1. 3. BRLEK KELMELERN YAZIMI 3.1. BTK YAZILAN BRLEK KELMELER Ses dmesine urayan bileik szckler bitiik yazlr. rnek cumartesi (cuma ertesi), nasl (ne asl), niin (ne iin), kaynana (kayn ana), birbiri (biri biri) Et- ve ol- yardmc eylemleriyle birleirken ses dmesine veya ses tremesine urayan bileik szckler bitiik yazlr. rnek kaybolmak (kayp olmak), hissetmek (his etmek), emretmek (emir etmek), halletmek (hal etmek) Btn gn kendinden bahsetti.

2. Szcklerden her ikisi veya ikincisi, birleme srasnda benzetme yoluyla anlam deimesine uradnda bu tr birleik szckler bitiik yazlr. rnek altnba (kavun), akrkanat (rdek), karagz (balk), yalapkn (ku), kedigz (lamba), aslanaz (iek), kargaburnu (alet), tavukgs (tatl), nariei (renk), camgbei (renk), alinazik (yemek), kavunii(renk) zerine nariei bir gmlek giymiti. -a, -e, -, -i, -u, - zarf-fiil ekleriyle bilmek, vermek, kalmak, durmak, gelmek, grmek, yazmak eylemleriyle yaplan fiiller bitiik yazlr. rnek yapabilmek, uyuyakalmak, gelivermek, dmeyegr, alabildiine, gidedurmak, deyazmak, sregelmek Senin iin btn zorluklara katlanabilirim. 3. kinci kelimesi -an / -en, -r / -ar / -er / -r / -ir, -maz / -mez, -m / -mi sfat-fiil eklerini alarak kalplaan birleik szckler bitiik yazlr. rnek aakakan, dalgakran, gkdelen, hacyatmaz, okbilmi, yurtsever, klyutmaz, hayrsever Boazn kysna yaplan gkdelenler, Boazn siletini bozuyor. Bir veya iki esi ekimli fiil olan birleik kelimeler bitiik yazlr. rnek klbast, psevdi, bierdver, tkrldm, imambayld, dedikodu, yanardner Hasat mevsimi gelince bierdverler almaya balar. Bir veya iki esi emir kipiyle kurulan kalplam birleik kelimeler bitiik yazlr. rnek alaa, atekes, yapboz, rastgele, ekyat, kapka, skboaz ri yar adam bir hamleyle alaa etti. 4. ki veya daha ok szckten olumu Trke yer adlar bitiik yazlr. rnek anakkale, Pnarba, Kabata ehir, kent, ky, mahalle, da, tepe, deniz, gl, rmak, su vb. szcklerle kurulmu sfat tamlamas ve belirtisiz ad tamlamas kalbndaki yer adlar bitiik yazlr. rnek Akehir, Eskiehir, Talay, Elmada, Batkent, Akdeniz, Yeilrmak Kii adlar ve unvanlarndan olumu mahalle, meydan, ky vb. yer ve kurulu adlarnda ise geleneklemi olarak bitiik yazlr. rnek Kemalpaa, Bayrampaa 5. Ara ynleri belirten szckler bitiik yazlr. rnek kuzeybat, gneydou Somut olarak yer bildirmeyen alt, st, zeri szlerinin sona getirilmesiyle oluan birleik szckler bitiik yazlr. rnek ayakalt, bilinalt, gzalt, akamzeri, sust Hrsz, akamst sust yakalanarak gzaltna alnd. 6. Dilimizde her iki esi de asl anlamn koruduu hlde yaygn bir biimde geleneklemi olarak bitiik yazlan szckler de vardr. rnek Ba szcyle oluturulan sfat tamlamalar: babakan, bakomutan, baretmen, bayazar Bir topluluun yneticisi anlamndaki ba szyle oluturulan belirtisiz isim tamlamalar:aba, binba olu, kz szleri: elolu, apanolu, elkz Aa, bey, efendi, hanm, nine vb. szlerle kurulan birleik kelimeler: aabey, hanmefendi Biraz, birka, birka, birtakm, birok, birou, hibir, hibiri, herhangi