1
VI FORUM MŁODYCH BIBLIOTEKARZY, POZNAŃ 15-16 WRZEŚNIA 2011 Sylwia Falarczyk Wyższa Szkoła Lingwistyczna w Częstochowie Metodologia tworzenia tematycznego katalogu linkowań dla biblioteki naukowej w oparciu o potrzeby informacyjne jej użytkowników. I. Czym są katalogi internetowe? II. Potrzeby informacyjne użytkowników bibliotek naukowych POTRZEBY UŻYTKOWNIKÓW uniwersalne: charakterystyczne dla danej grupy odbiorców: * informacja wiarygodna – źródła są recenzowane, * informacja gotowa – zorganizowana, opisana i dostępna mierzone za pomocą narzędzi badawczych takich jak: od razu po kliknięciu, wywiad, ankieta, obserwacja w miejscu pracy lub/i na * informacja pełnotekstowa w wolnym dostępie zajęciach dydaktycznych, kontakt z działem w przeciwieństwie do wyszukiwarek naukowych i repozytoriów, dydaktycznym uczelni, analiza statystyk bibliotecznych, gdzie dominują dane bibliograficzne i abstraktowe, wcześniejsze doświadczenie. * informacja ogólna o istniejących źródłach na dany temat , * informacja nieprzypadkowa – przykładowo student filologii będzie oczekiwał informacji z dziedziny językoznawstwa, kultury czy literatury, a nie kursów językowych, * informacja aktualna – aktualność zamieszczanych linków powinna być stale monitorowana. BARIERY INFORMACYJNE wspomagające użytkowanie katalogów linkowań: blokujące użytkowanie katalgów linkowań: * bariera nieświadomości – w katalogach nie jest wymagana * niewystarczające przygotowanie do wyszukiwania informacji znajomość słów kluczowych, poprzez źródła elektroniczne, * niewystarczająca znajomość źródeł informacji, * opór psychiczny przed korzystaniem z komputerowych baz * opór psychiczny przed proszeniem o pomoc w wyszukiwaniu baz danych, informacji, * brak wystarczającej ilości czasu na poszukiwanie informacji * obawa związana z korzystaniem z biblioteki, naukowej, * bariery finansowe, * niedostateczna reklama źródeł, * bariery geograficzne, * nadmiar informacji, * brak źródeł w bibliotece macierzystej, * bariera niedoboru informacji, * nieprzyjazne narzędzia wyszukiwawcze.* * bariera niższej jakości informacji, -------------------------------------------------- * bariera informacji nierelewantnej.* Źródło: Świgoń, M., Bariery informacyjne : podstawy teoretyczne i próba --------------------------------------------- badań w środowisku naukowym, Warszawa 2006, s. 43-52. Źródło: Tamże, s. 43-52. III. Metodologia tworzenia katalogu linkowań. IV. Tematyczne katalogi linkowań w polskich bibliotekach naukowych. Na potrzeby niniejszej pracy przebadano łącznie 607 witryny naukowych bibliotek uczelnianych (w badaniu nie uwzględniono bibliotek instytutów naukowych PAN) według wykazu opublikowanego przez EBIB w dziale Biblioteki – było to 330 bibliotek akademickich, 245 bibliotek niepaństwowych uczelni wyższych oraz 32 biblioteki państwowych wyższych szkół zawodowych . Strony bibliotek badano pod kątem ilości, typologii i opisów odsyłaczy do zasobów internetowych. Ogólna liczba witryn zawierających linkowania do źródeł sieciowych to 249 - 154 strony bibliotek akademickich, 77 stron bibliotek uczelni niepaństwowych oraz 18 stron bibliotek PWSZ. Odsyłacze są najczęściej zamieszczone w działach zatytułowanych: „linki”, „ciekawe linki”, „ciekawe strony”, „ciekawe miejsca”, „przydatne adresy”, itp. Nazwa działu zwykle sugeruje, że zawiera ona linkowania do źródeł internetowych. W dziale odsyłaczy zamieszczane są między innymi: wyszukiwarki naukowe, encyklopedie i słowniki online, adresy instytucji, katalogi online innych bibliotek, strony WWW innych bibliotek, e-czasopisma, portale naukowe, adresy internetowe wydawnictw, adresy o charakterze