Upload
onroerend-erfgoed
View
103
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Introductie tot de archeologieJessica Vandevelde en Sofie Debruyne
CAI-toelichting 23/03/2017, Brussel
Inhoud
1. Inleiding2. Wettelijk kader3. Actoren4. Processen5. Adviezen en planningsprocessen6. Financiering7. Samenvatting8. Vragenronde
Wat is archeologie?
Archeologie als wetenschapeen historische wetenschap die zich baseert op materiële bronnenom het menselijk verleden te onderzoeken en te proberen te begrijpen
Onroerenderfgoeddecreethet bestuderen van overblijfselen en voorwerpen of een ander spoor van menselijk bestaan in het verleden, alsook de bestaansomgeving van de mens, waarvan het behoud en de bestudering bijdragen tot het reconstrueren van de bestaansgeschiedenis van de mensheid en haar relatie tot de natuurlijke omgeving en ten aanzien waarvan opgravingen, ontdekkingen en andere methoden van onderzoek betreffende de mensheid en haar omgeving betekenisvolle bronnen van informatie zijn
Archeologie als erfgoedzorg
Archeologisch dilemma
informatie inwinnen vernielen
enkel opgraven wat met vernieling bedreigd ishoofddoel = bewaren
opgraven
Wettelijk kader
Onroerenderfgoeddecreet van 12 juli 2013, gewijzigd bij decreet van 15 juli 2016
Onroerenderfgoedbesluit van 16 mei 2014, gewijzigd bij besluit van 4 december 2015 en 16 december 2016
ter vervanging van het Archeologiedecreet van 30 juni 1993
Verschil oude en nieuwe regelgeving
Oude regelgeving - ArcheologiedecreetDe Vlaamse overheid legt de modaliteiten voor het archeologisch vooronderzoek en de archeologische opgraving op d.m.v. ‘bijzondere voorwaarden’ bij de archeologische vergunning. Vergunningverlenende overheden vragen advies archeologie aan Onroerend Erfgoed.
Nieuwe regelgeving - OnroerenderfgoeddecreetDe erkende archeoloog stelt zelf een plan van aanpak, conform de Code van Goede Praktijk, voor in de (archeologie)nota. De archeologienota wordt, na bekrachtiging door het agentschap, toegevoegd aan de vergunningsaanvraag en de maatregelenworden als voorwaarde opgenomen bij de vergunning.
Code van Goede Praktijk
versie 1.0: vaststelling 11/12/2015, inwerkingtreding 01/01/2016
versie 2.0: vaststelling 16/12/2016, inwerkingtreding 01/01/2017
doel: standaard voor de kwaliteit van het archeologisch onderzoek in Vlaanderen
voor de uitvoering van en rapportering over archeologische vooronderzoeken, archeologische opgravingen en het gebruik van metaaldetectoren
vastgesteld door minister (11/12/2015) - Bindend!
niet naleven CGP is reden voor schorsen of intrekken erkenning
Code van Goede Praktijk CGP = kader, erkende archeoloog vult zelf nader inFocus: te bereiken doelen & minimaal aan te wenden middelen
CGP = criterium voor beoordeling kwaliteit
CGP = procesbeschrijving van archeologisch onderzoek
CGP = bouwdoos: bouwstenen te combineren naargelang soort onderzoek, kader, doel
CGP ≠ statisch: regelmatige actualisering
responsabilisering: meer initiatief en flexibiliteit voor zowel bouwheer als erkende archeoloog, maar ook meer verantwoordelijkheid
herpositionering van de overheid: van sturend naar kaderstellend
resultaatgericht: klemtoon op het resultaat, niet op de weg er naartoe
Filosofie
behoud in situ is de eerste prioriteit: bouwheren en ontwikkelaars worden maximaal gestimuleerd om archeologievriendelijk te bouwen
archeologisch traject nog voor de bouwaanvraag wordt ingediend: betere raming van tijd en middelen, plannen kunnen nog aangepast worden om behoud in situ te realiseren
drempelwaarden voor vergunningsplichtige werken: transparant en waterdicht, geen adviezen meer door een overheid, van toepassing in gans Vlaanderen
Filosofie
1. Erkende archeologen
