50
Özel Gereksinimi olan Öğrenciler için Öğretim Stratejileri Tringa Shpendi

Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Özel Gereksinimi olan Öğrenciler için Öğretim Stratejileri

Tringa Shpendi

Page 2: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

BÖLÜM 1

Özel Eğitim: Öğretime

Giriş

Page 3: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Hedef Gruplar ve Eğitsel Gereksinimleri

I - bu kitabın hedef noktası, öğrenme güçlükleri yaşayan öğrenciler için öğretim stratejileridir,

II - kategorik etiketler, kullanması gereken müfredata ve öğretim yöntemlerine ilişkin çok az bilgi içermektedir,

III - bu kitapta vurgulanan stratejiler, öğrencilerin yetersiz diye etiketlenmiş olmalarına ya da sınıfta açıkça diğerlerinden ayrı tutulmalarına bakılmaksızın farklı öğrenme güçlüğü olan tüm bireyler için uygulanabilir,

IV - yetersizliği olan öğrencilere, öğrencilerin akademik, sosyal ve işlevsel gereksinimlerine yönelik uygun bir müfredat sağlanmasıdır.

Page 4: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Çadaş Temel Hususlar

Sonraki bölümlerde bu öğeler açıklanıyor:

– Standarda dayalı eğitim

– Genel eğitim müfredatına erişim

– Bütünleştirme

– Çok kademeli eğitim sistemi

– Bireyselleştirilmiş eğitim programı (BEP)

– Bilimsel dayanaklı uygulamalar

– Geçişler ve geçiş planlaması

– Öğretmenlerle ve ailelerle işbirliği

Page 5: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Standarda Dayalı Eğitim

Standarda dayalı eğitim - öğretilenlerin, hemen hemen tüm eyaletlerde dil sanatları, matematik, sosyal bilgiler ve fen gibi temel konu alanlarında eyaletlerin belirlediği içerik ve performans standartlarına bağlı olması gereken müfredat anlamına gelmektedir.

İçerik Standardı - Öğrencilerin

akademik derslerde elde etmesi gereken bilgi, beceri ve

anlamdır.

Performans Standardı - Öğrencilerin derslerindeki yeterliklerini

göstermek için karşılamaları

gereken başarı düzeyidir.

Page 6: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Genel Eğitim MüfredatınaErişim

Genel eğitim müfredatına erişim - eyalet standartlarına dayalı olan genel eğitim müfredatına erişim, özel eğitim hizmet sunumunu öncelikli konusu haline gelmiştir.

Yetersizliği olan her öğrenci için geliştirmek zorunda olan bireyselleştirilmiş eğitim programına (BEP) odaklanılmaktadır.

Page 7: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Bütünleştirme

Bütünleştirme - özel eğitimde en istikrarlı konu, okulda ve toplumda bir yere sahip olmaları için yetersizliği olan bireylere fırsat sağlamaya yönelik çabalar olmuştur.

Bütünleştirme terimin ve sürecini tamamlayıcı olarak destek eğitim termini tercih etmekteyiz.

Page 8: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Çok Kademali SistemRiskli ve Özel

Öğrenenler için Öğretimsel Düzeyler

1. Kademe: Yüksek Nitelikli Temel

Öğretim

2. Kademe: Yüksek Nitelikli Amaçlanan

Ek Öğretim

3. Kademe: Yüksek Nitelikli Yöğun

Öğretim

Page 9: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP)

Bireyselleştirilmiş eğitim programı (BEP) - öğrencilerin öğretim programını özetleyen yazılı bir belgedir ve özel eğitim hizmetleri için uygunluğuna karar verilen her öğrenci için zorunludur.

Page 10: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Bilimsel Dayanaklı Uygulamalar - BDU

Bilimsel dayanaklı uygulamalar - bu varsayıma göre eğitim: "eğitim programlarına uygun, güvenilir/geçerli bilgi elde etmek için titiz, sistematik ve nesnel yöntemlerin uygulanması" içermelidir. Bu ndenle, uygun eğitim programları, belirli uygulamaların öğrencilere kullanımına ilişkin deneysel değerlendirmelere dayandırılmalıdır.

