Embed Size (px)
Citation preview
Feesttips voor Diabetici maandag 8/12/2014 voor UPV
Mireille Marcipont
Diabeteseducator-diëtiste UZ VUB
Feesttips
2 18/12/2014
Feesttips : het menu!
apero hapjes
3 18/12/2014
Feesttips : het menu!
apero ?
4 18/12/2014
APERO : inhoud
5 18/12/2014
APERO : inhoud
Wat is een glaasje alcohol ? Of 1 consumatie
1 glas wijn =100ml
1 glas champagne = 100ml
1 glas aperitief = 80ml
1 glas porto of sherry = 50ml
1 glas geestrijke drank = 30ml
1 glas bier = 250ml
6 18/12/2014
APERO:
Hoeveel Kcalorieën en gram alcohol?
Bv. een rood wijntje van 13°
13° x 0,8 (omzetting van volume naar gram)=10,4 gr per 100ml wijn
Een glas van 150ml = 10,4 x 1,5 = 13,9 gr
13,9 gr x 7Kcal = 97,3 Kcal voor de alcoholfractie
7 18/12/2014
APERO : analyse
Soort grKH gr Alcohol
Champagne 1,4 9,9
Droge witte wijn 0,6 9,1
Schuimwijn 2,4 9,1
Wijn rood 0,2 9,6
Wijn rosé 2,5 8,7
Porto 10,0 15,5
Sherry droog 1,4 15,7
Pastis 2,3 37,5
Jenever 0,0 28,0
Whisky 0,0 34,1
Martini 15,5 11,2
8 18/12/2014
APERO : ALOHOL
Alcohol = ethanol = C2H6O
Alcohol kan niet worden opgeslagen en wordt dus gemetaboliseerd door het lichaam om het te kunnen klaren
De lever speelt een sleutelrol (>90%) in de metabolisatie van alcohol
Alcohol geeft 7 kcal per gram, dit zijn lege calorieën (geen nuttige nutriënten)
9 18/12/2014
APERO : Metabool effect
Metabolisatie van alcohol onderdrukt de oxidatie van andere nutriënten
Alcohol remt de neoglucogenese en glycogenolyse
Alcohol verhoogt de NADH (Nicotinamide Adenine
Dinucleotide)
De beta-oxidatie van vetzuren wordt geremd
Alcohol heeft geen invloed op insuline of C-peptide concentraties bij type 2 diabetes
10 18/12/2014
APERO :De bijwerkingen van alcohol
De nevenwerkingen van alcohol worden veroorzaakt door een toename van: Acetaldehyde:
.levercirrose
NADH :
.obesitas
.aantasting cardio
11 18/12/2014
APERO:leidt alcohol tot diabetes T2 ?
1meta-analyse toonde een risico-reductie van 30% bij mensen die 5 tot 30 gram alcohol/ dag consumeren in vergelijking met geheelonthouders en mensen met hogere alcohol consumptie
Ook de Nurses’ Health Study vond een lagere incidentie van diabetes bij mensen die dagelijks alcohol gebruiken ivm geheelonthouders
Dit wordt toegeschreven aan hogere insulinegevoeligheid door alcohol
12 18/12/2014
APERO:Drinken is dus de boodschap?
13 18/12/2014
APERO :Of toch niet…?
