HET TIJDPERK VAN ‘HARMONISERENDE TECHNOLOGIE’De uitdaging van een nieuwe generatie.

www.platformbetatechniek.nl

HET TIJD

PERK

VAN

DE ‘H

AR

MO

NISER

END

E TECH

NO

LOG

IE’

het tijdperk van ‘harmoniserende technologie’De uitdaging van een nieuwe generatie.

nauwelijks honderd jaar geleden was vliegen nog een droom.

nu zijn er meer vliegtuigen in ons luchtruim dan er in die tijd

auto’s op de weg reden.

in de supermarkten vinden we eten uit alle continenten,

en we leven langer en gezonder dan alle generaties vóór ons.

de technologische vooruitgang heeft ons ver gebracht.

maar technologie zal méér moeten bereiken. klimaatverandering, bevolkingsgroei

en milieubehoud vormen een enorme uitdaging.

we gaan het tijdperk van ‘harmoniserende technologie’ binnen,

waarin technologie niet los kan worden gezien van de natuurlijke omgeving

en sociale dynamiek.

harmoniserende technologie verbindt alle facetten van het leven en zal

vooruitgang en verantwoordelijkheidsbesef moeten integreren.

we gaan onze aarde schoner, socialer en evenwichtiger maken.

sneller moet ook schoner zijn, en economischer ook eerlijker.

het samenkomen van techniek, ambitie en idealen opent een nieuw speelveld,

waarop wij de samenleving haar nieuwe vorm zullen geven.

voorwoord

Technologie speelt een steeds prominentere rol

in onze samenleving. Technologie ligt ten grondslag

aan de belangrijkste ontwikkelingen, en ook

de mondiale uitdagingen die voor ons liggen

schreeuwen om technologische oplossingen.

Toch kiezen nog weinig jongeren voor een opleiding

en loopbaan in techniek. ‘Bèta’ en ‘techniek’ hebben

een imagoprobleem.

Het is tijd om het oude, stereotiepe beeld van bèta

en techniek achter ons te laten en de nieuwe rol

van technologie te laten zien. Want techniek is allang

niet meer het terrein van studiebollen en sleutelaars.

En ‘technisch’ niet de tegenhanger van creatief of sociaal.

Technologie is verweven met alle aspecten van het leven.

Deze publicatie maakt duidelijk dat de technologische

ontwikkeling een nieuwe fase ingaat, waarin een nieuwe

generatie harmonie creëert tussen ons en de wereld

die ons omringt. Of het nu gaat om thema’s als voeding,

water, gezondheid, design, ondernemerschap,

communicatie, ruimtegebruik en pure wetenschap,

15

de visie van harmoniserende technologie is de rode

draad die verschillende bètatechnische werelden

verbindt. Een voor mij aansprekende gedachte:

ook in het begrijpen van de natuur, in de wiskunde

en in muziek is harmonie vaak de uitdaging.

Het tijdperk van harmoniserende technologie opent

een aantrekkelijk perspectief voor vele verschillende

jongeren, zoals blijkt uit de inspirerende portretten

van de jonge bètatechnici.

Concrete bèta’s, idealisten, carrièremakers,

creatievelingen en sociaal gemotiveerde jongeren,

die allemaal met een eigen verhaal kiezen voor

een loopbaan in bètatechniek.

Voor onderwijsgevers en voorlichters opent de visie

op harmoniserende technologie mogelijkheden om

het grote verhaal van ‘bèta’ en ‘techniek’ te vertellen

en praktisch te maken op ieders eigen niveau.

Zo kan het onderwijs de inspiratie bieden waar jongeren

in hun toekomstoriëntatie zo hard naar op zoek zijn.

Robbert Dijkgraaf

voedInG&vitaliteitscIence&explorationwat kan Ik worden?

lIfestyle&designmens&medischwat kan Ik doen?

mobIlIteIt&ruimtemarket&moneywat kan Ik leren?

water, enerGIe&natuurwat kan Ik betekenen?

17

21

24

27

31

34

37

41

44

47

50

we leven In een tIjdperk van onGekende luxe.

nooIt was het aanbod In voedInGsmIddelen zó

GevarIeerd, kwalItatIef zó Goed en zó betaalbaar.

op het eerste GezIcht lIjkt het alsof we het Goed

voor elkaar hebben. maar de wereld van voedInG

Is enorm In beweGInG. hIer bedreIGt obesItas de

volksGezondheId, terwIjl aan de andere kant

van de wereld mensen van de honGer omkomen.

voedselproductIe en -dIstrIbutIe hebben dIrecte

GevolGen voor de natuur en ons klImaat. wat we

eten heeft een wezenlIjke Invloed op ons welzIjn

en dat van de wereld om ons heen.

“We proberen de consument te inspireren

verantwoorde keuzes te maken”, legt Onno Franse

uit. Als hoofd van het programma Gezond Leven &

voedInG &vitaliteitVoeding verbindt mensen met elkaar en met de aarde.

1716

een mentaliteitsverandering nodig bij bedrijven,

overheden en de consument. Iedereen in de keten

heeft een eigen verantwoordelijkheid. Problemen

als voedselschaarste, uitputting van de aarde

en klimaatverandering vallen niet te negeren.

Economische doelstellingen en ’corporate

responsibility’ zijn niet langer elkaars tegenpolen.

Wie niet duurzaam onderneemt, ondermijnt op

termijn de duurzaamheid van de onderneming.

Toch is Onno bepaald niet somber over de toekomst.

De wereld is grotendeels maakbaar, zegt hij. “Kijk

om je heen wat we allemaal hebben bereikt. Ik geloof

dat we in staat zijn de technologieën te ontwikkelen

om voeding efficiënter en eerlijker te produceren.

En daarmee ‘verantwoord kiezen’ gemakkelijker

te maken.”

De wereld is ontzettend uit evenwicht. Via mijn vak help ik

mensen in armere landen langer en gelukkiger te leven.

Suzette Boontje

Iedereen die hier werkt is open minded. Als je niet openstaat voor nieuwe ideeën,

kom je nooit tot nieuwe inzichten. Ankie Kreuwels

19

Klimaat van Ahold wil hij eten een belangrijker plaats in

ons leven geven. “Zorgen dat eten mensen onderling met

elkaar verbindt, en ons lijf met de aarde. Voeding moet

weer sexy worden.”

Voor het schap in de supermarkt kiezen we behalve voor de

smaak, nog te vaak voor gemak en prijs. Gezondheid komt

meestal op de vierde plaats, en sociale overwegingen zoals

biologische productie en Fair Trade pas op de laatste plaats.

“Iedereen heeft natuurlijk een eigen verantwoordelijkheid

om goed voor zichzelf en zijn omgeving te zorgen. Wél

kunnen technologische oplossingen een verantwoorde

keuze aantrekkelijker maken.”

