13
ХИЧЭЭЛИЙН ХӨТӨЛБӨР (Заавал судлах ерөнхий суурь хичээл) Хичээлийн нэр, код: Монгол хэл бичиг найруулгазүй, LA105 Улирал: Дурын Хичээлийн хэлбэр: 2:2:0:0 (4), Кредит – 3 Заах багш: Г.Батзаяа И-мэйл хаяг: ng_ batzaya @yahoo.com , Утас: 976-98242435 Ажлын өрөө: ОУУБИС-ийн I байр, 202, 236, 237 Ажиллах цаг: Даваа - баасан, 7:400 – 17:50 Үндсэн сурах бичиг: 1. Батзаяа Г., Гэрэлмаа Г., Оюунцэцэг Д., “Монгол хэл бичиг найруулгазүй”, Уб., 2016, 172 2. Дамдинсүрэн.Ц, Осор.Б. “Монгол хэлний үсгийн дүрэм” (Зөв бичих зүйн толь) УБ.,1984, 413 3. Монсудар, “Монгол кирил бичгийн зөв бичихзүйн толь” (Шинээр журамласан толь), УБ., 2011 4. Төрийн хэлний зөвлөлөөс 2011 онд журамласан 700 үгийн жагсаалт 5. Garry Seigel, “Ярьж эхлээд л бусдыг өөртөө татдаг хүн, бусдыг өөрөөсөө түлхдэг хүн”, Орчуулсан Мягмарсүрэн.Д., Өлзийжаргал.Б., УБ., 2008 Garry Seigel, “Ярьж эхлээд л бусдыг өөртөө татдаг хүн, бусдыг өөрөөсөө түлхдэг хүн”, Орчуулсан Мягмарсүрэн.Д., Өлзийжаргал.Б., УБ., 2008 6. Увш.П., Өлзийсүрэн.Б., “Монгол яруу өгүүлэхүйн ухаан, түүнд суралцах нь”, УБ., 2004 7. Отгонсүрэн.Д., “Монгол хэлний үгийн сангийн найруулгазүй”, УБ., 1998 8. Ñ¿õáààòàð.Ц., “Ìîíãîë õýëíèé íàéðóóëãàç¿é”, ÓÁ., 2004, 2007 Нэмэлт унших материалууд: 1. Цэвэл, Я, Монгол хэлний товч тайлбар толь, Уб.,1966, 2013 2. Самбуудорж.О “Монгол хэлний зөв дуудах зүйн толь” Монгол хэл соёл 2, УБ., 2011, 375 3. Оюун.Ц., “Зөв бичих дүрмийн тогтолцоот хураамж”, УБ., 2009, 63т. 4. Улаанбаатар их сургууль, “Монгол хэлний толь” (ЕБС-ийн дунд,

M x b nairuulga xotolbor

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: M x b nairuulga xotolbor

ХИЧЭЭЛИЙН ХӨТӨЛБӨР(Заавал судлах ерөнхий суурь хичээл)

Хичээлийн нэр, код: Монгол хэл бичиг найруулгазүй, LA105Улирал: ДурынХичээлийн хэлбэр: 2:2:0:0 (4),Кредит – 3Заах багш: Г.БатзаяаИ-мэйл хаяг: ng_ batzaya @yahoo.com ,Утас: 976-98242435 Ажлын өрөө: ОУУБИС-ийн I байр, 202, 236, 237Ажиллах цаг: Даваа - баасан, 7:400 – 17:50

Үндсэн сурах бичиг:

1.Батзаяа Г., Гэрэлмаа Г., Оюунцэцэг Д., “Монгол хэл бичиг найруулгазүй”, Уб., 2016, 172

2.Дамдинсүрэн.Ц, Осор.Б. “Монгол хэлний үсгийн дүрэм” (Зөв бичих зүйн толь) УБ.,1984, 413

3.Монсудар, “Монгол кирил бичгийн зөв бичихзүйн толь” (Шинээр журамласан толь), УБ., 2011

4.Төрийн хэлний зөвлөлөөс 2011 онд журамласан 700 үгийн жагсаалт5.Garry Seigel, “Ярьж эхлээд л бусдыг өөртөө татдаг хүн, бусдыг өөрөөсөө