Het risico op T2 DM hangt af van: Het debiet: binge drinking geeft een groter risico op
diabetes in tegenstelling tot het nuttigen van dezelfde hoeveelheid alcohol over enkele dagen (in plaats van enkele uren)
De BMI: slanke mensen zouden een hoger risico hebben op diabetes door alcohol terwijl zwaarlijvige mensen een lager risico hebben door alcohol te consumeren
Het soort alcohol: controversieel, sommigen vinden een verhoogd risico door sterke drank, anderen vinden geen verschil
14 18/12/2014
APERO:Invloed van alcohol op glycemie bij T1 DM
Bij T1 geen hypoglycemie door de alcohol op zich
Wel daling van de glycemie indien alcohol op nuchtere maag door de doorwerking van de ingespoten insuline
DUS :nuchter gedurende 48 uur kan alcohol een belangrijke hypoglycemie veroorzaken omdat de glycogeenvoorraden op zijn en alcohol zowel de neoglucogenese als de glycogenolyse remt
15 18/12/2014
APERO :Invloed van alcohol op glycemie bij T2 DM
Bij T2 geen groot effect op de glycemie Grotere insulinegevoeligheid de dag nadien Geen hypoglycemie door alcohol, wel kan een
initiële daling van de glycemie worden gezien bij alcohol op nuchtere maag
Wel verhoogd risico op hypoglycemie bij patiënten onder sulfonylurea of insuline (risico op hypo’s kan verminderd worden door koolhydraatrijke maatijd: toename glycemie + vertraagde maaglediging waardoor minder groot effect alcohol)
16 18/12/2014
APERO : wat heben we geleerd?
Matige alcoholconsumptie beschermt tegen het ontwikkelen van DM T2
Alcohol heeft nagenoeg geen effect op glycemie wanneer in combinatie met maaltijd
Hypoglycemie enkel wanneer alcohol op nuchtere maag of in combinatie met sulfonylurea of insulines
Matige alcoholconsumptie verhoogt de insulinesensitiviteit en komt zowel de diabetici als de niet-diabetici ten goede
17 18/12/2014
APERO : alcohol & insuline
18 18/12/2014
APERO : BELANGRIJK !!!
Hypoglycemie enkel wanneer alcohol op nuchtere maag of in combinatie met sulfonylurea of insulines
Daling v/h concentatievermogen, waardoor gewaarwording van de hypo verminderd en dus kans op diepere hypo!
19 18/12/2014
APERO : Wat is de goede keuze?
Voor elk wat wils!
Slechts 1 consumptie
Besef welke keuze je maakt!
Ongezoete alcohol: geen extra insuline
graag intake van KH
Gezoete alcohol : extra 2E insuline intake van KH
20 18/12/2014
APERO : voorwaarden alcohol!
Vooral geen verplichting
Goed geregelde diabetes
Zeker niet in Hypotoestand of recente Hypo
Geen overgewicht
Goede bloeddruk
Geen leverproblemen
Tijdstip :niet na langeduursport(skieën)
Samenspel met medicatie :Opgepast !
21 18/12/2014
APERO : alcohol & medicatie
22 18/12/2014
APERO : gevaar met Diabetesmedicatie !!
Metformines : Glucophage®,Metformax®,… gevaar op Lactaatacidose bij ondervoeding en slechte nierfunctie
Sulfonylureumderivaten: Daonil®,Amarylle®,Diamicron®,Unidiamicron®,Euglucon®,Glurenorm®,Glibenese®,…gevaar tot ernstige hypoglycemieën
23 18/12/2014
APERO : gevaar met andere medicatie 1
Aspirine & ontstekingsremmers: Aspirine,Aspro,Sedergine,Brufen,Neurofen,Voltaren,Feldene,.. als je overdrijft gevaar voor maag
Paracetamol:
Panadol,Perdolan,…gevaarlijk voor lever bij overdaad
Slaap-en Kalmeermiddelen :
Valium,Temesta, Lexotan,…samen extra slaperig!
Antihistaminica : met de oudste vormen extra slaperig!
Middelen tegen hoest:…samen extra slaperig!
24 18/12/2014
APERO : gevaar met andere medicatie 2
Antidepressiva :… met sommigen extra slaperig!
Niroglycerine,Propranolol: Cedocard,Inderal,…risico op plotse daling Bloeddruk!
Statines :Zocor,Lipitor,Lescol,… verhoogd risico aantasting spieren bij veel alcohol!
Bloedverdunners : Sintrom,… verhoogd risico bloedingen!
MAO-remmers : verhoogd risico hypertensie met sommige en sommige dranken!
Antibiotica : geen neveneffecten!
Middelen tegen maagklachten : Tagamet,Zantac,…
doen het alcoholgehalte in bloed stijgen!!!