zowel natuurlijke personen (147) als rechtspersonen (24)
van rechtswege erkend: 14
gelijkaardige erkenningsvoorwaarden
erkenning van onbepaalde duur
erkenning gepubliceerd in BS
legitimatiebewijs
mogelijkheid tot schorsing/intrekking erkenning
lijst van erkende archeologen beschikbaar op http://erkenningen.onroerenderfgoed.be/
2. Erkende metaaldetectoristen
natuurlijke personen (1026) meerderjarig niet bestuurlijk of gerechtelijk veroordeeld tijdens laatste
5 jaar voor inbreuk op OE-decreet of Archeologiedecreet conform OE-decreet en Code van Goede Praktijk werken
erkenning van onbepaalde duur erkenning gepubliceerd in BS legitimatiebewijs mogelijkheid tot schorsing/intrekking erkenning meldingsplicht voor vondsten met metaaldetector erkende archeoloog van rechtswege erkend
3. Initiatiefnemers/bouwheren
gaan na of voor de geplande vergunningsaanvraag een bekrachtigde archeologienota nodig is
stellen zo vroeg mogelijk in de planningsfase een erkende archeoloog aan
betrekken de erkende archeoloog bij de planning, het ontwerp en het bepalen van de uitvoeringswijze van de werken
bezorgen de erkende archeoloog alle nodige overzichtsplannen en snedetekeningen en alle relevante informatie over de geplande werken en de uitvoeringswijze ervan
4. agentschap Onroerend Erfgoed
beoordeelt meldingen van vooronderzoek met ingreep in de bodem, (archeologie)nota’s, archeologierapporten en eindverslagen op hun conformiteit met de CGP
beoordelingscriteria meldingen en (archeologie)nota’s
• Is de inschatting van de archeologische waarde van het onderzochte gebied plausibel en gemotiveerd onderbouwd?
• Is het programma van maatregelen adequaat?• Is het programma van maatregelen begrijpelijk
voor en uitvoerbaar door derden?
agentschap Onroerend Erfgoed
toezicht op uitvoering van archeologisch vooronderzoek met ingreep in de bodem en opgravingen op conformiteit met de melding/(archeologie)nota en de CGP
evaluatie erkenningen
geen vooroverleg (autonomie erkend archeoloog)
wel beantwoorden van algemene vragen of vragen om bijkomende verduidelijking
5. Vergunningverlener
ontvankelijkheid vergunningsaanvraag controleren totale oppervlakte bodemingreep totale oppervlakte percelen die betrekking hebben op de
aanvraag
controleren of de geplande werken zoals opgenomen in de archeologienota overeenkomen met de vergunningsaanvraag
uitvoeren van het programma van maatregelen in de archeologienota opnemen als voorwaarde bij de vergunning
6. Ministerberoepsprocedure
termijn• 30 dagen tijd om beroep aan te tekenen• minister beslist binnen 30 dagen• tenzij advies VCOE: dan +30 dagen = 60 dagen• 10 dagen verzendtijd = beslissing maximaal 70 dagen na
indienen beroep
beroepschrift bestaat minstens uit: • gemotiveerd verzoekschrift (gedagtekend en
ondertekend) • datum en referentienummer van de bestreden
beslissing
7. Intergemeentelijke Onroerend erfgoeddienst (IOED)
acties rond inventarisatie
beschermingsinitiatieven i.s.m. de gemeenten
lokale vragen voor info behandelen
beheersplannen opstellen
lokaal consultatienetwerk uitbouwen
sensibiliseringsacties (bv. OMD, tentoonstellingen, infomomenten, gidsbeurten, lezingen, publicaties en artikels,…)
momenteel 16 erkende IOED’s
8. Onroerenderfgoedgemeente
wettelijke taken
toelatingen voor niet-vergunningsplichtige handelingen aan of in beschermd erfgoed
advies bij verwijdering/sloop geïnventariseerd erfgoed
behandelen van meldingen van archeologisch vooronderzoek met ingreep in de bodem
behandelen van archeologienota’s (sinds 1/1/2017)
ontvangen van meldingen van de aanvang van archeologisch (voor)onderzoek
momenteel 10 erkende Onroerenderfgoedgemeenten
9. Erkende onroerenderfgoeddepots bevoegdheden en taken