түлхдэг хүн”, Орчуулсан Мягмарсүрэн.Д., Өлзийжаргал.Б., УБ., 2008 Garry Seigel, “Ярьж эхлээд л бусдыг өөртөө татдаг хүн, бусдыг өөрөөсөө түлхдэг хүн”, Орчуулсан Мягмарсүрэн.Д., Өлзийжаргал.Б., УБ., 2008

6.Увш.П., Өлзийсүрэн.Б., “Монгол яруу өгүүлэхүйн ухаан, түүнд суралцах нь”, УБ., 2004

7.Отгонсүрэн.Д., “Монгол хэлний үгийн сангийн найруулгазүй”, УБ., 19988. Ñ¿õáààòàð.Ц., “Ìîíãîë õýëíèé íàéðóóëãàç¿é”, ÓÁ., 2004, 2007

Нэмэлт унших материалууд:

1. Цэвэл, Я, Монгол хэлний товч тайлбар толь, Уб.,1966, 20132. Самбуудорж.О “Монгол хэлний зөв дуудах зүйн толь” Монгол хэл соёл 2, УБ.,

2011, 375 3. Оюун.Ц., “Зөв бичих дүрмийн тогтолцоот хураамж”, УБ., 2009, 63т.4. Улаанбаатар их сургууль, “Монгол хэлний толь” (ЕБС-ийн дунд, ахлах ангийн

сурагчдын хэрэглээнд), УБ., 20145. Бат-Ирээдүй.Ж., “Монгол хэлний хэлц үгийн сан”, УБ., 20096. Гаадамба.Ш., Цэрэнсодном.Д., “Монгол ардын аман зохиолын дээж бичиг”,

УБ., 19787. Гэрэл.Б., “Илтгэх эрдэм”, УБ., 20088. Ням-Осор.Б., Өлзийсүрэн.Б., “Монгол хэлний зүйр цэцэн үгийн товч тайлбар

толь”, УБ., 2011 9. Ринчэнсамбуу.Г., “Монгол зүйр цэцэн үг”, I, II дэвтэр, УБ., 200210. Шри Шри Рави Шанкара, “Чинхүү мэдэхийг эрмэлзэгчид хандсан элгэмсүү

яриа”, IV боть, УБ., 199911. Шри Шри Рави Шанкара, “Чинхүү мэдэхийг эрмэлзэгчид хандсан элгэмсүү

яриа”, IV боть, УБ., 199912.Áàëäàí.Л., “Ä.Íàöàãäîðæèéí çîõèîëûí õýë íàéðóóëãûí çàðèì îíöëîã”,

ÓÁ.,1979

Page 2: M x b nairuulga xotolbor

13. Батбаяр.Д., “Бүтээхүйн зүй тогтол”, “Сайхныг бүтээх нууц”, УБ.,200714. Түдэв.Л., “Үгсийн нууц уурхай”, УБ., 200215. Шагдарсүрэн.Ц., “Эх хэлээ эвдэхгүй юмсан”, УБ., 200716. “Монголын уран зохиолын дээжис”, УБ., 1996. 21-р боть. “Шувуун саарал”17. Дэйл Карнеги, “Нөхдөө өөртөө татаж, хүмүүст нөлөөлөх ёсон”, Уб., 2009, 190т.18. Дэйл Карнеги, “Өөртөө итгэж, бусдыг дагуулах ур чадвар”, Уб., 2009, 190т.19. Өнөрбаян.Ц., Батбаатар.Ж., “Эсээ бичихүйн үндэс”, Уб., 2006, 95т.20. МУИС., хамтын бүтээл, “Эсээ, эсээ, эсээ”, Уб., 2008, 100т.21. www.biirbeh.mn 22. www.urlag.mn 23. www.niitlel.mn 24. Ном унших сайхан /Facebook/ групп 25. Уншихуй... ухаарахуй... бүтээхүй /Facebook/ групп

Хичээлийн өмнөх холбоо: ЕБС-ийн монгол хэлний хичээл Хичээлийн товч тодорхойлолт:

“Монгол хэл бичиг найруулгазүй” нь тус сургуулийн бакалаврын түвшний бүх мэргэжлийн хөтөлбөрөөр суралцагчдын ерөнхий боловсролын үндэс болсон алдаагүй зөв бичих, зөв боловсон ярих, уран яруу найруулах арга ухааныг ойлгон эзэмшиж, эх монгол хэлний соёл хэрэглээний чадвар дадалтай болох зорилго бүхий заавал судлах ерөнхий суурь хичээл юм. Хичээлийн зорилго:

Даяаршлын эрин үед эх хэл соёлоо дээдлэн хүндэтгэдэг, монгол хэлний зөв бичих, зөв дуудах, зөв найруулах болон үгийн сангийн хэм хэмжээг ойлгож эзэмшсэн, харилцааны соёл, бичгийн боловсролтой, илтгэх болон эсээ бичих, түүнчлэн бусад шинжлэх ухаанаар хийсэн шинжилгээ судалгааны ажлаа эх хэлээрээ найруулан бичих чадвартай иргэн болон төлөвшүүлэхэд уг хичээлийн үндсэн зорилго оршино.

Зорилтууд: Кирил бичгийн зөв бичгийн дүрэм, түүний учир холбогдол, монгол бичгээс

ялгарах онцлогийг сурч эзэмшин, алдаагүй зөв бичихэд суралцах Ярианы соёл, түүнд эерэгээр болон сөргөөр нөлөөлөх хүчин зүйлсийн талаар

ойлгож, цэгцтэй сайхан ярих, түүнчлэн илтгэл тавихад суралцах Найруулгын соёл, түүнд нөлөөлөх алдаа ба ончтой талуудыг ойлгож, уран

яруу найруулах, улмаар эсээ бичихэд суралцах Эрдэм шинжилгээний найруулгын онцлог, бичгийн соёлд зохих түвшинд

суралцах

Үнэлэх хэлбэр:

№ Үнэлгээний хэлбэр

Эзлэх хувь Багтаамж

1 Ирц 20% Лекц, семинарын ирц тус бүр 10%

2 Оролцоо 10% Өдөр тутмын хичээлийн идэвх оролцоо

Page 3: M x b nairuulga xotolbor

3 Бие даалт 1 10% Түүвэр үгийг зөв бичих үүднээс тайлбарлах (100 үг)

4 Бие даалт 2 10% Оюутан бүр өгсөн сэдвүүдээс сонгон, илтгэл бэлтгэж хэлэлцүүлэх

Бие даалт 3 20% Уран илтгэх, яруу найруулах тухай өгсөн номуудаас 2-ыг сонгон уншиж, тэмдэглэл хөтлөх

5 Явцын шалгалт 1 10% Зөв бичих зүйн сэдвээр чээж бичиг, сорил хийж

гүйцэтгэх

6 Явцын шалгалт 2 10%

Өгсөн сэдвээс сонгон эсээ бичих: алдаагүй зөв бичсэн байдал, эсээний бүтэц, хэлбэр гаргасан байдал, агуулга, найруулгыг уламжлалт аргаар шалгах

7 Явцын шалгалт 3 10%

Зөв бичих, ярих, найруулах чадварыг нийтэд нь хамарсан сорил даалгавар хийж гүйцэтгэх

Бие даалт үнэлэх арга:

Бие даалтын ажлыг үнэлэхдээ өөрийн үнэлгээ, хөндлөнгийн үнэлгээ, багшийн үнэлгээг харгалзан үзнэ.

Бие даалтын ажлын хуваарь:

№ Сэдэв Хэлбэр Хугацаа Хамрах сэдэв

1

Бие даалт 1.Түүвэр үгийг зөв бичих үүднээс тайлбарлах (бэхжүүлэхийг, хариуцлагын, сарьдгийн, санаачлах, үргэлжлүүлэхээр, танхилаас, оношил, оношлох, ботийнхоо, орчлонгийнхоо, зөвлөлөө, сахья, гэгээрье, өргөжихөд, дэвшихэд, батлахад, эмхэлнэ, оёё, уяахад, боловсоръё, ажиллагсад, жаазалчихыг, зөөллүүл, санаачилгын, тавьзна, тавигд гэх мэт/100 үг/

100 үгийг улирлын эхэнд өгөх бөгөөд хичээлийн явцад

оюутнууд судалгаа хийж, бие даан тайлбар

бичиж бэлтгэнэ. Улирлын сүүлийн

хагаст багш бичсэн судалгаа, тэмдэглэлийг

шалгаж, тэдгээрээс сонгон зөв бичих

дүрмийг тайлбарлуулна.