belirsizlik sfatlar ve zamirleri de geleneklemi olarak bitiik yazlr. Ev szcyle kurulan bileik szckler bitiik yazlr. rnek aevi, bakmevi, doumevi, gzlemevi, orduevi, huzurevi, retmenevi 7. Hane, name, zade kelimeleriyle oluturulan birleik kelimeler bitiik yazlr. rnek dershane, beyanname, haramzade NOT: Eczahane, hastahane, pastahane, postahane szleri kullanmdaki yaygnlk dolaysyla eczane, hastane, pastane, postane biiminde yazlmaktadr. 8. 3.2. AYRI YAZILAN BRLEK KELMELER Etmek, edilmek, eylemek, olmak, olunmak yardmc fiilleriyle kurulan birleik fiiller, ilk kelimesinde herhangi bir ses dmesi veya tremesine uramazsa ayr yazlr. rnek alt etmek, arz etmek, azat etmek, dans etmek, kul olmak, not etmek, terk etmek, var olmak, yok etmek, yok olmak 9. Birleme srasnda kelimelerinden hibiri veya ikinci kelimesi anlam deiikliine uramayan birleik kelimeler ayr yazlr. rnek Hayvan trlerinden birinin adyla kurulanlar: kpek bal, uur bcei, bal ars, Ankara keisi, yaban rdei Bitki trlerinden birinin adyla kurulanlar: rek otu, lavanta iei, ku zm, yer elmas, mantar aac Nesne, eya ve alet adlarndan biriyle kurulan birleik kelimeler: lle ta, Oltu ta, duvar saati, el sabunu, ngiliz anahtar, toplu ine, alt geit Durum, olgu ve olay bildiren szlerden biriyle kurulan birleik kelimeler: ak retim, Ay tutulmas, i birlii Yiyecek, iecek adlarndan biriyle kurulan birleik kelimeler: tulum peyniri, zmir kftesi, i kfte, kuru yemi Zamanla ilgili birleik kelimeler: ba bozumu, gece yars, gn ortas, hafta ba, hafta sonu Bilim ve bilgi szleriyle kurulan birleik kelimeler: dil bilgisi, gk bilimi 10. -r / -ar / -er, -maz / -mez ve -an / -en sfat-fiil ekleriyle kurulan sfat tamlamas yapsndaki birleik kelimeler ayr yazlr. rnek bakar kr, alar saat, dner sermaye, gler yz, koar adm, yazar kasa, kmaz sokak, grnmezkaza, tkenmez kalem, uan daire Renk sz veya renklerden birinin adyla kurulmu isim tamlamas yapsndaki renk adlar ayr yazlr. rnek gm rengi, portakal rengi, ate krmzs, boncuk mavisi, limon sars Ar, ar kacaksn bu merdivenlerden, Eteklerinde gne rengi bir yn yaprak, Ve bir zaman bakacaksn semya alayarak (Ahmet Haim) Rengin tonunu belirtmek zere renkten nce kullanlan sfatlar ayr yazlr. rnek ak mavi, ak yeil, kirli sar, koyu mavi, koyu yeil 11. Yer adlarnda kullanlan bat, dou, gney, kuzey, gneybat, gneydou, kuzeybat, kuzeydou, aa, yukar, orta, i, yakn, uzak kelimeleri ayr yazlr. rnek Bat Trakya, Dou Anadolu, Gney Kutbu, Kuzey Amerika, Gneydou Anadolu, Aa Ayranc, Orta Asya, Anadolu, Yakn Dou, Uzak Dou Trklerin ana yurdu Orta Asyadr. Kii adlarndan olumu mahalle, bulvar, cadde, sokak, ile, ky vb. yer ve kurulu adlarnda, sondaki unvanlar hari ahs adlar ayr yazlr. rnek Yunus Emre Mahallesi, Gazi Mustafa Kemal Bulvar, Nene Hatun Caddesi, Fevzi akmak Soka, Koca Mustafapaa, Kzm Karabekir Eitim Fakltesi, St mam niversitesi D, i, sra szleriyle oluturulan birleik kelime ve terimler ayr