ա

<<ԵՐԿՐՈՐԴ ՀԱՑԸ>>

Կարտոֆիլի համաշխարհային ցանքատարածությունները

ա

ա

Կարտոֆիլը (լատ.` Solánum tuberósum ) օսլա պարունակող պալարապտղավոր մշակաբույս է: «Կարտոֆիլ» բառը նկարագրում է բուն կարտոֆիլ բուսատեսակը, սակայն առավել հաճախ մարդիկ «կարտոֆիլ» ասելով հասկանում են ուտելի պալարները: Գյուղատնտեսության ասպարեզում կարտոֆիլը մշակվում է պարենային, կերային և տեխնիկական նպատակների համար: Կարտոֆիլը մարդու կողմից տասնյակ կերակրատեսակների ձևով օգտագործվում է ամբողջ տարվա ընթացքում, ինչի համար այն հաճախ անվանվում է «երկրորդ հաց»:

Կարտոֆիլի պալարը պարունակում է մինչև 75% ջուր, 25% չոր նյութեր, որից օսլա` 17-22%, սպիտակուցային նյութեր` 2%: Այն պարունակում է C, B1, B2, B6, PP և A վիտամինները: 300գ եփած կարտոֆիլը պարունակում է 21մգ ասկորբինաթթու, որը 30-50%-ի չափով բավարարում է մարդու օրական C վիտամինի պահանջը:

Solánum tuberósum

ա

ա

ա

Կարտոֆիլ Ֆրիի թանգարան

Այս համեղ թանգարանը Բելգիայի Բրյուգգե քաղաքում է գտնվում, քանի որ 1700 թվականին հենց Բելգիայում է ստեղծվել կարտոֆիլ Ֆրին:

Զվարճալի թանգարան

  1853 թվականի օգոստոսի 24 ԱՄՆ Նյու-Յորք նահանգի

Սարատոգա Սփրինգս քաղաքի Moon’s Lake Lodge հյուրանոցի ռեստորանի շեֆ խոհարար Ջորջ Կրամը առաջին անգամ պատրաստեց կարտոֆիլի ՉԻՊՍ: Հաճախորդներից մեկը հրաժարվում է ուտել տապակած կարտոֆիլը, քանի որ կարտոֆիլը շատ հաստ է կտրատված լինում, ուստի Կրամը որոշում է կտրատել այն թղթի նման բարակ ու այդպես տապակել: Հաճախորդը հիացած է մնում այդ ուտեստի համից: Շուտով Saratoga Chips դառնում են ռեստորանի այցեքարտերից մեկը:  1860 թվականին Կրամը բացում է սեփական ռեստորան, որտեղ բոլոր սեղաններին միշտ դրված էր կարտոֆիլի չիպս:

ղ

Աշխարհում ամենաթանկ կարտոֆիլի տեսակը ՝  «La Bonnotte» արժե 500 եվրո 1 կիլոգրամի համար: Այն աճեցվում է Նուրմուատիե կղզում: Համի առանձնահատկությունը հատուկ նրբությունն է:

ա

ա

Կարտոֆիլի հիվանդություններ Ֆիտոֆտորոզ

Կարտոֆիլի սովորակա ն քոս

Հիվանդությունը տարածված է

հանրապետության կարտոֆիլացան շրջաններում:

Պալարների վրա մաշկը տեղ-տեղ պատռվում է,

պալարը պատվում է ոչ խոր ճեղքերով, որոնցից ներս

են թափանցում միկրոօրգանիզմներ,

դառնալով փտման պատճառ: Ընկնում է պալարների

ապրանքային տեսքը, 5-30 տոկոսով նվազում օսլայի

պարունակությունը, ավելանում թափոնը, նվազում

պահունակությունը: Հիվնադության հարուցիչը

կուտակվում է հողում, բուսական մնացորդներում:

Թարմ, չփտած գոմաղբով պարարտացումը

բարենպաստ պայմաններ է ստեղծում

հիվանդության զարգացման համար: Նորմալ պահված

պալարում վարակը ոչնչանում է:

Հիվանդության զարգացմանը նպաստում են բարձր

ջերմաստիճանը (հիվանդության համար

արդյունավետ 25C և չոր եղանակը:

Պայքարի միջոցները

- ցանքաշրջանառություն, պտղափոխություն

- հող մտցնել միայն փտած գոմաղբ,

- հիմնային հողերը պարարտացնել թթու

պարարտանյութերով

սուպերֆոսֆատ, ծծմբաթթվային ամոնիում և այլն,

- տնկել առողջ սերմնանյութ,

եթե սերմացուի մեջ կան հիվանդ պալարներ,

ախտահանել ցանքից առաջ ՏՄՏԴ-ի 3-3.5 տոկոսանոց

լուծույթով, 1 տոննա սերմին 60-70լ նորմայով:

Կարտոֆիլի սև քոս

Կարտոֆիլի սորտերը

Մոնա Լիզա

Իմպալա

Աուսոնի

Մարֆոնա

Նևսկի