[Sách] Trải nghiệm và khát vọng cuộc sống 1

Traãi nghiïåm&

GIFT FROM THE SEA, 50th Anniversary Editionby Anne Morrow Lindbergh

Copyright © 1955, 1975 by Anne Morrow Lindbergh,and renewed 1983 by Anne Morrow Lindbergh.

Copyright renewed © 2003 by Jon Lindbergh, Land M. Lindbergh, Scott Morrow Lindbergh, and Reeve Lindbergh.

Originally published in 2005 by Pantheon Books, a division ofRandom House, Inc., USA.

Vietnamese Language Copyright © 2008 by First News - Tri Viet.This translation published under arrangement with Pantheon Books,

a division of Random House, Inc., U.S.A.All rights reserved.

GIFT FROM THE SEA - TRAÃI NGHIÏÅM & KHAÁT VOÅNG CUÖÅC SÖËNG

Cöng ty First News - Trñ Viïåt giûä baãn quyïìn xuêët baãn vaâ phaáthaânh êën baãn tiïëng Viïåt trïn toaân thïë giúái theo húåp àöìngchuyïín giao baãn quyïìn vúái Pantheon Books, Hoa Kyâ.

Bêët cûá sûå sao cheáp naâo khöng àûúåc sûå àöìng yá cuãa FirstNews vaâ Pantheon Books àïìu laâ bêët húåp phaáp vaâ viphaåm Luêåt Xuêët baãn Viïåt Nam, Luêåt Baãn quyïìn Quöëc tïëvaâ Cöng ûúác Baão höå Baãn quyïìn Súã hûäu Trñ tuïå Berne.

CÖNG TY VÙN HOÁA SAÁNG TAÅO TRÑ VIÏÅT - FIRST NEWS

11HNguyïîn Thõ Minh Khai, Quêån 1, TP. Höì Chñ MinhTel: (84.8) 8227979 - 8227980 - 8233859 - 8233860Fax: (84.8) 8224560; Email: [email protected]

Website: www.firstnews.com.vn

Biïn dõch:

HUÏÅ GIANG – NGOÅC KHANH

AN BÒNH – NGOÅC HÊN

First News

NHAÂ XUÊËT BAÃN VÙN HOÁA SAÂI GOÂN

Traãi nghiïåm&

LÚÂI GIÚÁI THIÏÅU

(Nhên kyã niïåm 50 nùm xuêët baãn taác phêím naây)

Vêåy laâ “Traãi nghiïåm & khaát voång cuöåcsöëng” àaä bûúác vaâo tuöíi 50. Khi múái laâ möåt cö beá

10 tuöíi, töi àaä cêìm êën baãn àêìu tiïn cuöën saách

cuãa meå. Vaâ bêy giúâ, khi cêìm êën baãn múái nhêët

trïn tay, töi àaä laâ möåt phuå nûä 60 tuöíi. Töi àaä

àoåc “Traãi nghiïåm & khaát voång cuöåc söëng”suöët thúâi gian àoá vaâ chûa bao giúâ caãm thêëy cuöën

saách meå töi viïët vaâo nùm 1955 laåi laåc hêåu àöëi

vúái nhûäng vêën àïì ngaây nay.

Duâ àoåc bêët cûá doâng naâo, trang naâo trong

“Traãi nghiïåm & khaát voång cuöåc söëng”, ngûúâi

ta vêîn thêëy mònh coá thïí thúã nheå nhaâng hún vaâ

söëng thoaãi maái hún. Duâ àoåc toaân böå hay chó vaâi

doâng trong saách, baån cuäng coá thïí caãm thêëy bònh

an vaâ tûå do söëng theo möåt caách khaác.

5

6

Ngön ngûä vaâ gioång àiïåu cuãa cuöën saách luön

laâm töi liïn tûúãng àïën nhûäng chuyïín àöång bònh

thûúâng maâ vônh hùçng cuãa biïín caã. Töi khöng

biïët meå àaä cöë yá choån gioång vùn àoá hay noá àïën

möåt caách tûå nhiïn vúái baâ trong thúâi gian baâ söëng

úã biïín àïí viïët. Chó biïët laâ sau khi àoåc vaâi trang

àêìu tiïn cuãa cuöën saách, töi àaä caãm thêëy coá thïí

thû giaän trong nhõp àiïåu cuãa biïín, caãm thêëy

mònh àang miïn man trong nhûäng àúåt soáng

bïình böìng. Caãm giaác àûúåc döî daânh vaâ trêën an

bao boåc lêëy töi.

Khöng chó àem laåi êm hûúãng dõu daâng cuãa

cuöåc söëng hay caãm giaác bònh an tûâ nhûäng tiïëng

noái bïn trong, “Traãi nghiïåm & khaát voång cuöåcsöëng” coân êín chûáa möåt sûác maånh phi thûúâng.

Töi thêåt bêët ngúâ khi phaát hiïån ra sûác maånh àoá,

coá leä vò töi luön nghô meå gùæn liïìn vúái sûå dõu

daâng, caã trong tònh yïu thûúng vaâ trong daáng

veã mong manh, nhaåy caãm cuãa baâ.

Tuy nhiïn, úã goác àöå khaác, meå töi cuäng laâ möåt

ngûúâi thêåt àùåc biïåt. Baâ laâ ngûúâi phuå nûä àêìu tiïn

úã Myä coá bùçng laái taâu lûúån haång ûu nùm 1930.

Baâ cuäng laâ ngûúâi phuå nûä àêìu tiïn nhêån Huy

chûúng Hubbard cuãa Höåi àõa lyá quöëc gia vaâo nùm

1934. Nùm 1938, baâ nhêån àûúåc giaãi thûúãng Taác

phêím hay nhêët trong nùm (National Book

Award) cho taác phêím “Listen! The wind”, möåt

cuöën tiïíu thuyïët vïì nhûäng chuyïën phiïu lûu. Vaâ

àiïìu cuöëi cuâng: baâ luön laâ taác giaã coá saách baán

chaåy nhêët trong suöët sûå nghiïåp cuãa mònh.

Töi nhúá nùm 65 tuöíi, meå vêîn cuâng töi ài

trûúåt tuyïët úã Vermont. Nùm 70 tuöíi, baâ laâm möåt

chuyïën haânh trònh ài böå suöët nhûäng con àûúâng

daâi dûúái nhûäng ngoån nuái úã Thuåy Sô. Nùm nùm

sau, khi àaä 75 tuöíi, baâ ài böå xuöëng miïång nuái

lûãa Haleakala úã Maui, Hawaii àïí traãi qua möåt

àïm trong loâng nuái cuâng con chaáu vaâ baån beâ.

Töi vêîn nhúá meå àaä tûâng àûáng caånh töi trong

àöi giaây leo nuái, nhòn lïn bêìu trúâi àïm àêìy sao

àïí daåy cho töi tïn vaâ võ trñ cuãa caác choâm sao -

möåt trong nhûäng kiïën thûác baâ àaä hoåc àïí xaác

àõnh àûúâng bay trong àïm khi tham gia khoáa

huêën luyïån bay gêìn 50 nùm vïì trûúác.

Àiïìu tuyïåt vúâi nhêët maâ “Traãi nghiïåm &khaát voång cuöåc söëng” àem laåi cho ngûúâi àoåc laâ

tûå do, möåt sûå tûå do tuyïåt diïåu. Töi nghô rêët khoá

àïí nhêån ra hay miïu taã caãm giaác tûå do naây,

nhûng chñnh noá laâ lyá do laâm cuöën saách luön

àûúåc yïu mïën trong suöët 50 nùm qua. Sûå tûå do

7

naây xuêët hiïån khi chuáng ta can àaãm múã loâng vúái

cuöåc söëng, nhû meå töi àaä laâm, bêët kïí nhûäng gò

maâ cuöåc söëng àem laåi cho chuáng ta: niïìm vui,

nöîi buöìn, thaânh cöng, thêët baåi, àau àúán, haånh

phuác, kïí caã nhûäng àiïìu nhêët thúâi hay nhûäng thûá

khöng bao giúâ thay àöíi.

Bùçng caách dûåa vaâo nhûäng kinh nghiïåm cuãa

baãn thên, cöë gùæng giûä vûäng niïìm tin vaâ söëng

hïët mònh vúái hiïån taåi duâ bêët cûá chuyïån gò xaãy

ra, meå töi àaä tòm àûúåc tûå do cho chñnh mònh

trong suöët cuöåc àúâi cuãa baâ. Têët caã chuáng ta cuäng

àïìu coá thïí nhû thïë. Vúái “Traãi nghiïåm & khaátvoång cuöåc söëng”, meå töi àaä tòm ra möåt caách

söëng múái, cho chñnh baâ vaâ cho nhûäng ngûúâi

chung quanh.

“Traãi nghiïåm & khaát voång cuöåc söëng”àûúåc taái baãn nhiïìu lêìn trong suöët 50 nùm, nghôa

laâ ngaây caâng coá thïm nhiïìu baån àoåc coá cú höåi

chaåm àïën tûå do vaâ niïìm vui giöëng nhû meå töi.

Vaâ töi haånh phuác vò àiïìu àoá.

Thaáng 3/ 2005

- Reeve Lindbergh

8

LÚÂI MÚÃ ÀÊÌU

Töi bùæt àêìu viïët nhûäng trang saách naây chó àïídaânh tùång cho chñnh mònh, àïí suy ngêîm vïì caáchsöëng, vïì sûå cên bùçng trong cuöåc söëng, trong sûånghiïåp cuäng nhû trong möëi quan hïå vúái moåi ngûúâixung quanh. Vúái cêy buát nhoã trong tay, töi bùæt àêìuviïët thêåt tûå nhiïn, thoaãi maái. Khi nhûäng yá nghôàêìu tiïn trong têm tûúãng thaânh hònh trïn mùåtgiêëy, töi coá caãm giaác nhûäng traãi nghiïåm cuãa mònhcoá àöi phêìn khaác biïåt so vúái ngûúâi khaác (coá phaãitêët caã chuáng ta àïìu aão tûúãng nhû vêåy khöng nhó?).Cuöåc söëng cuãa töi coá luác àûúåc tûå do bay böíng húnmoåi ngûúâi, nhûng cuäng coá khi laåi bõ giam haämtrong voâng tuâ tuáng raâng buöåc.