Page 11: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Geçişler ve Geçiş Planlaması

Geçişler ve geçiş planlaması - öğrenciler bir dizi önemli geçişle karşılaşmaktadırlar: erken müdahaleden, erken çocukluk programlarına, okul öncesinden ana sınıfına, ilköğretimden ortaöğretime ve sonrasında ortaöğretimden yükseköğretime ya da toplumsal ortamlarda bağımsız yaşamayı içeren okul sorasına geçiş.

Bu geçişlerin gerçekleşmesi için bir geçiş planlaması hazırlamak gerekmektedir.

Page 12: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Öğretmenlerle ve Ailelerle İş Birliği

Öğretmenler ve aileler işbirliği - başarılı ev-okul iş birliği ortaklıkları aşağıdaki özelikleri taşımalıdır:

– Bilgilerin, izlenimlerin ve kararların hızlı, dürüst ve açık olarak paylaşması

– Olumsuz olarak yargılanma korkusu olmadan iki yönlü bilgi paylaşılması

– Her iki tarafın uzmanlığına karşılıklı saygı duyulması ve öğrenmenin yeni alanlarına duyarlık gösterilmesi

– Amaçların, planlamanın ve karar verme sürecinin paylaşılması

Page 13: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

BÖLÜM 2

Etkili ve Farklılaştırılmış Öğretim

için Stratejiler

Page 14: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Etkili Öğretim Sunmak için Temel Kavramlar ve Model

Öğretmen etkililiği iki boyutlu işleve sahiptir: öğrencilerin öğrenmesi ve bu öğrenme ile ilgili öğretim davranışları (ör. zaman ve çaba).

Altı öğretim etkinliği:

– Bir önceki günün çalışmasını gözden geçirilmesi ya da kontrolü (gerekirse yeniden öğretme)

– Yeni içeriğin ya da becerilerin sunumu

– Rehberli öğrenci uygulaması

– Geri bildirim ve düzeltme

– Bağımsız öğrenci uygulaması

– Haftalık ve aylık gözden geçirmeler

Page 15: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Müfredat Geliştirme

Yetersizliği olan bireyler için öğretim programlarının ana bileşeni müfredattır. Öğretmenin etkililiğine ve verimliliğine bakılmaksızın, eğitimin değeri ile ilgili sorular, ne öğretildiğine odaklanmalıdır.

Müfredat türleri:

– Resmi müfredat

– Kullanılan müfredat

– Mevcut olmayan müfredat

Eğitim programları, farklı türde yetersizlikleri olan öğrenciler için tasarlandığında kapsamlı müfredatın önemi gözle görünmektedir, çünkü ana hedef öğrencilerin öğrenme çıktıları farklı gereksinimleri ile tutarlı geliştirmektir.

Page 16: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Etkili Öğretim UygulamalarıÖğretmen Yönlendirmeli Öğretim

Öğretim yönlendirmeli öğretimde - öğretmen öğretim sürecinde aktif rol oynamaktadır. Bu rol, ders ya da konu alanının amaçlarına bağlı olarak değişmektedir.

Doğrudan öğretimin yedi basamağı:

– Beceriyi öğrenme için öğrenciyi hazırlamak

– Beceri basamaklarını anlamak

– Beceriyi prova etmek

– Beceriye ilişkin performans engelinin üstünden gelme

– Becerinin gerçekleştirilebileceği diğer durumları belirleme

– Beceri performansını değerlendirme

Page 17: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

İş Birlikli Öğretim

İş birlikli ya da iş birliğine dayalı öğretim - sadece yetersizliği olan öğrenciler için değil aynı zamanda öğrenme güçlüğü yaşayan diğer öğrenciler için de geçerli bir destek hizmet sistemi sunar.