25 18/12/2014
APERO : controleren – injecteren??
26 18/12/2014
APERO : controleren – injecteren??
STAP 1: altijd controle thuis voor het vertrek of aanvang feestmaal
STAP 2: de maaltijdinsuline kan opgesplitst worden in delen
bv.12E 2E – 6E – 4E respectievelijk na
apero - na hoofdschotel – na dessert
STAP 3: controle na APERO indien meerdere consumpties en dit zonder intake KH en onder insuline of Sulfonyluerea
27 18/12/2014
APERO : Tips, alcoholvrij - suikerarm
Shirley Temple
Light frisdrank limoen/citroen
Theelepel light grenadine(bvTeisseire)
Gestampt ijs
Limoensap
Versieren met blaadje munt
28 18/12/2014
APERO : Tips, alcoholvrij - suikerarm
Cranberry Mojito
2/3 Cranberrysap light bvOcean Spray
1/3 spuitwater
Crusht ijs
Limoensap
Versieren met limoenstukjes en Granaatappelpitjes
29 18/12/2014
APERO : Tips , alcoholvrij - suikerarm
Bloody Mary Light
2/3 tomatensap
1/3 schweppes light
Ijsblokjes
Tabasco
Versieren met selderstengel
30 18/12/2014
APERO : Tips, Alcoholvrij ≠ Suikerarm
Alcoholvrije wijn, bier of kant- en klare aperitief bevatten ind. GEEN alcohol maar WEL suikers
Fruitsap ( ook “ongezoet”) of vers is geen goed alternatief
Alcoholvrije coctails bevatten meestal fruitsap of gewone limonades
31 18/12/2014
FEEST en INSULINE spuiten??!!
Gezien de veel langere duur van de maaltijd:
1. Ultrasnelle: (Apidra,Novorapid,Humalog): de totale maaltijddosis opsplitsen en klein deel NA apero inspuiten indien KH-intake
2. Snelle: (Insuman Rapid,Actrapid,Regular): inspuiting vlak voor het voorgerecht - event opsplitsing
3. Mengsel: (Humuline 30/70):
inspuiting vlak voor het voorgerecht
32 18/12/2014
FEEST en MEDICATIE nemen
1. Pancreasstimulerende : te nemen VOOR het hoofdgerecht
2. Metformine : te nemen NA het hoofdgerecht
33 18/12/2014
FEEST : twijfels?? !!
Diabeteskliniek UZ-VUB: 02/477.61.11 steeds tot je dienst
Neem telefonisch contact, zelfs indien nodig de dag van het feest
Bespreek je feestje vooraf met je Educator, Diabetoloog of HA
34 18/12/2014
Feesttips : het menu!
Op:jammer! Hapjes
35 18/12/2014
Hapjes
36 18/12/2014
Hapjes: Tips, gezondere hapjes met Koolhydraten
Grisini met pesto of omwikkeld met ham
Huisgemaakte garnaalballetjes
Groentenpralines
Bruchetta’s
Fruitspiesjes met Gandaham
Wraps met zalm
Huisgevulde zakouski’s
Toastjes met geitekaas gegratineerd
37 18/12/2014
Hapjes
38 18/12/2014
Hapjes
39 18/12/2014
Hapjes : Tips, zonder Koolhydraten
Lepelhapjes: bv.- scampi in currysaus
- paté op rucola+framboosje
- garnaaltjes op witloofbedje
Zalmrolletjes met kruidenboter
Tomaat-mozzarela-spiesjes
Verse groentjes met dip
Kleine tasjes niet gebonden soep
Glaasjes: - mini kipcoctail
- gerookte forel op kervelmousse
Een schijfje komkommer ipv canapétje of toastje
40 18/12/2014
Feesttips : het menu!
op Op:smaakt naar nog!
41 18/12/2014
SOEP
voorkeur geen binding, tenzij met light-room of courgetten
Dankbare maagvulling, indien gewichtscontrole nodig
GEEN insuline nodig, tenzij het nuttigen van brood,soepstengels,croutons,toast,…
42 18/12/2014
Feesttips : het menu!
op op
43 18/12/2014
VOORGERECHT
44 18/12/2014
VOORGERECHT: met KHINSULINE!