9

Thïm nûäa, töi cho rùçng chùèng phaãi têët caã phuånûä trïn thïë gian naây àïìu muöën kiïëm tòm chomònh möåt cuöåc söëng múái meã nhiïìu dû võ, hay ûúácvoång tòm àûúåc möåt chöën bònh yïn naâo àoá àïí coáthïí suy tû trêìm mùåc. Nhiïìu phuå nûä caãm thêëy haâiloâng vúái cuöåc söëng hiïån taåi cuãa mònh. Dûúái caáinhòn cuãa möåt ngûúâi àûáng ngoaâi quan saát, töi thaánphuåc vaâ ngaåc nhiïn khi thêëy hoå xoay xúã lêìn höìicuöåc söëng cuãa mònh. Hoå laâm töët hún töi rêët nhiïìu.Vúái möåt chuát ghen tõ xen lêîn khêm phuåc vaângûúäng möå, töi lùång leä quan saát sûå hoaân haão coá veãnhû rêët mong manh àoá trong chuöîi ngaây àïìu àùånyïn aã cuãa hoå. Coá leä hoå chùèng gùåp phaãi bêët kyâ möåtsûå vûúáng vñu naâo caã, hoùåc cuäng coá thïí hoå àaä tòmàûúåc möåt giaãi phaáp naâo àoá.

Nhûng khi tiïëp tuåc nhûäng trang viïët cuãa mònhcuäng nhû qua nhûäng cêu chuyïån vïì nhûäng ngûúâiphuå nûä úã nhiïìu àöå tuöíi khaác nhau, vúái nhûäng maãnhàúâi, nhûäng traãi nghiïåm khöng giöëng nhau – àoá laânhûäng ngûúâi phaãi tûå bûún chaãi àïí nuöi söëng baãnthên, nhûäng ngûúâi chó quêín quanh vúái cöng viïåcnöåi trúå, laâm vúå, laâm meå vaâ caã nhûäng ngûúâi coá cuöåcsöëng an nhaân hún – töi múái nhêån ra rùçng quanàiïím cuãa mònh khöng coá gò laå thûúâng caã. Trongnhûäng hoaân caãnh khaác nhau, bùçng nhûäng hònh

10

thûác khöng giöëng nhau, töi nhêån ra rùçng nhiïìuphuå nûä, caã caánh nam giúái cuäng vêåy, àïìu àang vêåtlöån vúái nhûäng cêu hoãi nhû töi. Hoå khao khaát àûúåctranh luêån àïí tòm ra lúâi giaãi àaáp khaã dô nhêët. Ngaycaã nhûäng con ngûúâi maâ cuöåc söëng cuãa hoå dûúângnhû thêåt yïn bònh, phùèng lùång, àûúåc êín giêëu àùçngsau veã ngoaâi haånh phuác – thò cuäng nhû töi – hoå àïìumuöën cuöåc söëng cuãa mònh thïm nhõp nhaâng vúáinhûäng khoaãng lùång saáng taåo hún, vúái sûå àiïìu chónhhaâi hoâa hún cho nhu cêìu caá nhên vaâ caã nhûäng möëiquan hïå múái meã seä coân tiïëp diïîn.

Thïë röìi dêìn dêìn, nhûäng trang viïët naây baogöìm caã nhûäng tranh luêån, nhûäng têm sûå thêìm kñncuãa nhiïìu ngûúâi, vaâ noá khöng coân laâ cêu chuyïåncuãa riïng töi nûäa búãi töi seä gûãi tùång laåi cho nhûängngûúâi àaä tûâng trùn trúã nhûäng suy nghô nhû töi.Nhû thïë, vúái tònh caãm nöìng hêåu vaâ möëi giao tònhàöëi vúái nhûäng ngûúâi cuâng chung chñ hûúáng, töi gûãitùång laåi moán quaâ cuãa mònh vaâo loâng biïín khúi...

- Anne Morrow Lindbergh

11

1

BÚÂ BIÏÍN

B úâ biïín khöng phaãi laâ núi lyá tûúãng àïílaâm viïåc, hoåc têåp, viïët laách hay trùn trúã nhûängsuy nghô coân vûúáng bêån. Leä ra töi phaãi hiïíu roäàiïìu naây tûâ nhiïìu nùm trûúác. Àêy khöng phaãilaâ núi àïí lyá trñ lïn tiïëng hay trñ tuïå tröí taâi búãikhöng gian núi àêy thêåt dõu daâng, thêåt nheånhaâng vaâ cuäng rêët àöîi ïm àïìm. Thïë maâ vêîn coámöåt ngûúâi khöng hiïíu àiïìu naây. Loâng ngêåptraân hy voång, cö mang theo chiïëc tuái àaä ngaãmaâu chûáa àêìy saách vúã, nhûäng bûác thû àaä lêuchûa höìi êm, nhûäng cêy buát chò múái chuöët vaâcaã möåt baãn danh saách àêìy nhûäng dûå àõnh töëtàeåp. Thïë nhûng quyïín saách êëy vêîn chûa àûúåcgiúã trang naâo, cêy buát chò thò gaäy mêët ngoâi,coân têåp giêëy vêîn trùæng tinh khöng möåt tyâ vïëtnhû bêìu trúâi trong xanh, tinh khöi khöng coálêëy möåt gúån mêy. Chùèng àoåc, chùèng viïët laách,thêåm chñ cuäng chùèng nghô suy – ñt nhêët thò àêycuäng khöng phaãi laâ luác àïí laâm nhûäng viïåc àoá.

TRAÃI NGHIÏÅM & KHAÁT VOÅNG CUÖÅC SÖËNG

14

Ban àêìu, cú thïí mïåt moãi êëy hoaân toaân biïíutònh. Nhû àang úã trïn boong taâu löång gioá, cöhúâ hûäng buöng mònh xuöëng chiïëc ghïë xïëp.Cûúäng laåi lyá trñ, cûúäng laåi têët caã quyïët têm cuãamònh, cö trúã vïì vúái giai àiïåu ban sú cuãa soángbiïín. Soáng cuöån àïën têån búâ, gioá len mònh quanhûäng rùång thöng, nhûäng con diïåc vöî caánhchao liïång chaåm vaâo àuån caát vaâng mõn. Têët caãlaâm múâ ài nhõp söëng cuöìng nhiïåt úã chöën thõthaânh, nhûäng thúâi gian biïíu gêëp gaáp hay lõchtrònh laâm viïåc quay cuöìng. Nhû àùæm chòmtrong cún mï, cú thïí cö àûúåc thaã loãng vaâ têmhöìn hoaân toaân thû giaän. Vaâ röìi cö cuäng seägiöëng nhû nhûäng thûåc thïí núi àêy – cuäng seä bõbiïín caã cuöën ài, cuäng seä trêìn truåi, mïnh möng,nhû búâ biïín, vúái nhûäng àûúâng neát nguïåchngoaåc ngaây höm qua àaä bõ nhûäng àúåt soángcuãa ngaây höm nay xoáa nhoâa.

Thïë nhûng sau hai tuêìn lûu laåi búâ biïín,vaâo möåt buöíi saáng noå, lyá trñ trong cö chúåt thûácgiêëc àïí trúã laåi vúái àúâi thûúâng – nhûng khöngphaãi trong khöng khñ nhöån nhõp cuãa chöën thõthaânh maâ laâ trong nhûäng traãi nghiïåm vúái àaåidûúng bao la. Lyá trñ êëy bùæt àêìu cuöìn cuöån,chöìm lïn nhû muöën nuöët lêëy nhûäng con soáng

BÚÂ BIÏÍN

15

nhoã hiïìn hoâa, lûäng thûäng ngoaâi kia. Cö seächùèng bao giúâ biïët nhûäng baáu vêåt àûúåc nhûängcon soáng vö tònh cuöën lïn búâ caát mïìm maåinhû têm höìn tinh khöi êëy laâ gò. Coá thïí laâ möåthoân soãi troân xoe hoaân haão hay möåt voã soâ quyáhiïëm naâo àoá tûâ loâng àaåi dûúng, nhûng cuängcoá thïí laâ möåt chuá öëc vùån, möåt naâng öëc trùnghay thêåm chñ laâ loaâi mûåc phuã.

Nhûäng thûá êëy khöng phaãi àïí con ngûúâi tatòm kiïëm, vaâ chuáng cuäng chùèng phaãi laâ thûácuãa caãi do àaâo búái maâ coá àûúåc. Khöng, àûângcoá suåc saåo dûúái àaáy biïín vaâo luác naây. Àiïìu àoáseä ài ngûúåc laåi muåc àñch cuãa cö mêët thöi. Biïíncaã seä chùèng bao giúâ ban tùång cho nhûäng ainoáng loâng, tham lam hay thiïëu kiïn nhêîn.Àaâo xúái tòm kiïëm kho baáu chùèng nhûäng chothêëy sûå nön noáng, haám lúåi, maâ coân thïí hiïån sûåthiïëu niïìm tin. Kiïn nhêîn, kiïn nhêîn vaâ haäykiïn nhêîn! Àoá laâ thöng àiïåp maâ àaåi dûúngbao la kia muöën mang àïën cho têët caã chuáng ta.Haäy kiïn nhêîn vaâ tin tûúãng. Haäy cûá nùçm nhûthïë, mïnh möng, tûå nguyïån nhû búâ biïín kia,àïí àoán chúâ moán quaâ tûâ biïín.


16

2

CHIÏËC VOÃÖËC XOÙÆN


18

V oã öëc trïn tay töi tröëng röîng. Trûúác àêynoá àaä tûâng laâ núi truá nguå cuãa möåt chuá öëc, möåtthûåc thïí tûúng tûå loaâi öëc sïn. Sau khi keã cû truáthûá nhêët naây vïì coäi vônh hùçng, chiïëc voã öëc trúãthaânh chöën traánh nùæng che mûa taåm thúâi cuãamöåt chuá öëc mûúån höìn, vaâ giúâ thò chuá öëc mûúånhöìn cuäng àaä boã ài, àïí laåi nhûäng raänh ngoùçnngoeâo nhû nhûäng dêy leo moãng manh taåohònh trïn caát. Chuá dûát aáo ra ài, àïí laåi cho töichiïëc voã öëc naây, chiïëc voã öëc tûâng laâ núi chúãche cho chuá. Töi mên mï tùång phêím êëy trïntay, ngùæm nhòn caánh cûãa múã röång vaâo chöëntruá chên cuãa chuá, núi chuá vêîn thûúâng xuyïnra vaâo. Liïåu coá phaãi núi àêy àaä trúã thaânh gaánhnùång àöëi vúái chuá? Taåi sao chuá phaãi rúâi boã chöënnaây? Phaãi chùng chuá àang nuöi niïìm hy voångvïì möåt ngöi nhaâ thoaãi maái hún, möåt núi truá êínàeåp àeä hún?

