Uzaktan Eğitimde Öğrenci Rolleri

Uzaktan Eğitimde Öğrenci Rolleri

(Role of Student in Distance Learning)

Cumhur Eren IŞIK, Menderes KESKİN, Salih EKİNCİ

Eskişehir - 2013

Uzaktan Eğitimde Öğrencinin Rolü

Öğrencinin görevi öğrenmektir. Öğretmen ile birlikte işbirliği sağlamak ve geri bildirimlerde

bulunmak öğrencinin görevidir.

Her öğrenci kendi öğrenmesinden sorumludur.

Veriler ile ilgili sorun oluştuğunda sorunu çözebilmelidir. Araştırmacı olmalıdır.

Öğrencilerin bilgiye erişmesini ve kullanmasını bilmelidirler.

Uygulama Modelleri ve Rehberlik

Tek Yönlü Uygulama Modellerinde Rehberlik Hizmetleri

Çift Yönlü Uygulama Modellerinde Rehberlik Hizmetleri

Tek Yönlü Uygulama Modellerinde Rehberlik Hizmetleri

Mektup ile Uygulama Modeli

Tek yönlü Radyo ile uygulama Modeli

Tek Yönlü Televizyon ile Uygulama Modeli

Tek Yönlü Bilgisayar İle Uygulama Modeli

Tek Yönlü Karma Uygulama Modeli

Çift Yönlü Uygulama Modellerinde Rehberlik Hizmetleri

Çift Yönlü Radyo ile Uygulama Modeli

Çift Yönlü Televizyon İle Uygulama Modeli

Çift Yönlü Bilgisayar İle Uygulama Modeli

Çift Yönlü Karma Uygulama Modeli

Tek Yönlü Mektup ile uygulama modeli

Uzaktan eğitim uygulamaları 1850'li yıllarda ilk olarak mektupla öğretim şeklinde başlamıştır.

Öğrenci bu materyallere posta yoluyla ulaşır. Öğrenciden dönüt yine posta yoluyla alıcıya

iletilir. Etkileşim çift yönlü olmakla birlikte eş zamanlı değildir.

Model oldukça ekonomiktir.

Bununla birlikte mektupla öğretimin en büyük eksikliği etkileşimin yetersiz oluşudur.

Tek Yönlü Radyo Ġle Uygulama Modeli

Öğretmenler eğitim hizmetlerini öğrencileri ancak radyo yolu

ile ulaştırabilmektedir. Öğrenciler derslerini evlerinde veya iş

yerlerinde radyodan dinlerler. Öğretmenler ve öğrenciler asında

çift yönlü sözlü ve görsel bir iletişim kurma imkânın bulunmadığı

modeldir.

Tek Yönlü Radyo Ġle Uygulama Modeli

Tek yönlü radyo ile uygulama

modelinde öğrencinin genel olarak 11

rolü bulunmaktadır. Bu roller iletişim

uzmanı, sosyalleşme

uzmanı, motivasyon

sağlayıcı, araştırmacı, öğretici, lider, psik

olog, uzaktan eğitim

uzmanı, teknisyen, teknoloji uzmanı ve

sistem uzmanıdır.

Tek Yönlü Televizyon Ġle Uygulama Modeli

Öğrenciler derslerini evlerinde veya çalışma yerlerinde

televizyondan seyrederek öğrenmeye çalışırlar. Öğretmenler ve

öğrenciler arasında çift yönlü iletişim kurma imkânının

bulunmadığı bir modeldir. Öğretmenler bilgileri, televizyon yolu ile

öğrencilerine öğretmeye çalışmaktadırlar. Bu modelin diğer

modellerden farklı olan yanı öğrencilerin öğretmenlerinin yüzünün

görebilmesi, öğretmenin öğretme ortamında değişik materyalleri

kullanabilme ve kullandığı materyalleri öğrencilerine

gösterebilme imkânının bulunmasıdır.

Tek Yönlü Televizyon Ġle Uygulama Modeli

Tek yönlü televizyon ile uygulama




uzmanı, motivasyon

sağlayıcı, araştırmacı, öğretici, lider, psik

olog, uzaktan eğitim


sistem uzmanıdır.

