ชนดและความชกชมของปลาในแนวปะการงบรเวณหมเกาะอาดง ราว อทยานแหงชาตตะรเตา

ทรงธรรม สขสวาง1 ศภพร เปรมปรด2 อาลาดน ปากบารา2 ฑฆมพร วองธวชชย2 วนย ปราณสข3 ปณพล ชวเสรชล4

เอกพงษ เหมรา5

1สถาบนนวตกรรมอทยานแหงชาตและพนทคมครอง ส านกอทยานแหงชาต กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

2ศนยนวตกรรมอทยานแหงชาตและพนทคมครองทางทะเล จงหวดตรง 3สถานวจยความเปนเลศความหลากหลายทางชวภาพแหงคาบสมทรไทย

คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร 4อทยานแหงชาตตะรเตา

5กลม Reef Guardian Satun

Introduction

Introduction

อางอง Hughes, T.P. et al. 2007

Phase shift, herbivory, and the resilience of coral reefs to climate change. Current Biology 17: 1-6

กลมปลากนพชชวยฟนฟแนวปะการง

ปลานกแกว 1 ตว สามารถสรางทรายได ปละ 90 kg.หรอไดกวา 1 ตน ตลอดชวตของมน

ปลานกแกว 1ตว สามารถควบคมสาหรายทปกคลมปะการงไดเฉลยตวละไมต ากวา 6400 ตารางเมตร (4ไร)

ตลอดชวตของปลานกแกว 1 ตวสามารถเพมพนทใหตวออนปะการงเตบโตไดมากกวา 30 กอน

ปะการงสามารถกกเกบคารบอนไวในรปของโครงสรางหนปน (แคลเซยมคารบอเนต) ไดเปนจ านวนมหาศาล

คารบอนไดออกไซดเปน 1 ในกาซเรอนกระจกทถกปลดปลอยสชนบรรยากาศมากทสดโดยกจกรรมของมนษย

ปลานกแกว เพมโอกาสในการกกเกบคารบอนในทะเลโดยการเพมโอกาสใหปะการงไดเตบโต

ปลานกแกวท าใหคารบอนมประโยชนโดยการครดกนซากปะการงตายและสาหรายหนปน มาสรางทรายเพมใหกบชายหาด

ความส าคญของปลากนพชในแนวปะการงอยางปลานกแกว

ทมา : Jirapong Jeewarongkhakool

P. J. Mumby et al. 2013. "Operationalizing the resilience of coral reefs in an era of climate change." Conservation Letters. doi: 10.1111/conl.12047

อางอง

งานวจยระยะยาวโดยดร.ปเตอร มมบ แหงมหาวทยาลยควนสแลนดและคณะทเพงตพมพในวารสาร Conservation Letter (2013) พบวาแนวปะการงในเขตทไมมการจบปลา (No-take areas) โดยเฉพาะแนวทยงมประชากรปลานกแกวอดมสมบรณสามารถฟนตวจากปรากฏการณฟอกขาวไดเรวกวาแนวปะการงอนนอกเขตอนรกษถง 6 เทา

วตถประสงคของการศกษา

• เพอศกษาชนดและความชกชมของปลาในแนวปะการงหมเกาะอาดง ราว อทยานแหงชาตตะรเตา

• เพอตดตามการเปลยนแปลงของปลากนพชในแนวปะการงหมเกาะอาดง ราว อทยานแหงชาตตะรเตา

Scaridae

Daisy parrotfish ปลานกแกวหวมน

Chlorurus sordidus

Juv.