Chiïëc voã öëc tuy beá tñ teo, àún giaãn, nhûngxinh xùæn vaâ coân saáng àeåp long lanh. Noá beáxñu, chó bùçng ngoán tay caái cuãa töi nhûng cêëutruác thò hoaân haão àïën tûâng chi tiïët. Hònh daángcuãa noá cuöån phöìng oáng aã nhû nhûäng quaã lï, úã

giûäa cuöån thaânh möåt àûúâng xoùæn, myä miïìucho àïën àónh nhoån. Chiïëc voã öëc khoaác lïnmònh möåt maâu vaâng àuåc múâ àaä àûúåc võ mùåncuãa nûúác biïín göåi rûãa. Möîi voâng xoùæn, möîinïëp u, möîi àûúâng vên ngang doåc trïn vêåt thïíhònh voã trûáng vêîn hiïín hiïån roä raâng nhû caáingaây taåo hoáa àaä sinh ra noá. Töi thñch thuá quansaát tûâng àûúâng voâng quanh – chñnh laâ caái cêìuthang xoùæn öëc tin hin, núi chuã nhên cuãa noávêîn ài ài vïì vïì.

Bêët giaác, töi nhúá àïën caái voã öëc cuãa mònh.Caái voã öëc cuãa töi chùèng giöëng nhû vêåy. Noá rêëtbûâa böån vúái àuã moåi thûá trïn àúâi, rïu phongvúái nhûäng con haâu baám u baám cuåc. Hònh daångcuãa noá thêåt khoá nhêån ra. Nhûng chùæc chùæn laânoá àaä tûâng mang möåt hònh haâi. Hònh daáng cuãanoá vêîn coân in àêåm trong têm trñ töi. Cuöåcsöëng cuãa töi, noá coá hònh haâi nhû thïë naâo nhó?

Cuöåc söëng cuãa töi khúãi nguöìn tûâ chñnh giaàònh mònh. Töi coá möåt maái nhaâ ïm êëm úã vuângngoaåi ö New York, haånh phuác traân trïì vúái möåtngûúâi chöìng vaâ nùm àûáa con. Cöng viïåc viïëtlaách vûâa laâ nghïì cuäng vûâa laâ caái nghiïåp maâ töitheo àuöíi. Tuy nhiïn, hònh haâi cuöåc söëng cuãa

CHIÏËC VOÃ ÖËC XOÙÆN

19

töi coân àûúåc xaác àõnh búãi nhiïìu thûá khaác nûäa.Chñnh göëc gaác cöåi nguöìn cuãa töi, chñnh nïìngiaáo duåc maâ töi thu nhêån àûúåc, chñnh lûúngtêm, traái tim cuãa töi cuâng nhûäng khaát voång cuãanoá àaä soi àûúâng chó löëi cho töi. Töi muöën chovaâ nhêån tûâ gia àònh mònh, muöën chia seã vúáibaån beâ vaâ cöång àöìng àïí thûåc hiïån nghôa vuå vúáicon ngûúâi vaâ vúái thïë giúái, trong tû caách laâ möåtphuå nûä, möåt nghïå sô, vaâ laâ möåt cöng dên.

Thûåc tïë, àiïìu maâ töi mong muöën hún hïëtthaãy, àiïìu maâ töi xem laâ àónh cao cuãa nhûängkhaát voång khaác, chñnh laâ sûå hoâa húåp vúái baãnthên mònh. Töi mong muöën sûå minh mêînsaáng suöët, sûác saáng taåo vaâ nöåi têm cuãa chñnhmònh seä giuáp töi hoaåt àöång vaâ thûåc hiïån caácnghôa vuå möåt caách töët nhêët. Nïëu noái theongön ngûä cuãa têm linh thò töi àang muöënàûúåc “thanh thaãn”. Têët nhiïn, töi khöng duângtûâ naây theo àuáng nghôa thêìn hoåc möåt caáchtuyïåt àöëi. Maâ úã àêy, khi duâng tûâ “thanh thaãn”töi muöën noái àïën sûå haâi hoâa trong nöåi têm, àïítûâ nöåi têm seä chuyïín thaânh sûå haâi hoâa bïnngoaâi. Töi àang kiïëm tòm nhûäng gò maâSocrates àaä àoâi hoãi nhûäng ngûúâi cêìu nguyïånkhi öng noái trong taác phêím Phaedrus: “Veã bïì


20

ngoaâi vaâ nöåi têm cuãa möåt con ngûúâi coá thïí hoâa

quyïån laâm möåt”. Töi muöën àaåt àïën traång thaáithanh thaãn nöåi têm àïí tûâ àoá coá thïí söëng vaâcöëng hiïën nhû baãn chêët cuãa möîi con ngûúâivöën vêåy.

Cuäng mú höì nhû àõnh nghôa naây, töi tinrùçng phêìn lúán möîi ngûúâi chuáng ta àïìu nhêånthûác àûúåc tûâng thúâi àoaån trong cuöåc àúâimònh. Chuáng ta luön caãm nhêån àûúåc khi naâothò têm höìn mònh bõ xaáo àöång, luác naâo loângmònh àaä àûúåc thanh thaãn, bònh yïn – ngay caãkhi nhûäng caãm giaác êëy àûúåc thïí hiïån bùçngnhûäng ngön tûâ rêët khaác nhau. Nhûng àiïìuquan troång laâ chuáng ta hoaân toaân coá thïí caãmnhêån àûúåc nhûäng xung àöåt nöåi taåi. Khi vui veã,baån caãm thêëy mònh coá àuã sûác maånh àïí laâm têëtcaã moåi viïåc. Caãm giaác êëy cûá nhû caá gùåp nûúác,nhû höí vïì rûâng. Coân khi baån buöìn àau, baån seäcaãm thêëy cöng viïåc nùång tûåa ngaân cên, cho duâluác êëy baån chó laâm möåt viïåc coãn con laâ buöåcdêy giaây. Quaã thêåt, buöåc dêy giaây chó laâ möåttrong vö söë kyä nùng maâ chuáng ta phaãi hoåc, bêëtkïí caãm giaác cuãa ta luác àoá nhû thïë naâo. Töi àaähoåc hoãi àûúåc nhiïìu kyä nùng tûâ nhûäng traãinghiïåm coân lûu giûä trong caác taác phêím cuãa


21

nhûäng thïë hïå ài trûúác. Hoå àaä töën nhiïìu thúâigian vaâ cöng sûác trong viïåc tòm kiïëm sûå thanhthaãn, vaâ chñnh trong nhûäng möi trûúâng nhêëtàõnh, nhûäng traång thaái nhêët àõnh cuãa cuöåcsöëng, nhûäng nguyïn tùæc àaåo àûác – chûá khöngphaãi thûá gò khaác – trúã nïn rêët hûäu ñch àöëi vúáisûå haâi hoâa giûäa nöåi têm vaâ veã bïn ngoaâi. Trïnthûåc tïë, coá nhûäng con àûúâng nhêët àõnh maâbaån nïn theo àuöíi.

Àún giaãn hoáa cuöåc söëng laâ möåt trongmuön neão àûúâng êëy. Töi tûâng coá yá àõnhhûúãng thuå möåt cuöåc söëng an nhaân, lûåa choånmöåt voã öëc àún giaãn maâ mònh coá thïí dïî daângmang theo – nhû chuá öëc mûúån höìn kia vêåy.Nhûng töi khöng thïí laâm nhû thïë. Töi phaáthiïån ra rùçng cuöåc söëng cuãa mònh khöng thïí coáchöî cho sûå nhaân haå. Töi coân coá chöìng vaâ nùmàûáa con. Hoå cuäng lûåa choån vaâ theo àuöíinhûäng con àûúâng khaác nhau trïn thïë giannaây. Cuöåc söëng maâ töi lûåa choån laâ laâm möåtngûúâi vúå, möåt ngûúâi meå, vaâ cuäng laâ möåt àêìutaâu vúái nhûäng toa haâng phûác taåp, rùæc röëi. Noábao göìm möåt ngöi nhaâ úã vuâng ngoaåi ö, nhûängcöng viïåc nöåi trúå nùång nhoåc khöng tïn, baogöìm sûå quay cuöìng giûäa sûå thiïëu thöën vaâ chi


22


23

li deâ seãn cho cuöåc söëng haâng ngaây. Noá baogöìm caã núi ùn chöën úã, nhûäng bûäa ùn, viïåc chúåbuáa, nhûäng hoáa àún phaãi thanh toaán cuängnhû viïåc cên àöëi thu chi theo haâng ngaân caáchkhaác nhau.

Cuöåc söëng ngaây nay laâ möåt voâng xoay vúáinhûäng möëi quan hïå múã röång ngaây caâng phûáctaåp. Cuöåc söëng êëy àùåt lïn vai möîi ngûúâi gaánhnùång do caác nhu cêìu bûác thiïët tûâ phña giaàònh, xaä höåi, cöång àöìng thöng qua nhûäng aáplûåc vïì vùn hoáa, chñnh trõ, xaä höåi, thöng qua caácphûúng tiïån thöng tin àaåi chuáng, nhûäng viïåclaâm tûâ thiïån vaâ nhiïìu thûá khaác nûäa. Àêìu oác töiquay cuöìng vúái nhûäng vêën àïì nhû vêåy. Möîingaây, phuå nûä chuáng ta luön phaãi trònh diïînnhûäng maân xiïëc ngoaån muåc nhû thïë. Àiïìu àoácoá thïí khiïën nhûäng diïîn viïn nhaâo löån phaãiganh tyå. Haäy nhòn chuáng töi maâ xem. Möîingaây, chuáng töi luön phaãi bûúác ài trïn súåi dêycùng vaâ thùèng tùæp, vûâa phaãi giûä thùng bùçngvúái àöëng saách trïn àêìu, trong khi vêîn phaãi àïítêm àïën boån treã, àïën viïåc bïëp nuác. Duâ vêåy,chuáng töi vêîn phaãi luön vûäng vaâng vaâ phaãilaâm chuã chñnh mònh.

