MGA KABIHASNANG UMUSBONG SA MESOPOTAMIAA. SUMERIAN 3500 BCE• Cuneiform – unang nabuong sistema ng panulat. Isa itong uri ng pictograph na naglalarawan ng mga bagay na ginagamitan ng may 600 pananda sa pagbubuo ng mga salita o ideya• Gulong – sa pagkakatuklas nito, nagawa nila ang unang karwahe• Cacao – ginamit bilang unang pamalit ng kalakal• Algebra – sa prinsipyong ito ng matematika, ginamit ang sistema ng pagbilang na nakabatay sa 60, paghahati o fraction, gayundin ang square root• Kalendaryong lunar na may 12 buwan• Dome, vault, rampa, at ziggurat – mga disenyong pangarkitektura at pang-inhinyera na ginamit sa mga palasyo at templo sa Sumer• Luwad – ginamit sa paggawa ng laryo na nagsilbing talaan ng mga Sumerian at Prinsipyo ng calculator• Mga Sumerian din ang unang gumamit ng sistema ng panukat ng timbang at haba.• Unang nagtatag ng organisadong puwersa sa pagtatayo ng mga dike.PagbagsakPanguanahing dahilan ng paghinabng mga Sumerian ay ang madalasna labanan at kawalan ng pagkakaisa ng mga lungsodestado nito. Madalas na pinagtatalunan ang patubig at hangganan ng mga lupain.

B. AKKADIAN 2350 BCEKing Sargon the Great- nagtatag ng imperyong Akkadian, pinag-isa niya ang lunssod estdao na nagbigay daan sa pagkatatag pinakaunang imperyo sa mundo noong 2035 BCE.-pinakamahusay na pinuno ng akkadian.PagbagsakPagkamatay ni haring SargonPaghalili ng mga mahihinang pinuno.

C. BABYLONIAN o AMMORITES 2000 BCEHammurabi- namahala noong 1792-1750 BCE, tinaguriang pinakadakilang hari ng babylonia.Kodigo ni Hammurabi- binubuo ng 282 batas na nagsisilbing pamantayan ng kabihasnang Babylonian.-Sakop ng Kodigong ito ang mga itinuturing na paglabag sa karapatan ng mga mamamayan at mga ari-arian nito; usapin sa kalakal, lupa, butaw, serbisyong propesyunal; at pamilya.-May prinsipyong mata sa mata at ngipin sa ngipin.Marduk – ang kanilang pinakadakilang diyos na kinkilala.1100 BCE- naabot nila ang kanilang tagumpay sa panitikan nang masisulat ang mga epikong Gilgamesh at Enuma ElishMga Ambag• Nagsimula sa kanila ang mga kontaratang pangkalakalan, paggamit ng selyo bilang pagpatibay sa kontrata, palamuti sa katawan ng mamahaling bato at metal na kinkilala ngayon bilang alahas.• Pinaunlad nila ang pakikipagkalakalan at negosyo.PagbagsakPagsakop ng ibang pangkat ng tao tulad ng Kassite, Hittite at mga Assyrian.

D. ASSYRIAN 900 BCEMuling napag-isa ang Mesopotamia sa pamumuno ng mga Assyrian.Sila ay mahusay sa pakikidigma at itinuring bilang pinakamalupit na tao sa sinaunang panahon.Mga namuno• Tiglath Pileser I- nagtatag ng imperyo

• Tiglath Pileser III- sumakop sa Syria at Armenia• Sennacherib- sumakop ng 89 na lungsod at mahigit 200 daang pamayanan.• Ashurbanipal- nagpagawa ng kaunaunahang silid aklatan sa daigdig na may 200,000 na tablaetang luwad.Mga ambag• Pinakaunang pangkat ng tao na nakabuo ng epektibong sistema ng pamumuno sa imperyo.• Epektibong serbisyo postal• Maayos at magandang kalsada.PagbagsakDahil sa kalupitan ng pamumuno nagkaisa ang mga Chaldean, Medes, at Persian noong 612 BCE upang pagtulungan itaboy ang mga Assyrian.Ang paglusob ni Alexander the Great pagkalipas ng 300 taon at halos walang iniwang karangyaan ng Assyria.

E. CHALDEAN 612 BCEIkalawang Imperyong Babylonian.Nabopolassar- siya ang nanguna at nagtatag ng imperyo chaldea, sila ang mga inapo ng mga Babylonian na ang naging kabisera ay Babylon.Nebuchadnezzar II- pinakadakilang hari ng Chaldea na nagsimulang namuno noong 605 BCE hanggang 562 BCE, naging tanyag at maunlad ito sa kanyang pamumuno.Mga Ambag• Ang Hanging Gardens of Babylon ang isa sa pinakanakakahangang tanawin sa sinaunang panahon umabot sa 75 na talampakan ang taas, pinagawa ni Nebuchadnezzar para sa kanyang asawa na si Amytis.• nalinang ng konsepto ng zodiac at horoscope.• Nagpagawa ng Ziggurat na umabot sa halos 300 talampakan na pinangalanang etemenanki. Itinuring na ito ang tore ni Babel sa bibliya.Pagbagsak• Paghalili ng mag mahihinang hari dahil nakatuon lamang sila sa karangyaan, kasaganaan at kasayahan.• Pananakop ng mga Persiano sa imperyo.

