A MURALLA ROMANA DE LUGO

DESCRICIÓN

DimensiónsO conxunto defensivo ten unha lonxitude de máis de 2km, exactamente 2.117 m, aínda que hai diverxencias na medida, e abarca unha extensión de 34,4 Ha. O largo dos muros é de 4,20 m acadando os 7 m nalgúns tramos. A muralla mantén unha serie de torres defensivas entre as cales se erguen os lenzos da mesma. A distancia entre torres, hai constancia de que había 85 ou 86, 46 delas consérvanse íntegras mentres que hai restos das outras 39 máis ou menos mellor conservádevos, varia entre os 8,80 e 9,80 metros ata os 15,90 e 16,40 metros cunha altura entre os 8 e os 12 metros pola parte exterior. As torres teñen unhas dimensións de 5,35 metros ata 12,80 metros no oco ou segmento, e de 4,80 ata 6 metros, na frecha. Unha das torres ten ventanales de medio punto de 1,15 m de largo e de 1,43 m de alto (algún chega aos 1,53m).

MateriaisOs materiais da que esta construída a muralla son, principalmente, o granito, para remates das portas

e ángulos de reforzo das torres e as lajas de lousa, que constitúe a exterior dos muros. O interior está recheo dun morteiro composto de terra, pedras e

guijarros cementados con auga. Todos os materiais son abundantes na zona.

TORRES

Das 85 ou 86 torres orixinais de conservan 71, deles 60 son de planta circular e 11 cuadrangular. Deberon estar coroados por torres de dous pisos que tiñan ventanales, como testemuña a torre chamada da Mosqueira na que aínda permanecen.

A disposición das torres evita a existencia de ángulos mortos. As cortinas (tramo de muro que se estende entre dos torres) teñen unha lonxitude de entre 6,30 m. e 13,50 m.

Os restos da torre chamada A Mosqueira fan supoñer que cada unha das torres, ou cubos, tiña en orixe unha estrutura superior que contaba, polo menos, con dous pisos. Estes pisos tiñan grandes ventanales onde estímase que se situarían armas defensivas como béstas, onagris ou escorpiones.

PORTAS

A muralla dispoñía de cinco portas de acceso que correspondían ás vías principais do trazado urbano. Entre 1853 e 1921 de abriron outras cinco por necesidades da expansión da cidade, das dez portas existentes, seis son peonís e catro permiten o tráfico rodado.

Na época romana había cinco portas que coinciden coas actuais de Porta Miñá, Porta Falsa, Porta de San Pedro, Porta Nova e Porta de Santiago. Delas pórtaa Miñá e, posiblemente, a Falsa son de factura orixinal, as outras tres son posteriores. A porta principal estaba en onde construíuse o Reduto de Cristina e era coñecida polo nome de Porta Castelli.

As portas abertas a partir de 1853 son as de San Fernando (1853), a Estación (1875), Bispo Esquerdo (1888), Bispo Aguirre (1894) e Bispo Odoario (1921).

Pola porta de San Pedro entraban as calzadas XIX e XX procedentes de Asturica Augusta, actual Astorga e Braccara Augusta, actual cidade de Braga en Portugal. Pola Porta Nova se enlazaba con Brigantium, Betanzos e pola Porta Miñá se ía a Iria Flavia, Padrón mentres que pola Porta Falsa se ía para a costa e ao porto de Lucus Asturum, Lugo de Llanera.

A muralla non só era un elemento defensivo. Tamén servía para delimitar o foro e con el os impostos da cidade. Nelas de cobraba o imposto de portargo e realizábase o control das persoas que entraban e saída do recinto.

As portas de madeira que permitían pechar o acceso permaneceron, con máis ou menos intensidade ata o século XIX. A partir de 1877 desapareceron definitivamente. O control do tránsito mantívose ata ben entrado o século XX permanecendo como testemuña do mesmo os fielatos en varias das portas.

