Ang Sisteman

g Pyudalismo at

Manoryalismo

Aralin 21

Pyudalismo

• Isang sistemang politikal at militar sa kanlurang Europa noong Gitnang Panahon. Sa panahong ito, nanaig ang kaguluhan at kawalan ng proteksiyon.

• Isang kasunduan sa pagitan ng mga aristokrata (aristocrat), o ng panginoon (lord) at basalyo (vassal).

pictures

• aristokrata (aristocrat), o ng panginoon (lord) at basalyo (vassal).

Dalawang dahilan Na pinag-ugatan ng pyudalismo:

• Ang ugnayang namagitan sa pangkat ng mandirigmang Aleman sa Kalakhang Europa noong Gitnang Panahon.• Sistema ng pagmamay-ari ng

lupa.

Ang ganitong ugnayan ng panginoon ay nagbago nang sumapit ang 700

CE. Ang mga nobleman o panginoon ay kailangan ng mga hari

upang labanan ang mga mananalakay kapalit ng pagbibigay

ng fief o lupain na tinatawag na sistemang pyudalismo. Ang mga tumatanggap ng fief ay tinatawag

namang basalyo.

Isipin

• Paano naging simbolo ng kapangyarihan ang pagmamay-ari ng lupa?

• Buhay pa ba hanggang ngayon ang ganitong paniniwala? Paano ito nakakapekto sa katahimikan at kaunlaran ng bayan?

Ang Lipunan

sa Sistemang Pyudal

Tatlong pangkat sa lipunang pyudal:

•Noble (Maharlika)•Klerigo•Pesante

Noble (Maharlika)• Kabilang dito ang mga hari, basalyo, at mga

nakabababang panginoon. Namamana ang kanilang katayuan. Tanging mga hari at panginoon lang ang nagmamay-ari ng mga lupain.

• Sila ang kumukontrol sa mga lupain at nagtataglay ng kapangyarihang politikal, ekonomiko, hudisyal, at militar.

• Tungkulin din nila na mangolekta ng buwis at mga multa, tumayo bilang huwes sa mga pagtatalong legal, at magpanatili ng hukbo ng mga kabalyero sa loob ng kanyang teritoryo.

• Siya rin ang nangangasiwa sa pagtatanim sa mga manor kung saan naroon ang kanyang lupain. Ang mga may-ari ng fief ang siyang nagharing-uri sa Europa sa loob ng 400 na taon.

Klerigo• Dito nabibilang ang matataas na opisyal

ng Simbahan at mga pari.• Naging pari sa mga nayon (mga mahihirap

na naging klerigo) at nakatira sa isang maliit na dampang malapit sa simbahan.

• Hindi gaanong mataas ang pinag-aralan.• Nagbibigay-payo at tulong sa mga

magsasaka, tagaayos ng mga sigalot, at gumaganap ng seremonya sa simbahan.

• Nangongolekta rin ng butaw para sa binyag, kasal, at paglilibing.

Karamihan sa mga Obispo at iba pang matataas na klerigo ay mga

noble na inilaan ang kanilang buhay sa paglilingkod sa

simbahan. Sila ang pangkat na nakapag-aral, namahala ng

malaking fief, at nabuhay din na parang noble. Ang ilan sa kanila ay kasingyaman at kasinlakas ng

mga panginoong militar.

Pesante• Ito ang pinakamababang antas ng lipunan.

Nabibilang dito ang mga magsasaka at nagtatrabaho sa bukid.

• Bumubuo sa pinakamalaking bahagdan sa kabuuang populasyon.

• Kinakailangang magtrabaho sa lupang kanilang kinagisnan at umaasa lamang sa mga noble.

• Nagsisibak ng kahoy, nagkakamalig ng palay, at nag-aayos ng mga kalye at tulay.

• Maraming binabayarang buwis at renta.• Nakatira sa isang dampa at pinagbabawalang

mangaso at mangisda dahil sa pag-aari ito ng panginoon.