Tips:
Vispateitje in bladerdeeg
Toast zalm/champignons
Kaas/garnaalkroketten
Inktvisringen in beignetdeeg
Miniquiche of pizza of loempia
Gerechtjes met filodeeg
Alle begeleiding van brood
45 18/12/2014
VOORGERECHT: zonder KH
Tips:
Oesters, warm of koud
Schaal - en schelpdierplateau
Garnaal -/ kipcoctail
Gerookte eendeborstfilet op slaatje
Escargots de Bourgogne
Scampi’s allerlei wijze
Gemarineerde zalm
Carpachio’s vis of vlees of groenten….
46 18/12/2014
VOORGERECHT : recept
40min – rusttijd:6u
400gr grote garnalen (gek en gepeld)
2el gehakte verse bieslook
4 gelatineblaadjes
250ml visfumet
Sap van 1 roze pompelmoes
Garnalenmousse :4pers
47 18/12/2014
VOORGERECHT: bereiding
Hou 4 garnalen apart + 1klp gehakte bieslook
Mix de rest van de garnalen tot puree
Peper + zout
Klop de room en voeg toe aan de puree
Week de gelatine ged 5min in koud water
Warm de visfumet + ev filteren
Knijp de gelatine en los op in de fumet + voeg pompelmoessap toe en laagje gieten in glas + laten opstijven in koelkast
Schep de mousse op de gelei en versier met garnaal en bieslook
48 18/12/2014
VOORGERECHT : Tips
Kies bewust voor geen Koolhydraten, als je een nagerecht verkiest
Beperk de hoeveelheid en ga voor iets fris, indien reeds een frituurbereiding bij hoofdgerecht
Vis is gezonder en licht verteerbaar
49 18/12/2014
Feesttips : het menu!
op op
50 18/12/2014
INTERMEZZO : Water – sorbet - spoon
51 18/12/2014
INTERMEZZO :er is water… en WATER!
Soorten:
Leidingswater: of “kraantjeswater”
Moet drinkbaar zijn
Niet overal dezelfde samenstelling
Bronwater (KB 11/10/85)
Van natuurlijke bron
Gekenmerkt door oorspronkelijke zuiverheid
Specifieke chemische samenstelling
Natuurlijk Mineraalwater (KB 1/10/85)
Water afk van een bron
Microbiologische zuiverheid
Samenstelling en t° moeten continu stabiel blijven
Moet worden gebotteld op de plaats van de bron
Mag geen enkele handeling of bewerking ondergaan
52 18/12/2014
WATER
Gevonden:
Waterwinkel in Berchem –Antwerpen
Watersommelier Roland vanden Abbeele
53 18/12/2014
INTERMEZZO : WATER : pimp – it – up
Dorstlessend: met schijfje citroen of limoen
Verrukkelijk: een paar fijne schijfjes komkommer en/ of tomaat
Subtiel: voeg een scheutje vers fruitsap toe
Experimenteel: met munt- en rozenbotteltheezakjes
Kruidig: blaadjes basilicum, munt, tarwegras
54 18/12/2014
INTERMEZZO : verschillende waters
Na mg/l Ca mg/l Mg mg/l
Chaudfontaine 44 65 18
Bru 8 23 22
Evian 5 78 24
Perrier 9 147.3 3.4
Spa 3 3.5 1.3
San Benedetto 11.7 128.9 17.9
Vittel Gde Source
3.8 202 36
Badoit 150 190 85
Appolinaris 379 90 108
Contrexeville 7 467 84
Vichy Celestins 1172 102 10
55 18/12/2014
56
INTERMEZZO: Water
Aanbeveling: 2.5l/dag inclusief water uit de
voeding (500-800ml)
Doel: basiselement alle cellen & organen transportmiddel v/d voedingsstoffen, enzymen, hormonen en afvalstoffen regelaar van de lichaamstemperatuur
18/12/2014
57
INTERMEZZO: Watervoordelen!
