bijwoordelijke bepalingwaar, wanneer, hoe, hoelang, waarom, met wie?

een bijwoordelijke bepaling …..

…… geeft antwoord vragen, zoals

• waar ?• wanneer ?• hoe ?• hoe lang ?• waarvandaan ?• waarom?

iets gebeurt/ iemand iets doet.

hoe ziet een bijwoordelijke bepaling eruit?

• één woord

Marcus ibi servum videt.Marcus valde laetus est.Marcus subito ridet.Marcus saepe studet.Nunc Marcus tacet.

Let op: je kunt de bijwoordelijke bepaling weglaten!

óf een woordgroep• een accusativus

Aemilia multas horas ambulat.

• een voorzetsel met een accusativus

Aemilia per vicos latos ambulat. ( per + acc.)Homo in clarum templum currit. ( in + acc.)

nieuw :

Aemilia sine matre venit. (sine + ??)

voorzetselgroep ( én een nieuwe naamval)

Marcus servum pro templo videt. ( pro + ablativus)

Marcus servum pro templo videt

woordsoort zelfstandig naamwoord

zelfstandig naamwoord

voorzetsel met zelfstandig naamwoord

werkwoord

zinsfunctie subject object bijwoordelijke bepaling

persoonsvorm

naamval nominativus accusativus (pro +) ablativus

twee soorten voorzetsels• met accusativus

per + acc. = doorad + acc. = naarinter + acc. = tussenin * + acc. = naar (binnen)

• met ablativus

sine + abl. = zonderpro + abl. = voora/ab + abl. = van(af)in* + abl. = in, op

*) let hierbij dus op de naamval van het zelfstandig naamwoord voor de betekenis!

vergelijk:

Marcus in templum currit.

Simulacrum in templo stat.

verbuiging van het zelfstandig naamwoord:

Groep 1 Groep 2 Groep 3

ev nom. amica servus templum homo

acc. amicam servum templum hominem

abl. amica servo templo homine

mv nom. amicae servi templa homines

acc. amicas servos templa homines

abl. amicis servis templis hominibus

en het bijvoeglijk naamwoord?

congrueert met het zelfstandig naamwoordin:

geslacht m/v/o getal ev/mv

én ook in:

naamval nom./acc./abl.

verbuiging van het bijvoeglijk naamwoord

m v o

ev nom. novus nova novum acc. novum novam novum abl. novo nova novomv nom. novi novae nova acc. novos novas nova abl. novis novis novis

een paar voorbeelden:

Marcus servum in templo alto videt.

Aemilia sine amicis laetis [per vias latas] ambulat.

Aemilia a Foro Romano venit.

Pater cum senatore claro thermas intrat.

had je ze goed?Marcus servum in templo alto videt.

Marcus ziet de slaaf in de hoge tempel.

Aemilia sine amicis laetis [per vias latas] ambulat.Aemilia wandelt zonder haar vrolijke vriendinnen [door de brede straten].

Aemilia a Foro Romano venit.Aemilia komt van de Romeinse markt/het Forum Romanum.

Pater cum senatore claro thermas intrat.Vader komt met de beroemde senator het badhuis binnen.