NCLTÈN Cicli UÀ

T(u|m Tà|) TBQ tìi) qó Tiqb, m0r mì ^

T-TV

52

Da Ha HOi

NHA XUAT BAN DA! HOC QUÓC GIÀ HA NOI

NGUYEN BICH HA

TUYÉN TAF •

TRUYÉN CO TÌCH NHÀT BÀN

MHÀ XUAT BÀN DAI HOC QUÓC GIÀ HA NÓI - 1999

NHÀT BÀN - DÀ'T N U Ò C VÀ N G U Ó N T R U Y L N CO

Dàt nifóc Nhàt Bau co diéu kién dia li khà dac biét sd vói

iihiéu nifóc trén the giói. Toàn bò dàt dai Nhàt Bau goni gàn 4000 hòn dào dUdc bien bao hoc iiliif mot cu lao xanh nói giiJta bien khdi. Ngoài bdn dào lón nàm xé'p hàng noi nhau tu bàc xudng nam là Hokkaido, Honshu. Shikoku, Kyushu, Nhàt Bàn còli co hàng nghìn dào nhò co tèn va khòng tèn tao thành mot quàn dào dai hình con ngUa dang giàng sdì day xò mùi de bay leu tu giùa bien khdi. Theo truyeii thuyè't, quàn dào Nhàt Bàn ra dòi là ket qua cùa mot cuoc tình thd mòng giùa hai vi thàn Izanagi va Izanami. Trong mot ngày gap mat. càc vi thàn khòng hai long vi sU thanh tinh cùa eòi hif vó, lién bàn nhau phài sàng tao ra the gioì loài ngitòi de co the don trùt moi sU che chd va yèn thUdng. Trong tràch ày dUdc giao cho nam thàn

là Izanagi va nit thàn Izanami. Ho di den giiìa càu vong, Izanagi choc cày giào xudng bien ménh mòng phia difói. Klii rùt giao lèn thì rèu bien day dinh chat vói nhau va ràn lai thành dàt. Dò là hòn dào Onogoro, mànli dàt dàu tién cùa t ran gian nià hai thàn dat chàn xuò'ng. Say me trifóc khòng gian kì la va thd mòng, ben canh nguòi bau dòng hành tin cày, nù thàn a,L>ò Idi mudn cùng nani thàn thành chong vd. Ho lày nhau

nhiftig sinh ra toàn nhùiig quài vat. Ilo buon ràu Irò ve hòi càc VI tjiàn mói biet là do nù thàn dà tò tình trUóc. Trd ve tran, Izanami khòng dàm nhìn cùng khòng dàm nói vói Izanagi mot càu, còli Izanagi trai lai say sita trUóc sàc dep va sU diu dàng

cùa Izanami lién bay tò tình yèn thàm thiét cùa niình. H<) kèi hòn va sinh ra nhitng di'ta con dep nhàt. dò là nhitng hòn dào Nhàt Bàn kì vi va thd mòng.

Nhàt Bàn xa dà't lién. tu dò dé'n dai lue. lidi gàn uh,àt là Hall Qudc cùng càch hàng t ram km. Diéu kién dia li ti/ nhiéu này chi phò'i ra t lón dé'n qua trình hình thành lidi su va tàni li dàn toc Nhàt. dòng thòi co ành hifdng san sàc tói càc loai hìah vàn hóa nghé thuàt cùa dàt iiifòc này.

Là mot nifóc dào. tu xa xita Nhàt Bàn dà trànli difdc

nhiéu cuoc xàm lUdc nhàm chié'm cu dàt dai giùa càc nifóc làng

giéng lue dia ma hàu hèt càc lufóc lue dia nhò bé nhif Vièt Nam

phài gành chiù. Mac dù Nliàt Bau dà titng nàm trong àm mifu

xàm lUdc cùa mot vài nitóc de' quó'c lón, iilufng thièn nhiéu

Nhàt Bàn difòng nhif co phép thàn, nò ho trd tuyét vói cho con

ngUÒi t rành difdc nhùng cuoc xàm litdc ghé góm dò. Kln vó

ngUa cùa quàn Nguyén dà in dà'u trén hàu hé't dà't dai An - A

thì dé'n Nhàt Bàn cluìng phài bàt lite. Cà doàn chién thuyéii

hdii 400 chiéc khà hièn dai thòi dò vùa xuàt phàt dà bi ngay

mot t ran cudng phong làm tan tàc va chìm dàm hèt. Laii thiì

hai xuàt quàn cùng lai chiù cành tUdng tu nhif vày, khièn giac

khòng hi dành cùng tu phài rùt quàn. Ngifòi Nhàt goi nlutiii;

t ran gió làt thuyen quàn Nguyén tildi dò là "gió thàn" (Kami

kaze). Nhàt Bàn là nuóc it phài chiù nan ngoai xàm nhUng lai

co nhiéu nói chién. Ngay trong khi xà hòi Nara (710-194) dang

phàt trien thì càc cuòc xung dot giùa càc tàng lóp quy toc cu vò

quy toc quali lai cùng dà rat càng thàng va dai dàng. Don cuó.

thè ki XI. do phài dòi phò giùa càc tap doàn phong kién, cà*

lành chùa dà xày ditng lite lifdng quàn sit riéng cùa mùih bàn^;

càch bàt trang dàn tàp luyén quàn sit, td chùc thành càc lite

lUdng vù trang nhò. Tu dò tàng lóp vò sì (Samurai) ra dtii vi,

(là.ii d;ai tra thành mot lite iùdng liè't sue quan trong trong dòi

sò'iag chinh tri xà hòi Nhàt Bàn. Noi chié'n va nan càt cu giùa

c:à(c pile phài phong kién dién ra lièu mién suót tu dàu thè ki

XI 1 déu giùa the ki XIX khiéu elio Nhat Bàn trién mién trong

(:à:uli nglièo dòi. Nhàn dàn khòng chiù difdc cành khdn cùng dà

dùing leu khdi nghìa. Nifóc Nhàt suò't mày t b é k i dò khòng lue

iiàio chàm dùt cành binh dao. Néu nìut de chò'ng ngoai xàm.

ng';ifdi Vièt Nani phài doàn ké't ròng rài toàn dàn. va de doàn

ké't. ho ]:ihài cài md va thàn mat vói nhau, co nhu càu lién két

vóii nhau de tao nèn mot noi lUc nianh me; thì hoàn cành noi

chdén dà chia rè nhiéu già duih Nhàt Bàn. Co già dình cha d

phn'a ben này, con d phia ben kia; Anh ra lénh giè't em de t rù

hàui boa, con em cùng mudn tini thòi ed de tiéu diét anh déii

cùmg nhif anh em tifóng quàn Minamoto Yoritomo va

Miinamoto Yoshitsune trong cuoc noi chién Heigen... Hoàn

càiiih dò cùng vói t inh chat dòc làp. khi dào cùa thièn nhièn

iiufóc dào khié'n ngUÒi Nhàt co thòi quen bi màt, cành giàe va

hèj't sue kin dào. Thói quen dò dà trd thành bàn tinh dàn toc

thiich hifóiig nói tri xUa dén nay, nò chi phó'i nhiéu dé'n cà dòi

sd/ng va nghè thuat . Càu trùc nhà ò kieii Nliàt rat dep va kin

dàio. Cùa thifòng nhò, chi md mot cành ra ngoài. Kièu càu trvìc

uàiy phù hdp vói tara li Uà kin dào cùa ngifòi Nhàt, dòng thòi

laii difòng nhu trai ngUdc vói quan uièm nhà cao cùa ròng cùa

agxuòi Vièt Nam. Diéu li tUdng nhàt ma ngUÒi Nliàt , nhàt là

aaini giói mudn là khòng hòc lo bàt cu mot tmh càm hay thài do

uè'o trUÓr thitc té'. Fio khòng kéu ca phàn nàn va it khoe

k.hiO.:ng bàt cu diéu gì ve mhih hay ve nhùng ngifòi thàn cùa

aifnh. Trong nghè thuàt . kich Nò ( mot loai kich truyen thdng

Nlhat Bàn) luòn luón su dung mat na. Càc nhàn vat giàu di ve

mtat tu nhièn cùa mình. moi sit dién tà déu mang tinh Uóc le.

ra t khó hiéii ddi vói ngifòi khòng quen thifòng thi'tc Nò, ke cà

ngUÒi Nhàt. Kabuki hay Buyo (cùng là kich inùa truyén thò'ng)

tuy khòng dùng mat na, nhitng viéc tò phàn tràng xóa tàt ('à

mat mùi nhU quél vói cùng khié'n cho mat dién vién khòng

khàc mày vói mot mat na. Viec su dung "mat na" trong nghè

thua t Nhàt Bàn hoàn toàn khàc vói sit su dung mat na trong

càc ngày ligi hóa trang plufdng Tày, nò khòng ino phónj^ tu

nhièn. hoac nhàm tao khóng khi vui nhòn, hon nhién va thàn

thiét vói tu nhién cùa con ngUÒi ma nò the hièn mot hình thùc

bi mat, kin dào va mot nói tàm thàm tram, sàu sàc kién

phudng Dòng nói chung va cùa Nhàt Bàn nói riéng. Mot trong

nhùng hình thùc nghè thuàt mang day tàm trang va cùng chfdc

ngUÒi Nhàt ra t Uà thich là Vitòn da. Nifòn dà co le khóng iihài

là sàng tao vàn hóa nghè thuat Nliàt Bàn, nhùng Nliat Bàn là

lidi dac dia de hmh thùc nghè thuàt mang chién sàu trièt hoc

ày tón tai ben vùng. Mot khu vuòn rpng khóng to, khòng hoa

co, chi rài toàn dà tràng va tliinh thoàng nhò lén trf dàu dò mot

hòn dà lón tao nén thù ngón iigù khóng Idi, thàm u, tình lang.

Mot thi.in nhién khóng hòc lo ma thu mmh. àii già'u tinh thàn

trong sàu thàm. TheJ Haikif, mot loai thd ed Nliàt Bàn co le là

loai thd ngàn va hàm xùc nhàt thè' giói. Moi bài thd chi co ha

càu (5/7/5) co thè dién tà cà trang thài tàm hon trong mot bue

t ranh thién nhién dac sac. Cài hay cùa thd Haikif khòng thè

hièn d nhùng con chù ta doc lèn ma d chinh cài lang le, din

dàng va sàu thàm giùa càc dòng thd. Cài tu càm nhàn nhién

lidii cài co the giài thi'ch thành lòi.Truyén co Nhàt Bàn cùng

mang dàm ti'nh chat kin dào bi mat ày. Klióng gian phò lìién

trong truyén co Nhàt là khòng gian u tich cùa nhùng bang

dóng, nhùng day nùi trùng dièp nliUng vàng bòng ngifòi,

nhùng mién rùng thàm u vói nhùng iigói dén kni dào va bi àii.

n h ù n g dém trén bien mènh mòng clìi co con ngUÒi gap va tro

chuyèn vói ma... Càc nhàn vài cùng thifòng bi mat xuàt hièn

lèi lai lang le ra di. Dac bièt troiig dò "ma" va "tmh" nhiéu

khòng ké xiét. Ho tham già vào thè gioì cùa con ngUÒi vùa bình

(li vu'a kì ào. vùa xa la vùa tit nhién. tao thành mot khòng gian

co tich dac biét bi mat va huyén ào. day bàt trac nhUng cùng vò

cùng hàp dàn. Dò là khòng gian nghè thuàt dac trUng cùa

t ruyén co Nhàt Bàn. Con ma cùa dén Kogeiiji inòi dèm rat

kkiuya lai dén cùa hàng bành keo de mua mày chiéc keo nuói

dwa con mói sinh; Hai con tinh ròng d dén Kitain bi mat xuàt

hi.èu trUóc nhà sU, kè thì xin ngùng dành chuòng 100 ngày, kè

thd lai xin dUdc nghe mot boi chuòng ngay trong dém dò; Con

qviy nifóc Kappa chuyèn bàt phu nù va tré con ve dém, gay bao

noi sd hai cho ho lai co the tình ngó va tàng elio con ngUÒi thù

dàui nuóc tuyét vói co the nhanh chóng gàn lién càc vét

thiUdng... Ma va tinh khòng phài lue nào cùng hung dù hay ghé

sdi. Chùng cùng c6 khi trong tình nghìa, biét giù gin Idi hùa va

dac biét thùy chung vói ngUÒi yèn. Con yèn Tengu ddn dòc, bi

mioi ngUÒi xa lành, chi giành dùdc rifdu bang càch cUóp giàt.

bong lai dùdc anh chàng Jinbei san sàng cho cà mot thùng

rudu. Vi diéu dò ina khi Jinbei gap khó khan càn ké cài chét.

k(è nhiét thành giùp chàng nhà't lai chinh là con yèn Tengu.