5-6 дахь долоо хоног

Бүлэг сэдэв-1

2

Бие даалт 2.10-15 сэдвээс оюутан сонгож, 1 сэдвээр 5 минутын үзүүлэн бүхий илтгэл бэлтгэж, хэлэлцүүлэх

Илтгэлийн тухай сэдвийг заасны дараа 10-15 сэдэв өгнө. Түүнээс оюутан сонгож, үзүүлэн бүхий илтгэл бэлтгэж ирнэ. Илтгэл тавьж буй оюутныг ангиараа сонсож, өгсөн хүснэгтэд үзүүлэлт бүрээр үнэлгээ тавина.

9-10 дахь

долоо хоног

Бүлэг сэдэв-2

Page 4: M x b nairuulga xotolbor

3

Бие даалт 3.Зөв сайхан ярих, илтгэх, найруулах, эсээ бичих тухай сэдэвт өгсөн номуудаас оюутан бүр 2 ном сонгон уншиж, тэмдэглэл хөтлөх

Дэйл Карнеги, “Нөхдөө өөртөө татаж, хүмүүст нөлөөлөх ёсон”, Уб., 2009, 190т.

Дэйл Карнеги, “Өөртөө итгэж, бусдыг дагуулах ур чадвар”, Уб., 2009, 190т.

Өнөрбаян.Ц., Батбаатар.Ж., “Эсээ бичихүйн үндэс”, Уб., 2006, 95т.

МУИС., хамтын бүтээл, “Эсээ, эсээ, эсээ”, Уб., 2008, 100т.

13-14 дэх

долоо хоног

Бүлэг сэдэв-2,3

Бие даалтын үнэлгээ

1-р бие даалтыг үнэлэх аргачлалАжиллабар Шалгуур

Дүгнэх онооСайн-2 Дунд-1,5 Тааруухан-1 Хангалтгүй-0

Гүйцэт-гэл

Бүрэн гүйцэт хийсэн эсэхДүрэм болон бичих зүй тогтлоо зөв тайлбарласан эсэх

Дүрмийн зүй тогтлоо дээд түвшинд тайлбарласан, бүрэн гүйцэт байх

Дүрмийн зүй тогтлоо боломжийн түвшинд тайлбарласан, бүрэн байх

Дүрмийн зүй тогтлоо дунд түвшинд тайлбарлах

Дүрмийн зүй тогтлоо дутмаг тайлбарласан, бүрэн бус

Ярих чадвар

Ярианы найруулгын хэм хэмжээг баримталсан байдал, дүрмийг онолын үүднээс тайлбарлаж, асуултанд хариулт өгч байгаа байдал

Ярианы найруулгын дээд түвшинд зөв, оновчтой ярьж асуултанд оновчтой хариулах

Ярианы найруулгын боломжийн түвшинд оновчтой ярьж асуултанд оновчтой хариулах

Ярианы найруулгын дунд түвшинд ярьж асуултанд хариулах

Ярианы найруулгын хэм хэмжээг баримтлаагүй болон яриа эмх цэгцгүй

Бүтээлч байдал

Сэдэвтэй холбоотой ном, сурах бичиг, баримт ашигласан эсэхҮр дүнгээ хүснэгт, диаграмм, график зэргээр

Жишээ баримтаар оновчтой баталж, үр дүнгээ дээд түвшинд оновчтой илэрхийлсэн

Жишээ баримтаар баталж, үр дүнгээ боломжийн түвшинд илэрхийлсэн

Жишээ баримт багахан хэрэглэж, үр дүнгээ дунд түвшинд илэрхийлсэн

Жишээ баримтгүй, үр дүнгээ дутмаг түвшинд илэрхийлсэн

Page 5: M x b nairuulga xotolbor

ойлгомжтой тодорхой илэрхийлж чадсан эсэх

Өөрийн үнэлгээ

Өөрийн гүйцэтгэсэн ажлынхаа талаар дүгнэж, чадвар, дадлын ахиц дэвшлээ дүгнэж үнэлсэн тэмдэглэл

Өөрийн үнэлгээндээ бодитой хандаж, мэдлэг, чадвар, дадлын ахиц дэвшлээ бодитой, зөв дүгнэх

Өөрийн үнэлгээндээ бодиттой хандаж, мэдлэг, чадвар, дадлын ахиц дэвшлээ зөв дүгнэх