lokalnym, kolekcje tekstów i biblioteki wirtualne, repozytoria, biblioteki cyfrowe. Dobór kategorii do działu linków w bibliotekach uczelnianych jest tak różny, że w zasadzie ciężko tu mówić o jakichkolwiek modelach. Dominuje podział na: - źródła według typu – linki klasyfikowane są do kategorii podanych powyżej, - źródła tematyczne – adresy przyporządkowywane są ze względu na dziedzinę, jakiej dotyczą, czasami wprowadzony jest dodatkowo podział na typy źródeł, - układ mieszany – linki wyświetlane są jako lista ciągła bez jakiejkolwiek typologii. Można również dokonać podziału zamieszczanych odsyłaczy na te zawierające opis źródła oraz linki nieopisane. W strukturach bibliotek uniwersyteckich tworzeniem zasobów linkowań zajmują się głównie pracownicy bibliotek głównych – jedynie kilka z nich nie zamieszczało kompletnie żadnych odsyłaczy. Niezależnie linkowania umieszczają także biblioteki wydziałowe oraz niewielki procent bibliotek instytutowych. . Dość spójne po względem struktury linkowań są biblioteki uniwersytetów medycznych – zawierają podział na typy źródeł, zwykle bez szczegółowych opisów. Biblioteki niepaństwowych szkół wyższych wypadają w tych statystykach nieco słabiej. Jest to prawdopodobnie podyktowane faktem, że niektóre z nich w ogóle nie posiadają własnej strony, ograniczona jest także liczba personelu, który byłby skłonny zajmować się gromadzeniem takich źródeł. Chciałabym również podkreślić, że kilka bibliotek zdecydowało się na poprowadzenie odrębnego serwisu zawierającego dziedzinowe odsyłacze do stron WWW. Wymienić tu można Bibliotekę Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie ( Ekonomia on-line) oraz Bibliotekę Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie Górniczej (Informacja w świecie cyfrowym). Na stronach bibliotek poszukiwałam jednak przede wszystkim klasycznych tematycznych katalogów linkowań zachowujących strukturę katalogu internetowego z przemyślaną typologią oraz opisami źródeł. Taki model udało mi się znaleźć na stronach 14 bibliotek uniwersyteckich (11 bibliotek głównych i 3 wydziałowe), 7 bibliotek uczelni niepaństwowych oraz 5 bibliotek państwowych szkół wyższych – łącznie to 26 bibliotek na 607 przebadanych (4%). V. Przewodnik po zasobach Internetu w Wyższej Szkole Lingwistycznej w Częstochowie. Wykładane kierunki i profile znalazły odzwierciedlenie w typologii zastosowanej przy tworzeniu katalogu tematycznego. Uprzednio zbadano jednak potrzeby informacyjne użytkowników Biblioteki z zastosowaniem takich narzędzi jak wywiad zbiorowy (w trakcie zajęć z przysposobienia bibliotecznego oraz zajęć z wyszukiwania informacji naukowej), obserwacja, konsultacja z działami dydaktycznymi Uczelni oraz krótka ankieta sondażowa sprawdzająca m. in. ścieżki docierania do informacji w Internecie, znajomość popularnych portali (w tym portali prasowych) i repozytoriów tekstów, a także umiejętność rozróżniania naukowego charakteru tekstu. Przy projektowaniu katalogu linkowań wzięto także pod uwagę deficyty w zbiorach Biblioteki. Przewodnik tematyczny po stronach WWW jest elementem składowym działu e-Biblioteka, w którym, wzorem wielu bibliotek, umieszczono także wszystkie narzędzia wyszukiwania naukowych zasobów sieci, a więc: katalogi online, encyklopedie i słowniki, wyszukiwarki naukowe, serwisy naukowe. Podkategorie nie są szczegółowe, mają charakter ogólny – ułatwia to klasyfikację bibliotekarzowi, a użytkownikowi – szukanie, poza tym pozwala unikać powtórzeń linku w obrębie innych podkategorii. Z uwagi na brak rozwijalnego menu na stronach, które zwykle pozwala na przejrzystą grafikę, zastosowano dokumenty PDF, które są podczepione