Er is een duidelijke gezondheidstrend. Steeds meer

voedingsmiddelen worden verrijkt met stoffen

die helpen gezonder te leven. In margarine zit

cholesterolverlagend Omega-3, en aan yoghurt worden

nuttige bacteriën toegevoegd. Door de opkomst van

functionele voeding vervaagt het onderscheid tussen

voeding en medicatie. “Sommige producten zullen voor

sommige mensen ongetwijfeld een positieve werking

hebben. Maar iemand die gezond eet, heeft natuurlijk

geen cholesterolverlager nodig.”

Daarom vindt Onno Franse dat het makkelijker moet

worden gemaakt om een verstandige keuze te maken.

We moeten de consumenten beter informeren en meer

emotioneel betrekken bij de herkomst en productie van

voedingsmiddelen. Ook zouden verantwoorde keuzes

goedkoper kunnen worden, net als groene energie. “Dat

is onder meer mogelijk door toepassing van specifieke

technologie, maar ook de bestaande subsidieprogramma’s

aan te passen. Kunnen we niet beter gezond en duurzaam

geproduceerd voedsel subsidiëren, waardoor dat goedkoper

wordt?”

Als medewerker van de grootste retailer heeft Onno met

zijn collega’s de kans echt iets te veranderen. In de markt

bepaalt de vraag van de consument hier wat er aan de andere

kant van de wereld wordt verbouwd. “Hoe kunnen we ervoor

zorgen dat mensen voor kwaliteit gaan kiezen? Het is aan de

voedingsindustrie om innovatieve oplossingen te vinden.”

We kunnen ervoor zorgen dat het in rest van de wereld een

beetje beter wordt. De tweedeling arm-rijk bestaat nog

steeds. De uitdaging is de gehele productieketen efficiënter

en eerlijker te maken. We moeten er voor zorgen dat de rest

van de wereld niet lijdt onder het eetgedrag in de westerse

wereld.

Onno kiest voor een holistische benadering.

Nieuwe technologieën zullen helpen efficiënter te

produceren en distribueren. Maar daarnaast is ook

18

onderzoek Is nIeuwsGIerIGheId. zoeken naar het

onbekende, vInden wat je zoekt of vInden wat

je nooIt dacht te zoeken. op expedItIe door het

oerwoud van borneo om een nIeuwe panter te

ontdekken. met een onderzeeër naar de bodem

van de marIanentroG tIen kIlometer onder de

zeespIeGel, op zoek naar de reuzenInktvIs. turen

met een telescoop naar de hemel om te ontdekken

hoe de aarde Is ontstaan. we ontdekken steeds meer

leven op plaatsen waar we dat voor onmoGelIjk

hIelden. ontdekkInGen dIe de kIjk op ons bestaan

veranderen. en hoe meer we ontdekken, hoe meer we

ons realIseren hoeveel er noG te ontdekken valt.

Bob Ursem is ontdekker. Hij vond een fijnstof-magneet

uit. Hij bedacht hoe je dichte mist op een vliegveld

scIence &explorationDe efficiënte natuur als inspiratie.

2120

de boom eraan dood gaat. De methode is geïnspireerd

door de reactie van bomen op elektrische lading in de

lucht.

Wil je wat bereiken in de wereld om je heen dan heb

je niet alleen feitenkennis nodig, zegt Bob. “Als je

leert goed te kijken en oog hebt voor opvallende zaken

kom je heel ver. Wanneer je in staat bent buiten je

vakgebied en op een andere manier te denken, heb je

kans dat je nieuwe dingen ontdekt.” En dat is nodig

voor een toekomst als duurzame maatschappij.

Maar er is ook zoveel leuks te ontdekken, voegt hij

eraan toe. “Als je dingen beter kunt begrijpen en daar

iets bijzonders mee kunt doen, is dat fantastisch.

Het plezier van het ontdekken is dat je iets doorziet

waarvan je weet: dit is nieuw.”

ontdekken van deze oplossingen. “Wij in de wereld

van de techniek, kunnen zoveel van de natuur leren.

Het is Artis Natura Magistra pur sang, de natuur is de

leermeesteres van de kunst. Wij hebben er heel veel

technieken aan ontleend. Denk aan hoe wij vliegtuigen

bouwen. De natuur is een goede inspiratiebron.”

Bob heeft talloze uitvindingen op zijn naam staan

dankzij deze natuurlijke inspiratiebron. Zo ontdekte

hij het biologische UV-filter toen hij op skivakantie

eens goed naar dwerg-dennenboompjes keek. Die

groeien hoog op de berg in de sneeuw, en beschermen

zichzelf tegen zonnebrand door het UV-licht om te

zetten in bruikbaar licht. De stof in de naalden van de

boompjes die dat klaarspeelt maakte Bob na, om er

biologische zonnebrandcrème mee te maken.

Daarnaast kan de natuur ons ook iets bieden, zegt

de uitvinder. “Stoffen, planten of mechanismen die

wij nog niet kennen of gebruiken, dat is een heel

nieuwe wereld. We leren uit de natuur.” De taxusboom

produceert bijvoorbeeld het kankermedicijn taxol

in zijn naalden. Bij het winnen van taxol worden

de naalden geplukt en gaat de boom dood. Om het

medicijn duurzaam te kunnen winnen, ontwikkelden

onderzoekers een manier om de naalden te melken

met elektriciteit. Zo kun je taxol winnen zonder dat

23

kunt verdrijven door naar duindoorns te kijken. Hij

ontdekte een biologisch UV-filter en maakte een

bloemenklok. Bob is bioloog en chemicus. Hij voer een

tijd op een bootje over de Poolzee achter de walvissen

aan en woonde voor onderzoek in een boshut in

het tropisch regenwoud. En leverde als amateur bij

de Utrechtse Sterrenwacht NASA en passant nog

wat gegevens over de maan en de sterren. Nu is hij

directeur van de Botanische Tuin in Delft, waar hij

planten kweekt die een technologische toepassing

hebben.

Ontdekkingen doen is een kwestie van nieuwsgierig-

heid. We willen weten hoe de wereld, natuur en

samenleving in elkaar zitten. Instinctief zoekt de

mens altijd een verklaring voor wat hij ziet. De kunst

is de kennis, die we met dit onderzoek vergaren,

nuttig toe te passen. Met onze kennis van biologie,

genetica, geneeskunde en chemie zorgen we dat

planten en dieren medicijnen voor ons produceren.

We zetten de natuur naar onze hand.

De natuur is tegelijkertijd ook een inspiratiebron.

Door goed te kijken naar oplossingen die de natuur

voor problemen heeft ontwikkeld, kunnen we ideeën

opdoen om de uitdagingen van onze samenleving

op te pakken. Bob Ursem is een meester in het

Ik zie schoonheid in de kleinste dingen. Door subtiele veranderingen kunnen micro-organismen grote veranderingen teweegbrengen.Eric v/d Berg

Ik wil de wereld een beetje schoner maken. Als chemicus bij Shell verander ik de wereld van binnenuit.Marije Nijkamp

22

pak ik liever een boek over persoonlijke ontwikkeling.