Scarus frenatus

Bridled Parrotfish ปลานกแกวเกลดดาง

Singapore parrotfish ปลานกแกวแกมเขยว

Scarus prasiognathos

Scarus rubroviolaceus

Ember parrotfish ปลานกแกวหางยาว

ตวผ ตวเมย

Acanthuridae

Acanthurus lineatus

Lined surgeonfish ปลาขตงเบดลายตรง

Acanthurus tristis

Indian Ocean mimic surgeonfish ปลาขตงเบดแปลงหนาขาว

Ctenochaetus striatus

Striated surgeonfish ปลาขตงเบดเสนบาง

Naso lituratus

Orangespine unicornfish ปลาขตงเบดหนามสม

Zebrasoma scopas

Twotone tang ปลาขตงเบดหนามขาว

Siganidae

Siganus guttatus

Orange-spotted spinefoot ปลาสลดทะเลจดเหลอง

Siganus javus

Streaked spinefoot ปลาสลดทะเลแถบ

Siganus virgatus

Barhead spinefoot ปลาสลดทะเลหนาด า

Blennidae

Ecsenius bicolor

Bicolor blenny ปลาตกแตนหนสองส

Plagiotremus phenax

Imposter fang blenny ปลาตกแตนหนเขยวเสนขาว

Plagiotremus rhinorhynchos Bluestriped Fang blenny ปลาตกแตนหนเขยวแถบฟา

Gobiidae

Amblygobius hectori

Hector's goby ปลาบเลกเสนเหลอง

Pomacanthidae

Apolemichthys xanthurus

Indian Yellowtail Angelfish ปลาสนสมทรหนาด า

Centropyge eibli ปลาสนสมทรจวลายสม

Red Stripe Angelfish, Blacktail Angelfish

Pomacentridae

Dischistodus perspicillatus

White damsel ปลาสลดหนลายเสอ

Site Study

วธการศกษา

• การศกษาชนดของปลาในแนวปะการง

การท าบญชรายชอชนดปลาทพบในแนวปะการงบรเวณหมเกาะอาดง ราว อทยานแหงชาตตะรเตา ท าโดยการวายน าส ารวจทงแบบ snorkeling และแบบ SCUBA diving จดบนทกชนดของปลาทพบในบรเวณสถานทงหมด และบรเวณอนๆ โดยรอบ

วธการศกษา

• การศกษาความชกชมของปลาท าโดยใชวธการท าส ามะโนประชากรปลาดวยสายตา (Fishes visual census technique) ตามวธมาตรฐานทใชในการส ารวจประชากรปลาในแนวปะการงในโครงการ ASEAN-Australia: Coastal Living Resources ซงเปนทใชกนอยางแพรหลายส าหรบการศกษาประชากรปลาในแนวปะการง (English et al., 1994) โดยใชนกด าน าทมความสามารถในการจ าแนกชนดปลา ด าน าท าการจ าแนกชนดและนบจ านวนปลาตามแนวส ารวจ (transect line)

วธการศกษา

แนวส ารวจ (transect line) ความยาว 30 เมตร จ านวน 3 แนวส ารวจตอสถาน โดยใชสายตามองไปขางหนาและแผกวางออกไปทางดานของแนวส ารวจทงซายและขวา ดานละ 2.5 เมตร

วธการ

• น าขอมลชนดและจ านวนปลาทส ารวจไดมาจดท าบญชรายชอชนดและค านวณหาคาความชกชมตอพนทศกษา (ตว/100 ตารางเมตร) และหาเปอรเซนตความชกชมของปลาแตละกลมในแตละพนททท าการส ารวจ โดยมวธการค านวณดงน

ความชกชมของปลาแตละชนด (ตว/ 100 ตารางเมตร) = จ านวนตวปลาทส ารวจพบ x 100 ขนาดพนททท าการส ารวจ

วธการ

• และหาเปอรเซนตความชกชมของปลาแตละกลม

เปอรเซนตความชกชมของปลาแตละกลม = ผลรวมความชกชมของปลาแตละกลม x 100 ผลรวมความชกชมของปลาทงหมด

เปอรเซนตความชกชมของปลาแตละกลม = ผลรวมความชกชมของปลาแตละกลม x 100 ผลรวมความชกชมของปลาทงหมด

วธการ

การค านวณเปอรเซนตความหนาแนนปลาทลดลง (Pi)เพอใชเทยบกบเกณฑการพจารณาระดบผลกระทบและขดความสามารถในการรองรบได

(Pi) = ((D2-D1)*100)/D2

Pi = เปอรเซนตความหนาแนนของปลาแตละชนดทลดลง D1 = ความหนาแนนของปลาแตละชนดในการส ารวจครงแรก D2 = ความหนาแนนของปลาแตละชนดในการส ารวจครงทสอง

ผลการศกษา

183 ชนด 93 สกล 38 วงศ

zผลการศกษา

กนแพลงกตอน 28%

กนพช 4%

กนสตวไมมกระดกสนหลง

24%

กนปลา 1%

กนได หลากหลาย

43%

เปอรเซนตความชกชมของปลาในแนวปะการงแยกตามพฤตกรรมการกนอาหาร บรเวณหมเกาะอาดง ราว อทยานแหงชาตตะรเตา ป 2553

ผลการศกษา

กนแพลงกตอน 27%

กนพช 2%

กนสตวไมมกระดกสนหลง 26%

กนปลา 1%

กนไดหลากหลาย 44%

เปอรเซนตความชกชมของปลาในแนวปะการงแยกตามพฤตกรรมการกนอาหาร บรเวณหมเกาะอาดง - ราว อทยานแหงชาตตะรเตา ป 2557