Cuöåc söëng nhû thïë quaã thêåt khöng hïì àúngiaãn. Noá rùæc röëi, phûác taåp nhû àiïìu maâ caácàûác öng chöìng tûâng traãi àaä caãnh baáo trûúác vúáichuáng ta. Noá khöng àûa ta àïën sûå haâi hoâathöëng nhêët maâ chó mang laåi sûå chia lòa caáchngùn. Noá khöng hûúáng àïën sûå thanh thaãn maâchó goáp phêìn huãy hoaåi têm höìn. Vaâ coá thïí kïëtluêån rùçng, noá khöng chó àuáng vúái cuöåc söëngcuãa riïng töi, maâ noá coân laâ cuöåc söëng cuãa haângtriïåu phuå nûä khaác trïn àêët Myä.

Súã dô töi nhêën maånh àïën phuå nûä Hoa Kyâ laâvò ngaây nay, phuå nûä Hoa Kyâ coá quyïìn lûåa choåncuöåc söëng cho mònh hún phuå nûä úã bêët kyâ quöëcgia naâo khaác. Sûå phaát triïín cuãa rêët nhiïìu phuånûä trïn thïë giúái vêîn coân bõ kòm haäm búãi chiïëntranh, àoái ngheâo, laåc hêåu, búãi nhûäng cuöåc àêëutranh sinh töìn, búãi nhûäng lïì thoái chêåt heåp cuângbao lo toan cho cuöåc söëng gia àònh. Trong khiàoá, phuå nûä Hoa Kyâ vêîn coân nhûäng khoaãnglùång cho riïng mònh; hoå tûúng àöëi tûå do vaâàûúåc quyïìn lûåa choån cho mònh möåt cuöåc söëngthoaãi maái. Nhûäng khaác biïåt naây coá thïí chó laâtaåm thúâi, nhûng xeát àïën nhûäng giúái haån coáthûåc vïì kinh tïë, vùn hoáa, giúái tñnh, thò noá vêînmang möåt yá nghôa àùåc biïåt.


24

Cuöåc söëng phûác taåp khöng nhûäng aãnhhûúãng àïën phuå nûä chuáng ta maâ coân taác àöångkhöng nhoã àïën caác quyá öng. Àêy cuäng khöngphaãi laâ chuyïån cuãa riïng nûúác Myä, maâ noá coânlaâ vêën àïì cuãa caã thïë giúái hiïån àaåi. Vaâ vêën àïìnaây khöng chó giúái haån trong thúâi àiïím hiïåntaåi maâ noá maäi seä laâ möåt trong nhûäng trúã ngaåito lúán cuãa xaä höåi loaâi ngûúâi.

Tûâ thïë kyã thûá ba, Plotinus tûâng coá lêìnthuyïët giaãng vïì nhûäng möëi hiïím nguy cuãamöåt thïë giúái àêìy phûác taåp. Nhûäng vêën àïìphûác taåp êëy àaä, àang vaâ coá thïí seä maäi aám aãnhcuöåc àúâi cuãa ngûúâi phuå nûä.

Cuäng giöëng nhû nhûäng nan hoa toãa ra tûâtruåc baánh xe, àïí hoaân thaânh troån veån thiïnchûác cuãa ngûúâi phuå nûä, chuáng ta coá nhûängnghôa vuå vaâ quyïìn lúåi phaãi thûåc hiïån, maâ cöëtloäi laâ baãn nùng laâm meå. Xeát theo möåt khñacaånh naâo àoá thò cuöåc söëng cuãa chuáng ta laåimang daáng dêëp cuãa möåt hònh troân. Chuáng talaâ têm àiïím vaâ sùén saâng hûúáng têm sûác cuãamònh vïì moåi hûúáng: chöìng con, baån beâ, nhaâcûãa, cöång àöìng; àöìng thúâi ta cuäng phaãi luöngiûä vûäng troång têm àïí coá thïí àûúng àêìu trûúác


25

nhûäng cún gioá löìng löång cûá nhû muöën hêëttung têët caã. Quaã thêåt rêët khoá khùn nïëu chuángta muöën dung hoâa àûúåc nhûäng mêu thuêînàêìy cùng thùèng nhû thïë; vaâ àïí hûúáng cuöåcsöëng ài àuáng vúái quyä àaåo cuãa noá cuäng laâ möåtviïåc vêët vaã khöng keám. Àïí àaåt àûúåc sûå cênbùçng vaâ vûäng vaâng êëy laâ caã möåt haânh trònhàêìy khoá khùn gian khöí, laâ caã möåt chùångàûúâng daâi nguyïån cêìu cho cuöåc söëng bònhyïn. Möåt cuöåc söëng bònh yïn, möåt têm höìntônh lùång do thiïìn àõnh mang laåi luön khiïënchuáng ta khao khaát, nhûng àiïìu àoá cuäng thêåtxa vúâi. Búãi coá ai khöng muöën mònh àûúåc tônhtaåi, coá ai khöng muöën cuöåc söëng cuãa mònhàûúåc an nhiïn, nhûng mêëy ai coá thïí àaåt àûúåctêët caã nhûäng àiïìu mònh mong muöën? Cho duâbaån laâ möåt nghïå sô hay möåt bêåc thaánh nhên thòàiïìu cöët loäi bêët khaã xêm phaåm bïn trong conngûúâi baån chñnh laâ sûå quyïët têm.

Vúái nhêån thûác múái, vûâa bi vûâa haâi, töi bùætàêìu hiïíu taåi sao nhûäng võ thaánh hiïëm khi lêåpgia àònh. Töi cho rùçng chùèng coá gò vöën dô àaävêåy, vaâ töi tûâng nghô, hoùåc hoå laâ ngûúâi laänhàaåm, hoùåc vêën àïì chñnh laâ treã con. Nuöi nêëng,daåy döî, chùm soác vaâ giaáo duåc con treã, tröng


26

nom nhaâ cûãa vúái haâng ngaân cöng viïåc khöngtïn, nhûäng möëi quan hïå phûác taåp giûäa ngûúâivúái ngûúâi... àaä taåo nïn möåt võ thïë riïng cuãangûúâi phuå nûä. Nhòn chung, võ thïë êëy ài ngûúåclaåi moåi tiïu chuêín cuãa möåt cuöåc söëng àêìysaáng taåo, chan chûáa suy tû - hay noái caách khaác,laâ cuöåc àúâi cuãa möåt bêåc thaánh nhên. Vêën àïì úãàêy khöng chó laâ möåt trong nhûäng möëi quanhïå giûäa Phuå nûä vaâ Sûå nghiïåp, Phuå nûä vaâ Giaàònh, Phuå nûä vaâ Sûå tûå do, maâ laâ laâm thïë naâoàïí phuå nûä coá thïí töìn taåi giûäa cuöåc söëng böån bïìnhûäng lo toan, laâm thïë naâo àïí cên bùçng cuöåcsöëng khi luön coá nhûäng lûåc ly têm keáo mònhbêåt khoãi võ trñ cên bùçng.

Vêåy cêu traã lúâi laâ gò àêy? Töi biïët chùèngthïí coá möåt cêu traã lúâi àún giaãn àïí giaãi àaáphoaân toaân moåi khuác mùæc. Töi chó coá möåt àêìumöëi duy nhêët, àoá chñnh laâ caái voã öëc tûâ biïín caã.Veã àeåp möåc maåc cuãa con öëc xoùæn àaä mang laåicho töi cêu traã lúâi. Àoá coá thïí chó múái laâ bûúáckhúãi àêìu àïí laâm cho cuöåc söëng nheå nhaânghún, dêìn thoaát khoãi voâng xoaáy phûác taåp.Nhûng laâm thïë naâo? Nghó ngúi laâ àiïìu khöngthïí. Töi khöng thïí ruä boã moåi traách nhiïåm,khöng thïí vônh viïîn cö lêåp mònh giûäa hoang


27

àaão khö cùçn. Töi cuäng khöng thïí muä ni che taigiûäa cuöåc söëng gia àònh. Töi khöng muöën nhûvêåy. Giaãi phaáp maâ töi choån chùæc chùæn seäkhöng phaãi laâ hoaân toaân tûâ boã hoùåc chêëp nhêånmoåi vêën àïì cuãa cuöåc söëng. Töi cêìn choån giaãiphaáp cên bùçng hoùåc thay àöíi giûäa hai thaái cûåc,hoùåc nhõp nhaâng nhû con lùæc dao àöång giûäacaãm giaác cö àún vaâ sûå àöìng caãm, giûäa viïåc êíndêåt vúái sûå quay vïì. Trong nhûäng kyâ nghó, coáthïí töi seä ruát ra nhiïìu baâi hoåc böí ñch àïí aápduång cho cuöåc söëng haâng ngaây cuãa mònh. Ñt ratrong hai tuêìn lïî naây, töi coá thïí têåp luyïån àïíàún giaãn hoáa cuöåc söëng, vaâ xem àoá nhû laâ möåtsûå khúãi àêìu. Töi coá thïí lêìn theo àêìu möëi cuãachiïëc voã öëc naây vaâ xem noá seä dêîn ài àêu. Núinaây, chñnh trïn búâ biïín naây, töi seä thûã laâmàiïìu àoá.

Chùèng mêëy chöëc, baån seä nhêån ra rùçng,àiïìu àêìu tiïn trong cuöåc söëng núi búâ biïín naâychñnh laâ sûå “ruä boã”. Baån cêìn hònh dung mònhcoá thïí töëi thiïíu hoáa nhu cêìu cuöåc söëng àïënàêu, chûá khöng phaãi mònh coá cuöåc söëng àêìyàuã àïën mûác naâo. Khöng chó àún giaãn vïì mùåtùn uöëng, maâ baån cêìn àún giaãn trong nhiïìulônh vûåc khaác, trûúác tiïn laâ viïåc phuåc sûác. Têët


28


29

nhiïn laâ dûúái aánh nùæng nhû thiïu àöët cuãa mùåttrúâi, baån seä nhêån ra rùçng mònh cêìn ñt quêìn aáonhû thïë naâo. Nhûng baån seä chùèng cêìn àïën möåtphoâng thay àöì tiïån nghi maâ chó cêìn möåt chiïëcvali cùng phöìng laâ àuã. Baån seä caãm nhêån àûúåcsûå thoaãi maái. Ñt àûúâng kim muäi chó, ñt phaãi sûãasang quêìn aáo, vaâ nhêët laâ baån seä khöng phaãiàùæn ào nïn mùåc gò, mùåc nhû thïë naâo, mùåc nhûthïë liïåu coá phuâ húåp khöng. Baån seä nhêån rarùçng mònh àaä cúãi boã khöng chó quêìn aáo, maâ caãnhûäng gò haäo huyïìn vö nghôa.