C'.ùug vói "ma" va "tinh", "thàn" "ticn", cùng tham dù nhiéu vào

tiình chat huyén ào. li kì va bi hiem cùa truyén co Nhàt. Nàng

cù)rìg cima Kaguya tu trén tròi xuò'ng. àn mình vào thàn tre, lai

dnfdc òiig lào tiéu phu tini dùdc mang ve nuòi. Co dà trd thành

dìifri <on hié'u thào cùa nhùng ngùdi tran gian. dà gàn bò vói

c j n ngifòi dén mùc vò cùng dau khd khi phài trd lai thièn duih

làim mot nàng còng chùa. Bà chùa Tuyét lanh King, dòc àc, dà

gnét chét ngitdi cha bang lidi thò già lanh cùa mình. lai bi sit

tré trung. trong trèo cùa ngùòi con hàp dàn, khién phài tu bò

t à t cà de trò thành ngifòi vd hien cùa chàng... Trén cài nén cùa

nhùng tình tiét day li kì huyén ào ày, nói lén mot tình yèn dain

me dòi vói cuòc song tran gian, con ngifòi tran tue. Nhùng càu

chuyèn dò khòng chi nói ve thàn thành hay tién phàt ma chnih

là su de cao cuòc sò'ng hmh di, tuy day vàt va nhitng co thùc va

hàp dàn vói con ngifòi. Suy cho cùng, nò chinh là su ké't tinh

long yèn dòi tha thiét cùa con ngùòi ma tao thành.

Là mot nifóc ò Dòng .A.. Nhàt Bàn cùng chiù ành hUdng nhiéu d vàn hóa Trung Quò'c va An Dò, hai cài nói vàn hóa lón cùa chàu A. Vàn hóa Nhat Bàn co nhiéu net gàn gùi vói vàn hóa Trung Quò'c va Vièt Nam. Dòn nàm mói, ngUÒi Nhat trang tri nhà bang bò ha tùng - trùc - mai (dóng thièn tam hùu - ha ngUÒi bau cùa mùa dòng). Né'u giao thù'a, ngUÒi Viét Nam cùng gà tròng vói moiig mnò'n con gà ( ma theo thàn thoai Vièt là con vàt duy nhàt goi dùdc mat tròi ) mang ành sàng xuò'ng t ran gian cà nàm. thì ngifòi Nhàt cùng co phong tue sàng som mòng mot Tèt di lèn nùi, ndi gàn mat tròi nhà't de dòn ành mat tròi dàu tién vào ngày dàu tién cùa nàm indi vói cùng mot niéin moiig ifoc trén. Song dac tinh cùa nude dào va diéu kién lidi su dac biét khié'n cho ngùòi Nhàt hhih thành nhùng net tnih càch vita thàm tram vùa manlt me khàc thifòng. Dò là mot dàn toc ra t dòc làp va chù dòng trong nhiéu phifdng dién. trong dò co cà su tiép nhàn vàn hóa. Trong ngù thifòng "nhàn - nghìa - le -tri - tin" ma nhiéu nifóc chàu A thàm nhuàn. ditòng nhif ngifòi Vièt quan tàm dé'n chù "nhàn" va "nghìa" nhiéu hdn, nhùng yéu tò ràng buòc con ngitòi vói con ngifòi d phùdng dién tình càm. tình thitdng yéu va nhùng diéu mmh phài làm vi ngifòi khàc. Trong khi dò chùng tói elio ràng, ngùòi Nliàt quan tàm nhiéu hdn dé'n chìf "fin" va "nghìa", tue là co' gang de giù difdc long tin cùa ngifòi khàc dò'i vói mình va co' gang làm theo

nhù)ig diéu mình cho là phài. Trùóc day càc Samurai (vò sì) néu bai tran hoac hi ngùòi khac nghi ngd ve tu càch hay long tnu ig thành cùa mình thifòng két héu cuòc dòi bang hành dòng tu md biing (Hara kin). Ngày nay cùng rat khó gan difdc mot lai hùa cùa da sd ngùòi Nhàt. nhitng néu ho dà hùa thì co thè yèn tàm là Idi hùa sé dùdc thùc hién bang moi già. Ho co gang r a t lón de co the thùc hién dùdc nhùng lòi luta nhò nhà't, vi sai lòi hùa dù chi là rat nhò cùng khién ho xàu ho. Su hình thành t inh càch dò trong lich su khié'n cho dòn toc Nhàt là mot dàn toc co tinh ki luàt rat cao. Ho nhìn thè giói nghièm khac va cùng nghièm khàc vói chinh bàn thàn niuih. Néu dà là luàt phàp hay nhùng quy dinh chung thì dai da so ngifòi Nliat chàp hàmh. Co le dò cùng là mot trong nliùng li do quan trong li giài hièn tùdng, cùng là mot nùóc nóng nghiép trong lùa nUóc nhU hàu hé't càc nifóc Dóng va Dòng Nam A. song Nliàt Bàn co thè nbanh chóng trò thành mot nùóc còng nglùép tién tién iilià't, trong klii nhiéu nùóc kliàc. trong dò co Vièt Nam kliòng the co difdc su bòa nhàp vói cuòc sò'ng còng nghiép nlianh chóng iiliù vày.

Co the nói, hùa va sU ed gang de thùc hién lòi hùa khién tnih càch ngifòi Nhà t rat kién tri va quyè't liét. Càng it bóc lo sit quyét liét ra ben ngoài bao nhiéu thì nói tàm càng sói dòng va quyét liét bay nhiéu. Dieu này dùdc the hién khà dàm net trong truyén ed tich Nhàt Bàn. Ò truyén co tich Chàu Àu hay Vièt Nain, nhàn vàt thudng hùa thitc hièn dieu cà'm ki. nhùng san dò ho vi pham càm ki, vi vày nhàn vàt bat dàu phài phièu lùu trong the giói kì ào, làp kì tich, khàng dinh tài nàng hay tu càch cùa mình, chié'n thàng thù thàch hoac difdc trd giùp, cuoi cùng dùdc nhàn hanh phùc. Truyén Con yéu ràu xanh (Due), Co gài queìng khan dò (Phàp), Lg nif.óc thàn (Vièt) ...dien bien theo hùóng nhù vay. Nhùng trong da sd truyén co tich Nhàt, né'u nhàn vàt khòng thUc hién diéu càm ki (toc khóng thitc hién Idi hùa) thì két thùc khó co the tot dep dùdc. Truyén Xù

9

mòng cùa Jinnai, Giac ma, Urashima Taro...déu uhù viy. J innai là mot ngùòi hanh phùc, anh khóng bao giò aghi céii diéu gì khàc ngoài vd con va còng viéc. Nhùng bòng nhièn anh gap mot ngifòi phu nù tre dep va di theo co dén mòl thè giòi khàc day thd mòng vói nhùng gì tuyét vói nhà't ma nguòi ta co the tùdng tifdng ra dUdc. Sau mot thòi gian quèn màt già dìuh, anh bòng iihó dén tràch nhiém cùa mình va dòi ve nhà. Anh. dà hùa giù bi màt ve cuòc gap gò ngifòi dep. Song khi ve nhà, vd càn vali mài khié'n anh phài thù nhàn. Diéu càm ki vùa hi vi pham, mot mùi tèn chóp sàng chói xuyèn qua va bièii anh trò thành kè tàii tàt suò't dòi. Ngùòi chong trong truyén Già'c mei dà hùa khòng bao giò phu bae vd mình, nhùng ròi anh quèn lòi hùa lai sò'ng vói ngUÒi dàn bà khàc trong dip di làm àn ò Edo (téli cu cùa Tokyo). Ngitòi vd bié't tin, dèm dò trong lue rat gian chong, co nàm md thày dà giè't chong bang càch quàn hai vòng toc quanh ed anh ta. Thè ma cùng dém ày, vào dùng thòi khàc ày, ò kinh dò càch nhà hàng nghìn km, ngifòi chong phu bac dà chét dau dòn nhù bi ai bop ed... Chinh vi quan nièni nghièm khac nhù vày ve viéc giù gin lòi hùa nén mot so' nhù nghièn cùu Nliàt Bàn dà "di ùng" vói mot sd truyén co tich chàu Au. Ho ddng nghìa lai hùa vói dgo due va khòng thè chiù dùdc khi thày nhùng nhàn vàt co tich khòng thùo hién Idi hùa nhUiig cuò'i cùng vàn dUde hùòng hanh phùc. Sakagichi Ango (1906-1955) dà nhàn xét ve truyén Co gài quàng khàr dò nhu sau: "Trong truyén thièu uhi cùa Charles Peron co mot càu chuyéii ndi tièng là Akazukin (Co gài quàng khan dò).., truyén thiéu uhi nói chung co tnih chat dao due trong dò, nhung riéng càu chuyèn này thì thièu dao due hoàn toàn"'". Ngoa; t rù viéc cà'm ki va vi pham diéu cà'm ki dUde coi là phifdng iién nghè thuàt dac trifng cùa truyén co toàn nhàn loai de dua nhàn vat truyén co di vào va khàm phà mot thè giói huyén ào khàc tliuòng, thì viéc vi pham diéu cà'm ki (lòi hùa, chù ti'n) bi dành

10

gi.'A nghièm khàc nhù vày dà the hien quan iiièm tu tùdng ngh.iém khàc cùa ngùòi Nhàt. Co le chù "tin" cùng là sdi day qv. a n trong ràng buòc ngùòi Nhàt, khién ho chi co thè "trung" va s;uy tón mot dòng ho Thièn Hoàng dvfdc bàt dàu tu nàm 660 tr.fcic Còjig nguyén dén nay khóng he thay dòi, mac dù dà't nitó(c trai nhiéu phen thàng tram. Dò là mot hién tUdng Uch su hè't sue dac biét cùa ngùòi Nhàt Bàn. Trong khi hàu khàp càc nitó(c trèn thè giói déu dà trai qua rat nhiéu triéu dai vua chùa bàiiig su bàn giao mot càch liòa bình hoàc bang sit thón tình làii nha u giùa càc dòng ho. riéng Nhàt Bàn khóng theo con dùòng dò. Cùng co mot thòi gian dai Thién Hoàng hi làn àt quyén hànJ i va bi màt vi tri tò'i cao vào tay càc lành chùa Samurai. Nhufng tu tUóng trung quàn rat nghièm khàc tu trong long nliùfng ngùòi Nhàt. khié'n ngay cà càc lành chùa Samurai hùng mauih nhàt cùng khòng thè khóng dùa vào bue hmh phong Nhaìt Hoàng qp ep lue dò de duy tri su thò'ng tri cùa mùih va klióìng thè cuóp ngòi Thién Hoàng.

Do co ti'nh ki luàt rà't cao nèn ngùòi Nhà t de chàp nhàn nliitéu quy dinh chung.có nhùng quy dinh thành vàn bàn va cà nliùtng quy dinh bài't thành vàn. Né'u nhU dò'i vói ngùòi Viét Naim. moi ki cUdng déu phài mém di cho phù hdp vói phong càclh phóng khoàng tu do va phàn nào tùy tién vò'n co truyén thding tu d i e dò còng dóng nguyén thùy, thì vói t ruyén thdng Sannurai va dac tnih riéng cùa ngùòi Nhat. moi boat dóng ditòiug nhù co thè tu do cùng dùdc dàt ra nhiéu quy dinh de trò thàình luàt. thành dao. Udng tra khòng phài là sd thich riéng cùa nguòi Nhàt. t hè giói dà thò'ng kè ràng mot sd nifóc nhù Alllh. Trung Qudc..con uo'ng tra nhiéu hdn Nhat. O Vièt Nam ngufòi ta cùng udng tra nhiéu va nhiéu ngùòi cùng càu kì khi uó'nig tra. uliitng khòng nùóc nào uò'ng tra trò thành dao vói nhutng còng thùc ve pha tra, phdi cành phòng tra , bò do uóiig tra., phong càch udng tra... nhù ò Nhat Bàn. NgUòi Nhàt cùng

11

tu nói ve càch uò'ng tra cùa mình nhù sau: " Nùóc tra phò bié'u vói quy mò toàn thè giói. nhùng khòng co mot nùóc nào trèu thè giói ma nùóc tra lai dòng góp nhiéu vào niòi tritòng và i hóa nhù ò Nliàt Bàn. Ò Nhàt Bàn, viéc chuàn bi pha tra va tl.udng thùc nùóc tra co y nghìa mi hoc va difdc phàt trièn lén taành mot dao nghé thuàt de tu luyén tinh thàn"'^'. Chdi hoa, su dung kiém cùng trd thành dad vói nhiéu trùòng phài khàc thau. Tiép khàch. xeni hoa anh dko, mac ào Kimono... tuy chifa dùdc goi là "dao" nhùng cùng co nhùng quy dinh nhù "dao", khiéii Nhat Bàn là mot nùóc co nhiéu "Dao" nhà't. Chùng tói inuó'n khàng dinh mot làn nùa ràng, nhùng thè che va viéc nghièm chinh thùc hién càc thè che vói tinh ki luàt cao chac chàn là mot yèn to' quan trong ve phia con ngùòi de Nliàt Bàn tv mot nùóc nóng nghiép nhù hàu hèt càc nùóc chàu A khàc n.iaiih chóng trd thành mot cùòng quò'c còng nghiép trén thè gió) nhu ngày nay.