De van-9-tot-5-mentaliteit en zesjescultuur in

Nederland irriteren me mateloos. Mensen zouden

bewuster en kritischer moeten leven. Mopperen en

klagen is makkelijk, oplossingen vinden dáár draait

het om.”

”Technisch gezien is het vaak al heel goed mogelijk

duurzaam te leven en te produceren”, meent

energieconsultant Chris Kleinschmidt. “Maar

economische belangen winnen nog te vaak. Ik hoop

dat meer mensen echt hun verantwoordelijkheid voor

deze wereld nemen. Je kunt zóveel doen.”

Chris studeerde Natuurwetenschappen & Innovatie­

management. Nu adviseert hij bij KEMA bedrijven

en instanties over het gebruik van biomassa en

windenergie. “Ik onderzoek, schrijf rapporten en geef

adviezen. Graag zou ik de mens en de natuur directer

willen helpen. Een duurzaam dorp opzetten in Afrika

lijkt me geweldig. Maar om dat te kunnen realiseren

zal ik eerst meer kennis en managementervaring

moeten opdoen.”

“Sommige mensen zijn ergens voor geboren, dat zie je

gewoon. Ik vraag me vaak af: Waarvoor ben ik geboren,

waar ben ik echt goed in?” peinst Marc Overgaauw.

Precies weet de student Technische Bedrijfskunde

het nog niet. “Maar bewust en onbewust ben ik altijd

op zoek naar een superidee. Een uitvinding of concept

waarmee ik een eigen bedrijf kan opbouwen. Want ik

doe alles graag op mijn manier.”

“Het milieuprobleem knaagt aan me. We mogen de

aarde niet verbruiken zoals we nu doen. Wanneer we

in de Sahara een oppervlak van 300 bij 300 kilometer

zouden volbouwen met zonnecellen, hebben we in

Europa geen energiecentrales meer nodig. Dan denk

ik echt: waar wachten we nog op? Met kennis en

enthousiasme is de wereld te veranderen en wij zijn

degenen die dat kunnen doen. Aan de slag!”

25

“Mensen met lef”, daar kijkt Joost van Boven naar op.

“Niet met de stroom meedrijven, maar je eigen keuzes

maken.” Chris Kleinschmidt bewondert mensen die

én goed zijn in hun vak én kunnen inspireren. “Die

combinatie is bijzonder.” Marc Overgaauw noemt

namen: “Richard Branson of Henk Keilman, daar heb

ik groot respect voor. Mensen die hun hart volgen én

succes hebben.”

Wat wil je worden? CEO, ruimtevaarder, minister-

president, Nobelprijswinnaar, tv-presentator,

ontwikkelingswerker? Met techniek kan het,

denk maar aan Bill Gates, Wubbo Ockels, Gerard

Kleisterlee, Margaret Tatcher, Jan Terlouw, Gerard ’t

Hooft of Toine van Peperstraten. Techniek is logisch

denken, doorgronden en oplossingen zoeken. Daar

kun je zonnecentrales mee bouwen in Afrika of

topfunctionaris worden bij een multinational. Joost,

Chris en Marc kiezen hun eigen weg.

“Mezelf ontwikkelen, daar leef ik voor. Ik wil nieuwe

dingen doen en buiten de standaard gaan”, zegt Joost

van Boven. “Begrijp me niet verkeerd. Ik bedoel

niet bungy-jumpen van een hoog gebouw, de korte

kick. Ik wil iets opbouwen, iets nieuws creëren en

zien uitgroeien tot een succes. Om dat te bereiken

moet je buiten de massa stappen, risico’s nemen en

je hart durven volgen,” weet de HBO’er Technische

Bedrijfskunde, “en het lef hebben om niet met de

stroom mee te gaan.”

Joost vindt het zonde van zijn tijd om GTST te kijken.

“Als ík voor de tv zit, is er een documentaire op. Anders

wat kan Ik worden? Je eigen weg kiezen.

24

alles moet sneller, mooIer, beter. nano techno-

loGIe, technIek op de schaal van atomen, maakt

dat moGelIjk. we kunnen moleculen stuk voor

stuk bewerken en zo materIalen maken met

onGekende eIGenschappen. textIelsoorten

door de mens bedacht en Gemaakt hebben vaak

betere eIGenschappen dan tradItIoneel katoen

of wol. een nIeuwe Golf kledInG met technIsche

hooGstandjes vult de schappen. textIel Is

letterlIjk verweven met elektronIca. chemIe en

elektronIca zIjn één Geworden. Dress to impress

krIjGt zo een heel nIeuwe ladInG.

Sylvia Vonk heeft een droombaan. Ze werkt bij Nike

aan de nieuwste kleding voor topsporters. “Wij zorgen

dat alle technische mogelijkheden ook gebruikt

lIfestyle &designBeter presteren met innovatieve materialen.

2726

plaatsing van de naden als de speciale printtechnieken

voor de gripperprint waren tien jaar geleden nog niet

bekend.

We gaan nooit meer terug naar alleen katoen, denkt

Sylvia. De toekomst is recycling en duurzaamheid.

“Veel sportkleding voor topatleten wordt maar één

wedstrijd gebruikt. Het is dus belangrijk dat we bij

de ontwikkeling en productie ervan denken aan het

milieu. Wij zorgen dat bij het snijden van de stof geen

onnodig afval overblijft. We maken het textiel en de

kleding indien mogelijk op de plaats waar ze nodig

zijn, wat onnodig vervoer voorkomt. Verder zorgen we

dat we schone materialen gebruiken. De Olympische

Spelen van 2008 worden de ‘groene spelen’ genoemd,

omdat veel van de sportkleding recyclebaar is of van

hergebruikte materialen is gemaakt. Sommige shirts

zijn zelfs gemaakt van vezels uit bamboe.”

Met kennis en enthousiasme is de wereld te veranderen. Bewust en onbewust

ben ik altijd op zoek naar een superidee waarmee ik een eigen bedrijf kan opbouwen.

Marc B.J. Overgaauw

Het belangrijkste wat je leert is helder en logisch denken.

Dat neem je mee in je leven. Daarmee creëer ik nieuwe kansen.

Femke de Poorter

29

worden om de topatleten van de beste sportkleding te

voorzien. Zo kunnen ze topsport op het hoogste niveau

bedrijven!”

“Het is fantastisch om te werken aan producten

voor topatleten. Er worden met onze kleding

kampioenschappen en Olympische medailles

gewonnen en wereldrecords gebroken. Ik weet

zeker dat dat zonder nieuwe materialen en

technologieën niet mogelijk was geweest, en

ben trots dat ik daaraan mee mag werken”.

Nanotechnologie heeft de textielindustrie aan een

keur van bijzondere materialen geholpen. De grens

tussen chemie, materialen en elektronica vervaagt.

Plastics geleiden tegenwoordig elektriciteit. Textiel is

gemaakt van kunststof, en er zit miniatuurelektronica

in verweven. Designjurken die licht geven en

een dekbed als nachtlampje zijn nog maar het

begin. Zelfreinigende stropdassen, zelfstrijkende

overhemden en sportkleding die niet meer stinkt.

