¿¿ëýìæ(òóõàéí ñýäâèéã

îéëãîõîä øààðäàãäàõ ç¿éë¿¿äийг

дурдах)

Øèéäâýðëýõ àñóóäàë

(сонсогчдод ойр дөхөм, өгөөжтэй

байдлаар шийдвэрлэх арга

замыг тодорхойлох)

Ä¿ãíýëò(өөрийн санаа бодлоо

дүгнэж, бусдад юм бодогдуулахаар

уриалсан байдлаар төгсгөх)

¯íäñýí õýñýã (ãîë ñàíààгаа товч бөгөөд тодорхой

илэрхийлэх)

Áàòàëãàà íотолгоо

(үндэслэл бүхий ойлгомжтой

тодорхой жишээ, баримт, судалгаа)

ОРШИЛСэдвээ танилцуулах:Сонирхол багатай сэдэв байсан ч аль болох хүний анхаарал, сонирхол татам байдлаар томьёолохЖишээ нь: “Тамхины хор” гэхийн оронд “Та тамхийг татаж байна уу, тамхи таныг алж байна уу?”

Түүний чухал болохыг дурдах:Үнэхээр энэ илтгэлийг би сонсох хэрэгтэй юм байна гэсэн бодол төрүүлэхүйц 1-2 өгүүлбэр

ӨГҮҮЛЭМЖШаардлагатай зүйлсийг дурдах:

Тухайн сэдвийг ойлгоход шаардагдах зүйлсийг дурдаж өгнө. Үүнээс сонсогчид энэ илтгэлд юуг онцолж ярих гэж байгаа тухай урьдчилсан ойлголт авах ёстой.

ҮНДСЭН ХЭСЭГГол санаа:

Гол санаагаа товч тодорхой, ойлгомжтой үгээр илэрхийлнэ. Янз бүрийн ойлгомжгүй нэр томьёотой, залхуу хүргэм нуршсан, үсчсэн тодорхойгүй биш байдлаас татгалзана.

БАТАЛГАА НОТОЛГООЖишээ баримт, судалгаа:

Жишээ, тоо баримт, судалгааны дүн гэх мэтийг дурдахдаа үнэн зөв, тодорхой үндэслэлтэй, ойлгомжтой болгох үүднээс тайлбартайгаар хэлнэ. Тоо баримтаас гадна амьдрал дээрх жишээ, эсвэл онч мэргэн үгс байж болно.

ШИЙДВЭРЛЭХ АСУУДАЛАсуудлаас гарах гарц:Сонсогчдодоо ойр дөхөм, тэдний хийж чадахаар, тухайн асуудлаас гарах гарцыг эрэлхийлсэн, уриалсан байдалтай байна. Жишээ нь, агаарын бохирдлын тухай ярьж байгаа бол гэр хорооллыг багасгах, утаагүй зуухыг айл өрхөд тараах зэрэг төр засгийн эрх мэдэлтэнгүүдийн хийх ажлыг ярьснаас бид хогоо ил задгай хаяж хөрсний бохирдол үхжил үүсгэхгүй байя хэмээн уриалсан нь дээр.

ДҮГНЭЛТӨөрийн санааг багцлан дүгнэх:Илтгэлд илэрхийлсэн санаагаа базаж дүгнэнэ.

Бусдыг уриалсан, ухаарал үлдээсэн төгсгөл:Шийдвэрлэх арга замтай холбоотой санаагаа уриалга болгон хэлж болно. Эсвэл ухаарч бодохуйц асуулт үлдээж болно.

ҮЗҮҮЛЭХ МАТЕРИАЛҮзүүлэх материал:Хүн зөвхөн сонссон зүйлээ 20%, хараад, сонссон зүйлээ 50%, хийж үзсэн зүйлээ 80% ойлгодог.Тиймээс Та үнэт санаагаа бусдад ойлгуулахыг хүсэж байгаа л бол харуулсан нь дээр. Энэ нь өөрийн чинь яриаг ч эмх цэгцтэй, сандралгүй болгож өгнө. РР програмаас гадна бодит үзүүлэн хэрэглэж болно.

ЯРИХ ЧАДВАР Сандралгүй тайван ярих чадвар Сул үг хэрэглэхгүй ярих чадвар Амьдлаг бодитой ярих чадвар Сэдвээ өөрийн болгосон, өөртөө итгэлтэй байдал Сонсогчдоо мэдэрч ярих чадвар

ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ИЛТГЭЛ

Тухайн мэргэжлийн сэдэвтэй

Судалгаатай

Эшлэл, зүүлттэй

Номзүйтэй

Эшлэл, Зүүлт бичих

Эшлэл, Зүүлт бичих:

Èëòãýã÷èéã ñîíñîã÷äîîñ ñîíæèõ 5 зүйë:

Í¿¿ðèéí áàÿñãàëàí Õóâöàñëàëò Õºäºë㺺í Äóóíû ºí㺠Àíõààðàë òàòàõ арга

/Á.Ãýðýë “Èëòãýõ óðëàã” Óá.,2005,125-ð òàë/

Ýõëýë áóþó îðøèëä àíõààðàõ ç¿éë:Òàíõèìàà ñóäëàõÝð÷ õ¿÷òýé áàéõÓó÷ëàëò ãóéõ õýðýãã¿éÑýäâýýñ õàçàéõã¿é áàéõ

ªðíºë õýñýãò àíõààðàõ ç¿éëÍàðãèà õîøèãíîë

õýðýãëýж болноЧухал хэсэгтээ

дàâòàëò õýðýãëýõÕ¿ñýëò òàâèõÆèøýý заавал ãàðãàõªºðò òîõèîëäñîí

ÿâäëààñ ÿðьж болно

Үç¿¿ëýõ зүйл заавал хэрэгтэй

Òîî áàðèìòтай байх¯íäýñëýëтэй зүйл

ярихÃîë àãóóëãûã õóðäàí

îéëãîæ, óäààí ìàðòàõààð õ¿ðòýýõ

Òºãñãºë õýñýãò àíõààðàõ ç¿éë:

Сэтгэлийн хөдөлгөөнтэй өгсгөхÒºãñãºë ãýäãèéã ìýäýãäýõýýð áàéëãàõªºäðºã ¿ãýýð òºãñãºõßðóó íàéðãèéí ìºðººð äóóñãàж болноßìàð íýã ç¿éëä óðèàëж болно

Àëäààã¿é èëòãýõ 10 çàð÷èìСýäâýý ñàéòàð

áîëîâñðóóë.Èëòãýëýý öàã ãàðãàí

áýëä.Дàäëàãà õèéж ярьж

үз.ªºðòºº èòãýëòýé áàé.ßðèõ íºõöºë áàéäëàà

òîãòîîÒàíõèìыí òàëààð

ìýäýýëëèéã îëæ àâ.Èëòãýõ çîðèëãîî òîãòîî.ßðèõ àðãà áàðèëä

ñóðàëö.Èëòãýõ ñýäâèéíõýý

òàëààð íººö ìýäýýëýëòýé áàé.

Èëòãýõ ¿åäýý ìýäðýìæýý àøèãëàæ ñóð.