Ang isang pesante ay hindi kailanman maaaring

maging noble, subalit ang isang tao na nagmula sa

pangkat ng mga pesante ay maaaring maging klerigo at

tumaas ang ranggo sa simbahan.

Mga Pananagut

an at Pribilehiyo

sa Relasyong

Pyudal

Tungkulin ng isang basalyo:• Pagtatatag ng kawan ng mga sundalo upang mag-alay

ng serbisyong militar sa panginoon ng 40 araw sa loob ng isang taon.

• Pagbibigay ng perang pantubos sa panginoon kapag nabihag siya sa digmaan, kung magiging kabalyero ang pinakamatandang anak na lalaki ng panginoon, at kung ang panganay na anak na babae ay mag-aasawa.

• Paglalaan ng tirahan at pagkain nang ilang panahon sa loob ng isang taon para sa panginoon at mga kasama nito.

• Pagdalo sa mga pagtitipon at seremonya, tulad ng kasal ng anak ng panginoon.

• Paglilingkod sa korte ng panginoon upang magpairal ng batas o katarungan.

Tulad ng mga basalyo, ang mga Obispo at abbot ay may tungkuling pyudal na dapat gampanan, gaya ng paglalaan ng

mga armadong kabalyero. Kinakailangan ng panginoon ng matapat na Obispo at abbot bilang mga basalyo,

kaya’t siya ay nagtatalaga ng mga tungkulin sa mga taong simbahan na

tinatawag na lay investiture. Bagama’t ito ay taliwas sa patakaran ng

simbahan, pangkaraniwan naman ito sa Alemanya.

Mga Digmaa

ng Pyudal

• Pangkaraniwan ang digmaan sa panahong pyudal sa pagitan ng mga kaharian. Minsan, ang digmaan ay sanhi ng pagsasawata ng isang hari sa kanyang basalyo at ang ibang digmaan naman ay sa pagitan ng mga panginoon o basalyo.

• Ang mga mandirigma ay gumagamit ng helmet na bakal at damit na yari sa kadena. Bitbit din nila ang mga espada, panangga, at sibat. Lalong nadaragdagan at bumibigat ang kasuotan ng mga mandirigma habang tumitindi ang digmaan.

pictures

• helmet na bakal at damit na yari sa kadena. Bitbit din nila ang mga espada, panangga, at sibat.

Kapayapaan ng Diyos (Truce of God)

Malawakang kagutuman ang kadalasang epekto ng digmaan sa mga pesante kung kaya’t inilabas ng simbahan ang batas na ito na

nagsasabing: “Bawal ang paglalaban sa ilang pook, tulad ng simbahan”. Pinairal ito tuwing huling araw ng bawat linggo at

tuwing mahal na araw. Umabot na lamang sa 80 araw ang legal na araw para sa labanan ngunit hindi gaanong naitupad ang batas na

ito dahil marami pa ring paglabag na nangyari gaya na lamang ng mga pribadong labanan.

AngManoryalismo

Sistemang manoryal (manorial)

• Sistemang agrikultural na nakasentro sa nagsasariling estadong kung tawagin ay manor.

• Nalinang sa panahong paliit nang paliit ang bilang ng mga bayan sa Europa. Ang pagbagsak ng Banal na Imperyong Roman ay nagdulot ng kawalan ng serbisyo mula sa gobyerno at bilang resulta, marami ang nanirahan sa mga manor ngunit bilang mga alipin.

Ang sentro ng manor ay ang palasyo ng panginoon. Demesne ang tawag sa

lupaing kinatatayuan ng palasyo. Sa loob ng manor matatagpuan ang simbahan, tirahan ng pari, at ang nayon na kung

saan nakahilera ang mga magsasaka.

Three-field system-sistemang pinairal na naghahati sa bukid sa tatlong bahagi:

Taniman sa tagsibolTaniman sa taglagasLupang hindi tinataniman

Ang Sistemang Kabalyeris

mo

Sa gulang na:• 7 taon- ang batang maharlika ay magiging isang

tagapaglingkod o page, tinuturuan siya sa pangangabayo,wastong pangangalaga sa mga armas,at kagandahang asal.