pod istniejące kategorie. Grafika utrzymana jest w kolorach Uczelni, przy kategoriach zawsze podawana jest liczba linków, zaś przy linkowaniach - opis i informacja o autorze strony. Nawigacja opiera się na zasadzie trzech kliknięć w dotarciu do źródła. Grupą, do której kierowana jest usługa pozostają studenci, choć z podanych źródeł korzystają również wykładowcy, a także osoby spoza uczelni. Przewodnik jest popularyzowany na zajęciach dydaktycznych z zakresu przysposobienia bibliotecznego oraz informacji naukowej, a jego zastosowanie mierzone przy użyciu narzędzia statystycznego jakim jest Google Analytics. VI. Przyszłość bibliotekarskich katalogów tematycznych. ??? Bibliografia: 1. Cendrowska, B., Poznaj swojego czytelnika. Czy strona internetowa może być źródłem informacji o czytelniku. W: Przestrzeń biblioteki akademickiej – tradycja i nowoczesność , pod red. Beaty Antczak-Sabali i in. Toruń: Wyższa Szkoła Bankowa w Toruniu, 2009, s. 87-103. ISBN 978-83-923607-6-6, 2. Corrado, E. M., Frederick, K. A., Free and open source options for creating database-driven subject guides. The Code4Lib Journal [online]. Issue 2, 2008 [dostęp: 10 sierpnia 2011]. Dostępny w World Wide Web: http://journal.code4lib.org/articles/47#21 . ISSN 1940-5758, 3. Derfert-Wolf, L., Specjalista informacji 2.0? Bibliotekarz dziedzinowy 2.0? Nowa forma przewodników po zasobach – LibGuides. Biuletyn EBIB [online]. 1/2011 (luty), Serwisy i usługi informacyjne [dostęp: 10 sierpnia 2011]. Dostępny w World Wide Web: http://www.nowyebib.info/2011/119/index.php , ISSN 1507-7187, 4. Farkas, M., The long road torwards subject guide 2.0. W: Information Wants to Be Free [online] [dostęp: 10 sierpnia 2011]. Dostępny w World Wide Web: http://meredith.wolfwater.com/wordpress/2007/10/24/the-long-road-towards-subject-guide-20/ , 5. Niemirowska, M., Metodyka tworzenia katalogów stron WWW – na przykładzie pracy redakcji portalu Onet.pl. Biuletyn EBIB [online]. Nr 6/2000 (15) lipiec-sierpień [dostęp: 10 sierpnia 2011]. Dostępny w World Wide Web: http://www.nowyebib.info/biuletyn-ebib/15/a.php?niemirowska , ISSN 1507-7187, 6. Pulikowski, A., Odsyłacze do zasobów internetowych na stronach WWW polskich bibliotek publicznych. Funkcje, rodzaje i dopasowanie do potrzeb użytkowników [online] [dostęp: 10 sierpnia 2011]. Dostępny w World Wide Web: http://eprints.rclis.org/bitstream/10760/14334/1/pulikowski-n.pdf , 7. Świgoń, M., Bariery informacyjne : podstawy teoretyczne i próba badań w środowisku naukowym. Warszawa: Wydawnictwo SBP, 2006. ISBN 83-89316-64-1, 8. Zdeb, U., Analiza potrzeb edukacyjnych. W: MedLibTrain : zostań lepszym nauczycielem kompetencji informacyjnych : przewodnik nie tylko dla bibliotekarzy medycznych [online], pod red. Barbary Niedźwiedzkiej i Irene Hunskår. Kraków: Wydawnictwo EJB, 2010. Dostępny w World Wide Web: http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/dlibra/doccontent?id=21288&from=FBC . ISBN 978-83- 88519-43-7, s. 11-20. Katalog internetowy - jeden z rodzajów organizacji adresów i kategoryzacji stron internetowych. Moderowane ręcznie zbiory adresów internetowych, grupowane tematycznie. -------------------- Źródło: Wikipedia http://pl.wikipedia.org Typologia: - przemyślana i spójna, - w strukturze katalogu powinny znaleźć się nauki reprezentowane przez instytucję, - należy ograniczyć dobór podkategorii, - dotarcie do źródła po 3 kliknięciach, - należy unikać powtórzeń tego samego linku przy różnych kategoriach, - klasyfikacją mogą zajmować się zarówno bibliotekarze jak i pracownicy naukowi związani z daną dziedziną. Dobór źródeł: - witryny innych bibliotek naukowych, - popularne