Thoat uhm co thè thày vàn hóa Viét Nam va Nhàt Bin co nhiéu net tùdng dong. Nò cùng nam trong vàn hóa phtdn^'; Dóng va cùng ành hùòng nhiéu ò vàn hóa Trung Quò'c. Vàn hóa truyén thò'ng hai nùóc cùng là vàn hóa lùa nùóc vói n iùng phong tue thò thàn mat tròi va càc thàn nóng nghiép, àn cdm gao va nhiéu loai bành trai bang hot gao. co nhiéu le hn va Ughi thùc t è l i gàn vói mùa vu nóng nghiép... Nhùng càtg di sàu so sành hai nén vàn hóa càng thày ra nhiéu dièni chac nhau. Co the nói. vàn hóa Nhat Bàn trong su chau chuò't gol tia. quan tàm nhiéu dé'n hình thùc. Con vàn hóa Viét vJam trong su tu nhién. hon nhién ò cà hmh thùc va nói dung. Hàu hèt tà t cà moi hoat dòng cùa ngifòi Nliàt déu co xu huóng vàn hóa nghè thua t hóa. trong khi dò tinh chat thàn mat. ed md cùa ngùòi Vièt Nam lai co xu huóng ddn giàn. tn nhién hóa. Diéu dò co thè li giài bang nhiéu yéu to' dia li lich si'f chàc

12

nhau- Diéu kièn dia li tu nhièu dàc hiet, ciòc song thanh bình

khóng hi xàm lang, truyén thdug tlnMng vò... cùa ngùòi Nhàt

va diéu kién thién nhién khàc nghièt. xà hòi bò qua thòi kì

hình cluìa chièin hùu nò le. hi xàm hfdc va dàu tranh chò'ng

x.àiii litdc trién mién... cùa ngùòi Vièt phài chàng chinh là

nhifng diéu kiéii tao su khàc nhau giùa hai nén vàn hóa. Vàn

hóa Nhàt Bàn co thè vi gidng nhù cày cành, dùdc vun chàm,

xén tla ki. con vàn hóa Viét Nam mang tinh chat hòn nhién. tit

nhién lidii. NhUng mòi nén vàn hóa déu co nhùng ve dep riéng

khóng thè thay thè, chi co thè bd suiig va làm phong phù thèm

cho nhau né'u co diéu kién giao lùu nhiéu hdn.

Tàt nhién, vàn hdc dàn gian nói chung hay truyén ed nói riéng khóng thè là bue sao chup tàt cà moi khìa canh dòi sò'ng mot dàn toc nhù nò vdn co. Nhùng co thè nói. truyén ed hay vàn hoc dàn gian là mot bue phàc hoa chàn dung moi dàn toc dò. Trong bue phàc hoa cùa mình. càc tàc già dàn gian dà rà't t u nhién chon dùa vào nhùng net tiéu bièu va ndi bàt nhà't. l iliiéu truyen co tich cùa Nhàt Bàn cùng giò'ng nhù nhùng truyén ed tich cùa Vièt Nam hay mot sdnUóc khàc deu néu cao dao due, giào due con ngUdi sò'ng hién lành. thàt thà, co tmh thifdng dò'i vói dong loai... Truyén Nhùng chiéc non là cùa Jizo, Nùi nhùng ngifài, già, Con ma cùa din Kogenji, Còng chùa Kaguya, Cem chim .se h'i càt lifdi, Òng Ino hoa anh dào... là nhùng truyén mang chù de chung quen thuòc dò. Nò chùng tò mot diéu hèt s\tc tliièng liéng là, ti'nh thién va ùóc niong làm diéu thién là cùa bau cùa toàn nhàn loai. trièt lì "d hién" là trièt li co sue song ben vùng va ròng lón, vi dao due chi'nh là cài g,6v. de ton vinh dàt nùóc. Dù là ngifòi hay là ma. là ngùòi tròi lìay ngùòi nglièo difói tran gian, tà't cà déu hién lành. chung thùy. dòn hàu, vi tha va san sàng vi ngùòi khàc. Tuy nhién, né'u "ò hién gap lành, àc già àc bào" là trièt li cùa nhiéu truyen co tich Viét Nam, nò tao thành mot dòng chù de noi bàt nhàt. dac trifng nhà't cùa truyén ed tich dàn toc, nò mang màu sàc

13

cùa mot dàn toc tuyét dò'i de cao nhàn nghìa nhif co lai mot nhà nghièn cùu dà nhàn xét; " Nhàn càch Viét Nam tritò: hé't, tiéu bièu d tinh thàn tràch nhiém sò'ng vi ngifòi khàc hui vi mình va tini thày y nghìa cuòc sò'ng d day"'*', thì viéc d» cao trièt li "a hièn gap lành" duòng nhù khòng phài là trièt l plio hién cùa truyén ed tich Nhat Bàn. Chùng ta se khó tini thày nhùng nhàn vàt nhù co Tarn mà'y làn hi giè't chét vàn ngà} thd, chàng Tliach Sanh bi lùa gat nhiéu làn vàn eù cà tin VE tiép tue hi lùa gat. Nhiéu nhàn vàt cùa truyén ed tich Viét N' am hién lành va bi bàt nat dé'n mùc làm ngifòi nghe phài thfdng xòt hay bàt bhih, thì trdng truyén ed tich Nhàt Bàn hàu nhu vàng bòng. Kièu nhàn vàt khà plid biè'ii va difdc de cao troig dò thùòng bhih di ma dùng càm, thòiig minh, luón luón làiih dong mot càch doc làp. thàm lang "oàn thì tra oàn, àn tlì tra àn". Trièt li ò hién gap lành khié'n cho nhiéu truyén co tich Viét Nam nhà't thièt phài co hàu de chùng minh cho st gap lành. Vi vày kièu nhàn vàt trò ve, gap lai hay thay lot cùig là nhùng kiéu ké't thùc phd hièn cùa truyén co Viét Nam, inùiig lai khòng phài là kièu truyén phd hièn ò Nhàt Bàn. Truyai ed tich thàn kì Nhàt Bàn khòng nhàt thièt phài ké't thùc cóààu. Ngifcfi ve^ hac hóa ngùòi de tra dn chàng trai dà cùu sò'ng nình, nhitng rdi co lai trò lai hình hai con hac bay di khi nguòi ciong khòng giù dùdc lòi hùa giùa ho; Nàng còng chùa Kaguya m\h ra tùf trong dóng tre, xinh dep va hié'u thào. song hanh )hùc lidi t ran thè vói dia me nuòi hién lành, nliung lai phài v( tròi de lai hai òng bà già sò'ng trong co ddn va tuyét vong... Mhu vày, nhùng ngùòi ò hièn khòng phài luòn luón chi toàn^ap lành trong truyén ed ti'eh Nhàt Bàn. Dieu dò chi co y ngha rò ràng ràng, trièt li ò hièn khòng phài là trié't li tó'i cao 1-ong truyen co cùng nhù trong tàm li ngUdi Nhàt va nò cùng làm cho truyén ed tich Nhàt Bàn difòng iihit gàn vói dòi thfòug hdn. Hdn nùa, diéu dò cùng giài thich nguyén nhàn ta: sao trong truyén co Nhàt, kiéu truyén ngitòi mang lò't lai hièn lioi dén thè so vói.truyén ed Viét Nam va mot so' nuóc khàc :rSii

14

t h è giói. Néu nhu ò Viét Nani va thè gìói. ngifòi mang idt co khà nhiéu dang nhU mang Idt do smh dò thàn kì (kiéu So Dùa-V;èt). do tit t hàn (kièu Chàng Ràn- Vièt). do bi phù phép (kièu Co gài dep va con quy - Due), do niifdn lò't (A Bào - Trung Qudc)... thì d Nhàt hièm hoi làm mói co mot truyén tùdng tu va khòng phài loai lò't nào cùng co. Tuy nhièn. co le kièu nhàn vàt nén bàt nhà't trong truyén co Nhàt là nhùng nhàn vàt rà't trong tiri nghìa. dùng càm va dàìn hành dóng, dà niang dn thì thè n?io cùng tini ra càch de tra dn dù co phài ddi bang cà tinh mang cùa mình. Dùòng nhù trièt li "d hièn" vàn dùdc coi trong, nhùng khòng deni lai long tin va su thuyè't phuc ddi vói ngUÒi Nhàt bang tàm li trong su dùng càm va thòng thài. Rat nhiéu truyén ed co xu hùóng khàng dinh chàn li này. Chàng han; Chàng càu cà Ichiemon, Thudc md cùa quy nifóc, Hai anh em, Cài ào tàng hinh cùa con yéu Tengu, Con yéu tinh mùi dai thich rifeju, Truyén co Koshikijima, Sif mao hiem cùa ngdòi thd sdn Gembei, Mot cuòc thàch do, Truyén co ve cày long nào,...Chàng trai J u t a r o chié'n thàng dùdc quy nifóc Kappa chuyèn di bàt phu nù,và tre em de hàm hai bang càch già'u gifom trong ngùòi già làm phu nù chò con quy trong phòng tani. Klii chdt thày cành tay góm gude ndi gàn xanh chàng chit cùa nò vùdn thàng ve phia chàng qua mot khe cùa nhò, chàng héu rùt gùdm chat dùt cành tay nò. gói lai. già'u di va chd nò trò lai..(Thudc md cùa quy nifóc). Chàng thd san Gembei mot niùih trong mien nùi hoang dà Hyuga dà giè't chèt con ràn huiig dù. con cóc khdng lo va dùng meo giè't chèt tén thó san huug àc de trò ve vói cóng dong (Sif mao hiem cùa ngifòi thd san Gembei). Con chàng Jinbei mac dù dà nghe kè nhiéu ve con yéu Tengu thich rùdu Sakè vàn cà gan mot mình mang mot thùng rùdu di qua dò. Chàng gap Tengu. trò chuyèn va mòi )ió uò'ng rUdu. Long dùng càm va long tot dà khién Jinbei trò tliành ngùòi giàu co va hanh phùc nhàt. Trong truyén Hai anh em, nguòi cha dà giao cho hai con mói ngùòi 1000 dóng tién vàng vói Idi hùa ai làm cho vdn lié'ng dò sinh sòi nhiéu

15

hdn. ngùòi dò se dùdc nhàn tdàn bò già san va diéu bành kinh doanh. Ngùòi anh dùng tién dò de uò'ng rifdu say khifót /à di day di dò khàp ndi, con ngùdi em dùng vón dò de auor bau kiè'm Idi, lai me de lai con. Thòng thifòng ngifòi te de nghì ngùdi em xùiig dàng dùdc nhàn phàn thùòng. Nhùig k;iòng. ngùdc lai ngùòi anh dà nhàn dùdc qua tàng. vi trong thòigiau di khàp dò day anh dà trd thành ngùòi tùng trai va t.iòng thài d nhiéu lìiih vite. Tri thùc. ai co nò se là ngùòi giàu co. ràiif; phàn thifòng cho tri thùc. dò là su chon lùa thòng minh ihà't. Cùng mot xu hùóng de cao tri tue. càu chuyèn Mot CLÒC td fai. dà bóc lo phong càch Nliàt Bàn di doni ma sàu sac. Hai Jigitòi thó cham tài hoa cùa làng kia thàch do nhau, trong :ùn£ mot thòi gian néu ai tao ra mot tàc pham nghè thuàt dep hdn, ngùòi dò sé dùdc dàn làng tinta nhàn là ngùòi giòi rhà t iàng. Sau cuòc thàch dò', mot ngifòi hi huc làm ngày làm déir; con ngùòi kia suò't ngày la cà d quàn rùdu. Dén ngày diàn thi, ngùòi chàm chi dùa dén mot làng hoa già tuyét dep khiéi moi ngùòi ngày ngàt. Con ngùòi kia lòi tu trong tay ào Kimóaó ra mot con chuót den xì. Moi ngUÒi dang dinh mièt thi £nli ta thì mot con mèo nliày dé'n vd con chuòt tha di. Ho lié:i chuyèn sang thàn phuc, làm già ma nhù vày thì tuyét vói! The là ngùòi làm ra con chuòt chié'n thàng. Nliùng khi cuoc thi vùa kèt 'iiiic, moi ngùòi ra ve thì ho nhàn ra con mèo dang àn con ciuót dùdc làm tijt cà ngù khó. Co le né'u nhù ò Viét Nam, ngifòi '.a so chàm thi lai va ngùdi than'g cuóc chac chaii phài là agud lao dòng chàm chi va thà t thà kia. Nhùng càu chuyèn nà \ két thùc trong su bàli tàii khòng phàn thang bai cùa càc co dóng viéu hai pile. Trong quan nièm cùa phàn lón ngùòi Nhat. tn tue) sàng suò't dùdc su dung trong trò chdi £ià dó'i dò cùag khóng phài hoàn toàn dàng vùt di. vi qua thà t nò dà dành thàc ti' duy nàng dòng cùa con nguòi trùóc thùc té.