IBA PANG KABIHASNAN SA KANLURANG ASYAA. HITTITE 2000 BCEMga Hatti tawag sa mga kabilang sa pangkat ng tao na nanirahan sa Anatolia na tinatawag ding Asia Minor, isang tangway na nakausli sa Mediterranean Sea at Black Sea.Hattushash- ang kabisera ng imperyo.1460 BCE- simula ng lumang kaharian na larawan ng kahinaan, karamihan sa mga Indo-Europeo ay mga mahihina kasama na ditto ang Hittite.Telepinus- tinapos ang pamumuno ng mga mahihinang hari at pinabuti ang kalagayan ng imperyo at nagtatag din siya ng malakas na Militar na nging hudyat ng paglakas ng imperyo.Suppiluliumas- namuno noong 1375 BCE, inagaw ang ibang lupain na sakop ng Egypt at lubusang nakontrol ang Sentral at hilagang Syria.Mga Ambag• Pagkatuklas ng bakal, ginamit nila ang bakal sa paggawa ng armas.• Pagkilala at paggalang sa ibat ibang wika dahil ginagamit ito sa komunikasyon pandiplomasya.• Pagkaroon ng titulo sa mga lupa at mga talaan nito.• Pagkaroon ng imbetaryo ng lupain at pananim na naging batayan ng pagbubuwis ng ari-ariang nakakabi sa lupa.PagbagsakMaraming prebilihiyo ang kamag-anak ng hari na minsan ay inanabuso.

Higit na pinagtuunan ng pansin ng hari aang mga gawaing panrelihiyon kahit na may laban ang military.

C. PHOENICIAN 1200 BCENanirahan sa timog silangang bahagi ng Asia Minor.Phonecia- tawag sa kanilang lugar na lupain ng mga burol at kabundukan.Paglalayag at pakikipagkalakalan ang pangunahing hanapbuhay dahil hindi mainam ang lupain sa pagsasaka.Sila ang tinaguriang “tagpagdala ng kabihasnan” dahil hindi lamang ang produkto ang kanilang naibahagi kundi ang pamumuhay din ng mga tao sa kanilang mga lugar na napuntahan.Mga Ambag• Sa kanila nagsimula ang konsepto ng kolonya, naging istayon o bagsakan ito ng kalakal hindi kolonyang pulitikal.• Mahalagang kontribusyon ay ang alpabeto, dito nakabatay ang kasalukayang alpabeto.• Paggawa ng mga naglalakihang sasakyang pandagat na tinatawag na barko sa kasalukuyan.PagbagsakHindi napagtuunan ang pagpapatatag ng pamahalaan at sandatahang lakas.

C. HEBREO 1800 BCEHinango ang kanilang pangalan kay Eber na kinikilalang ninuno ni Noah, mababasa ang kasaysayan ng Hebreo sa lumang tipan (Old Testament).Naging tanyag ang pangkat hindi sa aspetong militar at pulitikal kundi sa aspetong panrelihiyon.Judaism- nagtaguyod ng monoteismong paniniwala na nagbigay daan sa paniniwala sa iisang diyos na tinatawag na Yahweh.Abraham- nanirahan sa Mesopotamia na nagpasimula ng kasaysayan ng Hebreo.Canaan- tirahan ng mga Hebreo, ayon sa tradisyon, sila ay inutusan ni Yahweh na manirahan dito at ipingakong gawing dakila ang kanilang bansa.Mga NamunoMoses- namuno sa apglikas ng mga Hebreo mula sa pang-aalipin ng mga Egyptian at nanatili sa Sinai peninsula ng 40 taon, at pinagkalooban ng 10 utos ng diyos.Saul- naging hari noong 1020 BCEDavid- namuno noong 1004 BCE at ginawang kabisera ang Jerusalem, ang nakatalo sa pinakamahusay na sundalo ng Philistine na si Goliath.Solomon- itinuring na pinakamatalinong hari sa lahat ng piinuno, itinayo niya ang templo ng Jerusalem.Mga ambag• Ang bibliya na nanging pundasyon ng pananampalatayang Judaism at kristiyanismo, pinakamahalagang pamanan.• Pagbabawal sa pagsamba at pag-aalay ngg mga sakripisyo sa mga diyus-diyosan na naging batayan ng maraming batas sa kasalukuyan.• Ang pagsamba sa nag-iisang diyos o monotheism ay isa rin sa pinakamahalagang ambag.PagbagsakAng mataas na pagpataw ng buwis ni haring Rehoboam na naging dahilan ng pagrerebelde ng mga nak ni Solomon na dahilan ng pagkawatakwatak ng Hebreo.Ayon sa lumang tipan ang dahilan ng pagbagsak ng kaharian ay ang pagkakaroon ng ibat-ibang diyos ng Israel na dala ng maraming asawa ni haring Solomon.