ผลการศกษา

ผลการศกษา

สถานภาพปะการงบรเวณหมเกาะอาดง ราว

59.00

38.25 44.07

55.81 52.33

16.32

38.81 36.62

29.62 33.5

กอนป พ.ศ. 2553 พ.ศ.2554 พ.ศ.2555 พ.ศ.2556 พ.ศ. 2557

กราฟแสดงการปกคลมเฉลยของปะการงมชวตบรเวณหมเกาะอาดง ราว กอนและหลงปะการงฟอกขาว

ตารางแสดงการลงเกาะของปะการงวยออน โดยการจ าแนกตามขนาดของโคโลน

พบการลงเกาะของปะการงวยออนในพนท 18 ชนด สวนใหญมกพบปะการงทมขนาดโคโลน ในชวง 3-4 และ 5-7 cm ตวออนปะการงมการลงเกาะจ านวนมากและมความหลากหลายของชนด พบปะการงโขดมการลงเกาะมากกวาปะการงชนดอนในพนท บรเวณดงกลาวเปนพนทเหมาะสมแกการลงเกาะอยางมากควรไดรบการจดการอยางเหมาะสมพบปะการงขนาด 1-2 cm มจ านวน 12.22 โคโลน/100 ตารางเมตร, 3-4 cm มจ านวน 32.22 โคโลน/100 ตารางเมตรและ 5-7 cm มจ านวน 148.89 โคโลน/100 ตารางเมตร

Coral L1 L2 L3

1-2 cm 3-4 cm 5-7 cm 1-2 cm 3-4 cm 5-7 cm 1-2 cm 3-4 cm 5-7 cm Acropora sp. 1 5 5 2 6 Astreopora sp. 3 3 Echinopora sp. 1 1 Favia sp. 5 1 3 Favites sp. 2 3 3 7 4 Fungia sp. 5 5 4 Galaxea sp. 1 1 2 Goniopora sp. 1 Goniastrea sp. 3 2 1 Hydnophora sp. 1 1 1 Lobophyllia sp. 3 1 Pavona sp. 1 2 Pachyseris sp. 2 4 5 Plerogyra sp. 1 1 2 Pocillopora sp. 5 4 1 4 Porites sp. 2 6 11 4 4 5 2 3 12 Symphyllia sp. 3 Heliopora coerulea sp. 1 2 รวม 5 13 49 4 10 35 2 6 50

สรป

• พบปลาในแนวปะการง 183 ชนด 93 สกล 38 วงศ โดยกลมปลาชนดเดน คอ กลมปลาสลดหน (Pomacentridae) พบ 36 ชนด 14 สกล รองลงมาคอ กลมปลานกขนทอง (Labridae) 28 ชนด 16 สกล ปลาผเสอ (Chaetodontidae) 14 ชนด 3 สกล และปลานกแกว (Scaridae) 12 ชนด 2 สกล

• กลมปลากนพชทมบทบาทในการควบคมสาหรายและชวยในการฟนตวของแนวปะการง เชนปลานกแกว ปลาขตง ปลาสลดทะเล มเปอรเซนตความชกชมเทากบ 1.51 เปอรเซนต หรอ 11 ตวตอ 100 ตร.ม. ในป 2557 ลดลงจากป 2553 ซงม 3.81 เปอรเซนต หรอ 24 ตวตอ 100 ตร.ม ซงจ านวนทลดลง คดเปน 53.9 เปอรเซนต

การน าไปใชประโยชน

Conservation Program

Hippocampus sp. Seahorse มาน า

ชอวทยาศาสตร : Solenostomus sp. ชอสามญ : Harlequin ghost pipefish : ปลาจมฟนจระเขปศาจ

ชอวทยาศาสตร : Gymnothorax sp. ชอสามญ : Moray eel : ปลาไหลมอเรย

ชอวทยาศาสตร : Antennarius sp. ชอสามญ : Frogfish : ปลากบ

ชอวทยาศาสตร : Eurypegasus sp. ชอสามญ : Seamoth, Dragonfish : ปลาผเสอราตร

Special Thanks

ดร. ทรงธรรม สขสวาง ผอ านวยการสถาบนนวตกรรมอทยานแหงชาตและพนทคมครอง

ปณพล ชวเสรชล และเจาหนาทอทยานแหงชาตตะรเตา หวหนาอทยานแหงชาตตะรเตา

Reef Guardian Thailand

Thank You