Alles is mogelijk dankzij nanotechnologie.

Toen Sylvia dertien jaar geleden bij Nike begon

bestonden er nauwelijks textielsoorten met bijzondere

eigenschappen. Kleding was van katoen, polyester

of nylon. Waterdicht en toch ademend materiaal,

extreem lichte stretchmaterialen of supersterke vezels

waren er nog niet. Dat is razendsnel veranderd, licht

Sylvia toe. “Door nieuwe technologieën kunnen wij nu

kiezen uit tientallen materialen om aan de wensen van

topsporters tegemoet te komen.”

Een mooi voorbeeld is het rugbyshirt dat Sylvia hielp

ontwikkelen voor de topteams van Engeland en

Frankrijk. Rugbyshirts werden traditioneel van katoen

gemaakt, en waren altijd vrij wijd. Niet echt ideaal

om topsport in te bedrijven: de tegenstander kan je

gemakkelijk vastgrijpen of eens een flinke ruk aan je

shirt geven, waardoor het scheurt. Ook voor controle

over de bal is een katoenen shirt niet ideaal.

Onderzoekers van Nike luisterden naar de wensen van

de sporters, en Sylvia’s team besloot dat er een sterk

en strak zittend shirt moest komen. Dat was nog nooit

vertoond. Nike ontwikkelde sterk materiaal dat niet

scheurt, samen met een fabriek in Engeland. De naden

van het shirt mogen niet irriteren, dus verplaatsten de

makers die naar de achterkant. Ten slotte voorzagen ze

de voorkant van het shirt van nopjes, zodat de bal daar

niet meer wegglijdt. Die nopjes zijn afgekeken van

de natuur. Inspiratiebron was de gekko, een hagedis

die dankzij zuignapjes aan zijn poten tegen een muur

op kan lopen. Zowel het materiaal voor de shirts, de

28

we worden steeds ouder. wIe nu leeft, leeft noG

lanG en (hopelIjk) GelukkIG, en Gezond. de medIsche

wetenschap staat voor de uItdaGInG daarbIj te

helpen. GentherapIe Gaat ervoor zorGen dat veel

zIekten zoals kanker en aIds nIet meer dodelIjk

zIjn. robots helpen In de operatIekamer, waardoor

chIrurGen In new york een patIënt In amsterdam

kunnen opereren. en mocht er toch Iets nIet

functIoneren, dan nemen kunstmatIGe ledematen

het werk over. de technIek staat voor nIets.

Als het espressoapparaat in de keuken staat te

knarsen vindt ze het lastig een gesprek te voeren.

Maar verder kan de dove Romy de Jonge vrijwel alles

horen en verstaan wat ze wil. Dankzij twee chips in

haar hoofd.

mens &medischDe symbiose van mens en technologie.

3130

Daardoor is het laatste restje gehoor dat Romy van

zichzelf nog had ook verdwenen. Er zijn meer risico’s

verbonden aan de operatie. De aangezichtszenuwen

kunnen beschadigd raken zodat je niet meer kunt

lachen en geen gelaatsuitdrukking meer hebt. “Ik

had een tijd lang geen smaak. Maar het bangst was

ik om blind te worden. Dan zou ik alles kwijt zijn”,

zegt Romy.

De operatie verliep voorspoedig, en ze kon al na enkele

maanden weer goed horen. Twee jaar later kreeg

ze zelfs een tweede implantaat. “Ik was al tevreden

met één, maar nu zou ik niet meer zonder de tweede

kunnen!” Haar oren kunnen nu beter samenwerken,

waardoor ze geluiden beter kan onderscheiden, bij-

voorbeeld die van mannen-en vrouwenstemmen. Ze

is een van de weinigen met twee CI’s. Daarom volgen

wetenschappers haar vorderingen nauwlettend.

Romy heeft haar studie met succes afgerond en werkt

full-time als accountant. “Dat was me nooit gelukt

zonder de CI’s”, denkt ze. “De studie was heel zwaar

zonder CI’s. En in zo’n nieuwe baan is het toch handig

dat je een collega even om uitleg kunt vragen.”

In een drukke omgeving, zoals bij de kantoorborrel,

hoort ze nog slecht. Ook grote ruimten als een

bioscoop of kerk zijn lastig. En telefoneren is evenmin

gemakkelijk. “Een vaste lijn kan ik op de luidspreker

zetten, dat gaat goed. Maar een mobiel stoort met

mijn apparaat, dus daar kan ik niet mee bellen.” Over

twintig jaar moeten de implantaten in haar hoofd

worden vervangen. “Hopelijk is de techniek dan zover

gevorderd dat deze problemen zijn opgelost. Want dat

zijn de twee lastigste beperkingen”, vindt Romy.

Ze realiseert zich dat ze erg afhankelijk is van de

technologie, maar vindt dat niet erg. “De chips werken

goed, dit is veel beter dan het was. Het voordeel is dat

ik ze ook uit kan zetten.” Al is ze zelf niet technisch,

Romy vindt het fantastisch dat er mensen zijn die dit

soort apparaten kunnen maken. “Ik zie het als een

wonder. Het is heel mooi dat je voor mensen met een

beperking die hun leven beheerst een oplossing kan

bedenken. Onbetaalbaar.”

33

Romy draagt sinds haar kleutertijd al gehoorappa-

raatjes. Maar haar oren werden steeds slechter.

“Op een gegeven moment hoorde ik alleen nog doffe

geluiden zoals voetstappen, en heel zacht”, vertelt

ze. ”Spraak kon ik niet verstaan. Toen ik achttien

was vertelde de arts dat ik op mijn vijfentwintigste

helemaal doof zou zijn.”

Het slakkenhuis in beide oren werkte niet goed.

Daardoor hielp een gewoon gehoorapparaat niet meer.

Het slakkenhuis is een kanaal in het oor dat geluid

opvangt met trilhaartjes. Die geven het weer door

aan zenuwen die verbonden zijn met de hersenen.

Artsen van het Amsterdams Medisch Centrum

vertelden Romy over een elektrode die in haar hoofd

geïmplanteerd kon worden, waardoor ze weer wat zou

kunnen horen.

Zo’n cochleair implantaat (CI) neemt de functie van het

slakkenhuis over. Het brengt het geluid rechtstreeks

naar de gehoorzenuw die het weer doorgeeft aan de

hersenen. “Het zijn elektrische schokken maar ik hoor

het als geluid”, vat Romy het samen.

Het implantaat is tijdens een operatie door een

gat in de schedel in haar hoofd aangebracht. In

het slakkenhuis wordt er een gaatje voor gemaakt.

Onze hard- en software draagt bij aan de gezondheid van mensen. Dat geeft er toch een extra dimensie aan. Richard Vogelaar

Techniek is ontwerpen, creëren en maken. Die creativiteit is echt mijn kick.Rabih Alzaher

32

fabriek van medische instrumenten of protheses

te starten in zijn geboorteland Libanon. “Ik heb

zelf kunstlenzen in beide ogen. Zoiets prachtigs en

nuttigs bedenken en fabriceren lijkt me geweldig.