Porta de Santiago

A antigua porta do Poxigo (Posticu ou Porticu) e en galego de do Pexigo ou Pexigu que parece derivar dun poxigo existente dentro dunha porta de maiores dimensións. Existía xa en época romana. As súas dimensións son, 4,15 m de largo, 5,50 m de alto e ata o camiño de rolda 6,90m.

En 1759 se reformou para deixar pasar carruaxes e se decorouna pola súa banda interior poñendo un nicho coa imaxe de Santiago Matamoros e o escudo de armas do Bispo Esquerdo. Foi porta particular para uso exclusivo dos cóengos para acceder ás súas hortas ata 1589. En tempos de pestes era a porta que permanecía aberta e tiña unha ponte levadiza.

Porta MiñáDe indubidable orixe romano, é a que menos modificacións tivo. Está situada nunha valga e ten 3,65 m de largo. É coñecida como Porta do Carmen e foi chamada Minei ou Mineana. O seu actual denominación débese a que por ela accédese ao río Miño.

A súa obra é en bóveda de canón e arco de volta perfecta. Está guarecida por dous torreóns e ten un recinto destinado a corpo de garda (que se usou como capela durante algún tempo). Grazas á crise económica do municipio en 1870, librouse de ser derrubada.

Outras Portas

Porta de San Fernando

Inaugurada en 1858 pola raíña Isabel II de España comezouse a construír en 1853 e finalizouse o ano seguinte. Se chamouna porta do príncipe en honor ao fillo de Isabel II. En 1962 se reformou aumentando o largo da mesma e dándolle o seu aspecto actual. As súas medidas son, largo 12,5 m, alto 7,50m. Ten unha bóveda de corno de vaca, ou de paso oblicuo.

Converteuse no principal acceso á cidade vello e é a única que permite o paso de vehículos e viandantes ao tempo. Comunica as zonas máis poboadas da urbe.

Porta do Bispo Odoario

A construción desta porta, realizada ilegalmente, deu lugar a que a muralla fose declarada Monumento Nacional. Abriuse o oco en 1921 como parte das obras do novo Hospital de Santa María e construíuse en 1928 polo arquitecto Ramiro Sainz Martínez, arquitecto oficial do monumento.Mide 12 m de largo e 9,10 de alto. Ten un arco de tipo carpanel e unha bóveda de corno de vaca.

Porta de San Pedro.

Situada no lugar dunha porta romana era denominada na Idade Media como Porta de Sancti Petri e tamén como Porta Toletana ou Porta Toledana ao ser a que dá acceso ao camiño de Castela. É por onde entra o Camiño de Santiago na súa variante Camiño Primitivo'' Lugo.

Mide 3,70 m de largo e 4,85 m de alto e está constituída por unha bóveda de medio canón e un arco faixón. Está flanqueada por 2 torreóns e ten un recinto de corpo de garda. Salvouse da modificación en 1865 por motivos económicos. No exterior ostenta o escudo de ao cidade e a data da remodelación data de 1781.

A ESTRUTURA DEFENSIVAA estrutura defensiva que conformaba a muralla estaba formada polo foxo, a propia muralla e o intervallum.

* O intervallum era un espazo entre a muralla e as edificacións urbanas. Percorría toda a lonxitude da mesma, como un paseo de ronde inferior, e servía para a intendencia da defensa. Co paso do tempo este espazo foi sendo ocupado por edificacións. A mediados do século XX había máis de 30 edificios adosados á muralla, invadindo o intervallum.

* O foxo está situado a uns 5 m das torres e tiña un largo de 20 metros e unha profundidade de 4. Na actualidade só quedan vestixios do mesmo e puido ser documentado no 1987 mediante diferentes estudos arqueolóxicos. Comprobouse que non é un foxo continuo, senón que está formado por diversos tramos independentes con encontros acoplados. Teñen no fondo unha serie de canles cuxa finalidade está sen definir.

Para máis información: http://es.wikipedia.org/wiki/Muralla_romana_de_Lugo http://www.lugoturismo.com/quevisitar/cultural/?pag=introduccion_muralla