Tek Yönlü Bilgisayar Ġle Uygulama Modeli

Öğretmenler öğrencilerine derslerini internet sistemi aracılığı

ile sunmaktadır. Öğretmenler internette bulunan sayfalarına ders

ile ilgili bilgileri yüklerler. Öğrencilerin, derslerini evlerinde veya iş

yerlerinde bilgisayarları ile internet sisteminin WEB sayfalarına

girerek öğrendiği bir modeldir. Öğrenciler öğretmenlerine

elektronik-posta mesajı gönderip cevaplarına aynı yöntemle

aldıkları bir modeldir.

Tek yönlü Bilgisayar ile uygulama Modeli

Tek yönlü bilgisayar ile uygulama




uzmanı, araştırmacı, öğretici, lider, psikol

og, uzaktan eğitim


sistem uzmanıdır.


Radyo, televizyon, mektup vb. gibi tek yönlü eğitim uygulama

modellerini tümünü içinde barındıran uygulama modelidir.


Tek yönlü karma uygulama modelinde öğrencinin genel

olarak 10 rolü bulunmaktadır. Bu roller iletişim uzmanı, sosyalleşme

uzmanı, araştırmacı, öğretici, lider, psikolog, uzaktan eğitim

uzmanı, teknisyen, teknoloji uzmanı ve sistem uzmanıdır.

Tek Yönlü Eğitimde Öğrenci Rolleri

Öğretim tek yönlü sağlandığı için öğrenciler dersle ilgili

anında soru sormamaktadırlar. Ancak öğrenci, dersle sorusunu

yinede posta yolu ile öğretmenine göndermeli kendiside süreç

içinde konu ile ilgili araştırmalar yaparak bilgi sahibi olmalıdır.

Öğrenciler radyo ile öğrenme modelinde sadece sesini

duyabilmekte, diğer modellerde ise hem öğretmeni hem de

kullandığı materyalleri görebilmektedir.

1)Ġletişim Uzmanı Rolü:


Öğrenci öğretmeniyle mesaj yada posta yolu ile iletişime

geçerek samimi bir iletişim oluşturabilir. Aynı zamanda aynı

şehirde yaşayan öğrenciler öğretmenlerinin de desteği ile

etkileşim içinde olabilir.

Radyo ile iletişim modelinde öğretmenin görüntüsü olmadığı

için samimiyetin sağlanması daha zordur. Bilgisayarlı ve karma

modellerde ise CD ve DVD den istedikleri zaman öğretmeni

görebildikleri için samimiyetin sağlanması daha kolaydır.

2)Sosyalleşme Uzmanı Rolü:


Eğitim öğretimin tek yönlü ve posta yoluyla olması nedeniyle

her öğrenci kendi öğrenmelerinden sorumludur. Öğrencinin

öğrenme sürecinde taşıdığı sorumluluk çift yönlü modele göre

daha fazladır. Öğrenciler öğretmenin yönlendirmeleri ile kendi

öğrenmelerimi gerçekleştirmekte ve planlamaktadır.

3)Liderlik Rolü:


Öğrenci derse olan motivasyonunu yüksek düzeyde

sağlamalıdır. Bunun için öğrenci derse çok iyi konsantrasyonunu

sağlamalıdır.

Sadece radyo ve televizyon ile uygulama modellerinde

geçerlidir.

4)Motivasyon Sağlayıcı Rolü:


Öğrenci merkezli bir eğitim olduğu için öğrencinin araştırmacı

yönü ön plana çıkmaktadır. Öğrenci, öğretmeni tarafından posta

ile gönderilen öğretim materyalini, soru ve ödevlerini

araştırır, analiz ederek bilgiyi yapılandırır.

5)Araştırmacı Rolü:


Tek yönlü modeller olması ve posta yoluyla gerçeklemesi

nedeniyle, öğretmenler öğrencilerin sorunları ile yeterince

ilgilenememektedirler. Bu nedenle öğrenci kendi sorunlarına

çözüm yolları bulmalı ve motivasyonlarını artırıcı metotlar

keşfetmelidir.

6)Psikolog Rolü:


Öğrenci eğitimin nasıl gerçekleştiği, neler yapması

gerektiği, sistemin işleyişi, öğretim materyallerinin posta ile nasıl ve

ne zaman gönderileceği bilgilerine sahip olması gerekir.

