Upload
marcin-roszkowski
View
1.218
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Organizacja wiedzy w taksonomiach
internetowych
Marcin Roszkowski
Plan wystąpienia
• Czym są taksonomie?– Jakie funkcje pełnią?– Jak są zbudowane?
• Organizacja wiedzy w taksonomiach nawigacyjnych
• Wnioski
Czym są taksonomie?
• Taksonomia = narzędzie organizacji informacji
• Taksonomia = SSOW
• Taksonomia = tezaurus + klasyfikacja?
Czym są taksonomie?
Czym są taksonomie?
• struktura kategorii tematycznych w katalogach internetowych, np. Open Directory Project (www.dmoz.org),
• system leksykalny stosowany do indeksowania lub kategoryzacji,
• system filtrowania terminologii z zapytań informacyjnych (np. pierścienie synonimów),
• taksonomie korporacyjne.
Typy taksonomii (wg funkcji)
• Taksonomie organizujące,
• Taksonomie nawigacyjne,
• Taksonomie indeksujące.
Taksonomia nawigacyjna
• „najbardziej widoczna” dla użytkownika,• narzędzie dostępu do zasobów,• kategorie + sieć powiązań semantycznych
zagnieżdżone w hipertekście, • obiekty informacyjne przyporządkowywane do
kategorii na podstawie ustalonych kryteriów (treściowych, formalnych, arbitralnych)
• technika pozyskiwania informacji – przeglądanie (ang. browsing)
Kategoria
• podstawowa jednostka strukturalna,
• plan wyrażania:– formy nazw zróżnicowane (wyrażenia
jedno- lub dwuwyrazowe),– krótkie formy nazw kategorii,– preferuje się: rzeczowniki,
rzeczownik+przymiotnik, wyrażenia rzeczownikowe.
Kategoria plan treści
• kategorie taksonomii nawigacyjnych reprezentują pojęcia wyodrębnione w procesie:– tworzenia pola tematycznego dla kolekcji, – analizy potrzeb użytkowników oraz – celów (również komercyjnych) całego systemu.
• trudno jest orzekać o stałym zestawie kategorii leksykalnych stosowanych w taksonomiach nawigacyjnych
Relacje
• niekonsekwencja stosowania jednej relacji organizującej,
• relacja generyczna właściwa (zakres szerszy/zakres węższy) - taksonomia generalizująca/specjalizująca,
• relacja mereologiczną (część/całość) - taksonomia agregująca/skupiająca
• niespecyfikowane relacje asocjacyjne
Badania
• Przedmiot badań: taksonomia nawigacyjna w dziedzinowym systemie hipertekstowym Intute: nauki społeczne (http://www.intute.ac.uk/socialsciences/)
• Cel: charakterystyka systemu organizacji wiedzy
Charakterystyka
• zbiór wyszukiwawczy - 31008 rekordów,
• sześciopoziomowa struktura hierarchiczna kategorii tematycznych,
• liczba kategorii - 1793,
• liczba kategorii na pierwszym stopniu podziału -19
• źródło nazw kategorii - tezaurusy
Budowa
TW
TS
TK
Budowa
• kategorie taksonomii reprezentują wyłącznie wymiar cech treściowych obiektów = kategorie tematyczne
• monohierarchiczny model organizacji pola semantycznego.
• relacja hierarchii tematycznej
• niespecyfikowana relacja asocjacyjna
Budowa
• zasada tworzenia kategorii = literary warrant, ale są obecne „kategorie puste”
• odwzorowuje rzeczywistość dokumentacyjną
• obraz zniekształcony, uproszczony
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
Poziom 1 Poziom 2 Poziom 3 Poziom 4 Poziom 5 Poziom 6
Rozkład kategorii w strukturze taksonomii
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
Poziom 1 Poziom 2 Poziom 3 Poziom 4 Poziom 5 Poziom 6
Rozkład obiektów informacyjnych w strukturze taksonomii
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
Poziom 1 Poziom 2 Poziom 3 Poziom 4 Poziom 5 Poziom 6
Dystrybucja odesłań Dystrybucja kategorii
Wnioski
• pragmatyzm organizacji wiedzy w taksonomiach internetowych
• obiektywne kryteria identyfikacji kategorii (treść) vs. nacisk na funkcjonalność oraz realizowanie celów systemu
• statyczne narzędzie organizacji wiedzy (słaba siła semantyczna podstawowej relacji organizującej)