yazlr. rnek a d, sra d, yasa d, ceviz ii, hafta ii, yurt ii, akl sra, ard sra, pei sra, yan sra 12. Alt, st, ana, n, art, arka, yan, kar, i, d, orta, byk, kk, sa, sol, pein, bir, iki, tek, ok, ift szlerinin baa getirilmesiyle oluturulan birleik kelime ve terimler ayr yazlr. rnek alt yaz, st kat, ana bilim dal, n sz, n yarg, art niyet, arka plan, yan etki, kar gr, i sava, d hat, orta oyunu, sa ak, sa bek, pein hkm, bir hcreli, iki anlaml, tek eli yi dilek, karlama ve uurlama szleri ayr yazlr. rnek hoa kal, sa ol, ho geldin, gle gle, Allaha smarladk, ho bulduk NOT: Gnaydn, basal szleri istisnadr. 13. 4. KISALTMALARIN YAZIMI zel isimlerin ksaltmas byk harfle balar ve sonuna nokta konur. rnek Alb. (albay), Prof. (profesr), Cad. (cadde) NOT: Noktal ksaltmalara ek getirilecekse kelimenin okunuu esas alnr. Ek, noktann yanna yazlr. rnek Alb.dan, Prof.n, yy.n Birka szckten oluan kurum, kurulu adlar, her szcnn ilk harfi alnarak ksaltlr ve her harf byk yazlr. Ayrca bu ksaltmalar arasna nokta konmaz. rnek TRT, PTT, DS, TEK (doru) T.R.T., P.T.T., D.S.., T.E.K. (yanl) 14. Birka szckten oluan kurum ve kurulu adlarnn ksaltmalar, kullanlan harflere gre okunur. Ksaltmaya ek getirildiinde ek, ksaltmann okunuuna gre, kesme iareti ile ayrlarak yazlr. rnek TDK -Te De Ke eklinde okunur.- TDKda alyorum. ifadesi yanltr. TDKde alyorum. ifadesi dorudur. Baz ksaltmalar kk harfle yazlr ve kendilerinden sonra nokta konmaz. rnek m (metre), l (litre), g (gram) Kk harflerle yaplan ksaltmalara getirilen eklerde szcn okunuu; byk harflerle yaplan ksaltmalara getirilen eklerde ksaltmann son harfinin okunuu esas alnr. rnek TRTdan (yanl) TRTden (doru) THYdan (yanl) THYden (doru) kgden (yanl) kgdan (doru) 15. 5. BAZI KELME VE EKLERN YAZIMI 5.1. DE / DA BALACININ YAZIMI Bala olan da, de ayr yazlr. Kendisinden nceki szcn son nlsne bal olarak nl uyumlarna uyar. Cmleden karldnda cmlenin anlamnda bozulma olmaz. rnek Durumu ona da bildirdi. Kardei de gelecekmi. Ya szyle birlikte kullanlan da mutlaka ayr yazlr. rnek O ya da sen, biriniz benimle gelin. 16. Bala olan da, de ayr yazlr ve cmleden karldnda cmlede bozulma olmaz. 17. NOT: Ayr yazlan da, de hibir zaman ta, te biiminde yazlmaz. Da, de balacn kendisinden nceki szckten kesme ile ayrmak da yanltr. rnek Ayrlsak ta beraberiz bundan sonra. (yanl) Ayrlsak da beraberiz bundan sonra. (doru) Orhanda geldi. (yanl) Orhan da geldi. (doru) NOT: Da, de balacnn bulunma durum eki olan -da, -de, -ta, -te ile hibir ilgisi yoktur. Bulunma durum eki getirildii szce bitiik yazlr. Cmleden karldnda cmlenin anlamnda bozulma olur. rnek Eyalar arabada unutmu. Timsahlar, karada ve suda yaar. 18. RNEK SORU : Seni hastalm da salmda da yanmda grmeliyim. Gnein doduunuda battnda senle izlemeliyim. Yanabilir saltanatlar, olsun yeniden yaparz, Biz de bu sevda srdke lsekte yan yanayz. Yukarda Mustafa Cecelinin seslendirdii Hastalkta Salkta isimli paradan bir drtlk verilmitir. Bu drtlkte ka tane yazm yanl vardr? A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 Seni hastalm da salmda da yanmda grmeliyim. Gnein doduunuda battnda senle izlemeliyim. Yanabilir saltanatlar, olsun yeniden yaparz, Biz de bu sevda srdke lsekte yan yanayz. Toplam 5 yanl vardr. Doru cevap D seenei. 