1

การบาดเจ็�บบรเวณช่ องท้�อง

แกรม แมคเกรเกอร�, รท้., WA ANG

พยาบาลด�แลฉุ�กเฉุนในการขนส่ งท้างอากาศ

2

ช่ องท้�องอว"ยวะท้$%อย� ระหว างกะบ"งลม และ

เช่งกรานการประเมนการบาดเจ็�บท้(าได�

อยากเพราะม$อว"ยวะหลายอย างและโครงส่ร�างหลากหลาย

3

กายวภาคศาส่ตร�ของช่ องท้�องช่ องท้�องแบ งออกเป-นส่$%ส่ วนเท้ าๆ

ก"นโดยลากเส่�นแนวต"/งต"ดผ่ านกลางล(าต"วและเส่�นแนวขวางท้$%ส่ะด1อ

บอกต(าแหน งของอว"ยวะตามท้$%อย� ในต(าแหน งส่ วนท้$%แบ งออกเป-นส่$%แต ละส่ วน

4

กายวภาคศาส่ตร�ช่ องท้�องส่ วนขวาบน

–ต"บ–ถุ�งน(/าด$ –ไตด�านขวา–ล(าไส่�ใหญ่ แนวต"/ง–ล(าไส่�ใหญ่ แนวนอน

5

กายวภาคศาส่ตร�ของช่ องท้�อง ส่ วนซ้�ายบน

– ม�าม– กระเพาะอาหาร– ต"บอ อน– ไตข�างซ้�าย– ล(าไส่�ใหญ่ แนวนอน– ล(าไส่�ใหญ่ แนวต"/ง

6

กายวภาคศาส่ตร�ของช่ องท้�อง ส่ วนขวาล าง

– ล(าไส่�ใหญ่ แนวต"/ง– ไส่�ต%ง– ร"งไข ข�างขวา (เพศหญ่ง)– ท้ อท้างเดนไข ข�างขวา (เพศหญ่ง)

7

กายวภาคศาส่ตร�ช่ องท้�อง ส่ วนซ้�ายล าง

– ล(าไส่�ใหญ่ แนวต"/ง– ขดล(าไส่�ใหญ่ – ร"งไข ข�างซ้�าย (เพศหญ่ง)– ท้ อท้างเดนร"งไข ข�างซ้�าย (เพศหญ่ง)

8

กายวภาคศาส่ตร�ช่ องท้�อง การแบ งประเภท้ของอว"ยวะ

– กลวง– ต"น– เส่�นเล1อดส่(าค"ญ่

9

อว"ยวะต"น ต"บ ม�าม ไต ต"บอ อน

เมื่��ออวั�ยวัะตั�นได้�รั�บบาด้เจ็�บจ็ะทำ�าให้�ตักเลื�อด้ปรั�มื่าณมื่ากเป�น

สาเห้ตั�ให้�เก�ด้ภาวัะช็�อก

10

อว"ยวะต"น ต"บ

– เป-นอว"ยวะในช่ องท้�องท้$%ขนาดใหญ่ ท้$%ส่�ด– ม$การบาดเจ็�บได�บ อยท้$%ส่�ด– อย� ประมาณกระด�กซ้$%โครงซ้$%ท้$% 8-12 ด�านขวา– การตกเล1อดอาจ็เป-นได�ท้"/ง:

ช่�า, ค"%งอย� ในถุ�งห��ม ไหลส่� โพรงเย1%อบ�ช่ องท้�อง

11

อว"ยวะต"น ม�าม บาดเจ็�บได�บ อย อย� ประมาณกระด�กซ้$%โครงซ้$%ท้$%

9-11ซ้�าย– ตกเล1อดง าย– ถุ�งห��มรอบม�ามท้(าให�ช่ะลออาการช่�อกช่�าลง– จ็ะช่�อกอย างรวดเร�วเม1%อถุ�งห��มแตก

12

อว"ยวะต"น ต"บอ อน

– พาดอย� บนกระด�กส่"นหล"งช่ วงเอว (lumbar spine)– การหย�ดกระท้"นห"นในระหว างย1นกางขาท้(าให�เกดแรง

กระแท้กต อต"บอ อนได�– ม$เล1อดไหลซ้5มน�อย– เม1%อเอนไซ้ม�ท้$%ช่ วยย อยร"%วซ้5มเข�าส่� ช่ องหล"งเย1%อบ�ช่ อง