Mot trong nhùng chù de cùng hé't sue quei: thuóc ò truyén co tich Nhat Bàn là tinh thàn de cao tin nghìa là àn nghìa. Nèu nhù trong truyén ed ti'ch Vièt Nam, de de cao chàn

16

lì ò hièn gap lành. nhàn vàt ngitòi hién co thè bièu hièn tình hién lành thàt thà dèa mùc khò khao. còng viéc bào àn bào oàn thiròng do tròi dinh hoàc do chinh hành dòng tham lam dóc àc e ìio ké àc tao ra; thì trong tniyèn co tich Nhàt Bàn. càc nhàn và i tliuòng chinh là ngùòi dùng ra dén dn tra oàn. Càc chàng trai nóng dàn hién lành trong truyén Ba chàng trai ngifa bi

bon àc làp meo biè'n ho thành ngUa. thì chinh ho dà'u t ranh de t rò lai thành ngifòi rèi tini moi cach de lai bién bon dòc àc kia tliànli ngùa. De dén dn cho mành dàt qué hùdng. càc vi thàn d nhùng ngói dén trong mot vùng hèo lành cùa Nhàt Bàn dà già t rang thành càc dò vàt. ve kinh dò do sue vói nhùng dò vàt cùa càc lành chùa hùng manh de mang lai vinh quang elio què hUdng. Dac biét là trong truyén ed tich Vièt Nam nhàn vàt làm dn nhiéu va cùng nhiéu khi difdc tra dn. nhUiig nhùng nhàn vài, co gang de tra dùdc dn hoàc hy sinh thàn mình de tra dn khòng nhiéu va khóng dùdc dàt trong nhùng thù thàch quyét lièi uhif trong truyén ed tich Nhàt Bàn. Truyen Ngifòi veJ heic, Hachisuke- con cào trang, ConTengu mùi dai thich rifdu, Chiéc

khan thàn ki,...ìk nhùng truyén nhù vày. Trong mot dém mùa bào, mot chàng trai nghèo dà cùu sò'ng va chùa chay vét thifdng cho mot con hac. Vi dn nghìa ày. con hac biè'n thành mot thièu nù xinh dep net na. Hac - Co gài dep tuih nguyén den làin vd chàng trai, co biè'n càn nhà nghèo nàn xd xàc thành cali nhà àm cùng tran ngap hanh phùc. Nhif t h è chùa dù. tliinh thoàng co lai dóng chat cùa mà'y ngày lién. giàu gièin moi ngifòi trd lai hình hai cùa co hac. tu nhò bò long dep cùa mìiih de dèt nén nhùng bue tranh tuyét vài cho chong dem bàn. Vi Idi hùa cùa chong vói mot khàch hàng ma co phài dèt lién

aiòt làn hai bue tranh trong mày ngày. nò khié'n co trui hé't ìóng va hé't sue dau dòn, nhùng co khóng he hó'i hàn. Con con cào tràng mot làn dùdc mot lành cliùa tó't buiig cùu song khòi tay mot bon vù phu bàt ditde cào-. Ong-eèft-d^.-te-eéer'>4-jahà elio

• • • [ OAi HC-ìCOUOCGl., H-\ NOI I iTR!jNG"A»nHGN^TìNTh!^yif;^Ji 17

CTNB 2 • i v^^r^fz^

àn uò'ng va chay chùa khòi vèt thifdng rèi thà cào ve nùi. Thè rèi lành chùa gap mot khó khan lón tùdng khóng thè giài q lyèt ndi. Òug phài dùa mot bue thù khan ve thù dò. né'u khóng dùa kip trong bay ngày. òng sé hi phè truàt va hi màt daiih dù. Òng hoàn toàn thàt vong vi cà vùng lành dia cùa òng chàng ai co tài di nhanh nhù giò ày. Mot chàng thanh nién tu xùng là Haehisiike xuàt hién. Chàng dà hoàn thành xuàt sàc nhièn vu kì la ày va nhiéu nhiém vu tiép theo nùa ma khóng he dò hòi còng xà gì. Chi khi chàng trai - con cào tràng bi lù chò hcaiig bao vày càn chèt. va lue chèt vàn nàm de óm lày cài thùng thù, lành chùa mòi biét dò là con vàt àn nghìa cùa mmh. Su hi ^iiili thàm lang vi àn nghìa ày dà mang dén niéni xùc dóng sa i xa cho ngùòi ddc. Nò khòng mang lai sit vui ve nhe nhòm nhù nhùng ké't thùc co hàu cùa nhùng truyén ed tich khàc, ni Uug nò mang dén cho con ngùdi long tin vào tình ngùòi va nlùng diéu tòt dep trong cuòc song.

Thùc ra de co gang trình bay nhùng net dac sàc cùa truyen ed tich Nliàt Bàn, cluìng tói dà làm ndi rò càc yéa tò mang ve riéng. Nhitng sé là hèt sue cùc doan nèu nói :-àng truyen co tich Nhàt Bàn hoàn toàn khàc vói truyén co tich cùa càc nùóc. Vói tif càch là mot thè loai vàn hoc dàn gian, truyen co tich Nhàt Bàn cùng co nhùng mótip chung vói truyen ce càc nifóc trong vùng va truyén ed toàn nhàn loai. Dac biét, nió*. vài truyén co tich Nhàt Bàn co nhieu chi tiè't ra t giò'ng truyéa ed tich Viét Nam né'u khóng nói là co thè nò cùng mot gdc. Clàng han truyén Urashima Taro (Nhàt Bàn) vói truyén Tu "hitc (Vièt Nani). Chàng Tu Thùc cùa Viét Nani là mot òng man nhò, con chàng Urashima Taro Nhàt Bàn là mot ngùòi dàn cliài. Nhùng cà hai déu vi san long trac àn ma cùu ngifòi .hùy cung. Ké't qua là Urashima Taro dùdc con rùa dùa xuò'ng t iàm thùy phù va hanh phùc ben cóng chùa Òtto, con Tu Thùc thì dùdc ngùòi tién dita ra hòn dào day thd mòng giùa bièn À.hdi gap ngùòi dep Giàng Hùdng. Sau mot thòi gian quèn lànj- tà't

«i V

cà trong hanh phùc. cà hai chàng trai déu buon nhò qué liifdng. làng xóm. ngùòi thàn...Ho nhàt dinh tu' bò cuòc song thàn tién cfé quay ve. Nhùng tàt cà dà thay dòi. vi mot ngày tjén cành bang mot nàm tran gian. Què hudiu', tu' cliòi ho. tièn cành cùng khòng con hàp dàn dùdc ho. Ilo cung mò cài hòp ngùòi cùa càc uàng tièn tàng tuóì già lién àp dèn trong co ddn... Di dén mot thó' giói khàc, khàm phà nò va clnnh phuc nò ehnih là khàt vong chung cùa con ngùòi ò moi dau toc. Nhùng khòng ai co the quèn hàn cuòc song tran gian de trù ngu d thè giói kia dù nò co hàp dàn dé'n dàu. Dò chinh là long yèn dòi, yéu mành dà't qué hudiig va su gàn bò dà trd thành màu tliit cùa ho vói cuòc sò'ng thùc trong tàm tay ho. Chùng ta bàt gap ò càu chuyèn này mot tinh thàn tinte té rat bình dàn cùa cà ngùòi Vièt làn ngùòi Nhàt. Dong thòi dò cùng là tình càm chung cùa nhùng nghé sì dàn gian sàng tao truyén co ti'ch trong nhiéu nùóc. phài chàng tièng nói chung cùa tình càm còng dòng chinh là oài t;.io ra sù trùng hdp giùa nhùng truyén ed này?

Tuy nhiéu. n h ù chùng tói dà phàn tich d trén. truyén co Nhàt Bàli thàt sù dà hpi tu nhùng net càn bàn cùa tnili càch Nhàt Bàn. Ve dep thanh cao, trong tni nghìa. trong datili dù, tàlli hdn troiig sàng va kin dào de nnig càm trùóc cài dep cùa thiéu nhièn va thich nàng tàt cà thành nghè thuàt , nhùng tàm lioii ày cùng thàt là manh me, quyét liét khi càn thièt... Truyén co dà nhù mot bue phàc hoa chàn dung con ngùòi va (lai liitòc Nhàt Bàli. Nguon truyén co thàm nhuàn vàn hóa dàn tó(; dò vùa khà gàn gìii dòng thòi cùng hé't sue dÓc dào, kì la nèu dàt trong sù so sành vói truyén co cùa càc nùóc chàu A hay thè giói. Là'y truyén co de sdi sàng tinh càch cùa mot dàn toc iàl iilnén là khòng thè dù. song né'u muó'ìi phàn tich tinh càch mot dàn toc thì khòng thè khóng chù y dèn iiguón truyén co dò. Dò (diinli là 11 do thùc day chùng tòì dich va giói thièu nguón truvèn co Nhàt Bàn vói ban doc.

19

Truyén ed Nhàt Bàn cùng gidng nhù truyén ed Vièt Nam va càc nùóc, co truyén ndi tièng trong cà nUóe. moi ngifòi déu biè't va thich kè vói ngùòi khàc nhù truyén Mómótaró- chu bé trai dào, Cóng chùa Kaguya, Urashima Tarò...nhxtng cùn? co nhiéu truyén chi ndi tièng trong mot vùng. nò làm thành mot tàp hdp nhùng truyen ed mién Bàc hay mién Tày Nhàt Bàn. Tinh phd biè'n va riéng bièt cùa nhùng nguèn truyén co ,rén góp phàn tao théin sU phong phù va da dang, sù quen t luòe va dóc dào vùa mang dà'u àn vùng vùa mang dàu àn dàn toc cùa t ruyén ed Nhàt Bàn ma chùng tói ra t mudn giòi tliiéu cùng bau doc.

De dich cudn sàch này. chùng tói lày nguon truyén ed tu

càc euó'ii sàch sau:

* Japanese fairy tales , do Iwaya Sazananii ke.

Hokuseido Press xuàt bàn tai Nhàt Bàn. 1994

* Japanese folktales, do N. Muramaru kè. Ychan

Pubhcations xuàt bàn tai Nhàt Bàn. 1994.

* Once upon a tiine in Japan, do Sayumi Kawaucln ke.

Kodansha Pubhshers xuàt bàn tai Nliàt Bàn. làn thù 10 . 1994.

* Tales ofolei Japan, do A.B. Mitford (Lord Redesdilo)-

Rutland. Vermont va Tokyo xuàt bàn tai Nhat Bàn, làn thù

hai. 1968.

Hi vong ràng cudn Truyén co tich Nhat Bàn ma chùiiJ tói

giòi thièu sé mang lai cho bau doc nhiéu càm nhàn bd ici va

thù vi ve con ngùòi, dà't nùóc va nén-vàn hoc dàn gian dóc dào

cùa ) ù so Phù Tang.

Ha Noi. thàng 3 nàm 1998.

NgUÒi dich

TS. Nguyén Bich Ha

20

(1) Tàn man Nheìt Bàn - Bai "qué hùdng vàn hoc", bàn

tièaig Nhàt. Tokyo. 1945

(2) Truyén thóug tra dao cùa phài Urasenke. Bàn

tié.'iig Anh, Urasenke Tokyo office.

7 Niban-dio. diiyoda-ku,Tokyo 102. Japan , tr 1.

(3) Vù Phan Ngoc, 'Vàn hóa Viét Narn va càch tiép

ca.n mai. Nxb Vàn hóa thóiig tin.

H. 1994. Tr 34.

21

1. B À L À O H A I N H I

Day là mot trong nhùng truyén co dàn gian difdc moi

ngifòi ke di ké' leii d mién Tày cùa tinh Totomi ma bay gii là

tinh Shizuoka.

Ngày xùa ngày xùa, co mot ngùòi dàn òng sò'ng hién linh ben ngùdi vd trdiig mot làng hèo lành trén niìi cao. Ha. vd chong dà rà't già. lai khóng eó con cài. Mòi ngày tròi qua. he lai càng càm thày cuoc song khó khan hdn. Ho yè'u dé'n nói kl.óng thè làm ndi tà't cà nhùng còng viéc hàng ngày. Nhùng bù lai ho ra t thitdng yèn nhau va cà hai dà nguyén vói nhau ràng. khi thòi dièm cài chèt dé'n gò cùa nhà ho. ho mudn difdc chèt cuig nhau. Ho bièt, thòi dièm dò chac cùng chàng con làn lam uva.

NliUng rèi co mot viéc xày ra làm thay dòi tà't cà. Nò bàt dàu vào mot buoi sàng, khi òng lào vào rùng don cui va iha t nàm. Mac dù dà rà't già. òng lào vàn phài di vào nùi de ha; cui bàn làm kè sinh nhai. Sàng hòm ày, mài som tinh nió òng dì di làm . còli ngifòi vd ò nhà làm còng viéc nói trd.

Klii dà là'y xdug cui. òng nghì;

- Bà lào nhà mình rà't thich nàm. bay giò con són; ta

phài nhà t elio bà ày mot it.

Nghì vày. vói bò cui dà buòc chat sàu lùng. òng lào d à m cliap tini va nhàt nhùng chiéc nà'm òng nhìn thày. Khóng le y nén òng lào ngày càng di sàu vào rùng hdn.

- Ta chàc là dà dù ròi. Óng lào tu nói khi nhìn tlià'\ cai tùi trong tay dà gàn day. - Bay giò thì... Òi. ta dà di lòi nào dén day uhi?

22

ó n g dà lac trong rùng. Tròi hóni dò rà't nóng. óng cani t h a y khàt kinh khùng. May man l.uii sao. khi dang loay hoay t ini con difòng mòn nhò ve nhà thi on:': .ighe thày tiè'ng nùóc chay ròc ràdi . Òng di theo tièng nùóc rh.iy va tini dé'n ben mot COLI suò'i nhò khuàt giùa nhùng bui cay r;ìni rap.

- Ón tròi. Òng lào reo lén. quy .xuò'ng, vue tay vao trong

l à n iiùòc màt rudi. - Òi nò trdng va màt Iòni sao!