Tiïëp theo laâ núi ùn chöën úã. Baån seä khöngcêìn möåt ngöi nhaâ kñn gioá nhû thïí baån àang úãmiïìn Bùæc trong muâa àöng giaá buöët. Núi naây,töi söëng trong ngöi nhaâ tranh àún sú khumkhum hònh voã soâ, khöng loâ sûúãi, khöng àiïånthoaåi, khöng hïå thöëng nûúác noáng laånh, chó coámöåt caái loâ hai ngoån àun bùçng dêìu. Saân nhaâcuäng khöng cêìn traãi thaãm. Thêåt ra khi töi àïën,ngöi nhaâ cuäng coá vaâi têëm thaãm, nhûng àïí dïîdaâng queát doån, töi àaä quyïët àõnh cuöån chuánglaåi vaâ cêët ài. Nhûng chó vaâi höm sau, töi bùætàêìu nhêån ra mònh khöng coân bêån têm vïì buåibùåm vaâ cuäng khöng mêëy hûáng thuá vúái viïåcqueát doån nhaâ cûãa. Töi cúãi boã caã tñnh khùæt khe

vaâ sûå cêìu toaân cuãa mònh. Ngay caã caác cûãachñnh lêîn cûãa söí cuäng khöng coá reâm cûãa maâthay vaâo àoá laâ nhûäng rùång thöng bao quanh.Cûãa söí nhaâ töi luön múã toang, vaâ dûúâng nhûtöi cuäng chùèng coân lo lùæng gò vïì mûa baäo. Töibùæt àêìu truát boã nöîi lo lùæng vïì nhiïìu thûá. Töihiïëm khi quan saát nhûäng têëm vaãi phuã àaä lemluöëc cuä kyä, vaâ cuäng khöng lo lùæng gò vïì êëntûúång maâ noá coá thïí gêy ra cho ngûúâi khaác. Töiruä boã niïìm kiïu haänh tûâng möåt thúâi khiïën töingaåo maån. Töi trang hoaâng ngöi nhaâ chó vúáimöåt ñt àöì àaåc, vò thêåt sûå töi khöng cêìn nhiïìu.Töi seä chó múâi nhûäng ngûúâi baån thên vaâotham quan chiïëc voã öëc naây cuãa mònh maâ thöi.Vaâ àùåc biïåt, khi àún giaãn hoáa cuöåc söëng, töinhêån ra mònh àang ruä boã thoái àaåo àûác giaãtrong möëi quan hïå vúái moåi ngûúâi. Töi khaámphaá ra rùçng, àiïìu khiïën con ngûúâi ta mïåt moãinhêët trïn àúâi chñnh laâ sûå giaã döëi. Àoá laâ lyá do vòsao cuöåc söëng cuãa chuáng ta laâ möåt chuöîinhûäng mïåt moãi, ûu phiïìn, khi ai cuäng àeo lïnmònh möåt chiïëc mùåt naå. Töi àaä thaáo vaâ vûát noáài röìi, chiïëc mùåt naå cuãa töi.

Töi bùæt àêìu caãm nhêån möåt cuöåc söëng vuiveã, haånh phuác khi cúãi boã sûå troái buöåc cuãa tiïån


30


31

nghi vêåt chêët. Vaâ khi viïët nhûäng doâng naây, töichúåt nhúá àïën “tuyïn ngön” tûúng tûå maâ möåtngûúâi baån Phaáp cuãa töi àaä viïët khi anh bõgiam cêìm taåi Àûác trong suöët ba nùm. Theo lúâianh kïí, nhûäng tuâ nhên úã àoá chùèng nhûängkhöng coá àuã lûúng thûåc àïí ùn maâ hoå coân bõngûúåc àaäi. Àöëi vúái hoå, tûå do laâ möåt khaái niïåmmú höì, thêåm chñ laâ xa xó. Tuy nhiïn, cuöåc söëngtuâ nguåc àaä daåy anh biïët caách laâm thïë naâo àïíàûúng àêìu vúái nhûäng tònh huöëng khoá khùn,cuäng nhû hiïíu giaá trõ cuãa sûå bònh an vaâ tûå dovïì mùåt tinh thêìn maâ viïåc àún giaãn hoáa cuöåcsöëng coá thïí àem laåi. Thêåt laâ ngûúåc àúâi khingaây nay phêìn lúán con ngûúâi trong thïë giúáivùn minh vaâ tûå do, nhûäng ngûúâi coá quyïìn lûåachoån cho mònh cuöåc söëng giaãn àún hoùåc phûáctaåp, laåi choån con àûúâng phûác taåp! Nhûäng bêåcthaánh tùng hay ni cö àaåo haånh àïìu àaä tûånguyïån lûåa choån cho mònh con àûúâng àïí tòmàïën sûå giaãn àún. Ngay caã chiïën tranh, chïëtchoác, tuâ àaây, cuöëi cuâng cuäng tuên theo möåtdaång thûác, àoá laâ àún giaãn hoáa con ngûúâi. Vaânïëu möåt ngaây baån àöåt nhiïn khaám phaá ra àiïìuàoá, nhû luác töi àang têån hûúãng nhûäng ngaâyngùæn nguãi bïn búâ biïín naây, baån seä thêëy cuöåcsöëng giaãn dõ vaâ yïn bònh biïët bao.


32

Baån coá thïí thùæc mùæc: Vêåy thò cùn nhaâ cuãatöi coá xêëu xñ quaá khöng? Khi baån sùæm sûãa àöìàaåc vêåt chêët thò viïåc mua sùæm àoá khöng chó vòsûå an toaân, tiïån lúåi hay àïí thoãa maän möåt nhucêìu naâo àoá cuãa mònh maâ coá thïí coân vò baån bõchinh phuåc búãi veã àeåp cuãa chuáng. Cùn nhaâhònh voã soâ cuãa töi khöng töìi taân vaâ tröëng traãiquaá chûá? Khöng, nhaâ töi rêët löång lêîy. Noá thömöåc thêåt àêëy, nhûng gioá, aánh mùåt trúâi vaâhûúng võ cuãa rûâng thöng àaä lêëp àêìy veã thömöåc êëy. Tú nhïån giùng phuã nhûäng caái xaâ trïnmaái, tuy coân dang dúã nhûng khi ngùæm nhònvúái aánh mùæt bao dung, töi nghô rùçng chuáng rêëtàaáng yïu. Chuáng àaáng yïu búãi vò chuáng àaälaâm mïìm maåi nhûäng àûúâng neát khö cûáng cuãaxaâ nhaâ, giöëng nhû múá toác àiïím sûúng laâmhiïìn tûâ khuön mùåt ngûúâi àaä bûúác qua bïn kiacon döëc cuöåc àúâi. Töi seä khöng che múá toácmuöëi tiïu naây bùçng phêìn toác àen cuãa mònh, vaâcuäng seä khöng queát doån múá maång nhïån kia.Àöëi vúái bûác tûúâng cuäng vêåy, luác àêìu tröng noáthêåt àún àiïåu vaâ nhaâm chaán. Töi muöën àuåcvaâi caái löî vaâ laâm cho noá múái meã hún vúái tranhvaâ cûãa söí. Thïë laâ töi ài tòm nhûäng thúá göî tröigiaåt tûâ búâ biïín vaâ àem chuáng vïì. Nhûäng thúá

33

CHIÏËC VOÃ Ö ËC XOÙÆN

göî êëy boáng mûúåt nhû sa-tanh nhúâ gioá vaâ caát.Sau àoá, töi laåi gom múá dêy leo xanh vúái taán laáàêìu àoã mïìm maåi, vaâ tòm kiïëm àöëng voã öëc xaâcûâ trùæng tinh vúái nhûäng àûúâng vên laå mùæt.Sau khi àoáng têët caã vaâo tûúâng vaâ öëp vaâo caácgoác, töi xoa tay haâi loâng. Thïë laâ tûâ möåt núi tônhlùång nhû thïë naây, töi àaä coá möåt khung cûãa söílaäng maån, möåt àiïím ngùæm nhû chiïëc kñnhviïîn voång àïí nhòn ra thïë giúái.

Töi thêåt sûå thêëy haâi loâng. Töi ngöìi xuöëngchiïëc baân möåc maåc bïn trïn chó coá möåt quyïínsöí nhaáp, möåt bònh mûåc, möåt chiïëc àöìng höì caátàïí chùån goác, möåt khay àûång buát laâm bùçng voãtrai, möåt maãnh vúä cuãa chuá öëc xaâ cûâ phún phúátaánh höìng vaâ möåt haâng voã soâ, àïí àêìu oác àùæmchòm trong suy nghô vïì chuáng.

Töi yïu biïët bao ngöi nhaâ daát àêìy voã soânaây. Töi ûúác gò mònh coá thïí maäi maäi söëng úãàêy hoùåc àem noá vïì nhaâ. Nhûng töi khöng thïílaâm nhû vêåy. Noá khöng thuöåc vïì cuöåc söëngphûác taåp ngoaâi kia. Noá cuäng khöng thïí chûáathïm chöìng vaâ nùm àûáa con cuãa töi cuâng baotiïån nghi cuãa cuöåc söëng hiïån àaåi. Töi chó coá thïímang vïì voã öëc vùån beá xñu nhûng rêët xinh xùæn

naây maâ thöi. Noá seä ngûå trõ núi baân laâm viïåccuãa töi úã Connecticut, àïí nhùæc nhúã töi vïì sûå lyátûúãng cuãa cuöåc söëng giaãn àún àöìng thúâikhuyïën khñch töi chúi nhûäng troâ chúi trïn baäibiïín nhû töi àaä tûâng maãi mï àuâa nghõch.