ontvangen van archeologische ensembles sluitstuk van het archeologische traject
ontvankelijkheidsvoorwaarden permanente organisatie met rechtspersoonlijkheid infrastructuur in Vlaams Gewest
erkenningsvoorwaarden receptieve functie en adequate middelen inschakelen binnen Vlaams en provinciaal depotbeleid kwaliteitsvolle inhoudelijke werking (bv. depotplan) degelijk zakelijk beleid
momenteel 13 erkende onroerenderfgoeddepotshttps://www.onroerenderfgoed.be/nl/erkenningen/
onroerenderfgoeddepot/erkende-onroerenderfgoeddepots
10. Provincies, gemeentelijke en stedelijke archeologische diensten
bevoegdheid, rol, taak verschilt per provincie, gemeente,
stad
bijvoorbeeld:
subsidies voor archeologisch onderzoek
depotwerking
publiekswerking
inventarisatie
Archeologisch onderzoek
Drie kaders
1. archeologisch onderzoek bij vergunningsplichtigeingrepen in de bodem
2. archeologisch onderzoek met het oog op wetenschappelijke vraagstellingen
3. archeologisch onderzoek na toevalsvondsten
1ste kader: onderzoek bij vergunnings-plichtige ingrepen bouwheer neemt initiatief
initiatiefnemer checkt op Geoportaal (zonering) waar zijn/haar project gelegen is
initiatiefnemer neemt stroomschema en bepaalt of een archeologienota vereist is voor zijn project
INDIEN JA dan stelt de initiatiefnemer een erkend archeoloog aan
vanaf dan is het archeologietraject in handen van de erkend archeoloog definitieve bouwplannen nodig, dus belang van goede
communicatie tussen initiatiefnemer, architect/ontwerper en archeoloog
Zonering
A. beschermde archeologische sites
B. vastgestelde archeologische zones
C. gebieden waar geen archeologie te verwachten valt (GGA)
D. zones waarvoor geen gegevens bekend zijn: ruim 90% van
Vlaanderen
Geoportaal geo.onroerenderfgoed.be
GGA-kaart
eerste vaststelling: 05/02/2016
tweede vaststelling: 01/07/2016 stijging oppervlakte van 192 km² naar 214 km²
derde vaststelling: 16/12/2016 in hoofdzaak opname van archeologisch onderzochte
gebieden, toevoeging van ca. 30 km²
sinds 01/01/2017: tweemaandelijkse vaststelling
aanleveren van data voor aanvulling van de kaart wordt aangemoedigd (handleiding van Onroerend Erfgoed)
Drempelwaarden voor vergunningsplichtigewerken beschermde archeologische sites: altijd archeologienota
gebieden waar geen archeologisch erfgoed te verwachten valt (GGA): nooit archeologienota
vastgestelde archeologische zones: archeologienota indien percelen > 300m² én effectieve ingreep in de bodem > 100m²
buiten archeologische zone: archeologienota indien percelen > 3.000m² én effectieve ingreep in de bodem > 1.000m²
Uitzondering voor private natuurlijke of rechtspersonen, in gebied anders dan wonen en recreatie: effectieve ingreep in de bodem > 5.000m²(landbouw, industrie, groen,…)
verkavelingen: archeologienota indien percelen > 3.000m²
Ingreep in de bodem
ingreep in de bodem = elke wijziging van de eigenschappen van de ondergrond door verwijdering of toevoeging van materie, verhoging of verlaging van de grondwatertafel, of samendrukken van de materialen waaruit de ondergrond bestaat
ruim lezen: niet beperkt tot de effectieve uitgravingen (bv. individuele funderingsputten), maar betreft de volledige bebouwde/bewerkte zone (inclusief randinfrastructuur, omgevingsaanleg en werfzone)
alle werken die deel uitmaken van de aanvraag
Gabarit
gabarit = de begrenzing van de oorspronkelijke aanleg van de bestaande lijninfrastructuur en haar aanhorigheden bedoeld voor verkeer en vervoer van mensen, zaken en goederen, en berichten
binnen het gabarit = zonder de begrenzing van de oorspronkelijke aanleg te overschrijden en zonder bijkomende verstoring van de bodem (horizontaal en verticaal)
Wat als het project boven de drempel valt?