Doğru bir iş birlik öğretimin, beş ana unsur geçerli olduğunda ortaya çıktığını öne sürmüşlerdir:

– İş birlikli var olma

– İş birlikli planlama

– İş birlikli sunum

– İş birlikli uygulama

– İş birlikli problem çözme

Page 18: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Öğretim İçin Gruplanmave Yapı

Öğretim için gruplama - Planlama ve öğretim sürecinin tamamlayıcı önemli bir husus da öğrencilerin, öğretim için nasıl gruplandırılacaklarıdır.

Yapı kavramı - öğrenme sürecinde yararlanan öğretmen ve öğrenciler arasındaki etkileşimi tanımlamaktadır.

Page 19: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Öğrenci Yönlendirmeli Öğrenme

Öğrenci yönlendirmeli öğrenme - öğrenciler bağımsız öğrenciler olmalı, öğrenmeye ayıracakları süreyi en üst düzeye çıkarmak için kendi davranışlarının yönlendirebilmeli ya da uygun davranışlar sergileyebilmelidir.

Kendini düzenlemenin temel öğeleri:

– Kendini izleme

– Kendine yönerge verme

– Kendini değerlendirme

– Kendini pekiştirme

Page 20: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Probleme Dayalı Öğrenme

Probleme dayalı öğrenme - öğrencilerin gerçek bir problem ya da konunun araştırmacıları haline geldikleri etkinliklerden oluşur.

– Birinci etkinlik - öğrencilere derinlemesine araştıracakları birçok konu, sorun ve keşfetmeleri için farklı etkinlikler yoluyla rehberlik edilir.

– İkinci etkinlik- bir konu seçmek ve ilginç bir projeye içerik geliştirmek için başarılacak belirli hedefler ve amaçlar belirlemektir.

– Üçüncü etkinlik - bir yönetim planı geliştirmektir. Bu plan, zaman çizelgesi oluşturmayı, fikirleri başlatmayı ve sonlandırmayı içerir.

Page 21: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Akran - Aracılı Öğretim

Akran-aracılı öğretim - kullanmanın temel amacı, öğrenciler arasındaki iş birliğine dayalı etkileşimlerin bir işlevi olarak öğrenmeyi sağlamaktır.

Akran öğetimi - her zaman olmasa da genellikle, daha fazla beceri sahibi bir öğrencinin belirli bir davranış alanında ya da akademik alanda daha az yeterli bir öğrenci ile eşleştirilmesini içermektedir.

Başarılı bir öğretici akran yaklaşımı örneği, Akran Yardımlı Öğrenme Stratejileridir - AYÖS.

Page 22: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

İş Birlikli Öğrenme

İş birlikli öğrenme (İÖ) - akademik ve davranışsal becerilerin eşzamanlı olarak öğrenilmesinin yanı sıra, öğrencilerin desteğini sağlamada da kullanılabilir.

Bir İÖ dersini planlarken öğretmenlerin, dört unsuru göz önüne almaları gerekir:

– Olumlu karşılıklı bağımlılık

– Bireysel hesap verebilirlik

– İş birlikli beceriler ve

– Problem çözme süreci

Page 23: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Teknoloji

Teknoloji - yetersizliği olan kişiler için teknolojideki devrim, 1988 Yetersizliği Olan Bireyler İçin Teknoloji İle İlgili Yardım Yasası`nda önemli derecede destek almıştır.

Tabletlerin ve diğer mobil cihazların sınıf öğretimine katılması birçok öğretmenin dersleri tasarlama yöntemini değiştirmektedir.

Yardımcı teknoloji (YT) - "YT araçları, yetersizliği olan bireylerin işlevsel yeteneklerini arttırmak, sürdürmek ya da iyileştirmek için kullanılan, ticari olarak üretilmiş, uyarlanmış ya da isteğe göre değiştirilmiş olsun veya olmasın, herhangi bir araç, donanımı ya da sistemi kapsar."

Page 24: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Öğrenme için Evrensel Tasarım

Öğrenme için evrensel tasarım - "Erişim ve öğrenmeyi kolaylaştırmak için güçlü destekler içeren eğitsel müfredatın ve araç gereçlerin geliştirilmesi ve bunların geleneksel araç gereçler kullanan öğrencilerden daha geniş yelpazede öğrenciler için etkili hale getirilmesi" olarak tanımlamışlardır.

