Upload
vlaamse-erfgoedbibliotheek
View
312
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
Diefstal in bibliotheken. Kunnen we het voorkomen?
Theo Vermeulen
Antwerpen, 8 mei 2017
Kunnen we diefstal voorkomen?
?
8-5-2017 Diefstal in bibliotheken
Wat kunt u verwachten?
• Kort iets over mijzelf
• Diefstallen in de KB Den Haag
• Spraakmakende diefstallen uit bibliotheken
• Preventie
• Daderprofielen
• Wat te doen in geval van diefstal?
• Samenwerking
8-5-2017 Diefstal in bibliotheken
Kort iets over mijzelf
• 1974-2016 KB Den Haag
• Bijzondere Collecties
• Collectiebehoud
• Veiligheidszorg
– 2007-2010 KVCE (nu Veilig Erfgoed)
– Binnen KB eerst nadruk op veiligheid collecties
– Vanaf 2010 ook algemeen veiligheidsbeleid
8-5-2017 Diefstal in bibliotheken
Diefstallen in KB Den Haag
• 1975 Interne diefstal: handschriften, oude drukken en gouaches
• 1981 Intern (uitzendkracht)
• 2000-2001 Melvin Perry: kaarten
• 2015 Kaarten uit moderne boeken
8-5-2017 Diefstal in bibliotheken
2002: een bijzonder jaar
• NL (2001) Dienst Kunst en antiek opgeheven
• Grote diefstallen in musea o.a. Van Gogh
• Oprichting Europees veiligheidsnetwerk voor bibliotheken op conferentie in Kopenhagen
8-5-2017 Diefstal in bibliotheken
Aanleiding
• Kaartendiefstallen in heel Europa
• Interne diefstal in KB Kopenhagen
8-5-2017 Diefstal in bibliotheken
Resultaten van de conferentie
• Besluit tot samenwerking: the CopenhagenPrinciples
• Oprichting Library Security Network
• Meer aandacht voor veiligheid collecties
• Andere benadering
8-5-2017 Diefstal in bibliotheken
Spraakmakende diefstallen uit bibliotheken
• Verschillende typen diefstal
– Kaarten
– Boeken
8-5-2017 Diefstal in bibliotheken
Kaarten
• Hoe worden de kaarten verwijderd?
• Hoe nemen ze ze mee?
8-5-2017 Diefstal in bibliotheken
Boeken
• KB Kopenhagen
8-5-2017 Diefstal in bibliotheken
Verschillen
• Kaartendiefstal bijna altijd extern
• Gebonden boeken bijna altijd intern
8-5-2017 Diefstal in bibliotheken
Wie doet zoiets?
• Intern
– Profiel
• Extern
– Gelegenheidsdief
– Geplande actie
• Vaak voorbereid
• Zowel eigen gebruik als verkoop
8-5-2017 Diefstal in bibliotheken
Wat kun je er aan doen?
• Diverse typen maatregelen
– Organisatorisch
– Bouwkundig
– Elektronisch
• https://veilig-erfgoed.nl/onderwerpen/diefstal/handreiking-diefstal-archieven
8-5-2017 Diefstal in bibliotheken
Bouwkundig en elektronisch
• Maatregelen tegen inbraak
• Compartimentering
• Alarmsystemen
• CCTV
8-5-2017 Diefstal in bibliotheken
Organisatorisch
• Algemeen: zie Handreiking diefstal archieven
• Met betrekking tot de collecties:
– Scheiding verantwoordelijkheden
– Regeling voor toegang tot de magazijnen
– Alleen magazijnbeheerders halen boeken
– Goede, volledige beschrijvingen
– Procedures in leeszaal
8-5-2017 Diefstal in bibliotheken
Leeszaal Bijzondere Collecties
• Overzichtelijke ruimte
• Voldoende toezicht
• CCTV
• Maximum aantal stukken
• Wegen
• Toegangspoortjes
• Jassen, tassen
8-5-2017 Diefstal in bibliotheken
Toezicht
• Bij voorkeur altijd twee personen aanwezig
• Laat je niet afleiden
• Vaste bezoekers en vriendelijke mensen zijn net zo gevaarlijk als de anderen
• Let op afwijkend gedrag!
– Verschil tussen gelegenheidsdief en professional
8-5-2017 Diefstal in bibliotheken
Wegen
• Wanneer wegen?
• Procedures bij afgifte en terugbezorgen
• Eventuele controle bij vertrek (reglement)
8-5-2017 Diefstal in bibliotheken
Voorwaarden voor effectieve controle
• Leg duidelijke procedures vast en zorg dat alle collega’s die volgen– “Vorige week bij uw collega mocht het wel”
• Zorg voor goede overdracht bij wisseling van diensten
• Goede beschrijvingen zijn essentieel, bij atlassen liefst op kaartniveau
• Foliëren van losse bladen of brievenmappen
• Beschikbaarheid van digitale versies helpt
8-5-2017 Diefstal in bibliotheken
Magazijnbeheer
• Zo weinig mogelijk medewerkers met permanente toegang
• Regelmatige magazijncontroles
– Alternatieven?
• Toegang technische dienst alleen onder begeleiding
• Scheiding verantwoordelijkheden
8-5-2017 Diefstal in bibliotheken
Wat te doen bij diefstal?
• Doe altijd aangifte
• Neem direct contact op met de handel
• Verspreid gegevens over gestolen werken, inclusief specifieke kenmerken
– NB leg zo veel mogelijk kenmerken van de collectie vast, zoals stempels, banden, etc. Zie bv. https://www.kb.nl/organisatie/organisatie-en-beleid/collectiekenmerken
8-5-2017 Diefstal in bibliotheken
Contacten met de handel
• Belgische antiquaren
– www.clam-bba.be
• Nederlandse antiquaren (NVvA)
– www.nvva.nl
• ILAB (International League of Antiquarian Booksellers)
– www.ilab.org
– Database van gestolen boeken (www.stolen-book.org)– https://www.kb.nl/sites/default/files/docs/8a_gonzalo_pontes_text.pdf
8-5-2017 Diefstal in bibliotheken
Bewijsvoering
• Zorg voor goede, volledige beschrijvingen, inclusief afmetingen en indien relevant band
• Leg kenmerken van belangrijke stukken vast
• Zorg voor digitale kopieën
• Zet een eigendomskenmerk in je boeken en op elke kaart of gravure buiten de tekst
• DNA-marking
• Belangrijke aspecten kunnen ook zijn watervlekken, wormgaten, enz.
8-5-2017 Diefstal in bibliotheken
Bewijsvoering
• Kaarten worden vaak bijgesneden, maar toch kunnen details het bewijs leveren
8-5-2017 Diefstal in bibliotheken
Naaigaatjes
Diefstal in bibliotheken 8-5-2017
De indruk van de gevouwen kaart in het boekblok
Diefstal in bibliotheken 8-5-2017
Scheurpatronen
Diefstal in bibliotheken 8-5-2017
Foxing en watervlekken
Diefstal in bibliotheken 8-5-2017
Verkleuring van het papier
Diefstal in bibliotheken 8-5-2017
Gespiegelde vlekken
Diefstal in bibliotheken 8-5-2017
Potloodafdruk
Diefstal in bibliotheken 8-5-2017
Samenwerking
• Library Security Network, sinds 2002
• Conferenties
• Eerst LIBER, nu CERL
• https://www.cerl.org/collaboration/security
– Informatie over het netwerk en mailing list
– Links naar verslagen van eerdere conferenties
– Links naar guidelines e.d.
– Summerschool
8-5-2017 Diefstal in bibliotheken