Yeryüzünde Yaşamwww.sosyalbilgiler.biz

Konu: Dört Mevsim

Kazanım:3 Haritalardan ve görsel materyallerden yayarlanarak Türkiye’de görülen iklim tiplerinin dağılışında Coğrafi Konumun ve Yeryüzü şekillerinin etkisini açıklar

Süre:40 dakika

Amaç: Ülkemizin farklı yerlerindeki farklı iklim türlerinin görülmesinin nedenlerini değerlendirmek

Hava durumu ve iklim.

Aşağıda bir günlük hava durumu verilmiştir. Hava durumunda hangi olaylarla ilgili bilgi verilir?

Bir yerde kısa bir süre İçinde etkili olan hava olaylarıdır. İnceleyen bilim Meteorolojidir.

Hava durumu:

İklim

Bir bölgede uzun süre etkili olan karakteristik hava koşullarıdır. Hava

olaylarının uzun yıllar (35-50 yıl) ortalamasıdır. İklimi inceleyen bilim

Klimatolojidir.

İklimi Etkileyen Başlıca UnsurlarEnlem

ThemeGallery is a Design Digital Content & Contents mall developed by Guild Design Inc.

ThemeGallery is a Design Digital Content & Contents mall developed by Guild Design Inc.

Rüzgarlar

Yükselti

Denizellik

Bakı

Enlem

Dünya’nın şekli sıcaklığı nasıl etkiler? Enlem etkisi nedir

Dünya’nın şeklinden dolayı, kutuplara gidildikçe güneş ışınlarının düşme açısı küçülür, atmosferde aldıkları yol uzar. Bu nedenle kutuplara gidildikçe sıcaklık azalır. Buna enlem etkisi denir.

Yeryüzünde sıcaklık dağılışını etkileyen en önemli etmen enlemdir.

Kutuplara gidildikçe sıcaklık düzenli bir biçimde azalır mı? Buna iki örnek veriniz.

Güney kıyılarımız ekvatora daha yakın olduğu için daha sıcaktır

Yukarıda Dünya’da yıllık ortalama sıcaklık dağılışı gösterilmiştir.

En yüksek ve en düşük sıcaklıklar nerelerde görülmektedir?Asya’da en düşük sıcaklıklar nerelerde yaşanmaktadır?

Örnek Soru :

Normal koşullarda yeryüzünde sıcaklık, Ekvator’dan kutuplara doğru giderek azalır.Bu durum aşağıdakilerden hangisinin bir sonucudur?

A) Yerin şeklininB) Yerin hareketlerininC) Hava hareketlerininD) Deniz etkisinin

Yanıt : A

Rüzgarlar

Ekvatordan kutuplara doğru esen rüzgarlar sıcaklığı arttırır

Kutuplardan Ekvatora doğru esen rüzgarlar sıcaklığı düşürür

Rüzgarlar sıcaklığı etkiler mi?

Sıcak

Sıcak

Ekvator

Soğuk

Soğuk

Örnek Soru :

Rüzgârlar, geldikleri yönlere göre hava sıcaklığını düşürücü ya da yükseltici bir etki yapar.Buna göre yukarıdaki şekilde ok yönünde estiği görülen rüzgârlar numaralı bölgelerin hava sıcaklığını hangi yönde etkiler?

I. Bölge II. Bölge III. BölgeA) Düşürür Yükseltir DüşürürB) Yükseltir Düşürür YükseltirC) Yükseltir Yükseltir DüşürürD) Düşürür Yükseltir Yükseltir

Cevap : B

I III

II

K

Yer şekilleri

Yükseklerde atmosfer yoğunluğu az olduğu Için, yüksek yerler çabuk ısınır, çabuk soğur.

0 m20 °C

400 m

800 m

1200 m

1600 m

2000 m

18 °C

16 °C

14 °C

12 °C

10 °C

Türkiye’deki dağların batıdan doğuya doğru yükseltisi artar

Yüksek yerler neden soğuktur?

UNUTMA!

Yükselti artarsa sıcaklık düşer

Deniz seviyesinde sıcaklık daha yüksektir

Örnek Soru :

Aynı boylam üzerinde bulunan noktalarda aynı saatte ölçülen sıcaklıkların Ekvator’dan kutuplara doğru düzenli bir biçimde azalması gerekir.Gerçekte böyle bir düzenliliğin gözlenememesi aşağıdakilerden hangisine bağlanabilir?

A) YükseltiB) Yerin hareketlerineC) Güneş enerjisindeki dalgalanmalaraD) Dünya’nın şekline

Yanıt : A

Denizellik

Karalar çabuk ısınır, çabuk soğur.Denizler geç ısınır, geç soğur.En yüksek ve en düşük sıcaklıklar karalarda yaşanır.

Denizden esen rüzgarlar, kışın ılıtıcı, yazın serinletici etkide bulunur.

Ortalama 200 m derine işler.Ortalama 15-20 cm’ye kadar işler.

Yaz

Serin

Kış

Ilık

Kara ve denizler aynı oranda mı ısınır?

Antalya’daki ve Isparta’daki en sıcak ve en soğuk dereceler nedir?Antalya niçin Isparta’dan daha sıcaktır?

Bakı

Kuzey yarım kürede ağaçların yosun tutan tarafı hangi yönü gösterir? Neden?

Eğim ve bakı sıcaklığı nasıl etkiler?

Türkiye’de kiralamak ya da satın almak istenilen evlerin güneye bakması istenir. Neden?

Bakı durumu nedir?Kuzey yarım küredeki dağların güneyi, Güney yarım küredeki dağların kuzeyi bakı durumundadır.

Bakı durumunda olan yamaçlar, diğer yamaçlara göre daha çok ısınır.

Bakı

Yukarıdaki haritadaki sıcaklık değeri hangi döneme ait olabilir?

En yüksek ve en düşük sıcaklıklar hangi yarım kürelerde yaşanmaktadır?

Ekvatordan kutuplara gidildikçe sıcaklık düzenli bir biçimde azalmakta mıdır?Neden?

Haziran

Hangi merkezlerde sıcaklık farkı fazladır? Neden?

Sıcaklık, kutuplara gidildikçe düzenli bir biçimde azalmakta mıdır? Neden?

Kuzey kıyılarla güney kıyıların sıcaklıklarını karşılaştırınız. Hangisi daha yüksektir? Neden?

Aynı enlemde bulunan İzmir ile Malatya’yı karşılaştırınız. Hangisi daha sıcak? Neden?

Ankara ile Erzurum’u karşılaştırınız. Hangisinde sıcaklık daha düşük? Neden?

KENDİMİZİ DEĞERLENDİRELİM

1.Yeryüzünde sıcaklık dağılışının en önemli nedeni nedir?

2.Kutuplara gidildikçe sıcaklık düzenli olarak azalır mı? Neden?

3.Kuzey ve Güney yarım kürelerde bakı durumunda olan yamaçlar hangileridir?

5.Kuzey yarım kürede kuzeyden ve güneyden esen rüzgarlar sıcaklığı nasıl etkiler?

4. Günün en sıcak ve en soğuk zamanları hangileridir? Neden?