Page 25: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Farklılaştırılmış Öğretim

Farklılaştırılmış öğretim - aynı sınıfta farklı yeterlilikleri gösteren öğrenciler için öğretme ve öğrenme yaklaşımı sürecidir. Farklılaştırılmış öğretimin amacı, her bir öğrencinin gereksinimlerinin bulunduğu yerde karşılayarak ve öğrenme sürecine yardımda bulunarak öğrencilerin gelişimlerini ve bireysel başarılarını en üst düzeye çıkarmaktır.

Sınıf düzenlemelerde:

– Uyarlamalar

– Değişiklikler

Page 26: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Farklılaştırılmış Öğretim Temel Öğeleri

İçerik

Materyaller

Müdahale

Yönetim

Duygu

Ortam

Farklılaştırılmış Öğretim Modeli

Page 27: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

İçeriği Farklılaştırma

İçeriği farklılaştırma - alanında yapılan düzenlemeler; içeriğin miktarını azaltmayı, içeriği değiştirme ya da içeriğe eklemler yapmayı kapsamaktadır.

Özel gereksinimli olan birçok öğrenci için okullarda kullanılan müfredatta yer almayan belirli beceriler öğretmek çok önemli olabilir.

Page 28: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Materyali Farklılaştırma

Materyalı farklılaştırma - okul ortamlarında basılı materyallerin yanı sıra haritalar, küreler, modeller, fotoğraflar, videolar ve bilgisayar tabanlı resimler gibi basılı olmayan materyaller de kullanılır.

Metinsel materyaller - bilgi elde etmenin başlıca yolu olarak okumayı gerektiren herhangi bir materyal türüdür.

Grafik düzenleyiciler - müfredat içeriğini sunmak üzere görsel modeller sağlayan grafiksel materyaller - özel gereksinimi olan öğrencilerin içeriği öğrenmelerinde etkili bir yaklaşım olarak giderek geliştirilmektedir.

Page 29: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Müdahaleyi Farklılaştırma

Öğretim sunma düzenlemeleri - öğretmenin öğretimi sunma yöntemi öldukça önemlidir. Aşağıda ki düzenlemeler sınıflarda öğrenciler için yaralı olabirir:

– Yer

– Çok duyulu deneyimler

– Dersle ilişkin taktikler

Page 30: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Ürün ve Ödev Düzenlemeleri

Ürün ve ödev düzenlemeleri - temel husus, çeşitli iş ürünü seçeneklerini kullanılmasıdır. Seçeneklerle ilgili tercih sunmak istenebilir ve yaşam sorumluluğu almaya yapılan vurgu ile desteklenir.

Bir başka önemli nokta, özel gereksinimli olan öğrencilere verilen sınıf içi ve sınıf dışı ödevler, uyarlama gereksinimi ile ilgilidir.

Page 31: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Ödev Uyarlamaları

Ödev uyarlamaları - eğitimin başlıca öğesi ödevdir. Alanyazın, başarı sağlamada ve iyi çalışma alışkanlıklarını öğrenmede ödevin değerini destekler niteliktedir.

Ödev, yetersizliği olan öğrenciler ve onların aileleri için sorunlar oluştursa da bu konuda ki müdahale çabaları yararlı çıktılarla sonuçlanabilir.

Page 32: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Sınav ve Not Verme Uyarlamaları

Sınav uyarlamaları - kritik öneme sahip bir diğer alandır.

Not verme uyarlamaları - genel eğitim sınıftaki özel gereksinimi olan öğrenciler ile ilgili en çok tartışılan konulardan birisidir. Not verme, öğrenci değerlendirmesinin ve kayıt saklamanın gerekli bir şeklidir ve eğitim sisteminin tamamlayıcı bir parçasıdır.

Page 33: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Öğretimsel Olarak Anlamlı BEP`ler Tasarlama

BEP - hizmetler, yerleştirme, geçiş planlaması ve şu andaki diğer güvenceler için belirli planların taslağını oluşturan temel dokümandır.