Libanon trekt me natuurlijk omdat daar mijn

roots liggen, maar ook omdat ik daar echt wat kan

betekenen.”

“We hebben onlangs een gist zo kunnen aanpassen,

dat we nu lactosevrije melk kunnen maken zonder

nare bijsmaak. Het beestje maakt nu precies het

enzym dat we nodig hebben. Daardoor kunnen

mensen met lactose-intolerantie nu ook echt genieten

van melk.” Eric van den Berg, Senior Technician bij

DSM,vertelt met gepaste trots over het succes. “Als

een micro-organisme waaraan je hebt gewerkt echt in

de fabriek wordt gebruikt, geeft dat een goed gevoel.

Daar doe je het immers voor.”

Eric studeerde Biochemie en maakt nu schimmels,

gisten en bacteriën met nieuwe eigenschappen

door hun genen te wijzigen. Dankzij subtiele

veranderingen kunnen de micro-organismen

bepaalde stoffen produceren of omzetten, vaak op

een schone, energiezuinige en efficiënte manier.

“Er zijn al micro-organismen die stro omzetten

in brandstof, een fraaie oplossing voor het

energieprobleem. Tegen de tijd dat ik 65 ben hoop

ik dat ik een aantal kaskrakers heb gemaakt én heb

bijgedragen aan de vooruitgang.”

35

‘Elkaar respecteren’ vindt Rabih Al Zahar een mooi

motto. “Idealen zijn mooi, maar ook gevaarlijk

wanneer je anderen geen ruimte gunt. Laat mensen

in hun waarde.” Het levensmotto van Eric van den

Berg luidt: ‘vergeet niet te genieten!’ “Als het even

kan, pak ik mijn koffer en vlieg naar de ongerepte

natuur van Noorwegen of de Grand Canyon.”

Gebouwen, instrumenten, producten en

apparaten. Techniek creëert en maakt: nuttige,

mooie, slimme en indrukwekkende scheppingen.

Sommige zijn zichtbaar en tastbaar, zoals de

Erasmusbrug of een raceauto op zonne-energie.

Andere blijven meer achter de schermen, zoals

een prothese of een operatie-instrument. Rabih

en Eric willen creëren.

“Ik kan midden in de nacht wakker worden met

een idee in mijn hoofd. Dan weet ik opeens: zo moet

ik het aanpakken”, vertelt Rabih Al Zahar. “Naast

mijn bed ligt altijd een pen om het idee meteen

op te schrijven.” Hij bouwde mee aan de Delftse

raceauto op zonne-energie die de World Solar

Challenge won, een race dwars door Australië. Hij

was verantwoordelijk voor de mechanica en reed

zelf ruim zeshonderd kilometer door de snikhete

woestijn. “Prachtig en leerzaam. Samenwerken –

weet ik nu – is ook incasseren: het gezamenlijke

doel voorop stellen.”

“Techniek betekent voor mij ontwerpen, creëren

en maken. Creativiteit is echt mijn kick. Ik teken

ook, schrijf poëzie en speel viool,” zegt de student

Biomedische Techniek. Rabih hoopt ooit een

wat kan Ik doen? Trots op je werk.

34

een steeds Groter deel van de wereldbevolkInG

woont In steden. onze weGen, waterleIdInGen,

rIolen en enerGIevoorzIenInGen zIjn daar nIet

op berekend. een van de Grootste uItdaGInGen

voor de toekomst Is het modernIseren van

dIe Infrastructuur. nIeuwe materIalen en

Goed ontwerp zorGen voor betere huIzen

en schonere enerGIevoorzIenInG. nIeuwe

vervoerssystemen lossen fIles op en zuIveren

de lucht. de stad wordt weer een mooIe,

Gezonde woonplek.

Aan de rand van de stad ligt een oud industrieterrein.

Vervallen fabriekshallen, roestige apparatuur en

arbeiderswoningen. De moderne stad met zijn

woonwijken en mooie oude centrum is vlakbij,

mobIlIteIt &ruimtePrettig leven in groeiende steden.

3736

Ook oude ideeën kunnen met wat creativiteit en

marketing bijdragen aan een leefbare stad. Een

goed voorbeeld is de beach cruiser fiets, vindt Luke.

Daar omheen is een hele lifestyle ontworpen

inclusief kleding, tassen en reizen. Hij heeft voor

de werknemers van Red Concepts twintig van deze

fietsen aangeschaft om mee door de stad te rijden.

“Vervolgens moet je zorgen dat mensen ook met de

fiets op de boot of in de metro kunnen. Je moet ze door

middel van branding en marketing het gevoel geven

dat ze hipper zijn dan ooit. Zorg dat dingen ‘in de

mode’ komen. Daarmee maak je schoon vervoer tot de

kern van de stad.”

Het lijkt me cool om ooit terug te gaan naar

Curaçao en mijn kennis in te zetten om het leven

daar beter te maken. Rigobert Nivillac

Je werkt als team aan concrete oplossingen

voor reële problemen. We zoeken naar een

technische oplossing die aansluit bij

menselijk gedrag. Jillis Mani

39

toch wil niemand hier wonen. Maar de stad

groeit. Mensen komen van buiten om er te wonen

en te werken. De stadse ruimte van het oude

industrieterrein is hard nodig om in de behoefte

van mensen en bedrijven te voorzien.

Luke Bruins ontwikkelt deze rafelranden van de

stad. Met zijn bedrijf Red Concepts maakt hij er

creatieve stadszones van. “De rafelranden van

een gebied zijn nog niks. Het zijn geen toplocaties.

Het is onze uitdaging om dat ervan te maken.”

Een stad moet een identiteit hebben, vindt Luke:

“Elke stad heeft een kerk en een plein. Als die overal

gelijk zouden zijn komt er niemand speciaal naar

jouw stad. Je moet je dus afvragen: hoe trots is een

bewoner om er te zijn? Waarom wil een bedrijf of

toerist naar je stad komen?”

“Creatief is daarin een trend”, zegt Luke. “Wij creëren

daarom een creatieve identiteit die past bij het DNA

van de stad. Kleine bedrijven in de creatieve sector,

bijvoorbeeld media, mode of cultuur, kunnen samen

terecht in één gebouw. Dat zorgt voor synergie,

meerwaarde en een identiteit voor de stad.”

In de groeiende stad moeten meer mensen op

hetzelfde oppervlak wonen en werken. Duurzaam

en energiezuinig bouwen is geen keuze meer maar

noodzaak. De gebouwen die Luke Bruins ontwikkelt

zijn per definitie duurzaam. Hij hergebruikt

zoveel mogelijk de afgeschreven gebouwen van het

industrieterrein. “Je kunt nòg zo’n mooi, goedkoop,

nieuw gebouw neerzetten, als het over tien jaar

afgebroken moet worden schiet je er niets mee

op.” Verder zorgt hij ervoor dat de energie voor de

gebouwen zoveel mogelijk lokaal is opgewekt, door

middel van grondwarmte bijvoorbeeld.