katalogi internetowe (ODP, Yahoo!, Virtual Library, ipl2, Onet, WP) - wymagają dodatkowej ewaluacji, - wyszukiwarki ogólne i naukowe, - portale tematyczne, - sieciowe bazy danych, - strony internetowe (prywatne i instytucjonalne), - blogi, - studenci, wykładowcy i naukowcy. Ewaluacja źródeł : - adres URL – wstępne kryterium oceny, - grafika – przejrzysta, ograniczone elementy multimedialne, - nawigacja – intuicyjna, reguła 3 kliknięć, - linki i źródła (czy są aktualne i wartościowe), - autorstwo, - rodzaj strony – treści własne vs artykuły innych autorów, - aktualność, - miejsce w rankingu i wskaźnik cytowań, - cel – informacyjny vs światopoglądowy czy komercyjny. Monitorowanie statystyk: - narzędzia statystyczne dostarczają informacji na temat: liczby odwiedzin, liczby niepowtarzalnych użytkowników, ilości odsłon, czasu spędzonego w witrynie, współczynnika odrzuceń, profilu użytkowników, - aplikacje statystyczne – wewnętrzne vs umieszczane na serwerze zewnętrznym, komercyjne vs bezpłatne (np. Google Analytics, Stat4u Pro, Stat24, Fine Tracker, AWStats, Countomat, itp.) Ilustracja 3: Na stronie głównej Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego w dziale "Linki" użytkownik znajdzie odsyłacze w układzie mieszanym: Bibliotekarstwo, Biblioteki zagraniczne, Łódź w Internecie, Państwo/prawo, Unia Europejska, Bazy danych, Kultura, Wyszukiwarki, Słowniki. Ilustracja 5: Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu jako jedna z 14 bibliotek uniwersyteckich w Polsce prezentuje linki w układzie dziedzinowym. Strona Biblioteki często cytowana jest w literaturze przedmiotu. Ilustracja 4: Biblioteka Główna Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie jako jedna z nielicznych opracowuje odsyłacze w układzie dziedzinowym w odrębnym serwisie EKONOMIA ONLINE. Ilustracja 6: Przewodnik po medycznych zasobach Internetu Biblioteki Medycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego prezentuje klasyczny model struktury odsyłaczy dla bibliotek medycznych, czyli podział na typy źródeł ze szczególnym uwzględnieniem baz i portali tematycznych. Ilustracja 8: W 2009 roku firma Springshare wypuściła na rynek platformę o nazwie LibGuide. Jak można przeczytać na stronie firmy, z LibGuide korzysta już ponad 2000 bibliotek na świecie dzieląc informacje i współtworząc łącznie 125 tyś. przewodników. Springshare daje również możliwość wykorzystania LibGuide jako głównej strony biblioteki oraz zapewnia bezpłatną wersję programu na komórkę. Ilustracja 9: Meredith Farkas w swoim blogu Information Wants To Be Free jako alternatywę dla LibGuide proponuje społecznościowy serwis del.icio.us lub wiki platformę MediaWiki.* * Farkas, M., The long road torwards subject guide 2.0. W: Information Wants to Be Free [online] . Dostępny w World Wide Web: http://meredith.wolfwater.com/wordpress/2007/10/24/the-long-road- towards-subject-guide-20/ . Ilustracja 10: Edward M. Corrado i Cathryn A. Frederick jako alternatywę dla komercyjnych narzędzi podają serwisy blogowe takie jak choćby WordPress.* *Corrado, E. M., Frederick, K. A., Free and open source options for creating database-driven subject guides. The Code4Lib Journal [online] . Dostępny w World Wide Web: http://journal.code4lib.org/articles/47#21 . Ilustracja 7: Przewodnik tematyczny po stronach WWW dla kierunku pedagogika w WSL w Częstochowie. Ilustracja 1: Onet.pl Katalog - wykaz odsyłaczy dla hasła Pedagogika. Ilustracja 2: Polska edycja katalogu Open Directory Project - strona główna. Nazwa witryny Adres strony Ranking Opis zawartości Miniatura strony głównej Okienko wyszukiwawcze Kategorie Liczba odsyłaczy w danej kategorii