bouwheer moet in zijn vergunningsaanvraag aantonen dat er geen archeologisch erfgoed aanwezig is of dat er voldoende maatregelen zijn voorzien om een niet-gedocumenteerde vernieling te vermijden
hoe: opmaak van een bekrachtigde archeologienota door een erkend archeoloog en dit document toevoegen aan de vergunningsaanvraag
stedenbouwkundig ambtenaar: controleren of er een archeologienota bij de vergunningsaanvraag zit + de maatregelen opnemen als voorwaarde in de vergunning
Vrijstellingen
werken volledig binnen het gabarit van bestaande lijninfrastructuur (horizontaal en verticaal)
werken volledig gelegen in een zone waar geen archeologisch erfgoed te verwachten valt (GGA-kaart)
Wijziging dossiersamenstelling vergunningsaanvraag sinds 01/01/2017
bekrachtigde archeologienota
OF
archeologienota met bewijs van indiening voor bekrachtiging bij het agentschap Onroerend Erfgoed
bekrachtigde archeologienota moet worden ingediend vóór de beslissing over de vergunningsaanvraag
geen bekrachtigde archeologienota vóór verstrijken vergunningstermijn = geweigerde vergunningsaanvraag
Archeologienota
opgemaakt door erkend archeoloog, aan te stellen door bouwheer
omvat:
1. resultaten vooronderzoek zonder ingreep in de bodem,
2. resultaten vooronderzoek met ingreep in de bodem,
3. maatregelen: vrijgave, opgraving, behoud in situ
bekrachtigd door OE of erkende Onroerenderfgoedgemeente
Archeologienota met beperkte samenstelling
in geval van aantoonbare zekerheid dat:
1. er geen archeologisch erfgoed aanwezig is,
2. de werken waarvoor een vergunning moet worden aangevraagd nooit impact kunnen hebben op eender welk eventueel aanwezig archeologisch erfgoed,
3. een archeologische opgraving nooit tot nuttige kenniswinst zal leiden
doel: beperken omvang, tijd en kostprijs van archeologienota in situaties waarbij zeer eenvoudig vastgesteld kan worden dat geen verdere maatregelen nodig zijn voor archeologie
indien vooronderzoek met ingreep in de bodem onmogelijk of juridisch, economisch of maatschappelijk onwenselijk is voorafgaand aan de vergunningsaanvraag
bekrachtigde archeologienota beperkt tot vooronderzoek zonder ingreep in de bodem
bekrachtigde archeologienota bevat aanpak uitgesteld vooronderzoek met ingreep in de bodem
verplichting tot opmaak van nota (met maatregelen vrijgave / opgraving / behoud in situ) als voorwaarde in de stedenbouwkundige vergunning
Uitgesteld traject
Kan pas worden uitgevoerd na aflevering van de stedenbouwkundige vergunning.
Erkend archeoloog meldt aanvang aan OE/onroerenderfgoedgemeente
Uitvoering van de opgraving of rapportage is niet onderworpen aan verdere goedkeuring of vrijgave.
Rapportage wordt online gepubliceerd.
Opgraving
2de kader: onderzoek met het oog op wetenschappelijke vraagstelling
alles wat niet valt onder onderzoek bij vergunningsplichtigeingrepen
bv. academisch onderzoek op niet-bedreigde sites, waarderingsonderzoek bij beschermingen, amateur-archeologisch onderzoek, vrijwillig onderzoek,…
3de kader: toevalsvondst
“Iedereen die, op een ander moment dan bij het uitvoeren van een archeologisch vooronderzoek, een archeologische opgraving of het gebruik van een metaaldetector, een roerend of onroerend goed vindt waarvan hij weet of redelijkerwijs moet vermoeden dat het archeologische erfgoedwaarde heeft, is verplicht daarvan binnen drie dagen aangifte te doen bij het agentschap.”