Een leefbare, schone stad creëren kan alleen maar

door creatief te denken, zegt Luke. Hij richt zich dan

ook niet alleen op een enkel gebouw maar op het

hele gebied, inclusief de infrastructuur. Hij regelde

bijvoorbeeld een verbinding met een veerpontje

toen zijn bedrijf naar de NDSM-werf in Amsterdam

verhuisde. Dat is naar zijn mening het vervoermiddel

van de toekomst. Er moeten boten in de grachten en

op andere waterwegen gaan varen. “De technologie

is er om een comfortabel en snel transportsysteem

vergelijkbaar met de metro op te zetten. Maar het

is nog nooit gedaan. Je creëert meerwaarde door

te investeren in het verder ontwikkelen van deze

nieuwe technologie. Die kennis kun je vervolgens

uitbaten.”

38

Internet heeft de wereld veranderd. Internet ís

de wereld. Grenzen vervaGen. socIale contacten

zIjn InternatIonaal. je hebt makkelIjker contact

met Iemand In new york dan met de buurman.

stenen wInkels verdwIjnen lanGzaam naar de

achterGrond, we kopen meer en meer zaken vIa

het web. de samenlevInG sluIt zIch aan bIj de

veranderende wereld van Ict en communIcatIe.

voor ondernemers lIGt er een onGekende wereld

van bedrIjvIGheId open.

“We lopen vooruit”, zegt Wiebe Draijer, managing

partner van consultancybedrijf McKinsey & Company.

“Alle economische voorspellingen van vóór de

internetbubbel zijn niet alleen waar gebleken, we

overtreffen zelfs de verwachtingen.” We kopen meer

market &moneyNieuwe technologie, nieuwe kansen.

4140

vertrouwen nu al meer op honderd positieve

referenties op internet dan op één buurman.”

Dat biedt ook kansen voor nieuwe ondernemers.

Iedereen kan een internetwinkel starten. Een

goed idee gaat snel de wereld over. Nederlandse

ondernemers hadden dat al vroeg in de gaten. Volgens

Wiebe Draijer loopt ons land bijvoorbeeld in de

creatieve industrie voorop. “Een aantal mensen heeft

in de begintijd van internet op het gebied van games

veel geëxperimenteerd en ontwikkeld”, vertelt hij.

“Daardoor is Nederland in die sector nu een grote

speler. Maar er is nog veel te winnen. Je kunt in de

gamingindustrie nog fantastische dingen bedenken

en er tegelijkertijd heel rijk van worden.”

“Als ik nu een bedrijf zou beginnen wil ik een combi-

natie maken van gamingtechnologieën toegepast op

een medisch gebied”, zegt Wiebe.

Gamingtechnologie maakt het bijvoorbeeld mogelijk

sensoren op je ledematen te plakken waarmee je het

spel bestuurt. Die techniek wordt nu in de medische

wereld ontwikkeld om mensen sneller te laten

revalideren. “Ik vind dat een fantastisch voorbeeld

van de toepassing van ervaring en technieken uit de

gamingwereld op een ‘serieus’ gebied. Het voordeel is

dat je klanten hebt voor wie de investering daarin veel

waard is.”

“Neem het risico om te gaan ondernemen!” adviseert

Wiebe. “Je verliest er weinig aan en wint er de wereld

mee. De drempel is laag, en je kunt met behulp van

informatietechnologie snel een onderneming opzetten

die al gauw redelijk succesvol is.” Maar, waarschuwt

hij, het is serious business. “Als je het ei van Columbus

hebt, moet je zorgen dat ook de uitvoering goed

is. Het succes van Google is niet alleen het succes

van het briljante idee, maar vooral dat van een

uitstekende bedrijfsvoering. Leer dus snel hoe

je goed onderneemt.”

“Ik zou willen dat veel meer mensen gaan ondernemen

en het plezier ervan zien. Vroeger, vaker, meer

en langer. Voor Nederland is dat in de toekomst

het enige waar we ons als klein landje in kunnen

onderscheiden.”

43

spullen via internet dan ooit gedacht. Sociale

netwerken via MSN of Hyves zijn uitgebreider

dan iemand ooit had kunnen denken. “Ik vind die

sociale kant van techniek in ICT fascinerend. Je hebt

langzamerhand meer het gevoel dat je een vriend

hebt in New York dan om de hoek.”

Het brengt meer sociale controle met zich mee, niet

alleen op mensen maar ook op bedrijven. Internet

is een belangrijke factor in het bereiken van

meer openheid. Veiligheid en duurzaamheid zijn

belangrijker geworden. “De druk op bedrijven om

het goed te doen is veel groter”, denkt Wiebe. “Een

klacht over een product gaat heel snel de wereld

over.”

De veranderingen die ICT teweegbrengt hebben

ook een enorme invloed op innoverende bedrijven.

Denk aan Dell. Dat computerbedrijf stopte met het

afzetten van computers via winkels en verkoopt

uitsluitend via internet. De computerwereld stond

op zijn kop. De manier waarop mensen kopen

verandert, aldus Wiebe. Alle sectoren waar voorheen

het vertrouwen en de persoonlijke relatie belangrijke

voorwaarden waren om iets aan te schaffen, zoals

verzekeringen en huizen, zijn verplaatst naar

internet. “Dat had niemand voorzien. Mensen

Je bent hier nooit uitgeleerd. Bovendien maak ik producten die het leven voor iedereen prettiger maken. Sophie Kuijt

Ik wil iets opbouwen, iets nieuws creëren en zien uitgroeien tot een succes. Joost van Boven

42

oplossingen komen daarom van teams van technici,

sociologen en gedragsdeskundigen.”

“Zelf heb ik nooit een seconde spijt gehad dat ik voor

Chemie koos”, stelt onderwijscoördinator Ankie

Kreuwels van DSM resoluut. Zij motiveert kinderen

en scholieren om voor techniek te kiezen. “Saai?

Slobbertruien? Ik hou van ruimdenkende mensen die

in zijn voor nieuwe dingen, en ik kom ze hier juist elke

dag tegen. Wist je dat DSM materiaal maakt voor de

Olympische 470 zeilboot van Marcelien de Koning en

Lobke Berkhout? En wist je dat de honger-remmende

enzymen in Optimel hier ontwikkeld zijn?”

“Wat nu het nieuwste van het nieuwste is in de IT, is

volgend jaar al weer verouderd. Wie had er vijftien

jaar geleden bedacht dat iedereen thuisbankiert via

internet? In mijn wereld verandert alles razendsnel”,

zegt Sophie Kuijt van IT-leverancier IBM. “Dat maakt

mijn werk spannend en verrassend. Je bent hier nooit

uitgeleerd. Bovendien maak ik producten die écht

gebruikt worden: lekker concreet en tastbaar. Mijn

eigen huis ziet er ook telkens anders uit, ik hou van

veranderen.”