BEP`ler birçok amaç için kullanılabilecek olmalarına rağmen, bu amaçlardan üçü diğer amaçların önüne geçmektedir.

1. BEP`ler öğretimsel yönlendirme sağlamalıdırlar

2. Değerlendirme için temel olarak BEP`in işlevidir

3. Geliştirilmiş iletişimdir

Page 34: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

BEP EkibiBEP`in Temel Öğeleri

BEP ekibi - öğrencinin anne- babası, özel eğitim öğretmeni, yerel eğitim bürosu temsilcisi (gerekli kaynakları üstlenecek yetkili bir kişi), değerlendirme sonuçlarını yorumlayabilecek bir kişi, eğer uygunsa öğrenci ve anne ve babalar ile okulun davet edeceği ve daha fazla bilgi alınabilecek diğer kişilerden oluşur.

BEP`in temel öğeleri - bireyselleştirilmiş eğitim programlarının uygun eğitimin sağlanması için rehber doküman olarak hizmet etmesi istenmektedir. BEP`ler değerlendirme ve öğretim arasına bütünleşik bir bağ olarak işlev görürler; BEP`in geliştirilmesi değerlendirme verilerinin toplanmasını takip eder.

Page 35: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

BEP`in Temel Öğretimsel Öğeleri

BEP`in temel öğretimsel öğeleri - Öğretimsel bakış açısından, BEP`in belirli öğeleri özellikle kayda değerdir.

Bu öğeler:

– Akademik başarıya ve işlevsel performansa ilişkin mevcut düzey

– Ölçülebilir yıllık hedefler

– Tamamlayıcı yardımcılar ve hizmetler

Page 36: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

BÖLÜM 3

Sınıf Yönetimi ve Davranışsal

Destek Stratejileri

Page 37: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Başarılı Okullar, Sınıflar ve Öğrencilerle İlişkin Okul Etmenler

Son 30 yıldır, araştırmalar okul ve çocuk odaklı diğer çevrelerin, çocukların öğrenmeleri ve gelişmeleri için olumlu bir toplum haline dönüştürülmesi desteklenmektedir.

Olumlu davranışsal destek mekanizmalarının başlıca unsurlarına odaklanmakla birlikte, Okul Çaplı Olumlu Davranışsal Destek (OÇODD) öneminin altını çizmektedir.

Söz konusu unsurlar;

1. işlevsel davranışsal değerlendirme (İDD)

2. olumlu davranışsal müdahale planlamasıdır (ODMP)

Page 38: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Okul Çaplı Olumlu Davranışsal Destek (OÇODD)

İşlevsel davranışsal değerlendirme (İDD) - belirli davranışlar ve davranış biçimleri hakkında bağamsal bir görüş sunmaktadır.

İşlevsel davranışsal değerlendirme teknolojisi - davranışsal değerlendirmedeki en kullanışlı teknolojik araç Liaupsin, Scott ve Nelson (2004-2006) tarafından geliştirilen etkileşimli öğretim modülüdür.

Davranış değiştirme planları - yetersizliği olan öğrencilerin normal okul ortamından uzaklaştırılmaları ile işlevsel davranışsal değerlendirme gereksinimine ilişkin oluşturulması ve okul ortamında problem davranış sergileyen öğrenciler için Davranış Değerlendirme Planı (DDP) geliştirilmesi gerekliliğinin belirlenmesi olmuştur.

Page 39: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Sınıf Düzenlemesine ve Yöntimine ilişkin Öğretmen Faktörü

Okul başarısına katkı sağlayan bir diğer etmen araştırmacılar öğretmeni göstermiştir.

Öğretmenin katkısı üç kısma dayanır:

1. Akademik öğretim ve etkili sınıf davranışı için sağlanması gereken sınıf yönetiminin ön koşul öğeleri ve sınıf düzenlemesi.