niet intentioneel naar gezocht, écht toeval ≠ vondsten van metaaldetectie
→ moeten via andere weg gemeld worden ≠ vondsten van vooronderzoek zonder ingreep
→ moeten niet verplicht gemeld worden, vrijblijvend
Archeologie: adviezen bij vergunningsplichtige werken
geen advies archeologie meer vereist: het agentschap beoordeelt meldingen en (archeologie)nota’s
behalve in geval van beschermde archeologische sites: wel nog advies vereist
Archeologie: adviezen bij nieuwe ontwerpen RUP’s en MER’s
adviesvraag aan Onroerend Erfgoed blijft van kracht
Onroerenderfgoeddecreet is van toepassing (drempelcriteria en toevalsvondsten); niet meer verwijzen naar Archeologiedecreet
niet: “Er wordt advies gevraagd aan het agentschap Onroerend Erfgoed inzake archeologie” opnemen in stedenbouwkundige voorschriften
nakijken Geoportaal, verwerken van bestaande informatie
Kosten archeologisch onderzoek
gedragen door de vergunningsaanvrager
2 flankerende maatregelen: archeologisch solidariteitsfonds premie buitensporige opgravingskosten voor occasionele bouwers (natuurlijke personen, kleine ondernemingen en verenigingen)
Archeologisch solidariteitsfonds
overeenkomst minister –archeologisch solidariteitsfonds
berekeningswijze ledenbijdragevoorwaarden vergoeding ledendoelstellingen & doelgroepduur overeenkomst
erkenning door minister bekendmaking in BS van onbepaalde duur basistoelage van 50.000 euro
Premie voor buitensporige opgravingskosten voor occasionele bouwers die de kosten niet kunnen
vermarkten en waarvan niet verwacht kan worden dat ze zich aansluiten bij een archeologisch solidariteitsfonds
enkel bij stedenbouwkundige vergunning
natuurlijke personen en kleine ondernemingen of verenigingen
40% van forfaitair bepaalde kostprijs, geen maximum
maximaal 1 premie per opgraving
aanvraag bij Onroerend Erfgoed tot 120 dagen na indienen archeologierapport
beslissing Onroerend Erfgoed binnen 90 dagen
Samenvatting
Welke procedure moet ik volgen ? vergunningsaanvraag vóór 1 juni 2016 -> oude regelgeving
(voorwaarden in de vergunning en archeologievergunning) vergunningsaanvraag na 1 juni 2016 -> nieuwe regelgeving
(erkend archeoloog en archeologienota)
Wanneer heb ik een archeologienota nodig? beslissingsboom voor verkavelingen en bouwaanvragen:
https://www.onroerenderfgoed.be/actueel/nieuws/een-beslissingsboom-voor-verplicht-archeologisch-vooronderzoek/
check de ligging op het Geoportaal: https://geo.onroerenderfgoed.be/
Samenvatting
Ik heb mijn vergunning met als voorwaarde de bekrachtigde archeologienota. Hoe verloopt het vervolg?
aanstellen van een erkend archeoloog voor de uitvoering van de bekrachtigde archeologienota
de erkend archeoloog voert het onderzoek uit
na uitvoering archeologienota kan de bouwheer de bouwwerken starten (erkend archeoloog brengt de bouwheer op de hoogte)
betalen erkend archeoloog voor het geleverde werk
archeologisch ensemble bewaren en in stand houden
https://www.onroerenderfgoed.be/nl/diensten/publicaties/
www.onroerenderfgoed.be
[email protected]@onroerenderfgoed.be
[email protected]@[email protected]