Òng vuc nùóc day hai long bàn tay va uò'ng ngon lành. Boing nhién óng càm thày mình khòe hdn hàn. Òng udng thèm incit nguni nùa va mot làn nùa y thùc difdc sue manh tré t rung cùa mình. Òng khòng thay dùdc sù thay ddi hmh dang cùa mìaih. nhUiig nèu co thày, chac chàn óng càng ngac nhién hdn. Mìat óng bay giò là gUdng mat cùa mot chàng trai tré. Nhùng iièip nhàn trén màt dà biè'n màt, mài toc bac dà trò lai den bóing.

Sau nguni nUóc cuò'i cùng. óng lào - chàng trai tre dùng

dà y tini duòng trd ve nhà. Lue này òng tini ditòiig ra t nhanh va

bùfóc di bang bang.

Buoi tdi hòm ày ngùòi vd chò mài ma khóng thày óng ve.

Mcoi khi vào giò này òng dà ve nhà nièt mòi vói bò cui nàng trèn

lùmg rèi. Bà lo lang nghì, khòng bièt co diéu gì dà xày ra vói

òuig chong mmh ò trén nùi rèi? Nghì vày nhùng bà khóng thè

làim gì dùdc. Ho sò'ng d mot ndi rà't héo lành, xa làng xóm. Bà

ngfoi doàn già doàn non xeni dà xày ra chuyèn gì. BÓng bà nghe

co tièng gì sót soat ò ben ngoài. Bà vói chay ra de xeni cài gì co

thtè làm ón nhù vày. Va bà nhìn thày mot cài bòng mò ào dang

lièuì VG phia mình. Klii thà'y rò hìnli dàng cùa mot ngùòi dàn

,3rug mang bò cui t rén lùng bà mài yèn tàm. Bà bat dàu di ve

phn'a cài bòng mò ào dò. Klii dé'n gàn. dòi màt bà nhìn àu yèm

vàio gifdiig mat cài bòng.

23

- òng day sao? Vi sao òng ve nhà muòn nliif vày? Nào nhanh lén, d day lanh làm, vàd di. vào di. Bà nói iiliif vày va vói vàng kéo óng chóng khó bào cùa mình vào nhà.

Klii ho dà ò trong nhà ròi. ngùòi vd kéu lén sitiig sót;

- Cài gì thè này? Day co phài là òng khòng? Tai sao óng lai co mài toc den nhù thè này? Nò làm elio óng qua tré, tói khóng thè tin òng dùdc, òi tói khòng tin óng là clièiig cùa tói. Bà khòe to va càng trd nèn lo làng hdn.

24

- Nào. hày nghe day. bà vo yéu quy cùa tói. bà phài tin

tói.- Ngifòi dàn óng nói.

Sau dò òng kè cho bà nghe rnng khi c-ing di vào nùi va bàt dàu hai cui nhù moi làn. óng dà khat ni.(oc dà gap dùdc con suol nhò va dà uò'ng thù nùóc ngon. óng ]ào ké tiép:

- Nhùng khi udng nùóc tòi cani thày ngon lành nhù udng rùtili Sakè. vi vày tòi uò'ng théni mot eh ut iuta. San dò tòi bàt dàu càm thày buon ngù va ngù cho dén t;àn dém. Klii tòi tinh day. tói thà'y mình thàt sù manh khòe va tre trung. Tói doàn chàc dò là do dòng sudi trong lành kì La dà làm cho tòi tré ra nhit thè này.

Klii óng lào dà trd lai thành chàng t h a n h nién manh me

va kè lai càu chuyèn cùa mình. bà lào nghe rà't chàm chù vói ve

tò mò. San dò bà nói mot càdì phàn khòi;

- Thè à, nèu dò là diéu co thàt thì ngày mai tòi phài di

dèli dò de udng nùóc. Vi tòi cùng mudn trò nèn tré trung nhù

óng.

Thè là sàng hóm sau bà di vào nùi theo Idi kè cùa ngùòi

chùng dà tré lai cùa bà. Bà tìm dèn dòng suoi mùa xuàn co the

làm ngùòi ta tré lai. Ngifòi clièng hòm dò tà't nhién phài d nhà

làm vièc thay cho bà.

Dèm dà xuò'ng nhùng khòng thày bà ve nhà. Ngùòi chong

bàt dàu lo làng. Òng dùng d cùa mac cho dèm xudng lanh buó't.

chò bà trd ve. Nhifng dém dò bà khóng ve, mat tròi dà moc vàn

khòng thà'y bà dàu.

Cuòi cùng òng quyèt dinh di vào nùi t ìm vd. Òng nhò lai

con difòng mòn dàn dé'n dòng sudi tuyét vói, ndi óng dà uòng

nuóc. Vi vày òng tìm dén dò khóng khó khan gì. Ò dò òng dùng

ugòiig bà nhifiig cùng khóng thà'y bòng dàng bà dàu. Òng tini

tòi xung quanh dòng suò'i thì bong thà'y co tièng thì thàm yéu

25

Ót d gàn dò. Òng thàn trong di theo tièng dóng va tìm dèn ndi. Òng nhìn thày gì thè này? Mot dùa tré quàn mình trong mot cài ào Kimono lón dang giày giua va khòe ngàt. Òng nhìn va chdt hièn hèt:

- Day là bà sao, bà thàn yéu? - Òng hòi buon ràu va nhe nhàiig, bòi ròi nhàn ra cài ào Kimono ngùòi vd già mia cùa muih dà mac hóm qua khi di vào nùi. Ngùdi vd trung thành va dàng thùòng cùa òng dà tre lai. qua tré.

Dùa tré khò khao. yè'u ót thì thào ditói chàn óng:

- Cng di, nùóc sudi iigot qua. ma tòi thì khàt. Tói dà iió'iig qua nhiéu. Va bay giò óng xem, tói dà trd thành thè này day.

Ngùòi dàn òng buèii ràu quàn chat dùa tre vào cài ào Kimono rèi òiii nò ve nhà. Tu nay trd di, òng nghì, ta phài chàm sóc bà vd "hai uhi " cùa ta nhù thè nào day?

26

2. c o G À I CHAU H O A

Ngày xùa ngày xùa. trong mot vùng gàn Osaka eó mot co

gài nhò xinh dep va rà't de thùdiig song cùng cha '-~. Co bé lón

lén trong sù san sóc àn càn cùa d ia me. Ce.) là mot dita tré luón

luón dùdc sò'ng tu dd. vui chdi tlioài mài vò vò cùui-, i auh phùc.

Thè nhùng, nhùng ngày hanh phùc cùa cà thà t là r.gàn ugni,

thay vào lo là noi buon va sù lo lang khóng nguòi. Me *>. ngùòi

nià co yéu quy hdn bàt eù ngUÒi nào trén dòi bóng niuen ugà

bènh.

Mot dém eó gài nhò dé'n ben giùòng me hòi :

- Me di, khi iiàd thì me sé khòe lai?

- Dùtng lo gì dio me cà. - Ngifòi me hien hàu tra lòi - Me

co thè phai xa con som day con a. Nhùng me sé dèn mot ndi vó

cùng tùdi dep, va it làu sau t h è nào chùng ta cùng sé gap lai

nhau.

- Naùng con khòng muó'n me ra di dàu, me di...

Dòi màt ngùòi me cùng chan chùa nuóc mat. Ai sé san sóc dùa con gài bé bòng cùa tói khi tói ra di mài mài? Bà nghì. Sau dò, khi bà nàm trong giuòng, bà t ran troc khóng thè nào ch(3p màt. Bà quyét dinh hòi nù thàn Kaiinon, niay ra nù thàn iiiay mar. này eó thè giùp bà chàng.

- Thùa thàn Kannon. - Bà càu nguyén - Con khóng sd

cliò't. Nhifng né'u con chèt, cài gì sé dèn vói con gài bé bòng cùa

con? Thàn hày nói cho con xem con phài làm thè nào de t rành

iihùng diéu dau khd sé dé'n vói nò?

27

Bà eù càu nguyén mài khóng dùt cho dèn qua nùa ceni. khi cuoi cùng bà ngù thièp di. Ngay khi bà vùa thièp ngu, vi thàn nhàn tìt dà dèa trong già'c ngù cùa bà va nói.-

- Né'u con muòn con gai con dùdc an toàn va hanh phùc -

Nù thàn day - con hày ùp lén dàu nò mot cài chàu hoa nhò

bang gò, con hày nhò là'y!

Ngùòi me chòt tinh va nhò lai nhùng gì thàn dà day

trong md. ^ y che lèn dàu con mot cài chàu hoa bang gò! Eó là

viéc cuoi c§^g mmh eó thè làm cho con. Ngifòi me ed gang igói

day. tìm mot cài chàu hoa lón rèi goi con gài tòi ben cank, bà

lang le dàt cài chàu hoa lén dàu con gài va nói lòi càu cho con

gài bà dùdc hanh phùc.

Chi mà'y ngày sau dò, khi thà'y mình khóng con chùt sue

lite nào, bà goi con gài dèn ben giùòng va thì thàm nhùnj lòi

yè'u ót;

- Con yèn. thòi khàc me phài ra di dà dèn rèi. Con cùng

bao giò quèn ràng me dà yéu con nhù thè nào.

- Me di...Xin me dìtng bò con...- Co gài bé nhò khòe ngàt.

Nhùng chi trong choc làt, ngùòi me rà't dòi thàn yen cna co dà di mài mài. Tu dò co gài mói co ddn làm sao! Cha eia co qua bàn rón dé'n ndi thàm chi co muó'n nhìn thà'y óng cùng dio. Chi co mot làn duy nhà't san khi me màt khoàng mot t u à n d i a dèli phòng co va nói ;

- Con hày bò cài chàu bàn tliiu kia khòi dàu di! - Oig co kéo cài chàu ra khòi dàu con gài nhùng tàt nhién khóng thè nào lòi nò ra khòi dàu co dùdc. Òng lai goi nhùng ngùòi hau dèn nhùng cùng khòng ai lòi cài chàu ra nói, nò dà dùdc gan chat vào dàu co gài.

Thè là tu dò di dàu hay làm gì eó gài cùng phài mang mài cài chàu trén dàu. Moi ngùòi cùng quen dàn vói diéu dò. df'ìn

28

noi chi'nh ngùòi d ia cùng goi c;ò là cai diga hoa khi co viéc gì

goi dé'n co.

Mot hóm ngifòi d ia ve nhà vói mot ngifòi dàn bà con tre

ma co gài chùa bao giò gap. Òng goi co dén va nói ;

- "Chàu Hoa, day là ngùòi me mói cùa con. Con phài

ngoan iigoàn va phài vàng Idi me nhe. Con rò cinta?

Chàu Hoa gàt dàu. NhUng ngùòi dàn bà lac lac cài dàu

ceni be'; v-à kèii lèn:

- Cài gì lai dinh chat vào dàu con bé tròng ngó nglnnh

thè này'^

Do là diéu dàu tièn trong nhùng diéu khòng hay bat dàu

xày ra. Thòi gian tròi qua. trai tini lanh lùng cùa ngùdi me k è

chi càng trd nèn lanh lùng dòc àc hdn. Cuò'i cùng, vào mot ngày

mùa dóng bang già. sau dò mà'y thàng. bà ta nói vói mà'y ngùdi

làni cóng trong nhà:

- Tao khóng muó'n nhìn thày cài con bé góm gudc này

nùa, hàiy mang nò di dàu thàt xa khòi day di va dìhig bao giò

de tao phài nhìn thà'y nò mot làn nùa.

Tlliè là tu hòm dò Chàu Hoa tòi nghiép bi bàt phài ròi khòi nhà, mM. mình lang thang trong tuyèt lanh lidi rùng hdang. CliUa bao giò co càm thà'y eó dòn va dau khd nhù vày. C'ò làn mò tìm difòng ra khòi rùng rèi di doc theo dàt nùóc. t rén dàu valli mang theo cài chàu hoa. Di dèn dàu co cùng bi tré con trèu choc va ngifòi lón citòi giéii;

- Ha ha ha, cài gì t hè này? Cài chàu hoa bièt di này! Nò

cónliàiì! Ha Iia ha... Ngày thàng cu thè tròi qua, co dà qua quen vói dau khó,

co bàt cdàu uóc già ma mình chùa titng sinh ra t rén dòi này thì tot bièt mà'y. Mot buoi chién. eó tói ben bò mot con song ròng.

29

Nhui chàm chàm xuò'ng dòng song dang lùng lo tròi, ce nhò dèn me mình ;

- Me di. con xin lèi me, nhùng con khóng thè song the này dùdc nùa. Me hày elio con di theo vói. Xin me hày chi che con càch di dèn thién dàng!

Vói ndi dau khd vó han, co gieo mình xudng dòng fòng. Nhùng ban thù doàn xem diéu gì co thè xày ra? Cài chàu hoa noi trén màt nùóc va giù cho dàu co gài khòng thè chìm x lòìig dùdc. Cà dèm hóm dò co cu nhàp nha nhà'p nhò trén ufóc khòng chèt dùdc va cùng khòng dù sue leo lèn bò.