Àún giaãn hoáa cuöåc söëng bïn ngoaâi thöichûa àuã. Noá chó laâ veã bïì ngoaâi. Nhûng töiàang bùæt àêìu nhû vêåy. Töi ngùæm nhòn veãngoaâi cuãa voã öëc - veã ngoaâi cuöåc söëng cuãa töicuäng tûúng tûå nhû caái voã öëc naây. Cêu traã lúâihoaân haão chùèng thïí tòm thêëy úã veã ngoaâi vöënhúâi húåt cuãa cuöåc söëng. Noá àún giaãn chó laâ möåtphûúng tiïån, möåt con àûúâng àïí bùæt àêìu tòmkiïëm. Nhûng coá thïí noái, ñt nhêët, veã bïì ngoaâicuäng àem àïën nhûäng gúåi yá nho nhoã àïí chuángta khaám phaá cêu traã lúâi bïn trong. Vaâ töi biïët,cêu traã lúâi cuöëi cuâng luön nùçm úã bïn trong.Baån seä tûå do, nhû chuá öëc mûúån höìn, àöíi chomònh möåt chiïëc voã öëc khaác.

Voã öëc xoùæn, ta àùåt mi trúã laåi chöî cuä. Nhûngcaãm ún mi àaä tùång cho trñ oác ta möåt cuöåc phiïulûu kyâ thuá, vaâ bïn trong ta, nhûäng tû tûúãng seätûâng bûúác leo lïn caác bêåc thang xoùæn öëc.


34

3

NAÂNG ÖËCTRÙNG

Naâng laâ möåt voã öëc troân xoe, àêìy àùån vaâboáng laáng nhû cêy deã ngûåa(*). Thêåt yïn bònh vaâthoaãi maái, naâng nùçm cuöån troân nhû cö meâonhoã trong loâng baân tay töi. Soáng saánh vaâ àuângàuåc, naâng àeåp nhû àoáa hoa maâu höìng trïn nïìnbêìu trúâi muâa haå, cùng moång nhû sùæp mûa.

Bïì mùåt cên àöëi, mïìm maåi cuãa naâng àûúåctö veä vúái àöå chñnh xaác tuyïåt vúâi. Nhûängàûúâng xoùæn hoaân haão cuöån troân vaâo àónh bïntrong cuãa chiïëc voã vaâ möåt caái choáp àen beá xñunhû con ngûúi trong àöi mùæt long lanh. Naângnhòn chùçm chùçm vaâo töi bùçng àöåc nhaän thêìnbñ, vaâ töi cuäng chùm chuá nhòn laåi naâng.

Luác naây, naâng laâ vêìng trùng àún cöi trïnnïìn trúâi àïm, vaânh vaåch troân àêìy vaâ cùng traânsûác söëng. Luác naây, naâng laâ àöìng tûã cuãa chuámeâo, lùång leä lûúát qua baäi coã daâi giûäa àïmkhuya thanh vùæng. Luác naây, naâng laâ hoân àaãocö àún, bònh lùång giûäa muön truâng àúåt soángàang khöng ngûâng lan toãa, buãa vêy.


36

(*) Cêy deã ngûåa: cêy laá chia thaânh baãy thuây vúái hoa maâu trùæng hoùåc höìng.

Coá thïí noái, nhûäng hoân àaão luön thêåt tuyïåtvúâi! Nhûäng hoân àaão trong khöng gian, nhûnúi töi àaä tûâng àûúåc àùåt chên àïën, luön àûúåcbao boåc búãi muön ngaân àúåt soáng lao xao,chùèng coá cêìu nöëi, àûúâng caáp hay àiïån thoaåi vaâhoaân toaân cö lêåp vúái thïë giúái nhöån nhõp bïnngoaâi. Trong khi àoá, nhûäng hoân àaão cuãa thúâigian laåi giöëng nhû nhûäng kyâ nghó ngùæn ngaâycuãa chuáng ta, khi maâ quaá khûá vaâ tûúng laihoaân toaân bõ taách rúâi, chó coá hiïån taåi laâ hiïånhûäu. Sûå hiïån hûäu naây mang àïën cho cuöåcsöëng trïn àaão möåt veã trong laânh vaâ huyïìndiïåu nhûng cuäng khöng hïì thiïëu vùæng sûå àasùæc. Baån seä àûúåc söëng nhû con treã, hay nhû caácbêåc thaánh thêìn khi möîi ngaây hoân àaão laåi àûúåcgöåi rûãa búãi sûå hoâa húåp giûäa khöng gian vaâthúâi gian àïí mang troån veån linh höìn cuãa chñnhnoá. Vaâ khi söëng trong khöng gian àùåc biïåtnaây, möîi ngûúâi chuáng ta laåi mang nhûäng neáttûúng àöìng vúái caác hoân àaão: àún àöåc, toaânveån, hiïìn hoâa; ngûúäng möå sûå cö àöåc cuãa ngûúâikhaác nhûng khöng xêm nhêåp lïn “búâ biïín”

cuãa hoå vaâ chó àûáng nhòn vúái veã suâng kñnhtrûúác sûå kyâ diïåu àoá. John Donne tûâng chorùçng: “Khöng ai laâ möåt hoân àaão”. Nhûng töi laåi

NAÂNG ÖËC TRÙNG

37

nghô: Chuáng ta laâ nhûäng hoân àaão trong cuângmöåt àaåi dûúng.

Têët caã chuáng ta, xeát cho cuâng, cuäng chó laânhûäng caá thïí àún leã maâ cö àöåc khöng phaãi laâtraång thaái ta coá thïí lûåa choån cho mònh. Nhaâthú Rilke cuäng àaä tûâng noái: “Cö àöåc khöng phaãi

laâ àiïìu chuáng ta coá thïí lêëy ài hay àïí laåi”.

Coá thïí baån khöng thñch khi phaãi nghô rùçngmònh khöng coá ai àïí chia seã. Baån muöën tröëntraánh sûå thêåt naây. Dûúâng nhû noá chûáa àûångsûå hùæt huãi hoùåc boã rúi naâo àoá. Tûúng tûå nhûtêm traång cuãa ngûúâi phuå nûä khöng coá baånnhaãy trong buöíi khiïu vuä. Hoå seä coá caãm giaácbõ boã rúi vaâ cö àún trïn chiïëc ghïë thùèng lûngtrong khi nhûäng cö gaái khaác àaä cuâng baån nhaãyxoay troân trong nhûäng vuä àiïåu tuyïåt vúâi núisaân nhaãy.

Con ngûúâi, àùåc biïåt laâ phuå nûä chuáng ta,thûúâng caãm thêëy lo lùæng khi àöëi diïån vúái caãmgiaác cö àún vaâ luön mong muöën seä khöng baogiúâ caãm thêëy cö àöåc. Khi nhûäng möëi quan hïågêìn guäi nhû gia àònh, beâ baån khöng thïí khuêëyàöång khöng gian cuãa mònh, chuáng ta thûúângtòm àïën ti-vi hay baáo chñ, thúâi trang nhû möåt


38

phûúng tiïån àïí thay thïë. Chuáng ta coá thïí vûâalaâm viïåc nhaâ, vûâa theo doäi böå phim truyïìnhònh daâi têåp àang àûúåc trònh chiïëu. Thêåm chñ,nhûäng giêëc möång ban ngaây coân diïåu kyâ húnthïë, chuáng hêëp thuå dûúäng chêët trong caác cêuchuyïån kïí vaâ sau àoá quay laåi dûúäng nuöi thïëgiúái tinh thêìn vaâ àúâi söëng nöåi têm cuãa chuángta. Thay vò vun tröìng nöîi cö àún vaâ chúâ àúåinhûäng giêëc mú àúm hoa kïët traái, chuáng ta coáthïí chòm àùæm trong khöng gian ïm dõu cuãanhûäng baãn tònh ca hay cuâng baån beâ vui chúi,chuyïån troâ. Lêëp àêìy sûå tröëng traãi rêët àún giaãn,nhûng khi nhaåc tùæt maân haå, chuáng ta phaãi hoåccaách söëng chung vúái nöîi cö àún vò giai àiïåutêm höìn laâ àiïìu khöng thïí thay thïë.

Quaã laâ möåt baâi hoåc khoá khùn khi vò möåt lyádo naâo àoá maâ baån phaãi taåm rúâi xa gia àònh,baån beâ vaâ hoåc lêëy “nghïå thuêåt söëng chung vúái

nöîi cö àún”, duâ chó möåt giúâ, möåt ngaây hay möåttuêìn. Töi àaä lo súå laâ noá seä gêy àau khöí vaâ khoákhùn nhû khi töi phaãi cùæt rúâi möåt phêìn cuãa cúthïí mònh - möåt phêìn thên thuöåc maâ khöng coánoá töi seä khöng thïí söëng àûúåc. Tuy nhiïn, khiàiïìu àoá àaä xaãy ra thò thêåt àaáng ngaåc nhiïn, töilaåi nhêån ra rùçng, àûúåc úã möåt mònh múái thûåc sûå

NAÂNG ÖËC TRÙNG

39

laâ àiïìu quyá giaá nhêët. Cuöåc söëng höëi haã quaytrúã laåi lêëp àêìy khoaãng tröëng, laâm cho noáphong phuá hún, àêìy àùån hún vaâ cùng traânnhûåa söëng. Vaâ röìi, nhû möåt chuá sao biïín, baånseä laåi moåc möåt “caánh tay” múái, hoaân haão, troânveån, vaâ thêåm chñ laâ àuã àêìy hún trûúác.

Töi àaä àûúåc traãi nghiïåm caãm giaác cö àúnnaây trong suöët möåt ngaây daâi vaâ hai àïm thêu.Möåt mònh, töi lang thang trïn búâ biïín vaâo banàïm, dûúái ngaân aánh sao lung linh vaâ ngùæmnhòn nhûäng chuá moâng biïín lûúån voâng úã àuöicêìu taâu, nguåp lùån tòm nhûäng mêíu thûác ùn maâtöi àaä neám cho chuáng. Buöíi saáng, töi daânhtroån thúâi gian cho cöng viïåc, vaâ sau àoá têånhûúãng bûäa ùn trûa trïn búâ biïín, möåt mònh.Cuöåc söëng naây khiïën töi caãm thêëy mònh trúãnïn gêìn guäi hún vúái nhûäng sinh vêåt àaáng yïucuãa thïë giúái tûå nhiïn: tûâ chuá chim deä Bùæc Myäruåt reâ laâm töí núi thuãy triïìu lïn xuöëng àïën chuáchim choùæt chaåy xuöëng mùåt nûúác ven búâ lêëplaánh bùçng nhûäng bûúác chên nhoã e deâ, nhûängchuá böì nöng àêåp caánh uïí oaãi bay lûúån theochiïìu gioá, vaâ nhûäng chuá moâng biïín uöën congmònh ngùæm nghña àûúâng chên trúâi.