• 14 taon- nagiging isa na siyang squire o nasa pangalawang antas tungo sa pagiging kabalyero.

Tinuturuan siyang lumaban habang nangangabayo at ng paraan ng paggamit ng mabibigat na sandata tulad ng sibat, palakol, espada, at pana. • 21 taon- isa ng siyang ganap na kabalyero. Sa isang seremonya,na tinatawag na accolade, habang nakaluhod ang squire sa harap ng panginoon, mahinang tapik sa balikat ng espada ng panginoon ang hudyat ng kanyang pagiging ganap na kabalyero.

Kabalyerismo

• Hango sa salitang French na chevalier, na ang ibig sabihin ay ‘isang mangangabayo’.

• Ang kodigong ito ay humihingi sa kabalyero na maging matapat, magiliw, relihiyoso, at magalang sa mga nakatataas sa kanya at pati pagiging maginoo sa mga kababaihan.

Ang Paghina

ng Pyudalis

mo

Lumaganap ang nakasisindak na Black Death sa buong Europa sa kalagitnaan ng

ika-14 dantaon. Ipinalalagay na 30%-60% ng populasyon sa Europa ang

namatay dulot nito. Ang malaking bawas sa populasyon ay naging dahilan ng

pagkakaroon ng kaguluhan sa ekonomiya.

Sa pagsapit ng ika-13 dantaon ay humina na ang sistemang pyudal. Maraming panginoon

ang sumama sa krusada at karamihan sa kanila ay hindi na nakabalik. Ang iba naman

ay nagbenta ng mga karapatan dahil sa pangangailangan ng salaping magagamit sa

pagsama sa krusada.

Black Death

Ano ba ang Black Death?

Quiz

1. Ano ang tawag sa lupaing kinatatayuan ng palasyo na siyang sentro ng manor?

2. Sino ang tumatanggap ng fief bilang kapalit ng serbisyong militar niya.

3. Ito ay ang sistema ng pagsasaka sa manor.

4. Ang tawag sa pagtatalaga ng mga Obispo at abbot.

5. Kailan humina na ang sistemang pyudal?

6.-7. Ano ang dalawang dahilan ng pinagugatan ng pyudalismo?

Ang pyudalismo ay isang kasunduan sa pagitan ng mga ____(8)______, o ng ____(9)______at ____(10)_____.

Noble, Klerigo, o Pesante?

11. Nangongolekta ng butaw para sa binyag, kasal, at paglilibing

12. Sila ang kumukontrol sa mga lupain at nagtataglay ng kapangyarihang politikal, ekonomiko, hudisyal, at militar.

13. Tungkulin nila na mangolekta ng buwis at mga multa.

14. Nakatira sa isang dampa at pinagbabawalang mangaso at mangisda dahil sa pag-aari ito ng panginoon.

15. Ang ilan sa kanila ay kasingyaman at kasinlakas ng mga panginoong militar.

16. Sila ay may tungkuling pyudal gaya ng paglalaan ng mga kagamitan ng mga armadong kabalyero.17. Anong batas ang nagbabawal sa paglabansa ilang mga pook gaya ng simbahan?

18. Ito ang pinagmulan ng salitang ‘kabalyero’.

19. Lumaganap ito sa buong Europa sa kalagitnaan ng ika-14 na dantaon. 20. Ano ang pamagat ng Aralin 21?

Mga Sago

t

1. Demesne2. Basalyo3. Sistemang Manoryal/ Manoryalismo4. Lay Investiture5. Ika-13 dantaon6. Ugnayan sa pagitan ng mandirigmang Aleman sa

Kalakhang Europa.7. Sistema ng pagmamay-ari ng lupa.8. Aristokrata (aristocrat)9. Panginoon (lord)10. Basalyo (vassal)11. Klerigo12. Noble13. Noble14. Pesante15. Klerigo16. Obispo at abbot17. Kapayapaan ng Diyos/ Truce of God18. Chevalier19. Black Death20. Ang Sistemang Pyudalismo at Manoryalismo