“Wat willen mensen kopen? Wat vinden ze een

verbetering? Daar ben ik nu vooral mee bezig. Mijn

technische kennis gebruik ik niet meer elke minuut”,

vertelt marketeer Femke de Poorter van Philips

Special Lightning. Femke beantwoordt vragen van

klanten over zonnebanklampen. “Inzicht in de markt

en emoties zijn nu belangrijk. Maar het logisch denken

uit mijn opleiding Analytische Chemie komt altijd van

pas. Bovendien kan ik goed inschatten of een intensere

lamp of een ander tintje technisch mogelijk is. Maar

ik zou ook onze anti-acnélampen kunnen verkopen

of ooit mijn droom verwezenlijken: een winkel in

sportvoeding. Met een technische achtergrond kun je

nog alle kanten op.”

45

Jillis Mani was als kleuter gefascineerd door de

miniatuur-treinbaan op opa’s zolder. Ankie Kreuwels

kreeg een microscoop van haar vader. “Ik ging er

meteen mee naar de sloot achter het huis: kikkers

bekijken.” Femke de Poorter peuterde elke pen uit

elkaar, “gewoon om te zien hoe het werkt.” Sophie

Kuijt verzorgt workshops robots maken voor meisjes.

“Geweldig leuk! Had ik dit zelf vroeger gedaan, dan

had ik meteen ontdekt dat techniek iets voor mij was.”

De mens wil begrijpen, snappen, doorgronden.

Waarom komt de zon op? Hoe kan een vogel vliegen?

Onze dorst naar kennis en begrip vormde de wereld

rondom ons. Dankzij onze onderzoekende geest

hebben we centrale verwarming, vliegen we over de

aardbol en leven we bijna 80 jaar. Nieuwsgierigheid

genereert de kennis om de wereld gezonder, veiliger

en prettiger te kunnen maken. Jillis, Ankie, Femke en

Sophie zíjn nieuwsgierig.

“Op elk verjaardagsfeestje worden de files opgelost”,

grapt Jillis Mani. “Maar dat maakt Verkeerskunde

juist zo leuk. Het gaat om echte, alledaagse, reële

problemen.” Student Jillis loopt stage bij TomTom

waar hij nieuwe navigatiesystemen ontwikkelt.

“Zo’n probleem als de almaar groeiende files,

daarvoor moet je eerst precies weten wat er achter

zit. Rekeningrijden, een betere infrastructuur en

slimme navigatietechnieken zijn mooie technische

oplossingen. Maar met techniek alleen kom je er

niet. Zolang we niet netjes ritsen en allemaal in het

groen willen wonen, blijven er files bestaan. Echte

wat kan Ik leren? De wereld willen begrijpen.

44

water Is leven, we kunnen nIet zonder. we

drInken en eten dankzIj water. we bouwen ermee.

en erop. als we teveel Grondwater GebruIken

In nederland zakt de bodem onder onze voeten

weG. ontwIkkelInGslanden hebben er vaak te

weInIG van. waterbeheer Is essentIeel In de

ontwIkkelInGshulp. maar ook In de race om

schone enerGIe speelt water een Grote rol.

stuwdammen en GeothermIsche enerGIe zIjn

bronnen van duurzame enerGIe. een schonere

wereld beGInt bIj water.

“Water kost nagenoeg niks maar heeft een enorme

waarde. Die wordt heel sterk onderschat. Water

moet je koesteren. Niet alleen voor jezelf maar

voor de komende generatie.” Pjotr van Oeveren,

water, enerGIe &natuurWaardevol water schept verantwoordelijkheid.

4746

duurzamer gaan brouwen, dan is het de kunst ook

naar de activiteiten buiten de brouwerij te kijken,

legt Pjotr uit. “We zijn niet geïsoleerd. We hebben

te maken met de boeren die gerst moeten oogsten,

opslaan en vervoeren. Als het bier gemaakt is, gaat het

in een vrachtauto naar alle uithoeken. De lege flessen

moeten weer retour. De energiestromen die daarmee

gemoeid zijn, zijn vele malen groter dan die in de

brouwerij.”

Pjotr onderzoekt hoe met al deze partners samen

water en energie valt te besparen. Het is niet alleen

een kwestie van technologie of geld. “Iedereen ziet het

belang van het milieu, maar we moeten eraan blijven

werken. Je moet goede kennis van zaken hebben,

een drijfveer hebben, kritisch naar de keten blijven

kijken en een luis in de pels zijn. En heel veel energie

opbrengen om dingen te verbeteren. Samenwerken

met de hele keten is de boodschap voor de toekomst.”

Ik zoek naar een manier om natuur en technologie

met elkaar in harmonie te brengen. Ik kan misschien de wereld niet redden,

maar wel vooruitgang brengen.Annemarie van Groenesteijn

Ik doe nu de kennis en ervaring op waarmee ik mens en natuur

straks concreet kan helpen. Chris Kleinschmidt

49

milieumanager bij Heineken, maakt zich zorgen over

water. Water is er op aarde genoeg, maar het meeste

is zout en onbruikbaar. Slechts drie procent is zoet

water, maar dat zit voor een groot deel vast in sneeuw

of ijs. Wat er overblijft aan grondwater is steeds vaker

vervuild.

We hebben water niet alleen nodig om te drinken en

ons te wassen. Landbouw en industrie gebruiken

verreweg het grootste deel. Zo is drinkwater het

startpunt voor het maken van bier. Heineken heeft

wereldwijd brouwerijen, en wordt geconfronteerd met

alle mogelijke uitdagingen die met water te maken

hebben. “Niet op alle plaatsen is schoon grondwater

beschikbaar. In Spanje bijvoorbeeld zijn de bronnen

van onze brouwerij gewoon opgedroogd,” vertelt

Pjotr, “en waren we aangewezen op de openbare

watervoorziening.”

In Indonesië hielp hij met het vinden van een nieuwe

locatie voor de brouwerij. “Op de plek die wij vonden

is wel water beschikbaar, maar die ligt ver van de

bewoonde wereld. Dat betekent dat we grondstoffen

moeten aanvoeren en het bier weer moeten afvoeren.

Dat kost brandstof. Zo sluiten we compromissen

tussen water en energiegebruik.” Voor de oplossing

van dit dilemma zoekt Heineken naar methoden

om drinkwater te winnen uit andere bronnen, zoals

zeewater. “Met behulp van verschillende technologiën

kunnen we bijna alle soorten water zuiveren en

opwerken tot drinkwater.”

Besparing is natuurlijk de beste manier om water niet

te verspillen. Maar hygiëne is van levensbelang voor de

brouwerij. Voor het schoonmaken van de apparatuur

is veel water nodig. Door grotere brouwketels te

gebruiken is relatief minder water nodig voor het

schoonmaken. De schoonmaakprocessen zijn

efficiënter gemaakt. “In plaats van zeven liter water

voor de productie van een liter bier gebruiken we

tegenwoordig nog maar vijf”, zegt Pjotr van Oeveren.