Metodologia tworzenia tematycznego katalogu linkowań dla biblioteki naukowej w oparciu o potrzeby informacyjne jej użytkowników

Embed Size (px)

DESCRIPTION

http://www.youtube.com/watch?v=CdICFP2Crfk&feature=youtu.be

Citation preview

Page 1: Metodologia tworzenia tematycznego katalogu linkowań dla biblioteki naukowej w oparciu o potrzeby informacyjne jej użytkowników

VI FORUM MŁODYCH BIBLIOTEKARZY, POZNAŃ 15-16 WRZEŚNIA 2011

Sylwia FalarczykWyższa Szkoła Lingwistycznaw Częstochowie

Metodologia tworzenia tematycznego katalogu linkowań dla biblioteki naukowej w oparciu o potrzeby informacyjne jej użytkowników.

I. Czym są katalogi internetowe?

II. Potrzeby informacyjne użytkowników bibliotek naukowych

POTRZEBY UŻYTKOWNIKÓW

uniwersalne: charakterystyczne dla danej grupyodbiorców:

* informacja wiarygodna – źródła są recenzowane,* informacja gotowa – zorganizowana, opisana i dostępna mierzone za pomocą narzędzi badawczych takich jak: od razu po kliknięciu, wywiad, ankieta, obserwacja w miejscu pracy lub/i na* informacja pełnotekstowa w wolnym dostępie – zajęciach dydaktycznych, kontakt z działem w przeciwieństwie do wyszukiwarek naukowych i repozytoriów, dydaktycznym uczelni, analiza statystyk bibliotecznych, gdzie dominują dane bibliograficzne i abstraktowe, wcześniejsze doświadczenie.* informacja ogólna o istniejących źródłach na dany temat,* informacja nieprzypadkowa – przykładowo student filologii będzie oczekiwał informacji z dziedziny językoznawstwa, kultury czy literatury, a nie kursów językowych,* informacja aktualna – aktualność zamieszczanych linków powinna być stale monitorowana.

BARIERY INFORMACYJNE

wspomagające użytkowanie katalogów linkowań: blokujące użytkowanie katalgów linkowań:

* bariera nieświadomości – w katalogach nie jest wymagana * niewystarczające przygotowanie do wyszukiwania informacji znajomość słów kluczowych, poprzez źródła elektroniczne,* niewystarczająca znajomość źródeł informacji, * opór psychiczny przed korzystaniem z komputerowych baz* opór psychiczny przed proszeniem o pomoc w wyszukiwaniu baz danych, informacji, * brak wystarczającej ilości czasu na poszukiwanie informacji* obawa związana z korzystaniem z biblioteki, naukowej,* bariery finansowe, * niedostateczna reklama źródeł,* bariery geograficzne, * nadmiar informacji,* brak źródeł w bibliotece macierzystej, * bariera niedoboru informacji,* nieprzyjazne narzędzia wyszukiwawcze.* * bariera niższej jakości informacji,-------------------------------------------------- * bariera informacji nierelewantnej.*Źródło: Świgoń, M., Bariery informacyjne : podstawy teoretyczne i próba ---------------------------------------------badań w środowisku naukowym, Warszawa 2006, s. 43-52. Źródło: Tamże, s. 43-52.

III. Metodologia tworzenia katalogu linkowań.

IV. Tematyczne katalogi linkowań w polskich bibliotekach naukowych.

• Na potrzeby niniejszej pracy przebadano łącznie 607 witryny naukowych bibliotek uczelnianych (w badaniu nie uwzględniono bibliotek

instytutów naukowych PAN) według wykazu opublikowanego przez EBIB w dziale Biblioteki – było to 330 bibliotek akademickich, 245

bibliotek niepaństwowych uczelni wyższych oraz 32 biblioteki państwowych wyższych szkół zawodowych. Strony bibliotek badano

pod kątem ilości, typologii i opisów odsyłaczy do zasobów internetowych. Ogólna liczba witryn zawierających linkowania do źródeł

sieciowych to 249 - 154 strony bibliotek akademickich, 77 stron bibliotek uczelni niepaństwowych oraz 18 stron bibliotek PWSZ.

• Odsyłacze są najczęściej zamieszczone w działach zatytułowanych: „linki”, „ciekawe linki”, „ciekawe strony”, „ciekawe miejsca”,

„przydatne adresy”, itp. Nazwa działu zwykle sugeruje, że zawiera ona linkowania do źródeł internetowych.

• W dziale odsyłaczy zamieszczane są między innymi: wyszukiwarki naukowe, encyklopedie i słowniki online, adresy instytucji, katalogi

online innych bibliotek, strony WWW innych bibliotek, e-czasopisma, portale naukowe, adresy internetowe wydawnictw, adresy o

charakterze lokalnym, kolekcje tekstów i biblioteki wirtualne, repozytoria, biblioteki cyfrowe.