Neemt hongergevoel weg
Daling gewrichtsklachten
Verhoogde concentratie
Verbetering korte-termijn geheugen
Vermindering risico darmkanker met 45%
Vermindering risico borstkanker met 75%
Verdunt de concentratie van suikers
Behoedt je van onverwachte vermoeidheid of mogelijks tipsy-gevoel
18/12/2014
INTERMEZZO:Sorbet - Spoon
Sorbet: 1 bolletje = 1KHportie Verfrissend – verkwikkend
Digestief
Suikerhoudend
Spoon: = bolletje sorbet in Cava of Champagne + Extra alcohol-intake
58 18/12/2014
FOCUS !!! : we nemen NU de
pancreasstimulerende medicatie
59 18/12/2014
Feesttips: het menu!
op op
60 18/12/2014
Hoofdschotel: Koolhydraten - Vet
61 18/12/2014
Hoofdschotel: Koolhydraten - Vet
Koolhydraten : Bronnen
Aardappelpuree
Kroketten, dennenappels, rösti,…
Stoemp
Aardappel in de schil
Bladerdeeggebakje
Aardappelgratin
Pasta, risotto, rijst, graantjes,…
Veenbessen, kastanjepuree
Warm fruit als begeleiding
Peulvruchten, erwten,…
62 18/12/2014
HOOFDGERECHT: Koolhydraten - Vet
Koolhydraten : Advies
Dit zijn NIET de dikmakers, wel de bereiding er van Aardappel in de schil Aardappelgratin
De Kruidenboter van de patat!!
Schat je gebruikelijke hoeveelheid Khporties in
Vul eventueel aan: brood, soepstengels,…
63 18/12/2014
HOOFDSCHOTEL: Koolhydraten - Vet
Vet : Maakt je gerecht Kcalorisch en zwaarder verteer-
baar
Verkies vis voor vlees
Kies je voor vlees, ga dan voor wild
Kies voor natuurlijke jus, laat inkoken ipv extra binding
Light room ipv volle versie
Geen groenten meer in roomsaus, maar natuurlijk gestoomd en lekker gekruid
Een fris slaatje als verlichtende toets
Let op de bereidingswijze van de KH-bron
64 18/12/2014
FOCUS: tijd voor de insuline!
De inspuiting gebeurt nu van:
Ultrasnelle insuline
Snelle insuline
Mengsel – insuline
GEEN controle nu!!
Want de KH van de hoofdschotel beïnvloeden je resultaat
65 18/12/2014
FOCUS-FOCUS:vergeet ook je traag-werkende insuline niet op je vaste tijdstip!!!
Je traag-werkende?
LANTUS®
LEVEMIR®
Insulatard®
Insuman Basal®
Humuline NPH®
Je laat-avondinsuline?
Ben je nog aan het eten?
Je maaltijdinsuline nog spuiten?
Geen paniek: dit is toch het moment van deze insulines
En: “we gaan nog niet naar huis!!(slapen)”
66 18/12/2014
Feesttips: het menu!
op op
67 18/12/2014
DESSERT = Afsluiter!
68 18/12/2014
DESSERT = Afsluiter
Keuze:
ZOET: klassiekers maar allen zeer rijk aan suikers!
HARTIG: kan zonder KH
kan met KH maar ≠ kaasschotel
69 18/12/2014
DESSERT : Hou het klein en luchtig!
70 18/12/2014
DESSERT : Hou het klein en individueel
71 18/12/2014
DESSERT : individueel = beperkend!
72 18/12/2014
DESSERT : dit blijf je onthouden!!
Hartig receptje: lepelpotje
laagje ruccola
stukje camenbert of brie even uit de oven
versierd met nootjes, pijnboompitjes en granaatappelpitjes,…
eventueel een fijn kaaskoekje, zoutkoekje als begeleiding
73 18/12/2014
Feesttips: het menu!
op op
74 18/12/2014
Heel gezellige, warme en fijne Feestdagen gewenst!!
75 18/12/2014