19. 5.2. K BALACININ YAZIMI Bala olan ki ayr yazlr. Cmleden karldnda cmlede bozulma olmaz. rnek Byle de olmaz ki! Erken kalm ki yemee yetielim. NOT: Ki balac birka rnekte kalplam olduu iin bitiik yazlr. Bunlar SOMBaHeM olarak kodlayabiliriz: Sanki Oysaki Mademki Belki a- Halbuki nk e- Meerki llaki 20. 5.3. M SORU EKNN YAZIMI Soru eki olan mi ayr yazlr ve kendisinden nceki szcn son nlsne bal olarak nl uyumlarna uyar. rnek Bana da pasta kald m? Arkadalmz bitti mi? Soru ekinden sonra gelen ekler, bu ekle bitiik olarak yazlr. rnek Bugn sinemaya gidebilir miyim? Bana yardm eder misin? Bu ek sorudan baka grevlerde kullanldnda da ayr yazlr. rnek lgin mi ilgin bir kitap. Gece oldu mu eve girerim. 21. 5.4. NE NE BALACININ YAZIMI Bu balacn kullanld cmlelerin yklemi olumlu olmaldr. rnek Ne Almanyada ne Fransada arad ilac bulamad. (yanl) Ne Almanyada ne Fransada arad ilac bulabildi. (doru) 22. 5.5. PEKTRMELERN YAZIMI lk hecenin sonuna m,p,r,s seslerinden birinin getirilmesiyle yaplan pekitirmeler daima bitiik yazlr. rnek masmavi, tertemiz, apak, yemyeil Kimi kuralsz pekitirmeler de bitiik yazlr. rnek parampara, gpegndz, srlsklam Szcn ilk hecesinden zel olarak oluturulan ikileme biimindeki pekitirmeler ayr yazlr. rnek bas bas barmak, ter ter tepinmek, kasm kasm kaslmak 23. 5.6. KLEMELERN YAZIMI kilemeler ayr yazlr. rnek Oynaya oynaya gelin ocuklar. Onunla ba baa grmelisiniz. kilemeyi oluturan szcklerin arasna herhangi bir noktalama iareti konulmaz. rnek Aa yukar senedir alyorum. (yanl) Olanlar bana tek, tek anlatmalsn. (yanl) Szcn ilk sesi yerine m sesi getirilerek yaplan ikilemeler daima ayr yazlr. rnek Burada kitap mitap yok. Bizde akl makl kalmad. 24. 6.YAZIMI KARITIRILAN BAZI SZCKLER YANLI al veri bazan ard arda bir ka herkez iddaa orta okul kiprik kirbit klavuz orjinal Hristiyan strap profsr spriz tra yaln yanlz antreman DORU alveri bazen art arda birka herkes iddia ortaokul kirpik kibrit klavuz orijinal Hristiyan zdrap profesr srpriz tra yanl yalnz antrenman YANLI hukua kontr kravat proje labratuar mracat pantlon satlk stajer sarmsak sovan bazen ayle niverste hoprlr smestr pardes fr mtahit DORU hukuka kontr kravat proje laboratuvar mracaat pantolon satlk stajyer sarmsak soan bazen aile niversite hoparlr smestir pards ofr mteahhit YANLI ah ukulata direk baya herey hapurmak heralde yaya geiti nvan kolleksyon erezyon beyenmek seyhat picama DORU a ikolata direkt baya her ey haprmak herhalde yaya geidi unvan koleksiyon erozyon beenmek seyahat pijama 25. Genel bir kural olarak, yaamdaki en baarl insan, en iyi bilgiye sahip olandr. .. Benjamin Disraeli