The rèi eó mot chàng trai tré con cùa lành chùa noi tèng trong vùng di qua. Chàng nhhi thày mot cài chàu hoa iliàp nhò trong song nùóc lien sai mày ngùòi hàu càn xuò'ng cem sao. Ho nàm cài chàu hoa kéo lèn bò, nhùng difói cài chau hoa lai là mot co bé con tòi nghiép. Chàng trai sai nhùng ngifòi hàu càp cùu cho co bé. Co gài dùdc cùu tlioàt dà àm dàn lèn. Clàng trai dèn gàn nói vói co bang nhùng lòi hién tu nhàt;

- Co bé. nhà eó ò dàu? Co là ai? Va tai sao eó lai phà: dòi cài chàu hoa trén dàu nhù vày? Co eó thè kè cho chùng ta ighe chùt it ve mình dùdc khóng?

Nhùng co gài chi cui dàu khòe tliùt thft ma khóng t n lòi gì cà.

- Thói dùdc. nèu co khóng eó chd nào de ve, chac h co khòng co nhà phài khóng? Vày ta mòi co dèn d trong dinh thù cùa lillà ta va làm viéc cho chùng ta.

Thè là tu ngày hóm dò Chàu Hoa trò thành mot nfUeh hàu trong già dinh càu chù tré. Cha cùa chàng là mói, hnh chùa Samurai vi dai. Òng rat hai long nhìn thà'y eó gài àm viéc chàm chi. thàm chi nhùfng ngùòi hàu khàc khó ma tieo

30

kip <:ó. Chi co diéu là co rat kin dao. khòng bao giò he ràng ve

nói buon cùa mình.

Mot buoi tdi. khi co lau don mot gian phòng sàch, co eh qua chò dat mot cài dàn Koto mudi ba day eù kì. ( ò chdt nhò lai i.ln'fng ngày hanh phùc tròi qua dà làu. ngày dò co thùòng chdi dàn Koto cho me nghe. Co quy xudng ben cày dàn va bàt dàu gay lille nhe nhùng chiéc day dàn.

Dùng lue dò chàng trai tré di xuò'ng phòng sàch. Chàng didig lai de nghe tièng dàn ma trùóc dò chàng chùa tùng bièt co ai chdi hay nhù vày. Mot lue làu, chàng di vào phòng xem ai là ngùòi dang dao lén kliiìc dàn tuyét diéu ày. Chàng khòng thè tin vào mat mình. Chàng nhàn ra ngùòi chdi dàn dò chinh là eó bé Chàu Hoa.

- Chàu Hoa à, eó thàt là em dang elidi dàn day khóng?

Tai sao enn elidi dàn Koto kliéo nhu mot bà hoàng vày?

Chàng trai kéu lén ngac nluéii va ngèi xuò'ng ben canh co.

- Em biét khóng Chàu Hoa, anh luón luòn eó mot càm giàe dac biét ve em... Chàc chàn em khóng phài sinh ra de làm ngùòi hàu, phài khóng? Xin hày kè elio anh nghe em là ai va tu dàu dèn day?

I-{ut rè va hó'i rdi, eó gài bat dàu càu chuyèn cùa mình. Càu diuyéii cùa eó khién chàng trai hèt sue ngac nhién, con ve diu dàng cùa co khi nói chuyèn dà làm lay dòng trai tini chàug. Chàng càm thà'y mình dà yéu eó gài say dam.

Ngay dém hòm dò, chàng dén gap d ia me va nói :

- Cha di, me di, con dà quyét dinh là'y vd rèi.

- Cài gì'. Dò thàt là mot tin tot lành day con trai a. Ta chàc chàn ràng chùng ta co thè tò chùc cho con mot dàm cUói thàt linh dình.

31

- Diéu dò thì con khòng càn dàu a. Con sé cuòi co gii ma con dà tini thà'y d bò song trùóc day. cha me a.

- Cài gì? Con co dién khòng day?

Mot ngùòi hàu trong nhà nghe thày diéu dò lién chay dèn chò Chàu Hoa va kè elio eó nghe tin tue dò.

- Òng chù tré? Con trai lành chùa muó'n eifòi tòi?- Co gài thì thàm. Co nghì. hàn là eó su làm làn gì day. nèu khóng thì cùng là mot trò dùa àc. Làm gì co ai muò'n cuòi mot co dàu co mot cài chàu hoa trén dàu?

Sau dò. khi co vùa di dao qua vuòn vita suy nghì. co iglie; thày nhùng lòi qua tièng lai tu trong nhà vong dé'n:

- Hày dàm qua xàc tao dà! Ngùòi d ia chàng trai kèi lén. Tao khòng bao giò dóng y elio mày cuòi mot dùa con gài nhit vày.

- Con hày nghì lai di, con trai, gioiig cùa ngifòi me, c5 rà't

nhiéu phu nù tré va xinh dep cho con chon nià.

Nliùng chàng trai mot mite nói ràng chàng klióng- thè cuòi mot co gài nào nèu khóng phài là eó gài Chàu hoa.

- Thè' thì mày khòng thè cuòi bàt eù mot ngùòi nàj cà Ngùòi cha gian dù quàt lén.

Klii Chàu Hoa nhàn ra ràng cha me chàng trai pliài dòi co nhu thè nào, eó càm thày tà't cà dà dò vd. Co quyét dinh phài ròi khòi cung dién này nhanh chóng va mài mài.

- Chàng dang thifdng hai ta! - Co nghì - Chàng sé uièu ta ngay thói. né'u ta ròi khòi day.

Nhùng khi Chàu Hoa trò'n qua vùdn de di ve phia cóiU', thì chàng trai chay ra va giù eó lai;

- Em di dàu day? Chàng kéu lén va vói va nhày qua màj-bàc tliéni. Em khóng thè di khòi day nhù thè' này difejc. Em là tà't cà nhùng gì anh càn trén thè' gian này.

32

Chàng duói kip Chàu Hoa va giù tay eó trong tay chàng. Nhvfng cha cùa chàng cùng chay dèn ngay sau chàng:

- Tao dà nói vói may ròi. tao khòng eó gì de nói thèm nùa dàu. lièu day. Nèu mày khóng thè quèn difdc con bé này thì lay t.ròi lay phàt, tao sé lày cài dàu cùa nò!

Thè rèi lành chùa rùt manh thanh kiè'm vù'a dai vùa sàc d i a óng va bùòc ve phia co gài.

- Dùng. cha di!

- Mày cut khòi day man! Thàng màt day.

Ngifòi d ia day bàt dùa con mình ra ben canh va gid thanh kiém cao qua dàu òng.

Thè rèi cài gì phài xày ra dà xày ra. Cài chàu hoa bàt dàu làc manh va phàt ra ành sàng chói loi. Trong choc làt, nhù co phép màu. nò vò ra va tan thành muòn ngàn mành nhò long lành tròll màt dàt. Dò là nhùng hat kim citdng dù màu sàc va quy già chùa tùng thà'y.

C l N B - 3 33

Hai cha con vi làiili chùa dùng iigàm iiliùi sù kì dièii ày dièn ra. Cài chàu hoa bong nliiéii biè'n màt nhù chùa bao giò n fit tri trén dàu co gài cà. Làn dàu tién ho difdc nliùi mat eó gài.

- Cha...11... Hoa. - vi lành chùa làp bap - Con...con iiuis;

là mot còng chùa!

d i a chàng trai qua sung sitòng khi nhìn thà'y ve dep kiéu

dièm cùa co gài Chàu Hoa.

- Dùng là mot còng chùa tre trung.- Òng nói - Ta thànl. thàt

xm con tha loi. Ta klióng thè nghì dé'n mot ngitòi nào xùiig dàn^

làm con dàu ta hdn con. Con hày nliàii lòi càu hón cùa nò di.

Thè là Chàu Hoa dà ké't hón vói con trai lành chùa va tàt nhién. ho dà song hanh phùc ben nhau mài mài. Hày thù nghì lai ma xem, né'u khóng eó phép màu cùa thàn Kannon. làn sao co thè eó diéu dò xày ra.

34

3. CÀY ANH DÀO CÙA DEN ANKOKUJI

Co mot ngói dén ed tén là Ankokuji d thành phò' Ayabe càdì khóng xa thù dò cu Kyoto. Nhieu ngòi dén co va chùa d Nhàt Bàn eó nhùng truyén thuyét kì la nià ngùòi ta kè di kè lai cho nhau nani này qua nàm khac. Càu chuyèn ma chùng ta sé nghe duói day cùng d trong kho tàng truyén eó dò. Dò là càu cliuyén ve cày anh dào dà tùng lón lén cùng vói ngòi dén.

Mot buoi sàng mùa xuàn càch day hàng tram nàm eó mot nguòi làm vitdn di dé'n ngòi dén này. Òng là ban cùa nhà sù tru tri d day. Òng mang theo mot cày anh dào rat dep. Dén trUóc nhà sù, óng cung kinh cui chào. dàu sàt tàn dà't;

- Xin kinh chào sù trifdng, cu eó khòe khòng? Ngùòi làm

vùòn vui ve bòi.

- À. xin kinh chào òng. Hóm nay óng eó dem cho tói cài gì khòng? Dà thành le. làn nào dèn thàm nhà sù. ngifòi làm vùòn cùng mang theo mot vài thù gì dò de bàn elio cu.

- Hòm nay tói co mot cày anh dào dep long lày. e;ò thè cu chùa bao giò thà'y mot cày anh dào nào dep dèn nhù vày. Nò chàc chàn .sé là cùa quy cùa ngòi dén này.

- Thè thì óng hày là'y ra cho tòi xeni di.

Ngifòi làm vùòn tu hào lày cày anh dào tìt trong tùi ra dàt trùóc mat nhà sù rèi nhìn Ngifòi co y chò mot lòi klien.

- Hùm...hùin.... nò tròng gióng nhù mot chàng trai tré vani vd. Nhà sif làm bàin ròi xoay cài cày de ngàni nò tu moi phia. Cu tiép tue kièm tra "chàng trai tré" mot làn nùa. cuòi cùng cu thì thàm:

35

- Mot cài cày tuyét vói!

Ngùòi làm vùòn chàm dui nhìn càch nhà sU xeni xét cày

anh dào va òng chò ddi de thu mot mòn Idi lón ma óng dà tùng

thu trong nhùng hoàn cành tùdng tu.

- Òng muò'n tòi tra cày này bao nhiéu?

- Mùòi dong tién vàng.

- Cài gì? Nhùng mùòi dong vàng? Già dò qua dat. Hày ha

xudng di, òng ban thàn mèn. Nhà sù kéu lén.

- Klióng. khòng. dò là già phài chàng day.

- Tòi khóng thè tra cài già nhù vày cho anh.

Nliùng thùa sù trùòng kinh mèn, nèu cu thàt su hai long

ve nò thì mùòi dèng tién vàng khòng thè nào so sành vói nièm

vui ma nò sé dem lai cho cu. NgUÒi làm vùòn nhàn manh.

- Tà't nhién, tòi hai long ve nò. Nhùng mudi dóng vànn

thì qua dàt.

- Nèu dò là sù quyèt dinh cùa cu. thì tòi khòng con gì de;

nói thèm. Tói phài tìm mot vài ndi khàc, ò dò chàng nghì ngùòi

ta sé dùtìc hièu rò già tri cùa nò.

Ngifòi làm vùòn tò ra rat lanh lùng va bàt dàu gói cày

anh dào lai.

- Xin hày chò mot chùt, xin òng hày ha già xudng mot

chùt di. òng phài hièu tòi dùng day de làm gì chù.

- Vang. nhùng day là cùa tó't. Mudi dèng tién vàng cimg

lón thàt day. nhùng khàp dà't nùóc này khòng dàu co mot cài

cày dep iiliif t hè này dàu.

- Thòi. t hè này vày. nèu óng cu khàng khàng nhù vay thì

tói dành tra òng nani dong tién vàng. dò là già cao nhà't day.

Dèng y iilié'.^ Nhà sù mac cà.

36

- Cài gì? Nàm dóng à'.' Tòi chàng dà vùa liói vói óng ràng

tòi càn niifòi dóng ed ma va khòng hot mot chùt nào! Òng

khòng thè tnn thày cài cày nhu thè này ò bàt cu dàu dàu.

- Này. hày nghe day...

Va ho eù tiép tue co kè tra di tra lai elio dèn khi ngùòi

làm vifòn gói cài cày cùa óng ta lai va ra eh. Nhùng bdng nhièn

ejng ta kéu lèn mot tièng sd hai. Nhu dà hé't cà sue lite, òng

chàni chap kéo chàn lén ma khóng nói. co mot sue manh vó

lihih nào dò kéo òng ngà làn ra dàt. Òng cùng khóng thè nói

dùdc. chi thà'y niièng óng md ra màp mày diéu gì.

- Sao thè? Òng làm sao vày?

Nlià sù cui xuò'ng nhìn xem dieu gì dà xày ra vói ngùòi

làiu vitòii. Ngac nhién cùc dò. cu nhìn thày nhùng cài ré cày

anh dào tu dai dàn ra va quàn chat là'y dòi chàn ngùòi làm

vùòn. Ini lang mot lue làu, ngùòi làm vifòii de nglii nhà sif;

- Su trùòng kinh mèn. xin cu hày doc lai bài kinh bàt khà

xàm pham cùa cu va gò giùp nhùng cài rè cày ra klioi chàn tòi

di. Tói xin ké hé't sit thàt elio cu nghe.