7)Uzaktan Eğitim Uzmanı Rolü:


Öğretmen öğrencilerine öğretim materyallerini posta yoluyla

gönderir ve öğrencilerinin konu kendilerinin kavramasını bekler.

Aynı zamanda bilgisayarlı ve karma modellerde öğretmen

tarafından CD ve DVD ile gönderilen ve internet sayfasında yer

alan ders notlarına göre öğrenciler kendi planlarını oluşturmalı ve

çalışmalıdır.

8)Öğretici Rolü:


Öğrenci bu modellerde kullandığı teknoloji ile ilgili temel

bilgilere sahip olmalı ve gerekli ayarlamaları yapabilmelidir.

9)Teknoloji Uzmanı Rolü:


Öğrenci ders esnasında yada sonrasında meydana

gelebilecek olan herhangi bir teknik problemde sorunu

çözebilecek teknik bilgiye sahip olmalıdır.

10)Teknisyen Rolü:


Öğrenci eğitim-öğretim sırasında, öncesinde ve sonrasında

karşılaşabileceği problemleri tahmin eder ve çözüm yollarını

belirler.

11)Sistem Uzmanı Rolü:

ÇĠFT YÖNLÜ UZAKTAN EĞĠTĠM UYGULAMA

MODELLERĠNDE ÖĞRENCĠ ROLLERĠ

Çift yönlü uygulama modellerinde öğrencinin genel

olarak 12 öğrenci rolü bulunmaktadır. Bu roller ;

psikolog, öğretici, teknoloji uzmanı, teknisyen, site

eğitmeni, sosyalleşme uzmanı, araştırmacı, lider, sistem

uzmanı, uzaktan eğitim uzmanı, iletişim

uzmanı, motivasyon sağlayıcı rolleridir.

Çift Yönlü Radyo ile Uygulama Modeli

Çift yönlü radyo ile uygulama modellerinde az önce belirttiğim12 rolden site eğitmeni hariç öğrenciden diğer bütün rollerisergilemesi beklenir. Bu roller ; psikolog, öğretici, teknolojiuzmanı, teknisyen, sosyalleşme uzmanı, araştırmacı, lider, sistemuzmanı, uzaktan eğitim uzmanı, iletişim uzmanı, motivasyonsağlayıcıdır.

1) Bu modelde öğrencinin iletişim uzmanı rolü oldukça önemlidir.Öğretim radyo ile çift yönlü sağlandığı için öğrencileröğretmenlerinin seslerini duyabilmekte ve yine radyo yoluyla sorusorabilmektedir. Bu modelde karşılaşılan sınırlılıklar nedeni ileiletişim problemleri ortaya çıkmaktadır. Ancak öğrenci buengelleri göz ardı ederek, sorusunu yine radyo yoluylaöğretmenine göndermeli ve bu süreç içerisinde kendisi de bukonu ile ilgili araştırma yaparak bilgi sahibi olmalıdır.

2) Öğrencinin sosyalleşme uzmanı rolü bu modelde oldukçaönemlidir. Çift yönlü uzaktan eğitim modeli olduğu için, öğrenciöğretmeni ile yüzyüze iletişim sağlayamamasına rağmen sesli birkarşılıklı iletişim söz konusudur. Öğrenci, öğretmen ve diğeröğrencilerle sesli iletişim yoluyla veya mektup yoluyla iletişimkurarak etkileşim içinde bulunabilir. Aynı zamanda aynı şehirdeyaşayan öğrenciler öğretmenlerinin de desteği ile proje tabanlıöğrenme ile etkileşim içinde olabilirler.

3) Bu modelde öğrencinin liderlik rolü de bulunmaktadır. Eğitim-öğretimin çift yönlü olması ve ses ile gerçekleşmesi nedeniyleÖğrenci öğretmen etkileşimi söz konusu olsa da her öğrencikendi öğrenmelerinden sorumludur. Öğrenciler, öğretmeninyönlendirmeleri ile kendi öğrenmelerini planlamakta vegerçekleştirmektedir. Bu durumda her öğrenci kendiöğrenmesinde liderlik rolüne sahiptir.