2. Sınıf içerisinde başarılı davranışı arttıracak başarı ilkeleri ile davranışsal destek stratejileri.

3. Olumlu Davranışsal Destek (ODD) sistemini destekleyen ve davranışları azaltan stratejilerden oluşmaktadır.

Page 40: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Fiziksel Çevreyi Yönetmek

Başarılı bir öğrenmenin ve öğretimin gerçekleşmesi için sınıf ortamı çok önemli bir etkendir, çevresel planlama konusu bütünleştirilmiş eğitim hareketleriyle birlikte yeni bir anlam kazanmıştır.

– Çevreyi düzenleme - geçmişten bu yana okul ortamının ne olması ve nasıl olması ilişkin köklü değişiklikler kaydedilmiştir.

Sınıf Düzenlemesi

Her sınıf öğretmeni, okul yönetmelikleri ve fiziksel kısaltmalar kapsamında çalışmaktadır. Buna rağmen, öğretmen, küçük ve büyük grup öğretimi, bireysel çalışma ve öğrencilerin ilgi duydukları bağımsız etkinliklere katlanabilmeleri için boş bir alan sağlamalıdır.

– Çalışma kareleri

– İlgi köşeleri

Page 41: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Başarılı Davranış Yönetiminin Ön Koşulları

Sınıf Uygulamaları - olumlu davranışsal destek sistemleri girişimleriyle uyumlu olarak

okul kültürünün ya da ikliminin olumlu öğrenme ortamına

büyük bir etkisi vardır.

Grup Yönetimi - sınıf yönetimine katkı sağlayan

araştırmalardan biri.

Öğretim İçin Gruplama - düzenleme açısından önemli

noktalarından birisidir.

Ders Planlama - öğretmenlerin, neyin, nasıl öğreteceklerini

planlamaları anlamına gelir.

Page 42: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Olumlu Davranışsal Destek Stratejileri

Başarılı bir öğretimde ana unsur, uygun sınıf davranışı gelişimini desteklerken öğrencilerin motivasyonunu arttıran eğitsel stratejileri uygulama yeteneğidir.

Davranış değişikliği gerçekleştirmek üzere sarf edilen müdahale çabalarının çoğu, uygun ve istendik davranışları artırmaya yöneliktir. Özel gereksinimli olan öğrenciler ise amaç daha çok akademik, sosyal ve günlük yaşam becerilerinin uyarlanmasıyla ilgilidir.

Uygun davranışları artırmak üzere kullanılabilecek eğitsel açıdan en makul yöntem olumlu pekiştirmedir.

Page 43: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Olumlu Pekiştirme İlkeleri

Olumlu pekiştirme - uygun davranıştan sonra istenilen sonucu elde etmeyi ifade etmektedir, istenilen davranışı artıran hoşa giden çevresel olaylardır.

Pekiştirecler üç temel şekilde kullanılabilir:

1. Artırılmak istenen hedef davranışların sergilenmesinin ardından pekiştirecin sunulmasıdır.

2. Azaltılmak istenen bir davranışla uyuşmayan başka bir davranışı pekiştirmektir.

3. Öğretmenlerin bir davranışın ödüllendirileceğini göstermek için bir akranı olumlu pekiştirmesidir.

Page 44: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Nesne Pekiştireçleri

Nesne pekiştireçleri - bir öğretim programına etkilenmesi, eşleştirildikleri sosyal pekiştireçlerin değerini artırır. Pek çok öğrenci için nesne pekiştireçleri, pekiştireç hiyerarşisinin güçlü bir bileşeni olabilir.

– Etkinlik pekiştireçleri - pekiştireç olarak kullanılacak etkinlik, öğrencinin uygun davranışından dolayı katılmaya hak kazandığı bir olay olmalıdır.

– Pekiştirme tarifeleri - belirli bir davranış sonrası sunulacak olan pekiştireç seçildikten sonra düşünülmesi gereken önemli bir noktadır. Pekiştireç tarifeleri genellikle sürekli ya da aralıklı olarak tanımlanabilir.