[email protected]@onroerenderfgoed.be
Inhoudstafel
1 Inleiding: Wat is de CAI?
2 Gebruik van de CAI: erfgoedbeheer
3 Toegang tot de CAI
4 CAI: online rondleiding
5 Archeologische Zones
6 Geoportaal
Inleiding• Ontstaan in 2000 als een samenwerkingsverband tussen Vlaamse Gewest en
verschillende partners
• Dagelijks beheer in handen van agentschap Onroerend Erfgoed
• Inventaris van gekende archeologische vindplaatsen en indicatoren in Vlaanderen
• De kern van de CAI: relationele databank gekoppeld aan een GIS-polygonenlaag
3
Informatie de CAI is heel divers
• Soort onderzoek: diverse bronnen diverse gegevens
• Ouder onderzoek: vaak weinig nauwkeurig
• Opgegraven sites (verdwenen): veel info
• Recente bodemingrepen: verplicht vooronderzoek
GebruikIn het kader van erfgoedbeheer:
• Ondersteuning en informatie in functie van het adviseren van bouwdossiers en opmaak archeologienota’s
• Ondersteuning voor de selectie van archeologische zones en beschermingen
• Wetenschappelijk instrument (bv. kennislacunes)
wetenschappelijke versus vastgestelde inventaris
Onroerenderfgoeddecreet: de minister stelt minstens volgende inventarissen geheel of gedeeltelijk vast:
-de landschapsatlas-inventaris van archeologische zones (cf. infra)-inventaris bouwkundig erfgoed-inventaris van houtige beplantingen-inventaris van historische tuinen en parken
De CAI wordt niet vastgesteldgeen rechtsgevolgen
Gebruik
Toegang• https://cai.onroerenderfgoed.be
• Gebruiksovereenkomst
• Persoonsgebonden account: aanmelden met elektronische identiteitskaart of federaal token
• Meer info via mail.milieuinfo-account: rijksregisternummer zonder spaties, punten etc. indien nog geen account. Indien wel al account: gebruikersnaam doorgeven.
CAI: online rondleiding
• https://cai.onroerenderfgoed.be
• Om de 3 maanden: update CAI
• Link met het Geoportaal van Onroerend Erfgoed (https://geo.onroerenderfgoed.be)
Inventaris van Archeologische Zones
Decreet:• Een van de inventarissen die kan vastgesteld worden• Archeologische zone = zone waar op basis van waarnemingen en
wetenschappelijke argumenten onderbouwd kan worden dat ze met hoge waarschijnlijkheid archeologische waarde heeft en waarschijnlijk voldoende goed bewaard is.
- goede aanwijzing voor aanwezigheid archeologische site- goede aanwijzing voor voldoende goede bewaringstoestand
= Beperkte fractie van de reële voorraad aan bodemarchief!
• Eerste vaststelling Archeologische Zones: thema historische stadskernen
Inventaris van Archeologische Zones
• https://inventaris.onroerenderfgoed.be (alle erfgoedinventarissen van onroerend erfgoed, behalve CAI)
• Koppeling geoportaal
• Inventaris opgebouwd uit Erfgoedobjecten en Aanduidingsobjecten:
• Erfgoedobjecten: ~wetenschappelijke informatie/inhoud• Aanduidingsobjecten: ~juridische informatie m.b.t. vaststelling of
bescherming (+Ministerieel Besluit)
Geoportaal: online rondleiding
• https://geo.onroerenderfgoed.be
• Alle erfgoedlagen van het agentschap
• Ook beschikbaar via wms/wfs (behalve CAI): • Zie https://inventaris.onroerenderfgoed.be/portaal/kaarten
Vragen en contact
• [email protected] (algemeen + toegang)
• [email protected] (Vlaams-Brabant & Limburg)
• [email protected] (Antwerpen & Limburg)
• [email protected] (Oost- en West-Vlaanderen)
Opgraving in het tracé van een beekverlegging
De relativiteit van de CAI
• CAI is een (waardevol) instrument, niet de bijbel
• Ongeïnterpreteerde (±) gegevens
• Soms niet helemaal correct (geografische positie), cfr. nauwkeurigheidsaanduiding en beschrijving
23/03/2017 3
423/03/2017
• CAI is een (waardevol) instrument, niet de bijbel
• Ongeïnterpreteerde (±) gegevens
• Soms niet helemaal correct (geografische positie), cfr. nauwkeurigheidsaanduiding en beschrijving
De relativiteit van de CAI