4) Bu modelde öğrencinin motivasyon sağlayıcı rolünde ise,

öğrenci derse karşı olan motivasyonunu yüksek düzeyde

sağlamalıdır. Bunun için öğrenci ders için hazırlanmış ve çok iyi

bir biçimde dramatize edilmiş olan radyo programlarından

faydalanabilir.

5) Bu modelde öğrenci merkezli bir eğitim olduğu için öğrencinin

araştırmacı yönü ön plana çıkmaktadır. Öğrenci, öğretmeni

tarafından posta ile gönderilen öğretim materyallerini, soru ve

ödevleri araştırır, analiz ederek, sentezler ve bilgiyi yapılandırır.

6) Radyo ile uygulama modelinde öğrenci psikolog rolünde de

bulunmaktadır. Bu modelde öğretmenlerin öğrencilerin

sorunlarıyla yeteri kadar ilgilenememesi bu modelin sınırlılıkları

arasındadır. Bu sınırlılığın üstesinden gelmek amacıyla öğrenci

kendi sorunlarına çözüm yolları bulmalı ve motivasyonlarını

arttırıcı metodlar keşfetmelidirler.

7) Öğrencinin uzaktan eğitim uzmanı rolünde ise, öğrenci eğitimin

nasıl gerçekleştiği, neler yapılması gerektiği, sistemin

işleyişi, öğretim materyallerinin posta ile nasıl ve ne zaman

gönderileceği konularında yeterli bilgiye sahip olmalıdır.

8) Bu modelde öğrencinin öğretici rolü de

bulunmaktadır, öğretmen daha çok yönlendirici, yol göstericidir.

Öğretmen öğrencilerine öğretim materyallerini posta yoluyla

gönderir ve öğrencilerin konuyu kendilerinin kavramasını bekler.

Aynı zamanda, öğrenciler yayımlanan radyo programlarını ses

kasetlerine, CD ve DVD lere kayıt yaparak anlamadıkları konuları

buradan tekrar edip öğrenmeyi sağlayabilirler.

9) Diğer bir rolü ise teknoloji uzmanı rolüdür. Öğrenci modelde

radyonun nasıl çalıştığını dersten önce öğrenmeli ve gerekli

ayarlamaları yapabilecek düzeyde olmalıdır.

10) Öğrencinin teknisyen rolünde ise, öğrenci dersesnasında yada sonrasında meydana gelebilecek olanherhangi bir teknik problemde, sorunu çözebilecekteknik bilgiye sahip olmalıdır. Bunun yanısıra iletişimsırasında gerçekleşebilecek problemleri ortadankaldırabilecek düzeyde teknoloji uzmanı olabilmelidir.

11) Öğrencinin sistem uzmanı rolünde ise; eğitim-öğretim sırasında, öncesinde ve sonrasındakarşılaşabileceği problemleri önceden tahmin eder veçözüm yollarını belirler. Öğrenciler, çift yönlü radyo ileuygulama modelinde başarılı olabilmeleri için belirtilen11 rolü eksiksiz olarak gerçekleştirebilmelidirler.

Çift Yönlü Televizyon ile Uygulama Modeli

Bu model;

Farklı mekanlarda bulunan öğrenciler genellikle aynıanda öğretmenleri ve arkadaşlarıyla telekonferanssistemini kullanarak yüz yüze etkileşim yolu ilederslerini öğretmenlerinden öğrendiği modeldir.

Öğrenciler, öğretmenleriyle çift yönlü iletişimkurabilirler, diğer arkadaşlarının seslerini duyabilir veyüz yüze bir iletişim yapabilirler.

Öğrenciler ve öğretmenler arasında canlı bir bilgi alışverişi yapılabilmekte, öğrenciler öğretmenlerine sorularsorup cevaplarını aynı anda alabilmektedirler.

Çift Yönlü Televizyon ile Uygulama Modeli

Çift yönlü tv ile uygulama modelinde öğrencinin

genel olarak 11 rolü bulunmaktadır. Bu roller;

psikolog, öğretici, teknoloji

uzmanı, teknisyen, sosyalleşme

uzmanı, araştırmacı, lider, sistem uzmanı, uzaktan

eğitim uzmanı, iletişim uzmanı, motivasyon

sağlayıcı rolleridir.