Om nog meer spoelwater te besparen zijn talloze

oplossingen bedacht. “We zuiveren bijvoorbeeld het

afvalwater met bacteriën die biogas produceren.

Dat verstoken we in de energiecentrale. Uit de

bijproducten van het brouwproces kunnen we ook

energie opwekken. Zo hebben we minder fossiele

brandstoffen nodig.”

Zo zijn water, energie en milieu onlosmakelijk met

elkaar verbonden. Bijproducten kun je omzetten in

energie. Die energie kun je gebruiken om zout water

schoon te maken. Maar wil je in de toekomst nog

48

“Ik rijd zelf heel bewust geen auto, maar bij Shell

ontwikkel ik nieuwe katalysatoren waarmee aardolie

of aardgas schoner en efficiënter wordt omgezet in

brandstoffen”, legt Marije Nijkamp uit. “Momenteel

werk ik aan een betere katalysator om gas om te

zetten in diesel. Nu wordt gas nog vaak afgefakkeld,

maar dankzij katalysatoren is het al rendabel om er

brandstof van te maken. Ik verbeter als chemicus zo

de wereld van binnenuit.”

“Je kunt een geweldig geavanceerd irrigatiesysteem

ontwikkelen voor Peru, maar als je geen rekening

houdt met de eeuwenoude wetten en tradities in

waterverdeling zal het niet gebruikt worden”, weet

Annemarie van Groenestijn. “Elke technische

oplossing moet op de maatschappij zijn afgestemd,”

aldus de studente Internationaal Land­ en

Waterbeheer. “Ik kan de wereld misschien niet

redden, maar wel vooruitgang brengen. Dat geeft

een goed gevoel.”

“Gebouwen zijn eigenlijk kunstwerken. Kunstwerken

waarin je woont of werkt”, betoogt Rigobert Nivillac.

Hij combineert zijn opleiding Bouwkunde met een

studie Architectuur. Rigobert droomt zoals elke

architect van een eigen ontwerpbureau en dan liefst

op Curaçao, waar zijn ouders vandaan komen. “Veel

hoogopgeleiden zoeken hun heil in Nederland, maar ik

wil juist dáár wat betekenen. Het lijkt me cool om ooit

over het eiland te rijden en te kunnen aanwijzen: die

school heb ík gebouwd.”

“Je kent vast de mooie 3D-beelden in de nieuwste

computergames. Dat soort plaatjes maken wij ook,

maar dan van iemands hart of bloedvaten. Aan de

hand van die 3D-voorstelling kunnen cardiologen

hartpatiënten dotteren of stents inbrengen die de

aderen openhouden.” Aan het woord is Richard

Vogelaars van Philips Health Care, specialist in

Medische Beeldverwerking. “Games maken is ook

leuk werk, maar onze hard- en software dragen bij aan

de gezondheid van mensen. Dat geeft er toch een extra

dimensie aan.”

51

Het mooiste plekje op aard? “Corcovado National

Parc in Costa Rica”, zegt Suzette Boontje meteen.

“Ongerepte, woeste jungle tot aan het strand.”

Marije Nijkamp kiest voor IJsland. “Het gevoel

van ultieme vrijheid tijdens een fietstocht door

die prachtige leegte.” “De uiterwaarden bij

Wageningen in het zachte ochtendlicht”, vindt

Annemarie van Groenestijn. Rigobert Nivillac kiest

voor zijn roots: “Curaçao.” Richard Vogelaars vindt het

onmogelijk te kiezen: “Er zijn zóveel mooie plekjes.”

Iets betekenen voor deze wereld. Die een beetje

mooier, veiliger, eerlijker, prettiger of gezonder maken.

Dat is een diepgevoelde wens van veel mensen.

Prettiger, veiliger en gezonder is het de laatste eeuwen

geworden, maar niet voor iedereen. En soms is de

vooruitgang ten koste gegaan van natuur en milieu.

Suzette, Marije, Annemarie, Rigobert en Richard

maken zich sterk voor een werkelijk betere wereld.

“Het is eigenlijk beschamend dat de wereld

zo uit evenwicht is”, stelt Suzette Boontje. De

bevolking in Afrika of Azië gezondere, rijkere

voedingsmiddelen aanbieden, daar zou de biologe

zich in de toekomst graag hard voor maken. “Maar

daarvoor is ervaring nodig.” Nu werft ze vrijwilligers

voor geneesmiddelenonderzoek bij Pharmaceutical

Research Associates International. “Proefkonijnen?

Dat hoor ik vaker. Maar dat zijn deze vrijwilligers

absoluut niet. Dankzij hun inzet genezen miljoenen

anderen. Ze zijn een onmisbare schakel in het maken

van elk nieuw medicijn.”

wat kan Ik betekenen? Voor een mooiere wereld.

50

Deze publicatie is gerealiseerd door Lemon scented tea in opdracht van Platform Bèta Techniek.

Tekst publicatieBastienne Wentzel, www.bmedia.nlMarga van Zundert Kamiel van Zutphen, Lemon scented tea

Fotografie publicatieMagnum Photo’s, www.magnumphotos.comArnoud Kor, www.arnoudkorphotography.comLemonade, www.lemonade.nlBas de Boer, Lemon scented tea

Verantwoordelijk voor vormgeving publicatie Lemon scented tea, www.lemonscentedtea.com

Verantwoordelijk vanuit Platform Bèta techniekBeatrice BootsMartijn de GraaffRolf Schreuder

© Lemon scented teaNiets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van Lemon scented tea.

Met dank aanRobbert Dijkgraaf – Universiteit van Amsterdam, KNAWGerard van Haarlem – Hogeschool van AmsterdamOnno Franse – Royal AholdBob Ursem – Botanische Tuin TU DelftSylvia Vonk – NikeRomy de Jonge Luke Bruins – Red ConceptsWiebe Draijer – McKinsey & CompanyPjotr van Oeveren – Heineken InternationalGijsbert Siertsema – Heineken InternationalSuzette BoontjeAnkie Kreuwels – DSM Nederland B.V.Eric van den BergMarije Nijkamp – Shell Global Solutions International B.V.Femke de Poorter – Philips Lightning B.V. Marc B.J. OvergaauwRabih Al ZaharRichard Vogelaar – Philips HealthcareJillis Mani – TomTom Mobility SolutionsRigobert Nivillac Joost van BovenSophie Kuijt – IBM Nederland B.V.Chris Kleinschmidt – KEMA Corporate CenterAnnemarie van Groenestijn Sigrid VrijburgMargit de Kok – Platform Bèta Techniek Sophie Krabbenbos – Jet-NetWilleke Wenno – Echo-netLieset Hesselink Sara Wensveen & Andrea Jansen, www.lekkerstijl.nlRutger Fuchs, www.fuchs.nu

HET TIJDPERK VAN ‘HARMONISERENDE TECHNOLOGIE’De uitdaging van een nieuwe generatie.

www.platformbetatechniek.nl

HET TIJD

PERK

VAN

DE ‘H

AR

MO

NISER

END

E TECH

NO

LOG

IE’