Өөрийн үнэлгээгээ тусгахыг хичээж, дадлын ахиц дэвшлээ дүгнэх гэж оролдсон

Өөрийн үнэлгээгээ бүрэн дүгнээгүй, мэдлэг дадлын ахиц дэвшлээ дүгнээгүй

Багшийн үнэлгээ

Мэдлэг, чадвар, дадлын ахиц дэвшлийг дүгнэж,багшийн заавар, зөвлөгөөний дагуу ажилласан байдал

Багшийн заавар, зөвлөгөөг зөв оновчтой тусгаж, анализ, дүгнэлт хийх

Багшийн заавар, зөвлөгөөг зөв ойлгож, өөрийн анализ дүгнэлт хийх

Багшийн заавар, зөвлөгөөг зөв оновчтой тусгаагүй

Багшийн заавар, зөвлөгөөг бүрэн тусгаагүй

2-р бие даалтыг үнэлэх аргачлал

Илтгэлийн шалгуур үзүүлэлт Дүгнэх оноо

Дүгнэх аргачлал

Îðøèë(ñýäâýý òàíèëöóóëæ, ò¿¿íèé ÷óõàë áîëîõûã äóðäàæ áóé áàéäàë)

10 онооТу

хайн

гру

пийн

оут

ан б

үрт

10 ү

зүүл

элт

бүхи

й дү

гнэх

ху

удас

тар

ааж

, ою

утан

тус

бүр

илт

гэгч

ийн

илтг

элий

г со

нсож

, хө

ндлө

нгий

н ү

нэлг

ээ т

авин

а. Б

агш

мөн

үн

элнэ

. Д

араа

нь

тэдг

ээри

йг н

эгтг

эн,

ерөн

хий

дүн

г би

е да

алты

н үн

элгэ

э өг

нө.

ªã¿¿ëýìæ(àãóóëãûíõàà òîâ÷èéã öýãöòýé òàíèëöóóëæ ÷àäñàí ýñýõ)

10 оноо

¯íäñýí ñàíàà (òîâ÷ òîäîðõîé ãàðãàæ ÷àäñàí ýñýõ) 10 оноо

Áàòàëãàà íîòîëãîî (áàðèìò æèøýýãýý õýð үндэслэлтэй, тохиромжтой àâñàí)

10 оноо

Øèéäâýðëýõ àñóóäàë (ñîíñîã÷äодоо òîõèðóóëàí çºâ ãàðãàñàí ýñýõ) 10 оноо

Ä¿ãíýëò (òºãñãºëºº ñîíèðõîëòîé, çºâ ãàðãàñàí ýñýõ) 10 оноо

¯ç¿¿ëýõ ìàòåðèàë, ò¿¿íèé ÷àíàð, ¿çýìæ, ºãººæ 10 оноо

ßðèàíû ÷àäâàð, äóóíû ºí㺠10 онооСул үг хэрэглэхгүй ярих чадвар 10 онооБэлтгэл хангасан байдал 10 оноо

3-р бие даалтыг үнэлэх аргачлал

Page 6: M x b nairuulga xotolbor

Ажиллабар Шалгуур

Дүгнэх онооСайн-2 Дунд-1,5 Тааруу-1 Хангалтгүй-0

Гүйцэтгэл

Сонгосон хоёр номыг бүрэн гүйцэд уншиж, тэмдэглэл хөтөлсөн байдал

Сэдвээ мэдрэн, гүнзгий ойлгож, санаагаа дээд түвшинд илэрхийлсэн

Сэдвээ гүнзгий ойлгож, санаагаа боломжийн түвшинд илэрхийлсэн

Сэдвээ ойлгож, санаагаа дунд түвшинд илэрхийлсэн

Сэдвээ бүрэн ойлгоогүй, санаагаа бүрэн илэрхийлж, чадаагүй

Ярих чадвар

Ярианы найруулгын хэм хэмжээг тусгаж, оновчтой, зөв ярих

Ярианы найруулгын дээд түвшинд зөв, оновчтой ярих

Ярианы найруулгын боломжийн түвшинд оновчтой ярих

Ярианы найруулгын дунд түвшинд ярих

Ярианы найруулгын дутмаг түвшинд ярих

Бүтээлч байдал

Тэмдэглэлдээ эшлэл, зүүлт хэрэглэж, үр дүнгээ хүснэгт, диаграмм, график зэргээр ойлгомжтой тодорхой илэрхийлж чадсан эсэх