Nhà sù nhàm màt. làm nhàm doc mot bài kinh cùa due

phà t nhàn tu vi dai. Cài rè cùa cày anh dào rùt ngan lai va

nguòi làm vùdn dùdc tu do. Sau do óng ta kè;

- Tòi co mot ngùòi ban làng gieng, òng ày chinh là chù

ella cày anh dào này. Òng ày nhò tòi chàm sóc cho mà'y cài cày

quy trong vùòn cùa òng.Thày cài cày dep qua. tói nghì ngay

dt;'n vièc mua nò mang bàn cho dén. Tòi dà mua nò vói già mot

dóng vàng. Chi mot dèng thói.

Sau khi kè xong, ngifòi làm vuòn nói:

37

- De chuòc lèi tham lam cùa mình va sU bàt kinh dèi vói

sù trùòng. tòi xin tàng dén cày anh dào này.

Hai ngùòi lai tié'p tue giàng co nhau. mot ben nhàt dink xin tàng. mot ben nhà't dinh dòi tra tién. Cuò'i cùng cay aiik dào dà dùdc trdng trong khu vùòn cùa dén. Cài cày dep làm che cà vùòn cày thèm ngoan mite. Mèi mùa xuàn dé'n. khi hoa ank dào nò. nhiéu ngùòi lai dé'n iigàni cày anh dào d dén Ankokuj va iilió lai càu chuyèn ve ngitòi làm vùòn nhiéu nàm ve trUòc.

38

4. CHÀNG CÀU CÀ ICHIEMON

Ngày xùa ngày xùa, co mot ngùòi dành cà tén là

Ichiemon. Anh ta khóng co gì dàc bièt ngoai trù mot diéu là

anh rat thich vitóu Sakè. Anh thich rùelu hdn bà't kì ngùòi hàng

xóm cùng dành cà nào cùa anh. Mac dù udng rat khòe nhUng

anh khòng nghièn rùdu, anh bièt càch uò'ng va biét khi nào nén

dùng lai. Thinh thoàng anh cùng say. nhùng thàm chi khi say

anh cùng khóng bao giò gay ra diéu gì bà't nhà vói nhùng bau

ritelu cùa mình. Vi vày ngUÒi ta thifdng nhàc dé'n anh nhù mot

ngùòi say sua vui ve.

Déu dàn mèi buoi sàng. anh day rat som va ndi dàu tién

anh dèn là ndi de do àn. ò dò eó mot bình rifdu Sakè. Sau bua

sàng, anh di tòi ndi dàu thuyéii cùa mình vói mot bình rùdu

Baké lón. So thich cùa anh là difdc uò'ng mot hai ngum rùdu

trifóc khi chèo thuyén tói ndi càu cà.

Mot budi tò'i anh di càu. mang theo ben mình mot bình

rUeiu Sakè lón. Klióng hièu sao hóm dò anh rat hùng khdi. hy

vong ràng sé bàt dùdc mot thuyén cà day. Dò là mot dém rà't

dep vói hàng nghìn hàng van vi sao lón nhò sàng làp lành t rén

bau tròi. Thèm vào dò là mat bièn yèn tình. éni diu nhù mat

iiuòc trong vinli nhò.

- Dèm nay tròi mói tuyét làm sad! Ai lai co thè tu chdi

udng mot hai ngum rùdu lue này uhi. - Anh làm bàni mot nfnih

rèi làn tìm binh nteiu ddc day mièng. Trèn dàu anh, tròi quang

may tanh.

39

Sau dò anh bàt dàu quàng day càu xudng nùóc va ngói chò lièi làu. kOiòiig eó mot con cà nào can càu cà, thàm ehi dèa cà tièng dòng khè cùa cà ria mói cùng khóng.

- Co gì xày ra vói bon cà này thè uhi? Chùng ngù hèt

chàng? Hay là ta nhàm làn ve thòi gian? Dù sao thì bay giò

cùng dang là dém ma. Anh nói nhù de xua tan nói co ddn trong

dém vàng va tu quyèt dinh:

- Dùdc, ta co thè chò. Ta bièt là vàn con qua sdni,

hùm...hùin... ta sé chò cho lù cà tinh day và...à'p mot thuyén

day. Anh làm bàm nhù sd dàn cà nghe tièng va sd phà tai. sù

yèn tình cùa dém. Sau dò anh lai ddc day mièng thù rùc;iu Sakè

ngon lành.

Dém vàn yèn tinh mot càch dàng ngò. Ichiemon kliòn? co

gì de làm ngoài vièc chò cà can càu, tay óm kliU khù bình rùdu

Sakè. thinh thoàng lai làm mot ngum. Bdng nhièn anh càm

thày thuyén làc nhe.

- Mình say chàng?

Anh nghì va bat dàu nhur ra xung quanh de xem eó phài anh bi chóng mat khòng. Anh ò gàn phia duòi thuyen nén phài hùóng ve phia bành lai de phòng eó con song nào bà't ngò làm làt thuyén khòng. Trong khi anh dang ed gang hùóng dói :nàt mình qua ành sàng cùa càc ngòi sao nhìn tói phia trùóc. anh nghì anh dà nhìn thà'y mot ngùòi nào dò dang treo niùih trifóc mùi thuyén cùa anh trén mat nvfóc.

- Anh là ai, anh dang làm gì day?

Anh kéu lén nhe iihàng va dinh thàn nhìn kì xem eó ai thà t khóng. Klióng co tièng dàp. iihifng lue này Ichiemon dà bié't khà chàc chàn ràng co mot sinh vàt dang chàm chù uhm anh. Mot làt ini làng tròi qua va bóng nhièn Ichiemon dàp nhe vào gói anh rdi nói vào bóng tdi chàm rài va dùt khoàt:

40 '

- Mày là quy nùóc Kappa phài khóng? Mày t\i dàu dèn day va mày muò'n gì?

Con quy nUóc làp tue tra lòi ngay;

- Dùng. tòi chinh là Kappa. Ichiemon. anh hày dùa cho

te'ii chò rùóu Sakè cùa anh di.

- Mày nói gì ma la thè. dUa rùdu Sakè cho mày uò'ng? Kliòng dàu thùa ngài Kappa, day là ritdu cùa tói... Nèu mày khóng di khòi day ngay, tao sé ném cài mài chèo này vào dàu niày day.

Ichiemon giàn dù de doa sé ném cài mài chèo vào con qUy. Lai ini lang mot lue. rèi con quy nuóc lao vut. qua nlie nhàng vào long nùóc. Ngay sau day. Ichiemon di ngù. Anh dà uó'iig qua nhiéu rUdu Sakè trong khi ngèi chò cà càn càu. Klii tinh day. anh cani thày mot luòng khi lanh chay doc song lùng. Alili dang nani trén bò càt.

41

- Cài gì thè này? Ta dang ò dàu day? Ta md hay tinh dà/?

Chàng dành cà Ichiemon nhày dùng lén va bié't chac rài g

anh dang dùng ò trèn bò càt. Anh cùng lo mò nhhi thày ccn

thuyén cùa niiiili bdng belili khóng xa làm trén bièn lang.

Sau khi t ình toàn moi diéu. anh bàt dàu bdi ve phia chiéc

thuyén. Klii dé'n ndi, anh nhìn thày cdn quy nùóc dang ngù ben

canh bình rùdu. tróng nò phù phuc iihif mot cài dém va caiig

ngày ngon lành. Gian dién lén. anh niuon giè't nò ngay. nkùi-.g

nhìn ve mat ngày thd cùa nò khi ngù. cdn giàn cùa anh dir lai.

Con quy hi dành thùc day. trong cdn ngài ngù. nò nói:

- O. anh Ichiemon, tòi rà't xin lòi, tói dà uò'ng tà't cà dio

rùdu ngon lành cùa anh. Xin anh tha thù elio tói làn này Tòi

sé khòng bao giò làm cài viéc tèi té iiliif tói dà làm nùa De

chuòc idi, ngay bay giò tói muòn làm mot diéu gì cho anh, anh

hày nói di, anh muò'n tòi sé làm gì bay giò?

Con quy mat mùi dò gay. sup xudng nhù nàm trén san

thuyén, run rày toàn thàn vi hành dóng khóng dùng dai. nià

nò dà làm. Ichiemon nhìn con vàt tè hai dò mot làt bang con

màt bue bòi, nhùng vdn là mot ngùòi dòn hàu, anh quyèt tnih

bò qua tòi lòi cùa nò.

- Thói dUdc. thói dùdc rèi, mày hày di dèn cùa hàn^ va

mua day bình rùdu ve day elio tao. tao sé tha thù cho mày.

Con quy nhìn anh bòi rej'i. san dò nò nói:

- Dò là diéu tói khóng thè làm difese. Sé khcng co ai bàn

rùdu elio mot con quy nùóc nliif tòi, xin anh dùng bàt tòi làm

viéc dò.

- Thè thì mày eó thè làm dùdc vièc gì de chuce lèi bay giò'.'

42

- Thè này vày, tói co thè lam cho aiiii nhiéu vièc. Vi anh

là mot ngùòi càu cà, nèn bàt kì lue nào anh dèn day tòi sé giùp

anh co dùdc nhiéu cà nhù anh mudn. Ca me, cà con sé thi nhau

iihày^vào thuyén cùa anh ma chfing can anh giàt day càu dàu.

Thè là tu dò. mèi khi Ichiemon di càu. anh cùng trd ve vói

mot thuyén cà day, bà't chàp men thòi tiè't va bà't chà'p tà't cà

moi sù thèm thudng. ghen ti cùa nhùng ngùòi cùng càu cà vói

anh. Va moi làn dèn cho càu cà. anh khóng bao giò quèn mang

theo mot bình Sakè va rót thù rùdu ngon tuyét dò xudng bièn.

Vùa rót anh vùa nói;

- Này, ban thàn mèn. tòi hi vong ràng bau càm thà'y sù co

ma t cùa tòi va nhàn difdc mòn qua tói tàng ban.

43

5. CON MA CÙA DÉN KOGENJI

Ngày xUa. dà làu lam. d vùng Kojiyamachi tkuóc ti.ih Nagasaki, vùng Kiyushu co mot cùa hàng bàn keo nliò. cu kì. Nò chù yèn chi de bàn keo cho bon tré quanh day. Mot dèin làt khuya, sau khi òng chù dà dóng cùa hàng. chót óng nghe nàu eó tièng gò cùa nhè nhe. Lue dàu òng khòng tin vào tai mình, làm gì co ai gò cùa nhà óng vào lue dém hóm khuya kaoàt nhu thè này. Nhùng rèi óng lai nghe thày tièng gó cùa làn thù hai, óng se sé tié'n ve phia cùa, he mat nhìn ra xem ai con dé'n quà'y óng vào giò này nhùng khòng uhm rò gì cà.

Klii òng md cùa, òng thày mot phu nù con tré. mac cài io Kimono rà't trang, dùng mot mmh trong bòng tdi mò mò. Mot cài rùng mmh ón lanh chay xuò'ng doc song lùng òng. Òng càm thày nhù mmh dà nhìn thày mot con ma dang dùag trùóc mmh chù khóng phài ngùòi. Ngùdi phu nù tróng eòa tré va dep, nhùng toc moc lùa thùa va xòa thàng xuò'ng nke iihàug che dòi vai cùa co. Trong khoành khàc, óng chù sùng sò't dèn nói khóng thè nói mot Idi nào, nhùng sau dò óng tran tình lai va nghì mmh phài nói vài lòi mòi chào co ta.

- Tòi co thè giùp gì cho chi day? Òng hòi de tu trà'u an mình va de to ra khòng eó gì bàt thùòng.

- Thùa òng, óng sé bang long dùa elio tói mà'y chiéc keo bay giò chù?

Co ta nói giong Kyoto, gioiig nói hièm khi nghe thay d vùng Nagasaki này. Cùng vói lòi de nghi. co dùa tay ra trén dò co mot ddng tièn lo vuòng. Òng chù quàn càm thà'y hdi yèn tàm, óng gói ba màu keo vào trong mot mành giày nòiig rdi 44

dùa chùng cho co gài. Ngifòi phu nù nliàii gói keo vói mot iiu

cuòi uhe rèi bièn vói vào bòng tòi.

Dém hóm sau. cùng vào khoàng thòi gian nhù dém trùóc,

san khi óng chù dà dóng cùa hàng, ngùòi phu nù lai dén de

mua nhùng chiéc keo va lai bièn màt nhe nhàng vào dèm tò'i.

Dém thù ba, khi nhùng sù viéc nhù dém trifóc lai dién ra, òng

chù quàn bàt dàu nghi ngò vi khach lue nùa dém cùa mình.

Òng nghì;

- Nèu co ta là ma va co tinh làm elio mmh sd hai mòi dém

thì mình phài làm ngay mot cài gì di chù.

Nhifng óng khóng thè nghì ra là mmh sé làm gì. Tuy nhièn khi su viéc dò dién ra dé'n làn thù sàu thì òng chù quàn quyèt dinh chàc chan ràng mmh phài tìm xem ngitòi phu nù tré dep này là ai. tu dàu dé'n va tai sao lai luòn luón mua nhùng chiéc keo vào lue khuya khoàt nhu vày.