1)Bu modelde öğrencinin iletişim uzmanı rolü

oldukça önemlidir. Öğretim, televizyon ile çift yönlü

sağlandığı için öğrenciler ders ile ilgili bir konuyu

anlamadıkları zaman öğretmene soru sormalıdırlar.

2)Öğrencinin sosyalleşme uzmanı rolü bu modelde

de oldukça önemlidir. Öğrenci öğretmeniyle ve sınıf

arkadaşları ile iletişime geçerek samimi bir sosyal

ortam sağlayabilirler. Aynı zamanda, aynı şehirde

yaşayan öğrenciler öğretmenlerinin de desteği ile

proje tabanlı öğrenme ile etkileşim içinde olabilirler.

3)Bu modelde öğrencinin liderlik rolü de

bulunmaktadır. Bu modelde her öğrenci kendi

öğrenmelerinden sorumludur. Öğrenciler,

öğretmenin yönlendirmeleri ile kendi öğrenmelerini

planlamakta ve gerçekleştirmektedir. Bu durumda

her öğrenci kendi öğrenmesinde liderlik rolüne

sahiptir.

4)Bu modelde öğrencinin motivasyon sağlayıcı

rolünde ise, öğrenci derse karşı olan

motivasyonunu yüksek düzeyde sağlamalıdır.

Bunun için öğrenci ders için hazırlanmış ve çok iyi

bir biçimde dramatize edilmiş olan televizyon

5) Bu modelde öğrenci merkezli bir eğitim olduğu için

öğrencinin araştırmacı rolü ön plana çıkmaktadır.

Öğrenci, öğretmeni tarafından sorulan soru ve ödevleri

araştırır, analiz ederek, sentezler ve bilgiyi yapılandırır.

6) Televizyon ile uygulama modelinde öğrenci psikolog

rolünde de bulunmaktadır. Bu modelde öğretmenlerin

öğrencilerin sorunlarıyla yeteri kadar ilgilenmemesi bu

modelin sınırlılıkları arasındadır. Bu sınırlılığın üstesinden

gelmek amacıyla öğrenci kendi sorunlarına çözüm yolları

bulmalı ve motivasyonlarını arttırıcı metodlar keşfetmelidirler.

7) Öğrencinin uzaktan eğitim uzmanı rolünde ise, öğrenci

eğitimin nasıl gerçekleştiği, neler yapılması gerektiği, sistemin

işleyişi, öğretim materyallerinin posta ile nasıl ve ne zaman

gönderileceği konularında yeterli bilgiye sahip olmalıdır.

8)Bu model öğrencinin öğretici rolü debulunmaktadır. Öğretmen daha çok yönlendirici,yol göstericidir. Öğrenciler, yayınlanan televizyonprogramlarını video kasetlerine, CD ve DVD lerekayıt yaparak anlamadıkları konuları buradantekrar edip öğrenmeyi sağlayabilirler.

9)Bu modelde öğrencinin diğer bir rolü ise teknolojiuzmanıdır. Öğrenci bu modelde televizyonun nasılçalıştığını dersten önce öğrenmeli ve gerekliayarlamaları yapabilecek düzeyde olmalıdır.

10) Öğrencinin teknisyen rolünde ise öğrenci

meydana gelebilecek problemleri çözebilecek

düzeyde olmalıdır.

11) Öğrencinin sistem uzmanı rolünde ise; eğitim -

öğretim sırasında, öncesinde ve sonrasında

karşılaşabileceği problemleri önceden tahmin

eder ve çözüm yollarını belirler.

Öğrenci, çift yönlü tv modelinde başarılı

olabilmesi için bu rolleri gerçekleştirebilmelidir.

Çift Yönlü Bilgisayar ile Uygulama Modeli

Bu model farklı mekanlarda bulunan

öğrencilerin, derslerini aynı anda

öğretmenleri ve arkadaşları ile bilgisayarın

internet sistemini kullanarak yüz yüze

telekonferans yaparak öğrendikleri bir

modeldir.

Çift Yönlü Bilgisayar ile Uygulama Modeli

Bu modelde öğrencinin 10 rolü vardır. Bunlar; iletişim

uzmanı, sosyalleşmeuzmanı, araştırmacı, öğretici, lider, psikolog, uzaktan eğitim

uzmanı, teknisyen, teknoloji uzmanı ve sistem uzmanıdır.