Эшлэл, зүүлтийг зөв хэрэглэж, жишээ баримтаар оновчтой баталж, үр дүнгээ оновчтой дээд түвшинд илэрхийлсэн

Эшлэл, зүүлтийг хэрэглэж, жишээ баримтаар оновчтой баталж, үр дүнгээ оновчтой боломжийн түвшинд илэрхийлсэн

Эшлэл, зүүлтийн аль нэгийг хэрэглэж, жишээ баримтаар оновчтой баталж, үр дүнгээ оновчтой дунд түвшинд илэрхийлсэн

Жишээ баримтаар оновчтой баталж, үр дүнгээ оновчтой бус, дутмаг түвшинд илэрхийлсэн

Өөрийн үнэлгээ

Өөрийн гүйцэтгэсэн ажлыг дүгнэж, мэдлэг, чадвар, дадлын ахиц дэвшлээ үнэлсэн эсэх

Өөрийн үнэлгээндээ бодитой хандаж, мэдлэг, чадвар, дадлын ахиц дэвшлээ бодитой, зөв дүгнэх

Өөрийн үнэлгээндээ бодитой хандаж, мэдлэг, чадвар, дадлын ахиц дэвшлээ дүгнэх

Өөрийн мэдлэг, чадвар, дадлын ахиц дэвшлээ дүгнэх гэж оролдсон

Өөрийн мэдлэг, чадвар, дадлын ахиц дэвшлээ дүгнэж чадахгүй байх

Багшийн үнэлгээ

Мэдлэг, чадвар, дадлын ахиц дэвшлийг дүгнэж үнэлсэн эсэх.Багшийн заавар, зөвлөгөөний дагуу ажилласан байдал

Багшийн заавар, зөвлөгөөг зөв оновчтой тусгаж, өөрийн гүйцэтгэлд анализ дүгнэлт хийх

Багшийн заавар, зөвлөгөөг зөв ойлгож, өөрийн гүйцэтгэлд анализ дүгнэлт хийх

Багшийн заавар, зөвлөгөөг ойлгож, зохих хэмжээнд тусгасан

Багшийн заавар, зөвлөгөөг бүрэн тусгаагүй

Page 7: M x b nairuulga xotolbor

Хичээлд суусан /оролцсон байдлыг үнэлэх арга:Ирц–20 оноо - Лекц хичээлийн ирц 10, семинар хичээлийн ирц 10Идэвх, оролцоо – 10 оноо /Хичээлийн эхэнд өгсөн сэдвийн дагуу нэгж хичээл бүрт бэлтгэлтэй, идэвхтэй оролцсон эсэх/

Явцын сорил, шалгалт: Явцын шалгалтыг гурван удаа авна.

Явцын шалгалтын хуваарь

№ Шалгалтын нэр Хэлбэр Хугацаа Хамрах сэдэв

1 Явцын шалгалт-1Чээж бичиг, зөв бичих дүрмийн асуулт бүхий сорил

6 дахь долоо хоног

Бүлэг сэдэв 1

2 Явцын шалгалт-2 Эсээ бичүүлж, хэлбэр, агуулга, дүрэм, найруулгыг уламжлалт аргаар шалгах

12 дахь долоо хоног

Бүлэг сэдэв 1,3

3 Явцын шалгалт-3 Нийт 3 бүлэг сэдвийн багтаамжаар сорил даалгавар

14 дэх долоо хоног

Бүлэг сэдэв 1,2,3

Хичээлээр эзэмших мэдлэг, ур чадвар, хандлага (МЧХ):