• Dobór kategorii do działu linków w bibliotekach uczelnianych jest tak różny, że w zasadzie ciężko tu mówić o jakichkolwiek modelach.

Dominuje podział na:

- źródła według typu – linki klasyfikowane są do kategorii podanych powyżej,

- źródła tematyczne – adresy przyporządkowywane są ze względu na dziedzinę, jakiej dotyczą, czasami wprowadzony jest dodatkowo

podział na typy źródeł,

- układ mieszany – linki wyświetlane są jako lista ciągła bez jakiejkolwiek typologii.

• Można również dokonać podziału zamieszczanych odsyłaczy na te zawierające opis źródła oraz linki nieopisane.

• W strukturach bibliotek uniwersyteckich tworzeniem zasobów linkowań zajmują się głównie pracownicy bibliotek głównych – jedynie

kilka z nich nie zamieszczało kompletnie żadnych odsyłaczy. Niezależnie linkowania umieszczają także biblioteki wydziałowe oraz

niewielki procent bibliotek instytutowych.

.

• Dość spójne po względem struktury linkowań są biblioteki uniwersytetów medycznych – zawierają podział na typy źródeł, zwykle bez

szczegółowych opisów.

• Biblioteki niepaństwowych szkół wyższych wypadają w tych statystykach nieco słabiej. Jest to prawdopodobnie podyktowane faktem, że niektóre z

nich w ogóle nie posiadają własnej strony, ograniczona jest także liczba personelu, który byłby skłonny zajmować się gromadzeniem takich źródeł.

• Chciałabym również podkreślić, że kilka bibliotek zdecydowało się na poprowadzenie odrębnego serwisu zawierającego dziedzinowe odsyłacze do

stron WWW. Wymienić tu można Bibliotekę Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie (Ekonomia on-line) oraz Bibliotekę Wyższej Szkoły

Biznesu w Dąbrowie Górniczej (Informacja w świecie cyfrowym).

• Na stronach bibliotek poszukiwałam jednak przede wszystkim klasycznych tematycznych katalogów linkowań zachowujących strukturę katalogu

internetowego z przemyślaną typologią oraz opisami źródeł. Taki model udało mi się znaleźć na stronach 14 bibliotek uniwersyteckich (11

bibliotek głównych i 3 wydziałowe), 7 bibliotek uczelni niepaństwowych oraz 5 bibliotek państwowych szkół wyższych – łącznie to 26

bibliotek na 607 przebadanych (4%).

V. Przewodnik po zasobach Internetu w Wyższej Szkole Lingwistycznej w Częstochowie.

• Wykładane kierunki i profile znalazły odzwierciedlenie w typologii zastosowanej

przy tworzeniu katalogu tematycznego.

• Uprzednio zbadano jednak potrzeby informacyjne użytkowników Biblioteki z

zastosowaniem takich narzędzi jak wywiad zbiorowy (w trakcie zajęć z przysposobienia

bibliotecznego oraz zajęć z wyszukiwania informacji naukowej), obserwacja, konsultacja

z działami dydaktycznymi Uczelni oraz krótka ankieta sondażowa sprawdzająca m. in.

ścieżki docierania do informacji w Internecie, znajomość popularnych portali (w tym portali

prasowych) i repozytoriów tekstów, a także umiejętność rozróżniania naukowego charakteru

tekstu.

• Przy projektowaniu katalogu linkowań wzięto także pod uwagę deficyty w zbiorach Biblioteki.

Przewodnik tematyczny po stronach WWW jest elementem składowym działu e-Biblioteka,

w którym, wzorem wielu bibliotek, umieszczono także wszystkie narzędzia wyszukiwania

naukowych zasobów sieci, a więc: katalogi online, encyklopedie i słowniki, wyszukiwarki

naukowe, serwisy naukowe.

• Podkategorie nie są szczegółowe, mają charakter ogólny – ułatwia to klasyfikację bibliotekarzowi, a użytkownikowi – szukanie, poza tym

pozwala unikać powtórzeń linku w obrębie innych podkategorii.

• Z uwagi na brak rozwijalnego menu na stronach, które zwykle pozwala na przejrzystą grafikę, zastosowano dokumenty PDF, które są

podczepione pod istniejące kategorie.