1) Bu modelde öğrencinin iletişim uzmanı rolü önemlidir. Öğretim

bilgisayar ile çift yönlü sağlandığı için öğrenciler CD ve DVD denöğretmenlerinin seslerini duyabilmekte, görüntülerini görebilmekte ve

ders ile ilgili bir konuyu anlayamadıkları zaman soru sorabilmektedirler.

Öğrenci sorusunu bilgisayar ve diğer iletişim yolları ile göndermekte ve

cevabını almaktadır. Bu modelde karşılaşılan sınırlılıklar nedeniyleiletişim problemleri ortaya çıkmaktadır. Ancak öğrenci bu engelleri göz

ardı ederek, sorusunu öğretmenine göndermeli ve bu süreç içerisinde

kendisi de bu konuyla ilgili araştırma yaparak bilgi sahibi olmalıdır.

2)Bu modelde öğrencinin psikolog rolü de vardır.

Öğrenci kendi sorunlarına çözüm yolları bulmalı ve

motivasyonunu arttırıcı metodlar keşfetmelidir.

3)Öğrencinin uzaktan eğitim uzmanı rolü,

araştırmacı, liderlik, teknisyen ve sistem uzmanı

rolü diğer modellerde olduğu gibidir.

4)Teknoloji uzmanı rolünde ise öğrenci bilgisayar

ile ilgili olan temel bilgilere sahip olmalı ve gerekli

ayarlamaları yapabilecek düzeyde olmalıdır.

5)Sosyalleşme uzmanı rolünde ise aynı şehirde

yaşayan öğrenciler öğretmenlerinin de desteği ile

etkili bir iletişim içerisinde olabilirler.

6)Öğrencinin öğretici rolünde ise öğrenci kendi

kendisine öğrenmesini sağlayacak bir öğrenme

ortamı oluşturmalıdır. Öğretmen tarafından CD ve

DVD ile gönderilen ve internet sayfasında yer alan

ders notlarına göre öğrenci kendi planını

oluşturmalı ve çalışmalıdır.


Bu model radyo, televizyon, mektup vb.

gibi çift yönlü eğitim uygulama

modellerinin tümünü içinde barındıran

uygulama modelidir.


Bu modelde öğrencinin 11 rolü bulunmaktadır.

1) Bu modelde öğrencinin iletişim uzmanı rolü oldukça

önemlidir. Öğretim birden fazla yöntem ile çift yönlü

sağlandığı için öğrenciler farklı materyallerden

öğretmenlerinin seslerini duyabilmekte, görüntülerini

görebilmekte, öğretmenin hazırladığı yazılı materyalleri takip

edebilmektedir. Öğrenciler ders ile ilgili bir konuyu

anlamadıkları zaman soru sorabilmektedirler. Öğrenci

sorusunu iletişim yolları ile gönderebilmekte ve cevabını

almaktadır.

2) Bu modelde öğrencinin psikolog, uzaktan eğitim

uzmanı, liderlik, sistem uzmanı, teknoloji

uzmanı, teknisyen, sosyalleşme uzmanı, araştırmacı, öğretici

SONUÇ

Uzaktan eğitimde öğretmenler kadar öğrencilere de

roller düşmektedir. Uzaktan eğitimde kullanılan modeller

öğrenciye klasik eğitim modellerinden daha fazla

öğrenme ile ilgili sorumluluklar yüklemektedir. Bu

nedenle uzaktan eğitim öğrencisi kullanılan uzaktan

eğitim modeline göre öğrenci rollerine uygun

davranarak eğitimde hedeflere ulaşabilecektir.

Öğrenciler uzaktan eğitim sistemi içinde rollerinin

gerektirdiklerini yaptıklarında daha aktif, aidiyet duygusugelişmiş, uzaktan eğitim süreci içinde karşılaştıkları

problemleri ortadan kaldırabilecek bireyler olacaklardır.

KaynakUzaktan Eğitim

Aytekin Ġşman Pegem Akademi

Teşekkür Ederiz !

Education

Uzaktan Eğitimde Öğrenci Rolleri