40

Khöng hiïíu sao loâng töi laåi traâo dêng möåtcaãm giaác yïn bònh laå kyâ khi ngùæm nhòn chuáng.Veã àeåp cuãa trúâi biïín bao la chúåt coá yá nghôa vúáitöi rêët nhiïìu. Töi àùæm mònh trong veã àeåp êëy,loâng nhû muöën tan ra vaâ hoâa vaâo vuä truå mïnhmöng naây.

Caãm giaác naây coân khiïën töi thêëy gêìn guäihún vúái ngûúâi baån àúâi cuãa mònh, ngay caãtrong sûå cö àún. Búãi vò àêy khöng phaãi laâ sûåcö àún thuêìn tuáy, khöng phaãi laâ khoaãng caáchàõa lyá cuäng chùèng phaãi hoang àaão hay nhûängvuâng àêët hoang vu lúãm chúãm àaá caách ngùnbaån vúái ngûúâi trong möång cuãa mònh. Àêychñnh laâ höë sêu vïì mùåt tinh thêìn, laâ sûå cùçn cöîicuãa têm höìn, laâ hoang maåc trong traái tim maâbaån àang lêìm àûúâng laåc löëi trong àoá vaâ trúãthaânh möåt lûä haânh xa laå. Khi baån caãm thêëy laålêîm vúái chñnh baãn thên, nghôa laâ baån àaä tûåtaách mònh ra khoãi moåi ngûúâi. Vaâ nïëu baånkhöng thïí chaåm vaâo têm höìn mònh thò laâm saobaån coá thïí tòm thêëy chòa khoáa àïí múã caánh cûãabûúác vaâo traái tim ngûúâi khaác. Nhiïìu luác taybùæt mùåt mûâng vúái baån beâ giûäa thaânh phöë röånglúán, töi vêîn coá caãm giaác nhû möåt hoang maåcnaâo àoá àang traãi röång giûäa chuáng töi. Caã hai

NAÂNG ÖËC TRÙNG

41

chuáng töi àïìu loanh quanh trong coäi hoangvu cùçn cöîi vaâ àaä àaánh mêët suöëi nguöìn àem laåinhûåa söëng cho mònh – hoùåc àaä thêëy nhûängdoâng suöëi êëy trong tònh traång caån kiïåt. Töi bùætàêìu nhêån ra rùçng, khi caãm nhêån àûúåc têm höìnmònh thò àoá cuäng laâ luác ta tòm thêëy con àûúângàïí khaám phaá traái tim ngûúâi khaác. Vaâ, àöëi vúáitöi, têm höìn – doâng suöëi daåt daâo bïn trongmöîi ngûúâi – chó coá thïí thöng doâng trúã laåi khita bùæt àêìu bùçng nöîi cö àún.

Töi thaã böå xuöëng biïín, nhûäng giai àiïåu ròraâo cuãa soáng biïëc vöî vïì tûâng bûúác chên. Mùåttrúâi êëm aáp trïn lûng vaâ àöi chên trêìn trong khigioá luâa qua maái toác. Sau khi nö àuâa thoãa thuïvúái soáng nhû nhûäng chuá chim choùæt, töi trúã vïìnhaâ, ûúát suäng, mï mêín, choaáng vaáng, cùngtraân möåt ngaây cö àöåc, vaânh vaånh nhû vêìngtrùng trûúác khi bõ àïm taân lêëy ài möåt maãnh àïíthaânh trùng khuyïët vaâ soáng saánh nhû ly nûúáctraân àïën têån miïång. Quaã thêåt, mûác àöå cùngàêìy cuäng coá thïí àong àïëm, nhû Psalmist àaädiïîn taã: “Chiïëc cöëc cuãa töi àaä chûåc traân”. Töicêìu nguyïån trong niïìm hy voång pha chuát loêu, rùçng àûâng àïí ai àïën phaá vúä cuöåc söëng tônhlùång naây, nïëu khöng, töi coá thïí traân ra mêët.


42

Liïåu àêy coá phaãi laâ nhûäng gò vêîn thûúângxaãy ra vúái ngûúâi phuå nûä? Baãn nùng cuãa phuånûä chuáng ta – chùm lo cho con treã, cho ngûúâibaån àúâi, cho xaä höåi – thêåt sûå laâ baãn nùng cöënghiïën. Ngûúâi phuå nûä luön mong muöën àûúåc seãchia têët caã nhûäng gò mònh coá vúái moåi ngûúâixung quanh àïí röìi theo àoá, thúâi gian, sûác lûåc,sûác saáng taåo cuãa chuáng ta caån ài theo nhûängdoâng chaãy úã bêët kyâ thúâi àiïím naâo, khi qua bêëtkyâ khe suöëi naâo. Maäi maäi, ngûúâi phuå nûä nhûdoâng suöëi maát laânh, sùén saâng chia seã baãn thênthaânh tûâng “nguåm” nhoã cho nhûäng ai àangkhaát – nhûäng ai àang cêìn àïën hoå, vaâ rêët hiïëmkhi cho pheáp mònh àûúåc vuâng vêîy trong thúâigian, trong sûå tônh lùång vaâ an bònh, àïí mònhàûúåc trúã laåi traân àêìy, soáng saánh.

Àêy quaã laâ möåt nghõch lyá laå thûúâng.Ngûúâi phuå nûä, vïì baãn nùng laâ muöën hy sinh,nhûng hoå laåi chùèng hïì thoaãi maái nïëu phaãi chiabaãn thên mònh thaânh tûâng phêìn nhoã. Vêåy thòvïì cú baãn, àêy coá phaãi laâ sûå mêu thuêîn? Töitin rùçng viïåc khiïën ngûúâi phuå nûä khöng haâiloâng khöng phaãi laâ sûå phên thên cuãa chñnhmònh, maâ laâ e ngaåi sûå hy sinh vö ñch. Chuáng talo lùæng khöng phaãi vò nùng lûúång cuãa mònh cûá

NAÂNG ÖËC TRÙNG

43

khe kheä chaãy qua nhûäng löî nhoã, maâ laâ súå noá bõàöí xöëi xaã vaâo mûúng, vaâo raänh. Chuáng takhöng nhêån thêëy kïët quaã cuãa sûå hy sinh möåtcaách cuå thïí nhû nhûäng gò ngûúâi àaân öng nhònthêëy trong cöng viïåc cuãa hoå. Thûúâng chùèng coálúâi khen ngúåi naâo cho viïåc phuå nûä vùæt sûáchaâng ngaây àïí chùm lo nhaâ cûãa, vaâ nhûängngûúâi xung quanh cuäng hiïëm khi ngúåi cathaânh quaã lao àöång cuãa chuáng ta. Ngoaåi trûâviïåc nuöi daåy con treã, vai troâ cuãa phuå nûä luönrêët thêìm lùång. Chuáng ta laâm viïåc theo nhûängkhuön mêîu sùén coá vúái haâng taá viïåc khöng tïncuãa ngûúâi nöåi trúå, nhûäng truyïìn thöëng tronggia àònh vaâ lïì thoái cuãa xaä höåi. Noá giöëng nhûmöåt troâ chúi dêy phûác taåp maâ ta phaãi kheáo leáotaåo hònh tûâ nhûäng súåi dêy beá xñu luöìn qua keätay. Laâ möåt nûãa cuãa nhên loaåi, nhûng laâm thïënaâo àïí phuå nûä chuáng ta coá thïí àõnh hûúáng roäraâng giûäa trùm ngaân cöng viïåc khöng tïn haygiûäa nhûäng möëi quan hïå phûác taåp cuãa conngûúâi? Vò thïë, möåt söë chõ em àaä bùæt àêìu chorùçng mònh giöëng möåt chiïëc àiïån thoaåi hay möåtmaáy giùåt tûå àöång.

Sûå cöëng hiïën coá muåc àñch chùèng bao giúâlaâm caån kiïåt nguöìn söëng cuãa phuå nûä. Khi


44

chuáng ta cöëng hiïën caâng nhiïìu, khaã nùng tûå taáitaåo cuäng tùng lïn tûúng ûáng – nhû viïåc tiïët sûäacuãa ngûúâi meå nuöi con. Thïë nhûng, ngaây nay,khi cuöåc söëng àaä tûúng àöëi àêìy àuã thò rêëtnhiïìu phuå nûä khöng coân caãm thêëy sûå quantroång cuãa mònh, caã trong nhûäng cuöåc àêëutranh sinh töìn lêîn trong cuöåc söëng gia àònh.Khöng coân caãm giaác àûúåc hy sinh, àûúåc cöënghiïën coá muåc àñch, chuáng ta cöìn caâo àoái maâkhöng hiïíu cún àoái êëy bùæt nguöìn tûâ àêu.Chuáng ta lêëp àêìy sûå tröëng röîng cuãa mònh bùçngnhûäng quyïët àõnh vöåi vaä àïí nhêån vïì nhûängnhiïåm vuå bùæt buöåc vúái nhûäng chuêín mûåc xaähöåi maâ nhòn chung, chuáng àïìu vò nhûäng muåcàñch nhoã nhoi. Vaâ böîng nhiïn ta thêëy moåi suöëinguöìn trong ta khö caån, röîng khöng.

Têët nhiïn, ngay caã viïåc hy sinh coá muåcàñch cuäng cêìn coá nhûäng suöëi nguöìn nuöidûúäng. Sûäa meå àûúåc taåo thaânh khi cú thïí tiïëpnhêån thïm dûúäng chêët. Vaâ nïëu nhû baãn nùngcuãa ngûúâi phuå nûä laâ hy sinh, thò têët nhiïn hoåcuäng cêìn àûúåc buâ àùæp. Nhûng bùçng caách naâo?