Ongelijke invulling afhankelijk van:
• Vroeger onderzoek
• Recente bodemingrepen (verplichte vooronderzoeken):
– Gebieden waar geen archeologie te verwachten valt = CAI terrein
– Archeologienota’s & nota’s
23/03/2017 7
Ongelijke invulling afhankelijk van:
• Vroeger onderzoek
• Recente bodemingrepen (verplichte vooronderzoeken)
23/03/2017 8
Archeologische zone
Gebied geen archeologie
CAI terrein
Ongelijke invulling afhankelijk van:
• Vroeger onderzoek
• Recente bodemingrepen (verplichte vooronderzoeken)
23/03/2017 9
Archeologische zone
Gebied geen archeologie
CAI terrein
Archeologienota
Ongelijke invulling afhankelijk van:
• Vroeger onderzoek
• Recente bodemingrepen (verplichte vooronderzoeken):– Gebieden waar geen archeologie te verwachten
valt = CAI terrein
– Archeologienota’s & nota’s
– Verschil tussen stedelijk (rand)gebied en platteland
23/03/2017 10
Ongelijke invulling afhankelijk van:
• Vroeger onderzoek
• Recente bodemingrepen (verplichte vooronderzoeken):– Gebieden waar geen archeologie te verwachten
valt = CAI terrein
– Archeologienota’s & nota’s
– Verschil tussen stedelijk (rand)gebied en platteland
23/03/2017 11
Leuven
Ongelijke invulling afhankelijk van:
• Vroeger onderzoek
• Recente bodemingrepen (verplichte vooronderzoeken):– Gebieden waar geen archeologie te verwachten
valt = CAI terrein
– Archeologienota’s & nota’s
– Verschil tussen stedelijk (rand)gebied en platteland
23/03/2017 12
Buken
Ongelijke invulling afhankelijk van:
• Vroeger onderzoek
• Recente bodemingrepen (verplichte vooronderzoeken)
• Aard van de ondergrond (geërodeerde gebieden, afgedekte gebieden)
23/03/2017 13
Ongelijke invulling afhankelijk van:
23/03/2017 14
• Vroeger onderzoek
• Recente bodemingrepen (verplichte vooronderzoeken)
• Aard van de ondergrond (geërodeerde gebieden, afgedekte gebieden)
Ongelijke invulling afhankelijk van:
23/03/2017 15
• Vroeger onderzoek
• Recente bodemingrepen (verplichte vooronderzoeken)
• Aard van de ondergrond (afgedekte gebieden, geërodeerde gebieden)
klei
veen
dekzand
Ongelijke invulling afhankelijk van:
• Vroeger onderzoek
• Recente bodemingrepen (verplichte vooronderzoeken)
• Aard van de ondergrond (afgedekte gebieden, geërodeerde gebieden)
• Aard van bodemgebruik:• Stadscontext complex en aangetast
23/03/2017 16
Ongelijke invulling afhankelijk van:
• Vroeger onderzoek
• Recente bodemingrepen (verplichte vooronderzoeken)
• Aard van de ondergrond (afgedekte gebieden, geërodeerde gebieden)
• Aard van bodemgebruik:• Stadscontext complex en aangetast
23/03/2017 17
© DSAGent
Ongelijke invulling afhankelijk van:
• Vroeger onderzoek
• Recente bodemingrepen (verplichte vooronderzoeken)
• Aard van de ondergrond (afgedekte gebieden, geërodeerde gebieden)
• Aard van bodemgebruik:• Stadscontext complex en aangetast
• Akkerland: sterke erosie op de hellingen
• Weide: moeilijker zichtbaar, matige bewaring
• Bos: minder goed zichtbaar, goede bewaring23/03/2017 19
Ongelijke invulling afhankelijk van:
• Vroeger onderzoek
• Recente bodemingrepen (verplichte vooronderzoeken)
• Aard van de ondergrond (afgedekte gebieden, geërodeerde gebieden)
• Aard van bodemgebruik (stad versus platteland)
• Bevat ook verdwenen sites (opgegraven…)
23/03/2017 20
Interpretatie is nodig!
• Leren er mee werken=> beperkte toegang + roof tegengaan
• Archeologen kunnen dit door opleiding (?)
23/03/2017 21
Interpretatie is nodig!
• Leren er mee werken=> beperkte toegang + roof tegengaan
• Archeologen kunnen dit door opleiding (?)
• Cursus => jullie kunnen dit ook voor jullie toepassingen
23/03/2017 22
Hoe interpreteren?
• Verder kijken dan kaartje alleen!Lezen van de fiches achter de kaarten
23/03/2017 23
Hoe interpreteren?
• Verder kijken dan kaartje alleen!Lezen van de fiches achter de kaarten
23/03/2017 24
Hoe interpreteren?