1. Монгол хэлний зөв бичих дүрмийн цэгцтэй мэдлэгтэй болно; [PLO 1.]1.1 Эгшиг, гийгүүлэгч авиатай холбогдох зөв бичихзүйн зарчим, зүй тогтлыг ойлгох, зөв бичиж хэвших; [PLO 1.1]1.2 Бүтээврийн нийлц дэх авианы хувьслыг зөв бичих зүйн үүднээс ойлгож, тайлбарлах чадвартай болох; [PLO 1.2]1.3 Бичгийн соёл хэрэглээтэй холбогдох дүрмийг ойлгох, зөв хэрэглэж хэвших; [PLO 1.3]2. Монгол эх хэлээрээ зөв сайхан ярих аргад суралцах; [PLO 2]2.1 Эмх цэгцтэй, товч тодорхой, итгэл үнэмшилтэй ярьж сурах; [PLO 2.1]2.2 Бусдын яриаг хүлээцтэй, ойлгоцтой, хариуцлагатай сонсож сурах; [PLO 2.2]2.3 Илтгэл тавьж, өөрийн санаа бодлыг чөлөөтэй, цэгцтэй, баримттайгаар илэрхийлж сурах; [PLO 2.3]3. Хэлний мэдрэмж, яруу сайхны боловсролтой болох, найруулгын хэв маягуудаар бичих, ярих чадвартай болох; [PLO 3]3.1 Найруулгын онч, яруу сайханд суралцах; [PLO 3.1]3.2 Найруулгын алдааг засах, түүнээс зайлсхийх аргад суралцах; [PLO 3.2]3.3 Эсээ бичиж, өөрийн санаа бодлыг чөлөөтэй, цэгцтэй, баримттайгаар илэрхийлж сурах; [PLO 3.3]4. Хэл бичиг, соёл, хэрэглээний зөв дадалтай болох; [PLO 1.1, 1.2, 1.3, 2.1, 2.2, 2.3, 3.1, 3.2, 3.3]5. Эх хэл, соёлоо хүндэтгэх үзэл хандлагатай болж, бусдад үлгэр дуурайл үзүүлэх, мэргэжлээрээ тасралтгүй хөгжих хүсэл эрмэлзлэл, итгэл үнэмшилтэй болох; [PLO 1.1, 1.2, 1.3, 2.1, 2.2, 2.3, 3.1, 3.2, 3.3]

Хичээлээр эзэмших мэдлэг, ур чадвар ба хичээлийн агуулгын хамаарал:

Хичээлийн цөм агуулга Хичээлээр эзэмших мэдлэг, ур чадварууд

Алдаагүй зөв бичихүй /модуль-1/ CLO [1.1], [1.2], [1.3]

Зөв боловсон ярихуй /модуль-2/ CLO [2.1], [2.2], [2.3]

Page 8: M x b nairuulga xotolbor

Уран яруу найруулахуй /модуль-3/ CLO [3.1], [3.2], [3.3]

Хичээлийн төлөвлөгөө

Долоо хоног

Модуль/Үндсэн сурах бичгийн

харгалзах бүлэг/Сэдэв Лекц

цагСемцаг

Лабцаг

1

Батзаяа Г., Гэрэлмаа Г., Оюунцэцэг Д., “Монгол хэл бичиг найруулгазүй”, Уб., 2016, Тэргүүн бүлэг, 5-80-р тал

Дамдинсүрэн.Ц, Осор.Б. “Монгол хэлний үсгийн дүрэм” (Зөв бичих зүйн толь) УБ.,1984, 413

Монсудар, “Монгол кирил бичгийн зөв бичихзүйн толь” (Шинээр журамласан толь), УБ., 2011

Төрийн хэлний зөвлөлөөс 2011 онд журамласан 700 үгийн жагсаалт

Удиртгал:Монголчуудын бичиг үсгийн түүх, монголын утга зохиолын хэл ба нутгийн аялгуунууд

2 2

2Эгшиг авиатай холбогдох зөв бичгийн дүрэм

2 2

3Гийгүүлэгч авиатай холбогдох зөв бичгийн дүрэм

2 2

4

Харь хэлний үгийг зөв бичих дүрэм;Үе, бүтээвэртэй холбогдох зөв бичгийн дүрэм

2 2

5

Цэг тэмдгийн дүрэм, бичгийн соёл;Эрдэм шинжилгээний бүтээлийн номзүй, зүүлт бичих тухай

2 2

6

Бүлэг сэдвийн дүгнэлт-явцын шалгалт 1.;Бие даалт 1-ийг шалгах, дүгнэх

2 2

7

Батзаяа Г., Гэрэлмаа Г., Оюунцэцэг Д., “Монгол хэл бичиг найруулгазүй”, Уб., 2016, Дэд бүлэг, 80-125-р тал