– Aşamalı değişim süreci - olumlu pekiştirmenin temel prensipler davranış değişikliği olarak tanımlanan öğrenmenin, basit olarak doğru pekiştireçi seçme ve tarifesini etkili olarak uygulama durumu olduğuna ilişkin yanlış bir resim çizebilir.

Page 45: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Olumlu Pekiştirme Programları

– Premack İlkesi - birbirini takip eden sonuçlara uğraşırken kullanılan bir ilkedir.

– İzlerlik Sözleşmesi - yazılı ya da sözlü olabilir, öğrencinin tamamlamayı kabul ettiği ödev ve sonrasında öğretmenin sağlayacağı sonuçları içerir.

– Grup İzlerliği - akran temelli uygulamaları temsil eder ve bağımsız izlerlik, bağımlı izlerlik ve birbirine bağılı izlerlikleri içerir.

– Sembol Pekiştirme - genellikle bir sembol sistemi gerçek pekiştireçleri temsil eden, maddi ödüllerin kullanımına benzer nesnelere dayanır.

Page 46: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Başarıya İlk Adım Programı

20 yıllık bir süre içinde Hill Walker ve arkadaşları tarafından geliştirilen bu program günümüzde küçük çocuklar için en kapsamlı davranış değiştirme planlarından biridir.

Program, davranışsal müdahale kullanımını temsil eden üç bileşenden oluşur:

1. danışman dayalı müdahale

2. öğretmene dayalı müdahale ve

3. anne-baba katılımı/pekiştirmeleri

Page 47: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Davranış Azaltma Teknikleri

Başarılı bir öğretim, problem davranışları başarılı bir biçimde çözebilmeyi gerektirir.

Aşağıda ki liste, seçilmiş stratejileri en az kısıtlayıcı olandan en çok kısıtlayıcı olana doğru sırayla sunmaktadır:

1. Doğal ve mantıklı sonuçlar

2. Ayrımlı pekiştirme

3. Sönme

4. Olumlu pekiştireçten uzaklaştırma-mola

5. Tepkinin bedeli

Page 48: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Ergenler İçin Davranışsal Stratejiler

– Ekstra ilgi - ergenler ile kullanılmak üzere, en az düzeyde öğretmen müdahalesi gerektiren pekiştireçler aranmalıdır; bu nokta özellikle tepkinin bedeli gibi çatışmacı sonuçlara neden olabilecek uygulamalar için özellikle önemlidir.

– Kendini yönetme - kendini yönetmeninin de dahil olduğu kendini düzenleme stratejileri, ilk başta öğretmen tarafından öğretilen, sonrasındaysa öğrenci tarafından bağımsız olarak uygulanan yöntemler olarak tanımlanabilir.

Page 49: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Sınıf Yönetimi ve Davranışsal Destekle İlişkili Öğrenci Faktörleri

Sınıfta ki farklılık üzerinde durulduğunda, öncelikle anahtar kavramlar tanımlanmalıdır. Barrera, Corso ve Macpherson`a (2003) göre kültürel farklılık, "insanların kültürel altyapılarına atfedilen davranış, değer, dil ve diğer farklılıklar" olarak tanımlanabilir.

Farklı kültürel özelliğe sahip öğrencilerle yaşanan zorlukları tanımada ve dikkat etmede üç yarar belirlenmiştir:

1. değişmekte olan demografik değişkenlere cevap vermek üzere profesyonel sorumluluk altındadırlar,

2. bir öğrencinin gelişimsel, sosyal ve akademik gelişimini desteklemenin profesyonel sorumluluğudur,

3. uygun ve hassas bir müfredat hazırlamanın profesyonel sorumluğu.

Page 50: Presentation - Montesseri Eğitimin Özel Eğitimde Kullanımı

Özel Gereksinimli Olan Öğrenciler için Öğretim Stratejileri -

Strategies for Teaching Learners with Special Needs

Edward A. POLLOWAY, Loretta SERNA, James

R. PATTON, Jenevie W. BAİLEY

Çeviri Editörü Doç. Dr. Şerife YÜCESOY ÖZKAN