Mjedisi Natyror

• Te kuptojme se mjedisi natyror ose natyra eshte kushti bazeper jetesen,mireqenien,shendetin dhe jeten kulturore tenjeriut dhe se ajo eshte e pasur me resurse (burime) teshumta.

• Te dallojme resurset natyrore te perteritshme e jo teperteritshme dhe te kuptojme rolin qe luajne ato.

• Te shpjegojme pasojat qe lindin nga shfrytezimi pa kriter I resurseve natyrore te perteritshme e jo te perteritshme .

• Te shpjegojme pasojat qe lindinper shendetin e njeriut ne boten organike nga ndotja e ajrit,ujit dhe tokave.

• Te analizojme demet qe shkaktohen si pasoje e urbanizimitdhe zhvillimit te industrise e transportit.

• Te kuptojme se natyra dhe resurset e saj duhen respektuar e mbrojtur nga ndotja dhe shkaterrimi.

• Te edukohemi per t’u bere aktiviste ne mbrojtjen e natyres.

Resurse te cilat jane nen toke

si shkembinjte,mineralet e ndryshme

si dhe ujerat nentokesore.

Resurse te cilat i shohim ne

siperfaqen e tokes ….

ne pyll, ne liqen, ne livadhe,ne bime

e kafshe

• Jane te gjitha resurset qe ndodhen ne koren tokesore,ku bejne

pjese mineralet ne gjendje te ngurte,te lenget,te gazte.quhen te

pariperteritshme pasi po te shfrytezohen e perdoren,mbarojne dhe

nuk mund te riperterihen.

Lende djegese Resurse metalike Resurse jometalike

Qymyrguri

Qymyri linjit

Torfa

Lende bituminoze(gazi

natyror ,nafta,sera)

Urani

Minerali I hekurit

(limoniti,hemati,sideriti)

metale qe perdoren per celiket

special (nikeli,volframi)

minerale joferore

(baker,zink,plumb,zhiva)

minerale te rralla

(ari,argjendi,platini)

Resurse kimike

(kripa e gjelles,fosforitet, squfuri)

Resurse shkembore

(graniti,bazalti,mermeri,

ranoret,argjila)

Gure te rralle

(diamantet,rubini,topazi,opali)

Diamanti

• Resurset e pariperteritshme kane gjetur perdorim shume temadh ne jeten ekonomike te njeriut.eshte zhvilluarmetalurgjia qe perdor kryesisht mineralin e ehkurit,kobaltit,kromit

• Metalurgjia me ngjyra qe perdor mineralin e bakrit, plumbit, zinkut, kallajit.

• Ne industrine e materialeve te ndertimit jane bazaltet, gabrot, gelqeroret, dolomitet.

• Ne industrine e materialeve te ndertimit dhe ne qeramikeperdoren argjilat, kaolini.

• Per prodhimin e energjise elektrike, per ngrohje, ne industrine kimike perdoren nafta dhe qymyrguri.

• Ne lendet energjitike ben pjese dhe uraniumi I cili perdoretne centralet berthamore per prodhimin e energjise e elektrike.

• Ne keto resurse bejne pjese ajri, uji, tokat, bimesia,

energjia e ere, e ujit, gjeotermike, diellore, e baticave.

Resurset e riperteritshme kane aftesi te

rigjenerohen.kur ndoten shume nga veprimtaria e

njeriut, atehere e humbasin aftesine rigjeneruese,ndaj

njeriu duhet te nderhyje deri ne ate shkalle qe te mos

demtoje rigjenerimin e tyre.per kete arsye ato duhet te

ruhen nga ndotjet.

Së bashku me shiun dhe borën, rrezet e diellit bëjnë që bimët të rriten. Lënda organike qëpërbën ato bimë njihet si biomasa. Biomasa mund të përdoret për ngrohje, për të prodhuarenergji elektrike, karburante për transport ose kimikale. Përdorimi i biomasës për cilindo ngakëto qëllime quhet energji e biomasës.

cikli i rrezatimit të diellit –fotosinteza -rritja e bimëve –thithja e CO2–lirimi i O2.djegia e drunjëve –ngrohjadisa bimë -alkoolidekompozimi/shpërbërja –metani/gazi nëntokësor/karburant për ngrohje.

Energjia e valëve të oqeanit vjen nga tërheqja e gravitacionittë hënës

dhe diellit ndaj tokës.

Oqeani absorbon energjinë dielore, nga energjia e akumuluar mund

të përfitohet energji termike dhe energji mekanike nga baticat dhe

valët.

Energjia e valëve