Embed Size (px)
Citation preview
Tutarlı Bir Katalog için
Otorite KontrolüEmine H. Gür
Boğaziçi Üniversitesi Kütü[email protected]
50. Kütüphane Haftası Etkinlikleri, İstanbul Üniversitesi Kongre ve Kültür Merkezi 02.04.2014
2
Otorite kontrol işlemi nedir? Neden ve nasıl yapılır? Hangi alanlar için otorite işlemi yapılmalıdır? Otorite kaydı alanları (MARC) Otorite kontrol işleminin yararları Otomasyon programları ve otorite modülü RDA ve otorite kontrolü
İçerik
3
Kütüphane kataloğunda erişim noktası olarak belirlenen;◦Yazar, kurum, seri, konu, uniform title
girişlerinin doğru ve tek tip yazılışları ile aralarındaki önemli bağlantıları göstererek, belirli bir uyum ve tutarlılık sağlama işlemidir.
Otorite kontrol işlemi nedir?
4
Erişim noktaları için özel olarak tanımlanmış bir giriş belirlenir ◦ Kontrollü kelimeler, kontrollü terimler, otorite dizinleri
Kayıtlar arasında çapraz göndermeler yaparak anlamlı ilişkiler kurar
Kütüphane kataloğunda kayıt girişi devam ederken erişim noktaları arasında tutarlılık sağlar Otorite kayıtları ile kullanıcılar, özel bir ismi, konuyu, çalışmayı
kapsayan, ilişkili olan terimleri ya da kelimeleri birleştirilmiş olarak bir form altında bulurlar
Neden yapılır ?
5
Yazar girişleri (names) Kurum adları (corporate names) Konu başlıkları (subject headings) Seriler (series) Tekbiçim başlıklar (uniform title, works)
Hangi alanlar için otorite kontrol yapılmalıdır?
6
Takma adlar Ön adlar Bekarlık ve evlilik soyadları Birleşik soyadlar Soyluluk ünvanları Latin alfabesi dışında karakterlerle girilen isimler (Arap, Kiril,
Çin, Japon...) Kurumlarda ad değişikliği Kurumların diğer dillerdeki giriş biçimleri Kısaltılmış biçimleri Alt kurum girişleri
Yazar ve kurum girişlerinde karşılaşılan sorunlar
7
1xx temel giriş alanı 4xx bakınız göndermesi (see) 5xx ayrıca bakınız (see also) 6xx notlar alanı
MARC otorite alanları
8
Kitap adı Bir varmış bir yokmuş : çocuk masalları, 1935.
Yazar adı Server Bedi
örnek
9
10
11
12
13
Temel alınan giriş
Bakınız göndermesi
Not alanları
Yazar otorite kaydı alanları
14
15
16
Otorite modülü kaydın 1xx alanı
Otorite modülü kaydın 4xx alanı
Katalog girişi 1xx alanı
17
Kütüphane kataloğunda kayıt girişi devam ederken erişim noktaları arasında tutarlılık sağlar
18
Kullanıcının arama olasılıklarına göre ekleme yapılabilir
19
20
21
Kurum adlarındaki kısaltma ve farklı girişlere örnek
Kurum adı otorite kaydı
22
Yararlanılan konu başlıkları listesiOCLCLC
23
Seri girişleri için otorite kayıt örneği
24
25
Budala / Dostoyevski
26
Uniform title / orjinal başlık için otorite kaydı
Kayıtlar arasında çapraz göndermeler yaparak anlamlı ilişkiler kurar
27
28
Başlıkların uyumlu olmasını sağlar
Değişik biçimdeki kayıtlara linkler kurarak girişlerde birlik sağlar
Hataları yakalar ve düzelterek aynı girişten birden fazla girmeyi engeller
Başlıkların referans notları ile nasıl kullanılacağını gösterir
Kaliteli bir kütüphane kataloğu sağlar
Referans kütüphanecilerinin işlerini kolaylaştırır
Otorite kontrol işleminin yararları
29
Yeni Otorite MARC Alanları (RDA)
046 Special coded dates tarihler 370 Associated place yer 372 Field of activity etkinlik / çalışma alanı 373 Affiliation kurum ilişkileri 374 Occupation meslek 375 Gender cinsiyet 376 Family information aile 377 Associated language dil 380 Form of work çalışmanın biçimi (oyun, tv
programı , şiir vb.)
Kaynak: Barbara Tillett (Jan. 2010) http://www.loc.gov/marc/authority/ad1xx.html
30
RDA / MARC alanları
31
32
WorldCatVIAFLC ISNI
33
VIAF : Virtual Authority Fileuluslararası kişi, kurum otorite veritabanıdır
34
ISNI : International Standard Name IdentifierISO belgeli standart numara
http://www.isni.org/how-isni-works
35
Tüm dillerde İlşkilendirilen diğer kişiler
Tüm dillerdeki Çalışmalar, eserler
Tutarlı Bir Katalog için
Otorite Kontrolü
Emine H. GürBoğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi
50. Kütüphane Haftası Etkinlikleri, İstanbul Üniversitesi Kongre ve Kültür Merkezi 02.04.2014