ท้�องจ็ะท้(าให�เกดการช่�อกเน1%องจ็ากส่�ญ่เส่$ยปรมาณเอนไซ้ม�

13

อว"ยวะกลวง กระเพาะอาหาร ถุ�งน(/าด$ ล(าไส่�ใหญ่ เล�ก ท้ อไต, กระเพาะป6ส่ส่าวะ

การัแตัก ทำ�าให้�ส��งทำ%�บรัรัจ็�อย&'ข้�างในรั��วัทำะลื�กออกมื่า, เก�ด้

การัอ�กเสบ ในเย��อบ�ช็'องทำ�อง

14

อว"ยวะกลวง กระเพาะอาหาร

– กรด, เอนไซ้ม�– เย1%อบ�ช่ องท้�องอ"กเส่บท้"นท้$– เจ็�บปวด, กดเจ็�บ, ท้�องเกร�งหร1อต�านม1อ, ท้�อง

แข�ง

15

อว"ยวะกลวง ล(าไส่�ใหญ่

– การไหลท้ะล"กของแบคท้$เร$ย– อาจ็ใช่�เวลาถุ5ง 6 ช่"%วโมงในการท้(าให�เกดเย1%อบ�ช่ อง

ท้�องอ"กเส่บ ล(าไส่�เล�ก

– ม$แบคท้$เร$ยน�อยกว า– อาจ็ใช่�เวลา 24-48 ช่"%วโมงในการท้(าให�เกดเย1%อบ�

ช่ องท้�องอ"กเส่บ

16

เส่�นเล1อดท้$%ส่(าค"ญ่ เส่�นเล1อดแดงใหญ่ (Aorta) เส่�นเล1อดด(าใหญ่ (Inferior vena Cava) เส่�นเล1อดส่(าค"ญ่อ1%นๆ

การบาดเจ็�บท้(าให�เกดการตกเล1อดปรมาณมาก ; การเส่$ยโลหตจ็นหมด (เล1อดไหลจ็น

หมด)

17

การบาดเจ็�บท้$%ท้�อง ไปถุ5งโรงพยาบาลรอดช่$วตได�มาก ส่าเหต�การตายท้$%พบมาก

– ท้(าการประเมนอาการไม ด$พอ– การช่ วยฟื้8/ นค1นช่$พล าช่�า– ม$ปรมาณของเหลวไม พอเพ$ยง– ท้(าการวนจ็ฉุ"ยไม ด$พอ– ผ่ าต"ดช่�าเกนไป

18

ส่ งบ งช่$/ กลไกการบาดเจ็�บ เร%มจ็ากช่$พจ็รเต�นเร�วผ่ดปกต, ความด"นโลหต

ต(%า,ซ้$ด, และเหง1%ออกตามผ่วหน"งในเวลาต อมา

ช่�อกเน1%องจ็ากส่�ญ่เส่$ยของเหลวโดยไม ส่ามารถุระบ�ส่าเหต�ได�

กดเจ็�บเป-นบรเวณกว�าง เจ็�บปวดบนไหล ท้$%ไม บาดเจ็�บ

19

กลไก หาล"กษณะของการบาดเจ็�บ

– ช่(/า– ม$ร องรอยการถุ�กท้"บ– ม$บาดแผ่ลเป:ดท้$%เห�นช่"ดเจ็น

ให�ปฏิบ"ตเส่ม1อนม$อาการบาดเจ็�บท้$%ช่ องท้�องอย างร�นแรงเส่มอยกเว�นแต ว าจ็ะพส่�จ็น�ได�แล�วว าไม ใช่ !

เม1%ออาการบาดเจ็�บเหน1อส่ะด1อให�ปฏิบ"ตเส่ม1อนม$การบาดเจ็�บท้$%

ช่ องอกด�วยเส่มอยกเว�นแต ว าจ็ะพส่�จ็น�ได�แล�วว าไม ม$

20

ก�ญ่แจ็ส่(าค"ญ่ในการประเมนอย างถุ�กต�อง

D-eformity การผ่ดร�ปร าง C-ontusions การฟื้กช่(/า A-brasions รอยถุลอก P-enetrating Injuries

การบาดเจ็�บจ็ากบาดแผ่ลท้%ม แท้ง ท้ะล�

*ตามแนว BTLS Guidelines

B-urns แผ่ลไหม� T-enderness กดเจ็�บ L-acerations การฉุ$ก

ขาด S-welling การบวม

พอง

21

การบาดเจ็�บจ็ากระเบด พบได�มากในห�, ปอดและอว"ยวะกลวงในช่ อง

ท้�อง

การบาดเจ็�บท้$%ท้�องรวมไปถุ5งการตกเล1อดและการฉุ$กขาดของอว"ยวะกลวง

22

การช่�อกท้$%หาส่าเหต�ไม ได� ประเมนส่"ญ่ญ่าณช่$พ; ส่$ผ่วหน"ง, อ�ณหภ�ม;

การไหลกล"บค1นท้$%เดมของเล1อด(กดเล�บ) ห"วใจ็เต�นเร�วผ่ดปกต; อาการกระส่"บกระส่ าย;