Òng mang càu chuyèn dò kè cho mot nhòm thanh nién cali dàm va mao hièm d gàn nhà ròi thuyè't phuc ho theo dòi co gài né'u co ta con dèn mua keo làn thù bay. Dém ày càc chàng trai tré nà'p trong bòng tdi chò ddi co gài dèn. Qua nùa dém mói thày co xuàt hién iihùiig trong tu thè phàn nào khàc nhùng làn trùóc. Co lùng tùng dùng trong bóng tdi. net màt bàn klioàn, hai bàli tay vò vò cài cùa tay ào Kimono va nói:

- Òng chù thàn mèn cùa tòi. Dém nay tói khóng co tién, nhùng bang tàm long nhàn tu cùa but chi tòii. xin óng hày elio tòi mà'y cliièe keo. Ngùòi phu nù de nghi mot càch lo làng.

- O. dùng lo, dùng Io. Day là nhùng chiéc keo cùa but chi tón. chi hày càm lày di. Òng chù nói va vui ve dita elio co gài nhùng chiè'c keo. Khi ngùòi phu nù vùa di khòi. òng chù liiéu cùng vói mà'y chàng trai bat dàu di theo. Sau khi di loanh quanh qua vài Idi rè. ngùdi phu nù di vào ngòi dén thò phàt co

45

tén là Kogenji. sau dò di ce di thàng dèn nhùng nà'm mò d phia sau dèli. Dèli trùóc mot nà'm me mói xày, bòng nhién bóng co mò dàn rèi màt hàn.

Tà't cà nhùng ngùòi di theo co dùng sùng lai sùng sót. ho uhm nhau nhù muò'n hòi ho eó nèn dèn gàn ngòi mò khóng. Trong khi ho dang do dù, ho bàt dàu nghe thà'y co tié'ng khóc quài di d ngay gàn day. Tàt cà cùng lang nghe chàm ckù. Ttè'ug khòe nhù cùa mot dùa tré mói sinh. Co tiè'ng thì thàm cùa mot ngùòi nào dò nhù dang vo ve dùa bé.

- Tai sao lai co tièng tré sd sinh ò ehó'ii này uhi? Nguòi hay là ma!

Trong so càc chàng trai eó ngùòi sd hai muò'n ^uay ve. nhùng phàn lón muó'n tìm ra sù thùc. Ho quyét dinh déu gàn ngói mò. ndi phàt ra tié'ng khòe. Ho nghe thày rò ring hc'ii tièng khòe oa oa cùa tré con. Ho quyè't dinh tìm vi su trvdng tru tr i d dèli dèn de hòi elio ra le. Klii tàm dà day phàn nió dùdc day ra. ngùòi ta thà'y eó mot dùa bé d trong qiiaa tà: vói ngùòi phu nù ma sif trùòng dà elio chòii càt ò day n à'y i.gày trùóc.

- Sù tmh lai dèn nhù thè này sao! Thifdng thay thidiig thay! Sù trùòng thtì dai va dùng ngàn ngitòi ra mot lue. Sau dò óng làm nhàm doc mot bài kinh ngàn nhù de an ùi ;inh hdn ngùòi dàn bà xàu so cùng dùa tre mói sinh. Òng chù hièu \à moi ngitòi dùng ini lang rà't làu ben nà'm mò, cà sau khi bùi kinh dà dùng. Ròi sù trùòng kè dio ho nghe càu diuyéi. san;

- Dò là vào nàm thù nàm cùa triéu dai Enkyo (U4S AD). thàng 5 nàm ày co mot chàng trai làm nghé thd chajn tèi là Phujimura Kiyonaga. mot trong nhùng ngùòi d xù dao này dà trd ve day sau mot tildi gian hoc nghé d Kyoto. kCIii Eiyoraga hoc nghé d Kyoto, anh dà yèn mot co gài, nhùng anh phài chia

46

tay eó de trò ve Nagasaki mot mmh vi d ia me anh khòng muó'n cà mot nàng dàu ò tàn Kyot.o xa xòi. Ngay san khi ve dé'n thành pilo qué hùdng, anh difeic dia me cuòi elio mot co gài dia pliUdng hién din. NliUng co gai ò Kyoto khòng thè nào quèn Kiyonaga nèn dà bang rùng b.at nùi tini dé'n t àn Nagasaki. Dén day co dùdc nghe kè mòi bièt là Kiyonaga dà co vd. Co rà't thàt vong. trai tini eó tan iiàt. Co muò'n trd ve Kyoto nliùng khòng con dii sue nén dà trùt lidi thò tàn d Nagasaki.

KJii Kiyonaga biét ràng co dà dèn Nagasaki va chét d day, anh àn hàn vò cùng. Anh dà xin sù trùòng elio cliòii xàc eó ò dén Kogenji theo dùng nhùng nghi le t rang trong nhà't. Theo phong tue d vùng này, ngifòi ta dat sàu dèng tién chinh vào trong quan tài chon theo ngUÒi chèt de ho eó tién qua dò sang song Saiizu, con song dita ngifòi ta sang thè giói ben kia theo thàn thoai Nhàt Bàn (con song này giò'ng nhù song Styx trong thàn thoai Hy Lap).

Klioàng mot thàng sau khi càu chuyèn trén xày ra, ngùòi phu nù Kyoto lai xuàt hién trong cùa hàng bàn keo vào lue dòm dà ra t khuya. Co nói vói òng chù quàn:

- Òng chù quy mèn cùa tói. Tói dèn day de càm 6n óng vi tà t cà long tó't cùa óng dò'i vói tòi. Tói rà't hai long vi Kiyonaga dà nhàn làm bddùa con trai bé bòng tói nghiép cùa tòi. Bay giò tói e ó thè thanh thàn ra di dùdc rèi. Tòi chi co mot bàn khoàii là chifa biét làm gì de tra dn óng. Òng hày cho tói bié't, tòi co thè giùp óng diéu gì? Diéu gì òng niong muó'n hién nay? Tói mue'in làm hèt sue de tra dn sàu cùa òng.

Mac dù dang nùa tình iuta md òng chù quàn cùng ed gfiug nói;

- Chùng tòi luòn luòn thièu nifóc vào mùa he, vi vay néu ehi co thè cho chùng tói nifóc vào mùa he thi tò't bié't bao. Dò là tàt c.a nhùng gì tói muòn nhò chi giùp.

47

Co gài cui dàu rà't tlià'p chào óng rèi bièn màt. Vài agày sau. òng chù quàn phàt hièn ra mot gièiig nùóc day ò ngay gan lillà òng. Cài giéng dò tinh dèn nay dà dùdc hdn hai t i am nàm mudi nani rèi, nhùng nò luón luón day nùóc ngot ngào quanh nani. Moi ngùòi quanh vùng déu biè't dèn cài giè'iig kì la c'ò va nèu co dip ghé qua ho déu muò'n dùdc udng thù nifóc ngot agào cùa nò. Ho - Nhùng ngùòi dàn vùng Nagasaki dé'n nay vàa goi day là "giéng ma".

Còli Kiyonaga sau dò trd thành ngùòi thd cham tài ba, thd cà cùa nhùng ngitòi thd cham d Nagasaki. Trong rhiéu nàm. anh dà mièt mài dèn hèt cóng sue va tài nàng cùa iiình cham bue tUdiig ngùòi phu nù Kyoto thàn yéu cùa anh giaii: y nhù ngùòi thàt. Sau dò anh tang cho dén Kogenji nhù à kì nielli cuò'i cùng cùa anh va cùa tình yéu vinh cùu ma con rgùòi co thè dat dé'n. Tu dò dèn nay, bue tùdng dà trò thành bà i \'àt quy già nhà't cùa dén Kogenji, tàc pham nghè thuàt dò cùig là nièm tu hào lón nhà't cùa nhùng ngùòi thd cham d day. Vào ngày 16 thàng 8, trong dip le hòi Ò bòng hàng nani ò . Jliàt, Bàn'""', ngói dén Kogenji lai dòn khàch thap phifdng tàp nàp dé'n day thàm dén. ngam bue tùdng ngùòi phu nù Kyoto tuyét dep, ki vàt cùa ngùòi thd cham tài hoa Kiyonaga. Ho cùn? càu chùc dio tàt cà càc linh hèn difdc lén eòi phàt bang tàm lòig tit bi cùa mmh.

' " Ù bòiig là iiiól Iroiii; nliffiif; iigòy liói lón hàng n.iin cn.i -Miài B.ìn. Uiùy liói

tiWng iilió to tièn va c;ui cho c.'ic linli hón aii' u Ihoàt. Kó cfniR yiong iih>( y nghn ngày

xà tòi vong nli.ón cùa ta. nliUiig Ò bòng dMc to chi'tc Ivfug hifng hOii Càc dio" mi.i v.ì

<:àc bài dàn ca diMc moi ugilòi uình dién vui ve ò nhiéu noi trèn duòiig plióhoài quang

tnròng vào dip này.

48

6. D I N H M È N H C U Ò C SONG

Ngày xùa. dà làu làm, co mot ngùòi àn mày tình ed di dén

mot ngói dén nhò trong vùng vào lue dém tò'i mò tòi inàm. Ong

t ìm cho Ughi tam ò ditòi mài cdiig dén. Klii óng vùa chdp màt Id

md. òug nghe nhù eó tièng ai dang nói. Md càp màt ngài ngù.

óng ed nhìn ra xung quanh. Tròi vàn tdi den, tà't liliién là con

làu mói tói lue co tièng gà gay bào sàng dàu tièn.

- Nhùng ma mình chàc chàn là eó mot ngUÒi nào dò ò dàu

day. Òng nghì nhu vày va ngàp mot tièng lón. Ngay sau dò co

tièng chàn cùa mot ngifòi nào dò bùòc lèn nhùng cài bàc ngay

phia trèn cdng, chinh ben trèn cho òng dang nàm.

- Chào ngài Myojin thàn mèn cùa tòi. Myojin thàn mèn.

"Sao, ngói dén bé nhò tèi tàn này ma lai là elio nghi cùa

thàn Myojin ù?" Ngùòi àn mày nghì.

- Vàng vàng, Ngài là ai ma lai gò lén cùa nhà tòi vào lue

sàng som uhù thè này? Ó thàn Nùi day à. Ngài eó thè vui long

vào nhà tòi chdi mot làt khòng''

Thàn Myojin tra lòi vèn va. Vi thàn này quen thuòc vói

tà t cà moi ngùòi dàn trong vùng nhù là vi thàn bào ho cho ho.

- Kliòng. bay giò tòi khòng thè vào chfdc dàu. Tòi dang

ban bini, khòng eó thòi gian. Sàng nay co mot dùa tré ra dòi

trong ngòi nhà cùa chù làng dùói kia. Tói phài dèn dò chùng

thùc sù ra ddi cùa nò. ngài cùng di thàm nò vói tòi chù?

49 e TNB - 4

- O, rat khóng may, tói khóng thè di vói ngài dudc vi lióm nay tói ben mot vi khàch dèn de bàn còng viéc. Ngài viu long di mot mình vày, iihuiig néu eó gì la thì xin hày bao elio tói uhé.

Sau dò vi thàn dàu tién biè'n vào bòng tò'i.

Trong khi ngifòi àn mày dang rat phàn vàn khòng bie' t làm thè nào de di khòi cài ndi ma moi sù tdu tai eó the déu dùdc bào trùóc này thì vi thàn thù nhàt trò ve, òng lue cut bùóe vói vào chùa va bào tin elio thàn Myojin.

- Cam ón ngài, ngài dà rà't quan tàm dén tòi. Thè nào, dùa tré ra sao? - Thàn Myojin lo làng hòi.

- Dùa bé là con trai.

- Nò eó khòe manh khóng?

- Dùa bé rà't khòe manh va xinh xaii. Nhùng dang tièc là nò chi sò'ng dùdc 7 nàm.

- Thè'à, thàt là tièc. Nhùng nò sé chét nhù thè nào?

- Dinli mènh cùa nò là sé chét trong nùóc, ò con song day nùóc gàn nhà nò vào ngày 11 thàng 11.

Sau dò hai vi thàn tìt già nhau. Con ngifòi àn mày nghì: "Càu chuyèn mói la lùng làm sao, thì ra moi nguòi dèn eó sd ménh khòng thè cùòng lai dùdc!". Òng càm thà'y niói cài rùng mình ón lanh chay doc theo song lùng.

Òng vói va ròi khòi ngòi dén, tói nhà cùa chù làii£. iOii óng dèli, d day dang dién ra mot cuòc le lón ra t tifiig bùiig Óng chù vui mùng khòn xiét vi eó mot càu con trai, ngùòi sé ké tue òng de duy tri sue manh va uy quyén cùa òng trong làng. '.""hàm chi cà ngùòi àn mày cùng dùdc dò'i xù rà't róng rài. Òng bat dàu càn nhàc xeni óng co nén kè dio ngitòi dàn óng dang hanh phùc dò diéu ma óng vùa nghe dùdc ò dén khóng'.' Co le nèu kè diéu dò lue này sé chàng ai tin, ràng chù bé vùa ra dòi se chi song dùdc eó bay nàm.

50

Bạn đang xem miễn phí một phần cuốn sách. Để đọc toàn bộ cuốn sách

vui lòng truy cập http://www.thuvienso24h.tk/ để Download.

Chúng tôi hỗ trợ bạn download mọi tài liệu từ 5 thư viện số :

http://thuvienso.hcmutrans.edu.vn

http://thuvien.hcmutrans.edu.vn/

http://www.vnulib.edu.vn:8000/dspace/

http://catalog.vnulib.edu.vn/primo_library/libweb/action/search.do

?page=azbooks

http://tvs.vinhuni.edu.vn/Default.aspx