Garry Seigel, “Ярьж эхлээд л бусдыг өөртөө татдаг хүн, бусдыг өөрөөсөө түлхдэг хүн”, Орчуулсан Мягмарсүрэн.Д., Өлзийжаргал.Б., УБ., 2008 Garry Seigel, “Ярьж эхлээд л бусдыг өөртөө татдаг хүн, бусдыг өөрөөсөө түлхдэг хүн”, Орчуулсан Мягмарсүрэн.Д., Өлзийжаргал.Б., УБ., 2008

Ярианы соёл, ярих урлаг, түүнд эерэг ба сөргөөр нөлөөлөх хүчин зүйлс

2 2

8Үгээ цэгнэхийн учир, түүнд суралцах 5 алхам

2 2

9

Илтгэх урлаг, Илтгэлийн бүтэц, жирийн ярианаас ялгарах онцлог;Эрдэм шинжилгээний илтгэлийн онцлог

2 2

10 Бичгийн яриа (дурсамж, найруулал, нийтлэл, тэмдэглэл)

Бүлэг сэдвийн дүгнэлт – Бие даалт 2. /илтгэл хэлэлцүүлэх/

2 2

Page 9: M x b nairuulga xotolbor

Увш.П., Өлзийсүрэн.Б., “Монгол яруу өгүүлэхүйн

11 Батзаяа Г., Гэрэлмаа Г.,

Оюунцэцэг Д., “Монгол хэл бичиг найруулгазүй”, Уб., 2016, Гутгаар бүлэг, 125-170-р тал

Отгонсүрэн.Д., “Монгол хэлний үгийн сангийн найруулгазүй”, УБ., 1998

Ñ¿õáààòàð.Ц., “Ìîíãîë õýëíèé íàéðóóëãàç¿é”, ÓÁ., 2004, 2007

Оюунцэцэг.Д., “Монгол хэлний найруулгазүй”, УБ., 2013

Найруулгын онч, түүнд хүрэх арга зам 2 2

12 Найруулгын алдаа, түүнээс зайлсхийх нь 2 2

13

Эсээний бүтэц, онцлог, эсээ бичих ур чадварБүлэг сэдвийн дүгнэлт – эсээ бичүүлэх шалгалт 2. ;Бие даалт 3-ыг шалгах, дүгнэх

2 2

14

Эрдэм шинжилгээний найруулга, түүний бусад найруулгаас ялгарах онцлогБүлэг сэдвийн дүгнэлт – Явцын шалгалт 3. ;Бие даалт 3-ыг шалгах, дүгнэх

2 2

15 Дүгнэлт хичээл 2 2Нийт 60 цаг

Сургалтын арга зүй

“Монгол хэл бичиг найруулгазүй” хичээлийг заахад өмнөх мэдлэг, чадварт нь суурилан, оюутны өөрийн бүтээлч үйл дээр тулгуурлан, мэргэжлийн болон мэргэшлийн хичээлд төрөлх хэлээ хэрэглэх сэдлэг, чадвар дадал, соёл хэвшилтэй болгох үүднээс анхаарч хичээлийг зохион байгуулна. Багш тус хичээлийг заахдаа:

Кирил монгол хэлний зөв бичих зүй, эмх цэгцтэй зөв боловсон ярих арга барил, уран яруу, ойлгомжтой сайхан найруулах ухааны учир холбогдлыг ойлгож хэрэглээний өндөр чадвартай болгоход анхаарах;

Хичээл бүрийг оюутны сонирхол, бие даасан үйл ажиллагаанд тулгуурлан зохион байгуулж, хичээлийн төлөвлөгөөгөө улирлын эхэнд танилцуулснаар бие даалт хийж гүйцэтгэх, тогтсон цагт шалгалт өгч тооцуулах тал дээр хариуцлагатай болгоход анхаарах;

Оюутан хамтын болон бие даасан идэвхтэй бүтээлч үйлийн явцад сурах арга барилаа дээшлүүлэн, өөрөө хөгжих чадамжийг тогтмол сайжруулж, байнга, жигд суралцах чадвараа хөгжүүлэхэд анхаарч, хамтарч ажиллах;

Семинарын хичээл бүрт лекцээр үзсэн онолоо дэлгэрүүлэх, бататгах үүднээс дасгал ажиллах, ярих, илтгэх, бичих, найруулах сэдэв өгч, үр дүнг тооцох зэргийг анхаарч ажиллана.

Боловсруулсан: дэд проф. Г.Батзаяа