ผ่วหน"งเย�น, ช่1/น ในการบาดเจ็�บ, ล"กษณะของการช่�อกเม1%อไม

พบส่าเหต�ม"กบ งบอกได�ว าม$การบาดเจ็�บท้$%ช่ องท้�อง

23

อาการของท้�องท้$%บาดเจ็�บ กดเจ็�บท้"%วท้�อง เจ็�บปวด

– เจ็�บปวดร�าวไปท้$%บ า = อว"ยวะท้$%อย� ใต�กระบ"งลมบาดเจ็�บ (?ม�าม)

– เจ็�บปวดร�าวไปท้$%หล"ง = อว"ยวะหล"งเย1%อบ�ช่ องท้�องได�ร"บบาดเจ็�บ (?ไต)

24

ความแข�งของช่ องท้�อง

เช่1%อถุ1อไม ได� การตกเล1อดไม ได�ท้(าให�ท้�องแข�งถุ�าไม ม$ฮี$โมโก

ลบนไหล การตกเล1อดในช่ องหล"งเย1%อบ�ช่ องท้�องอาจ็ไม

ท้(าให�ท้�องแข�ง

25

การจ็"ดการการบาดเจ็�บท้$%ช่ องท้�อง ส่%งส่(าค"ญ่ในการด�แลผ่��ป=วยบาดเจ็�บท้$%ช่ องท้�อง

ท้�กประเภท้ค1อ… ให�เร%มใช่�วธี$การช่ วยช่$วตซ้5%งประกอบด�วยการ

เป:ดท้างเดนหายใจ็ การช่ วยหายใจ็และการไหลเว$ยนโลหต

26

การจ็"ดการการบาดเจ็�บท้$%ช่ องท้�อง การวนจ็ฉุ"ยช่$/ช่"ดว าบาดเจ็�บอะไรเป-นเร1%อง

ส่(าค"ญ่รองลงไป ร"กษาส่%งท้$%ตรวจ็พบจ็ากการส่"งเกต�คนไข�ให�

มากท้$%ส่�ดเท้ าท้$%ท้(าได� การจ็"ดการไม ค(าน5งเก$%ยวก"บอว"ยวะส่ วนใดส่ วน

หน5%งโดยเฉุพาะ ?

27

การจ็"ดการการบาดเจ็�บช่ องท้�อง ท้างเดนหายใจ็ การดามC – Spine หากม$ข�อบ งช่$/ว าได�ร"บบาด

เจ็�บ ให�ออกซ้เจ็นระด"บส่�ง ช่ วยหายใจ็ ถุ�าพบว าจ็(าเป-น ห�ามให�ส่%งใดท้างปาก

28

ว"ตถุ�ท้$%เส่$ยบคา ปล อยให�อย� ก"บท้$%อย างน"/น

– ท้(าให�ส่"/นลงถุ�าเพ1%อความส่ะดวกในการส่ งต"วผ่��บาดเจ็�บ

– ปล อยให�ม$ส่ วนของว"ตถุ�โผ่ล พ�นข5/นมา– ท้(าให�อย� น%งก"บท้$%

29

อว"ยวะในช่ องท้�องโผ่ล ออกมา ถุ�าช่ องท้�องฉุ$กขาดขนาดใหญ่ อว"ยวะภายใน

อาจ็ท้ะล"กออกมาห�ามเอากล"บเข�าไปท้$%เดม

30

อว"ยวะในช่ องท้�องโผ่ล ออกมา ให�ป:ดคล�มอว"ยวะน"/นด�วยผ่�าแต งแผ่ลช่�บน(/า

เกล1อ

ป:ดคล�มท้"บอ$กช่"/นด�วยผ่�าแต งแผ่ลแห�ง หร1อว"ตถุ�ท้$%ป?องก"นการซ้5มผ่ านได�

31

การบาดเจ็�บท้$%อว"ยวะส่1บพ"นธี��และอว"ยวะข"บป6ส่ส่าวะ

ร�อยโท้แกรม แมคเกรกอร�, WA ANG

Critical Care Air Transport Nurse

32

ระบบป6ส่ส่าวะ

ไต

ท้ อไตกระเพาะป6ส่าวะ

ท้ อป6ส่ส่าวะ

33

การบาดเจ็�บท้$%ไต 50% ของการบาดเจ็�บของระบบอว"ยวะส่1บ

พ"นธี�และอว"ยวะข"บป6ส่ส่าวะ

34

การบาดเจ็�บท้$%ไต การม$บาดแผ่ลท้ะล�

– GSW– บาดแผ่ลท้$%ถุ�กแท้ง– บาดเจ็�บจ็ากระเบดคล�ายก"บอว"ยวะต"นอ1%นๆ

พบยาก, ปกตเก$%ยวข�องก"บการบาดเจ็�บของอว"ยวะอ1%นๆในช่ องท้�อง

35

การบาดเจ็�บท้$%ไต การถุ�กท้�บต$หร1อกระแท้กด�วยของแข�ง

– เม1%อถุ�กกระแท้กด�านหล"ง ส่$ข�าง ช่ องท้�องด�านบน ให�ส่งส่"ยเม1%อพบว าม$การห"กของกระด�กซ้$%โครงซ้$%ท้$% 10 –