Àoá laâ sûå cö àún, naâng öëc trùng àaä gúåi nhùæctöi nhû vêåy. Thónh thoaãng, con ngûúâi nïn

NAÂNG ÖËC TRÙNG

45

àûúåc söëng möåt mònh. Coá veã nhû àöëi vúái phuånûä chuáng ta, àêy laâ möåt cuöåc caách maång, möåtnhiïåm vuå bêët khaã thi vaâ laâ möåt ûúác mú xa vúâi.Chuáng ta seä khöng àûúåc traã thïm thu nhêåpcho nhûäng kyâ nghó cuãa chñnh mònh. Hay saumöåt tuêìn mïåt nhoåc vúái nhûäng cöng viïåc tïì gia,ta cuäng chùèng thïí coá möåt ngaây nghó ngúi, tônhdûúäng. Thêåm chñ sau ngaây daâi doån deåp, nêëunûúáng, ta cuäng chùèng coân sûác lûåc àïí thaãnhthúi têån hûúãng thïë giúái cuãa riïng mònh.

Nhûng liïåu àêy coá phaãi chó àún thuêìnthuöåc vïì vêën àïì kinh tïë? Töi khöng nghô vêåy.Bêët kyâ ngûúâi laâm cöng ùn lûúng naâo, duâ coámûác söëng ra sao, cuäng luön tröng àúåi möåtngaây nghó trong tuêìn hay möåt kyâ nghó trongnùm. Coá leä nhûäng ngûúâi meå vaâ nhûäng ngûúâinöåi trúå laâ ngûúâi laâm cöng duy nhêët chùèng coákyâ nghó. Hoå laâ nhûäng ngûúâi khöng bao giúâàûúåc nghó ngúi nhûng laåi hiïëm khi phaân naânvïì nhûäng thiïåt thoâi cuãa mònh.

Thêåt ra, giaãi quyïët vêën àïì naây cuäng khöngmêëy khoá khùn. Nïëu baån thuyïët phuåc ngûúâiphuå nûä rùçng möåt ngaây nghó ngúi hay möåt giúâàûúåc söëng trong thïë giúái cuãa riïng mònh laâ


46

nguyïån voång chñnh àaáng, thò hoå seä tòm ra caáchàïí àaåt àûúåc àiïìu àoá. Nhûng trïn thûåc tïë, hoåluön caãm thêëy nhu cêìu cuãa mònh laâ thûá yïëu,vaâ vò vêåy maâ ñt khi nöî lûåc àïí coá àûúåc noá. Khiquan saát nhûäng ngûúâi phuå nûä coá àiïìu kiïån taâichñnh vaâ hoaân caãnh söëng cho pheáp coá àûúåcnhûäng giêy phuát nghó ngúi nhûng laåi khöngmuöën têån duång cú höåi êëy, baån seä hiïíu rùçngvêën àïì úã àêy khöng phaãi laâ kinh tïë. Noá phuåthuöåc vaâo niïìm tin bïn trong hún laâ vaâo aáp lûåcbïn ngoaâi, mùåc duâ sûå hiïån diïån cuãa nhûäng aáplûåc naây vêîn ñt nhiïìu taác àöång vaâ gêy ra nhûängkhoá khùn. Cú baãn laâ thïë giúái vaâ cuöåc söëng hiïånàaåi khöng quan têm àïën sûå cêìn thiïët phaãi coánhûäng khoaãng lùång, caã úã nam giúái vaâ phuå nûä.

Thêåt khoá giaãi thñch. Dûúâng nhû bêët cûáàiïìu gò diïîn ra trong cuöåc söëng cuãa chuáng tacuäng coá thïí àûúåc chêëp nhêån dïî daâng hún nhucêìu naây. Nïëu chuáng ta daânh thúâi gian chonhûäng cuöåc heån laâm ùn, nhûäng möëi quan hïåxaä höåi hay ài mua sùæm, àïën hiïåu cùæt toác thòthúâi gian êëy àûúåc cho laâ bêët khaã xêm phaåm.Nhûng nïëu ta noái rùçng mònh cêìn daânh thúâigian àïí àûúåc úã möåt mònh, ta seä bõ cho laâ bêëtnhaä, ñch kyã hoùåc lêåp dõ. Thêåt buöìn cûúâi cho

NAÂNG ÖËC TRÙNG

47

nïìn vùn minh cuãa chuáng ta, noá àaä laâm chochuáng ta phaãi giêëu ài sûå thêåt mònh àang têånhûúãng nhûäng phuát giêy cuãa riïng mònh nhûgiêëu giïëm möåt töåi löîi naâo àoá.

Thêåt sûå, àûúåc söëng möåt mònh laâ möåt trongnhûäng thúâi khùæc quan troång nhêët cuãa àúâingûúâi. Nhûäng doâng suöëi trong têm höìn ta seächó àûúåc tuön chaãy khi baån úã möåt mònh. Cuängnhû vêåy, àïí saáng taåo, nhûäng nghïå sô, nhaâ thú,nhaâ vùn, nhaåc sô cêìn caãm nhêån àûúåc nöîi cöàún cuãa chñnh hoå. Ngûúâi phuå nûä cêìn khoaãnglùång àïí nhêån ra sûå cêìn thiïët cuãa mònh: hoå laâsúåi tú moãng manh nhûng chùæc chùæn, laâ trungtêm trong nhûäng möëi quan hïå phûác taåp cuãacon ngûúâi. Phuå nûä seä tòm thêëy sûå yïn bònhtrong têm höìn mònh nhû caách CharlesMorgan tûâng viïët: “Sûå bònh lùång cuãa têm höìn

àûáng yïn giûäa nhûäng hoaåt àöång cuãa tinh thêìn

vaâ thïí xaác, nhû truåc quay vêîn àûáng yïn dêîu

baánh xe quay àïìu”.

Àöëi vúái töi, àêy laâ möåt hònh aãnh àeåp maâphuå nûä coá thïí lûu giûä trûúác mùæt nhû caái àñchàïí mònh nhùæm àïën. Vêîn laâ möåt caái truåc cöëàõnh giûäa baánh xe cuãa nhûäng möëi quan hïå,


48

NAÂNG ÖËC TRÙNG

49

nghôa vuå vaâ böín phêån bao quanh. Àûúåc úã möåtmònh khöng phaãi laâ muåc tiïu, noá laâ bûúác àïåmàïí ta tiïën vïì phña trûúác, laâ phûúng tiïån àïí taàaåt àûúåc muåc àñch cuãa mònh. Noá nhû möåt“cùn phoâng cuãa chñnh mònh”, cêìn thiïët cho möîingûúâi phuå nûä, trûúác khi hoå tòm àûúåc chöën truáchên thêåt sûå cuãa àúâi hoå. Nhûng vêën àïì khöngàún giaãn chó laâ tòm kiïëm “cùn phoâng cuãa chñnh

mònh” - khoaãng thúâi gian àûúåc úã möåt mònh -maâ cöët yïëu laâ laâm thïë naâo àïí giûä àûúåc sûå bònhthaãn trong têm höìn giûäa böån bïì cuöåc söëng. Vaâtrïn thûåc tïë, àoá laâ vêën àïì nuöi dûúäng têm höìn.

Coá thïí noái, ngûúâi phuå nûä àûúåc thûâa hûúãngsuöëi nguöìn tinh thêìn tûâ caác thïë hïå trûúác,nhûng cuöåc söëng laâm noá sùæp caån kiïåt vaâ khiïënhoå vêån àöång miïåt maâi nhû möåt caái maáy. ÚÃ Myäcuäng nhû möåt söë quöëc gia tiïën böå khaác, cuöåcsöëng cuãa phuå nûä thoaãi maái hún, tûå do hún, coánhiïìu cú höåi hún, möåt phêìn nhúâ nhûäng cuöåcàêëu tranh vïì bònh àùèng giúái. “Cùn phoâng cuãa

chñnh mònh” – thúâi khùæc àûúåc cö àún - ngaâycaâng trúã nïn phöí biïën vaâ phuå nûä coá quyïìn têånhûúãng nhûäng giêy phuát möåt mònh nhiïìu hún.Thïë nhûng, thaânh quaã àaåt àûúåc möåt caách khoákhùn naây khöng àuã giuáp chuáng ta hoåc caách

hûúãng thuå quaäng thúâi gian quyá baáu àoá nhûthïë naâo. Nhûäng nhaâ hoaåt àöång xaä höåi chó àêëutranh cho nhûäng quyïìn lúåi vöën thuöåc vïì phuånûä, coân viïåc khaám phaá phûúng thûác têånhûúãng chuáng thò vêîn coân àïí ngoã àïí ngûúâi phuånûä tûå kiïëm tòm. Vaâ ngaây nay, phuå nûä vêînàang trong quaá trònh tòm kiïëm êëy. Lêu nay,quyä thúâi gian röîi raäi tñch luäy àûúåc thûúâng bõchuáng ta duâng cho nhûäng hoaåt àöång saáng taåohún laâ nuöi dûúäng, vun tröìng laåi suöëi nguöìntinh thêìn cuãa mònh. Chuáng ta tûå laâm mònh bêånröån bùçng nhûäng hoaåt àöång höåi heâ, àoaân thïíhay chùm lo cho cöng danh, sûå nghiïåp. Khöngbiïët laâm thïë naâo àïí nuöi dûúäng tinh thêìn,chuáng ta boã qua vaâ cöë khoãa lêëp nhûäng nhucêìu cuãa noá. Thay vò àûáng yïn nhû truåc baánhxe, chuáng ta tham gia vaâo nhûäng hoaåt àöångngaây caâng caách xa truåc vaâ khiïën mònh bõ mêëtcên bùçng.

Töi nghô chuáng ta àang dêìn àaánh mêët möåtcaách vö thûác giaá trõ nûä tñnh cuãa mònh. Trongnhûäng thúâi àaåi trûúác, àa söë phuå nûä söëng cuöåcàúâi khaá bònh lùång dûúái nhûäng chïë àöå chuyïnquyïìn vaâ haâ khùæc, nhûng möi trûúâng àoá laåi coákhaã nùng nuöi dûúäng giaá trõ nûä tñnh cuãa hoå,


50

Education

[Sách] Trải nghiệm và khát vọng cuộc sống 1