Serbia ,Mali i Zi dhe Maqedonia në fund të shekullit XIX dhe në

fillim te shekullit XX

Genta Jusufi“Loyola-Gymnasium”

Prizren

Serbia në fund të shekullit XIX dhe në fillim të shekullit XX

Lufta Ruso-Osmane(1877-1878), i solli Serbisë përfitime territoriale. Perandoria Osmane obligohej ta njihte pavarësinë e plotë të Serbisë &

zgjerimi territorial. U zgjerua drejt jugut (mori qarkun e Nishit,Pirotit,Toplicës,Vranjës) Serbia ushtroi një fushatë të spastrimit të popullsisë vendëse. U forcua ekonomikisht (bujqësia,industria,bankat) Princi Milan Obrenoviqi shpalli veten mbret me përkrahje

austrohungareze. U krijuan partitë si :Partia Radikale (Nikolla Pashiqi),Partia

Liberale ,Partia Përparimtare, etj. 1888 Serbia monarki parlamentare. Aleksandri – autokrat i vërtetë,suprimoi kushtetutën Së bashku me mbretëreshën u vra nga një grup komplotistësh. Nv vend u kthye dinastia e Karagjorgjeviqëve. “Lufta e derrave” Marrëdheniet me Austro-Hungarinë u acaruan dhe më shumë me

rastin e aneksimit të Bosnje-Hercegovinës. Në fund të Luftërave Ballkanike okupimi i Kosovës dhe territoreve të

tjera.

Milan Obrenoviq Aleksander Obrenoviq

D

Dinastia e Karagjorgjeviqeve Peter I

Aneksimi i Bosnje-Hercegovinës

Mali i Zi në fund të shekullit XIX dhe në fillim të shekullit XX Me shpërthimin e kryengritjes antiosmane në Bosnje

Hercegovinë ,Mali i Zi së bashku me Serbinë në luftë kundër P.Osmane(1876)

Malaziasit pushtuan Bileqen,Tivarin,Ulqinin,Vraninën dhe vise të tjera.

Në Kongresin e Berlinit, Malit të Zi iu njoh pavarësia dhe zgjerim territorial (mori Tivarin,Ulqinin,Podgoricën,Nikshiqin,Kolashinin etj.)

Kushte të mira ekonomike, në Malin e Zi depërtoi kapitali italian.

Princi Nikolla qeverisje autokratike(pakënaqësi në popull) 1905 u mbajtën zgjedhjet për asamblenë kushtetuese.

Asambleja miratoi kushtetutën . Mali i Zi monarki kushtetuese. Dy rryma politike , ajo afër princit dhe rryma qe ishte per

një parlamentarizëm demokratik. Nikolla shpalli veten mbret . Kuvendi malazias në gusht të vitit 1910 shpalli Malin e Zi

mbretëri dhe princin Nikolla mbret të tij. Aleancë ballkanike antiosmane. Shtator ,1912 Mali I zi i shpalli luftë P.Osmane, ai zgjeroi

territoret ;pushtoi Gjakovën dhe Beranen .

Mbreti Nikolla

Maqedonia në fund të shek. XIX dhe në fillim të shek. XXo Gjendja e popullsisë gjatë shek. XIX-XX shumë e rëndë.o Në mesin e viteve ‘90 intelegjencia revolucionare

maqedonase në emigrim formoi disa gr. revolucionare.o 1893 u themelua “Organizata e brendshme revolucionare

maqedonase”(VMRO); në krye me:Goce Delcevi ,Dame Gruevi ,Gjorgje Petrovi,Jane Sandanski etj.

o Më 1903 përgatitjet për kryengritje.o Mospajtime mes grupacioneve për kohen e

shpërthimit ,atentat ndaj Goce Delcevi.o 2 gusht 1903 – Kryengritja e Ilindenit.o Qendra e kryengritjes – Krusheva .U shpall Republika e

Krushevës.Rol të rëndësishëm edhe përfaqësuesit shqiptarë.

o Republika e Krushevës u shtyp me dhunë nga forcat osmane.

o 1908 ,në Resne ,një kryengritje tjetër.Iu bashkua garnizoni i Manastirit dhe shumë vullnetarë.

o Revolucioni Xhonturko Pas shpërthimit të Luftërave Ballkanike ,Maqedonia pre e

vendeve fqinje ( Serbisë,Bullgarisë dhe Greqisë).

Emblema e Organizatës së brendshme revolucionare maqedonase

Revolucionarë

Territoret e okupuara te Maqedonisë

Kryengritja e Ilidenit

Flamuri i Republikës se Krushevës