12 หร1อ T12, L1, L2

– การหย�ดกระท้"นห"น เส่�นเล1อดแดง/ ด(าท้$%ไตขาด

36

การบาดเจ็�บท้$%ไต อาการและอาการแส่ดง

– ป6ส่ส่าวะม$เล1อดปนจ็(านวนมาก 80% ของผ่��บาดเจ็�บ ไม ม$เล1อดไม ได�หมายความว าไม ม$การการบาดเจ็�บท้$%ไต เจ็�บปวดเฉุพาะท้$%ตรงบรเวณส่$ข�าง ช่ องท้�อง ม$ก�อนคล(าได�

37

การบาดเจ็�บท้$%ไต

อาการและอาการแส่ดง– กดเจ็�บ: กระด�กซ้$%โครงส่ วนล าง, กระด�กส่"นหล"ง L-

spine ส่ วนบน, ส่$ข�าง– ความเจ็�บปวด: ขาหน$บ, บ า, หล"ง, ส่$ข�าง

38

การบาดเจ็�บของท้ อไต พบน�อยกว า 2% ของการบาดเจ็�บท้$%ระบบอว"ยวะ

ส่1บพ"นธี��และอว"ยวะข"บป6ส่ส่าวะ

ปกตพบได�เป-นอ"นด"บส่องในการบาดเจ็�บจ็ากบาดแผ่ลท้ะล�

ข�อบ งช่$/– บาดแผ่ลท้$%หล"งด�านล าง ม$ป6ส่ส่าวะไหลออก

39

การบาดเจ็�บของกระเพาะป6ส่ส่าวะ กลไก

– บาดเจ็�บจ็ากการถุ�กของแข�งกระแท้กท้$%ท้�องส่ วนล าง

– เข�มข"ดนรภ"ย– กระด�กเช่งกรานแตกห"ก– บาดแผ่ลท้ะล�ท้$%ช่ องท้�องด�านล างหร1อท้$%บรเวณฝีAเย�บ– ปรมาณป6ส่ส่าวะในกระเพาะป6ส่ส่าวะบอกได�ว าการ

บาดเจ็�บจ็ากระเบดเป-นอว"ยวะอว"ยวะกลวงหร1อต"น

40

การฉุ$กขาดของเย1%อบ�ด�านนอกกระเพาะป6ส่ส่าวะ

ป6ส่ส่าวะข"งในส่ะด1อ ต�นขา ถุ�งอ"ณฑะ ร องขาหน$บ ฝีAเย�บ

เจ็�บเม1%อป6ส่ส่าวะ ป6ส่ส่าวะม$โลหต กดเจ็�บบรเวณห"วเหน า บวม, แดงเน1%องจ็ากเน1/อเย1%อถุ�กป6ส่ส่าวะท้(าลาย

41

เย1%อบ�ด�านในกระเพาะป6ส่ส่าวะฉุ$กขาด

ต�องร$บข"บข"บป6ส่ส่าวะอย างเร งด วน ไม ส่ามารถุข"บป6ส่ส่าวะได� ช่�อก ท้�องขยาย

42

การบาดเจ็�บท้างเดนป6ส่ส่าวะ กลไก

– หย�ดกะท้"นห"น (ท้างเดนป6ส่ส่าวะถุ�กต"ดขาดจ็ากกระเพาะป6ส่ส่าวะ)– การบาดเจ็�บในขณะท้$%ย1นกางขา

43

การบาดเจ็�บท้างเดนป6ส่ส่าวะ อาการและอาการแส่ดง

– ม$เล1อดไหลจ็ากช่ องป6ส่ส่าวะ– เย1%อบ�ช่(/า(ช่(/าแบบผ่$เส่1/อ)– เล1อดค"%งในถุ�งอ"ณฑะ

44

ค(าถุาม?

45

References Elsayed, N. (1997) Toxicology of

overpressure. Mayorga, M. (1997) The pathology of

primary blast overpressure injury. Phillips, Y.Y. and Zajtuk, J.T. (1991) The

management of primary blast injury. Browner, B.D. (2002) Emergency care and

treatment of the sick and injured.