• Grafika utrzymana jest w kolorach Uczelni, przy kategoriach zawsze podawana jest liczba linków, zaś przy linkowaniach - opis i informacja o

autorze strony. Nawigacja opiera się na zasadzie trzech kliknięć w dotarciu do źródła.

• Grupą, do której kierowana jest usługa pozostają studenci, choć z podanych źródeł korzystają również wykładowcy, a także osoby spoza

uczelni.

• Przewodnik jest popularyzowany na zajęciach dydaktycznych z zakresu przysposobienia bibliotecznego oraz informacji naukowej, a jego

zastosowanie mierzone przy użyciu narzędzia statystycznego jakim jest Google Analytics.

VI. Przyszłość bibliotekarskich katalogów tematycznych.

???

Bibliografia:

1. Cendrowska, B., Poznaj swojego czytelnika. Czy strona internetowa może być źródłem informacji o czytelniku. W: Przestrzeń biblioteki akademickiej – tradycja i nowoczesność, pod red. Beaty Antczak-Sabali i in. Toruń: Wyższa Szkoła Bankowa w Toruniu, 2009, s. 87-103. ISBN 978-83-923607-6-6,

2. Corrado, E. M., Frederick, K. A., Free and open source options for creating database-driven subject guides. The Code4Lib Journal [online]. Issue 2, 2008 [dostęp: 10 sierpnia 2011]. Dostępny w World Wide Web: http://journal.code4lib.org/articles/47#21. ISSN 1940-5758,

3. Derfert-Wolf, L., Specjalista informacji 2.0? Bibliotekarz dziedzinowy 2.0? Nowa forma przewodników po zasobach – LibGuides. Biuletyn EBIB [online]. 1/2011 (luty), Serwisy i usługi informacyjne [dostęp: 10 sierpnia 2011]. Dostępny w World Wide Web: http://www.nowyebib.info/2011/119/index.php, ISSN 1507-7187,

4. Farkas, M., The long road torwards subject guide 2.0. W: Information Wants to Be Free [online] [dostęp: 10 sierpnia 2011]. Dostępny w World Wide Web: http://meredith.wolfwater.com/wordpress/2007/10/24/the-long-road-towards-subject-guide-20/,

5. Niemirowska, M., Metodyka tworzenia katalogów stron WWW – na przykładzie pracy redakcji portalu Onet.pl. Biuletyn EBIB [online]. Nr 6/2000 (15) lipiec-sierpień [dostęp: 10 sierpnia 2011]. Dostępny w World Wide Web: http://www.nowyebib.info/biuletyn-ebib/15/a.php?niemirowska, ISSN 1507-7187,

6. Pulikowski, A., Odsyłacze do zasobów internetowych na stronach WWW polskich bibliotek publicznych. Funkcje, rodzaje i dopasowanie do potrzeb użytkowników [online] [dostęp: 10 sierpnia 2011]. Dostępny w World Wide Web: http://eprints.rclis.org/bitstream/10760/14334/1/pulikowski-n.pdf,

7. Świgoń, M., Bariery informacyjne : podstawy teoretyczne i próba badań w środowisku naukowym. Warszawa: Wydawnictwo SBP, 2006. ISBN 83-89316-64-1,8. Zdeb, U., Analiza potrzeb edukacyjnych. W: MedLibTrain : zostań lepszym nauczycielem kompetencji informacyjnych : przewodnik nie tylko dla bibliotekarzy medycznych [online], pod red.

Barbary Niedźwiedzkiej i Irene Hunskår. Kraków: Wydawnictwo EJB, 2010. Dostępny w World Wide Web: http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/dlibra/doccontent?id=21288&from=FBC. ISBN 978-83-88519-43-7, s. 11-20.

Katalog internetowy - jeden z rodzajów organizacji adresów i kategoryzacji stron internetowych. Moderowane ręcznie zbiory adresów internetowych, grupowane tematycznie.--------------------Źródło: Wikipedia http://pl.wikipedia.org

Typologia:

- przemyślana i spójna,- w strukturze katalogu powinny znaleźć się nauki reprezentowane przez instytucję,- należy ograniczyć dobór podkategorii,- dotarcie do źródła po 3 kliknięciach,- należy unikać powtórzeń tego samego linku przy różnych kategoriach,- klasyfikacją mogą zajmować się zarówno bibliotekarze jak i pracownicy naukowi związani z daną dziedziną.