• Verder kijken dan kaartje alleen!Lezen van de fiches achter de kaarten
23/03/2017 25
Hoe interpreteren?
• Verder kijken dan kaartje alleen!Lezen van de fiches achter de kaarten
• Vraagstelling: site groter dan wat gekend is?
• Verband tussen de ingreep en de vernielingsfactor op de ondergrond-> vermijden van vernielen door aanpassing werken
• Doelbewust op gekend site gaan (inschatting kosten gekend)
23/03/2017 26
Combineren met andere
informatiebronnen!
• Historische kaarten:
• hulpmiddel = geoportaal onroerend erfgoed
23/03/2017 27
Combineren met andere
informatiebronnen!
• Historische kaarten:
• hulpmiddel = geoportaal onroerend erfgoed
• Bijkomende kaarten en plans op lokaal vlak:Cartesiushttp://www.cartesius.be/CartesiusPortal/
23/03/2017 34
Combineren met andere
informatiebronnen!
• Historische kaarten: hulpmiddel = geoportaal onroerend erfgoedhttps://geo.onroerenderfgoed.be/#zoom=9&lat=6639473.15&lon=462444.02
• Bijkomende kaarten en plans op lokaal vlak:Cartesiushttp://www.cartesius.be/CartesiusPortal/
23/03/2017 35
Combineren met andere
informatiebronnen!
• Historische kaarten: hulpmiddel = geoportaal onroerend erfgoedhttps://geo.onroerenderfgoed.be/#zoom=9&lat=6639473.15&lon=462444.02
• Bijkomende kaarten en plans op lokaal vlak:Cartesiushttp://www.cartesius.be/CartesiusPortal/
23/03/2017 36
Moerbeke
Combineren met andere
informatiebronnen!
• Historische kaarten: hulpmiddel = geoportaal onroerend erfgoedhttps://geo.onroerenderfgoed.be/#zoom=9&lat=6639473.15&lon=462444.02
• Bijkomende kaarten en plans op lokaal vlak:Cartesiushttp://www.cartesius.be/CartesiusPortal/
23/03/2017 37
Combineren met andere
informatiebronnen!
• Historische kaarten: hulpmiddel = geoportaal onroerend erfgoedhttps://geo.onroerenderfgoed.be/#zoom=9&lat=6639473.15&lon=462444.02
• Bijkomende kaarten en plans op lokaal vlak:Cartesiushttp://www.cartesius.be/CartesiusPortal/
23/03/2017 38
Combineren met andere
informatiebronnen!
• Historische kaarten
• Bodemkaarten https://www.dov.vlaanderen.be/portaal/?module=public-bodemverkenner#ModulePage
23/03/2017 39
Combineren met andere
informatiebronnen!
• Historische kaarten
• Bodemkaarten https://www.dov.vlaanderen.be/portaal/?module=public-bodemverkenner#ModulePage
23/03/2017 41
Combineren met andere
informatiebronnen!
• Historische kaarten
• Bodemkaarten
• Toponiemen
• Steenveld
• Verbrande hofstede
• Alvinnenberg
• Tomberg
• …
23/03/2017 42
Combineren met andere
informatiebronnen!
• Historische kaarten
• Bodemkaarten
• Toponiemen
• DHM
23/03/2017 43
Combineren met andere
informatiebronnen!
• Historische kaarten
• Bodemkaarten
• Toponiemen
• DHM
• Historische websites (WOI en II, Staats-SpaanseLinies)
23/03/2017 46
Wat is archeologisch belangrijk?
• Meer dan individuele sites alleen!
• Ook gebruik van ruimte/landschap:
23/03/2017 49
23/03/2017 50
Beaulieuklooster
Karolingische curtisOud kasteel
Oude Scheldemeander
kouters
kouters
©UGent Vakgroep archeologie
Wat is archeologisch belangrijk?
• Meer dan individuele sites alleen!
• Ook gebruik van ruimte/landschap:
– Wonen (meestal droog, soms nat)
– Doden (begraven, verbranden, verrotten…)
– Werken (landbouw, veeteelt, handel, industrie…)
– Religie (kapel, tempel, openlucht, boom, rivier…)
23/03/2017 51