Dobór źródeł:

- witryny innych bibliotek naukowych,- popularne katalogi internetowe (ODP, Yahoo!, Virtual Library, ipl2, Onet, WP) - wymagają dodatkowej ewaluacji,- wyszukiwarki ogólne i naukowe,- portale tematyczne,- sieciowe bazy danych,- strony internetowe (prywatne i instytucjonalne),- blogi,- studenci, wykładowcy i naukowcy.

Ewaluacja źródeł :

- adres URL – wstępne kryterium oceny,- grafika – przejrzysta, ograniczone elementy multimedialne,- nawigacja – intuicyjna, reguła 3 kliknięć,- linki i źródła (czy są aktualne i wartościowe),- autorstwo,- rodzaj strony – treści własne vs artykuły innych autorów,- aktualność,- miejsce w rankingu i wskaźnik cytowań,- cel – informacyjny vs światopoglądowy czy komercyjny.

Monitorowanie statystyk:

- narzędzia statystyczne dostarczają informacji na temat: liczby odwiedzin, liczby niepowtarzalnych użytkowników, ilości odsłon, czasu spędzonego w witrynie, współczynnika odrzuceń, profilu użytkowników,- aplikacje statystyczne – wewnętrzne vs umieszczane na serwerze zewnętrznym, komercyjne vs bezpłatne (np. Google Analytics, Stat4u Pro, Stat24, Fine Tracker, AWStats, Countomat, itp.)

Ilustracja 3: Na stronie głównej Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego w dziale "Linki" użytkownik znajdzie odsyłacze w układzie mieszanym: Bibliotekarstwo, Biblioteki zagraniczne, Łódź w Internecie, Państwo/prawo, Unia Europejska, Bazy danych, Kultura, Wyszukiwarki, Słowniki.

Ilustracja 5: Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu jako jedna z 14 bibliotek uniwersyteckich w Polsce prezentuje linki w układzie dziedzinowym. Strona Biblioteki często cytowana jest w literaturze przedmiotu.

Ilustracja 4: Biblioteka Główna Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie jako jedna z nielicznych opracowuje odsyłacze w układzie dziedzinowym w odrębnym serwisie EKONOMIA ONLINE.

Ilustracja 6: Przewodnik po medycznych zasobach Internetu Biblioteki Medycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego prezentuje klasyczny model struktury odsyłaczy dla bibliotek medycznych, czyli podział na typy źródeł ze szczególnym uwzględnieniem baz i portali tematycznych.

Ilustracja 8: W 2009 roku firma Springshare wypuściła na rynek platformę o nazwie LibGuide. Jak można przeczytać na stronie firmy, z LibGuide korzysta już ponad 2000 bibliotek na świecie dzieląc informacje i współtworząc łącznie 125 tyś. przewodników. Springshare daje również możliwość wykorzystania LibGuide jako głównej strony biblioteki oraz zapewnia bezpłatną wersję programu na komórkę.

Ilustracja 9: Meredith Farkas w swoim blogu Information Wants To Be Free jako alternatywę dla LibGuide proponuje społecznościowy serwis del.icio.us lub wiki platformę MediaWiki.*

* Farkas, M., The long road torwards subject guide 2.0. W: Information Wants to Be Free [online] . Dostępny w World Wide Web: http://meredith.wolfwater.com/wordpress/2007/10/24/the-long-road-towards-subject-guide-20/ .

Ilustracja 10: Edward M. Corrado i Cathryn A. Frederick jako alternatywę dla komercyjnych narzędzi podają serwisy blogowe takie jak choćby WordPress.*

*Corrado, E. M., Frederick, K. A., Free and open source options for creating database-driven subject guides. The Code4Lib Journal [online] . Dostępny w World Wide Web: http://journal.code4lib.org/articles/47#21.

Ilustracja 7: Przewodnik tematyczny po stronach WWW dla kierunku pedagogika w WSL w Częstochowie.

Ilustracja 1: Onet.pl Katalog - wykaz odsyłaczy dla hasła Pedagogika. Ilustracja 2: Polska edycja katalogu Open Directory Project - strona główna.

Nazwa witryny

Adres strony

Ranking

Opis zawartości

Miniatura stronygłównej

Okienkowyszukiwawcze

Kategorie

Liczba odsyłaczyw danej kategorii