H Δ Ι Α Γ Ν Ω Σ Η Κ Α Ι Η Δ Ι Α Δ Ι Κ Α Σ Ι Α Π Ρ Ο Σ Α Ρ Μ Ο Γ Η Σ

ΝΟΣΟΣ ΤΟΥ CROHN ΚΑΙ ΕΛΚΩΔΗ ΚΟΛΙΤΙΔΑ

Λίζα Ζαμπά (Σύμβουλος-Ψυχοθεραπεύτρια, BSc, MA,DCBT)Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων, Κύπρος.

Κυριάκου Μάτση 5622-400144

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΟΝΟΣ ( ΧΡΟΝΙΟΣ)

Τι είναι ο χρόνιος πόνος•Δυσάρεστη αίσθηση•Δυσάρεστη συναισθηματική εμπειρία•Ο πόνος είναι υποκειμενικός, κανείς δεν μπορεί να νιώσει την ένταση του πόνου.•Έχει διάρκεια και συχνότητα•Ανάγκη ανακούφισης από αυτόν•Ο πόνος προειδοποιεί ότι το σώμα υφίσταται βλάβη•Επηρεάζεται από την συναισθηματική κατάσταση

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΟΝΟΣ ( ΧΡΟΝΙΟΣ)

• Η ανεκτικότητα του πόνου στον κάθε ένα σχετίζεται με τις μέχρι τώρα εμπειρίες του ατόμου με τον πόνο

• Προκαλεί άγχος και φόβο που επιδεινώνουν τον πόνο

• Ο πόνος είναι μια προσωπική εμπειρία. Για το κάθε άνθρωπο ο πόνος βιώνεται και αντιμετωπίζεται διαφορετικά

• Ο πόνος προκαλεί απόγνωση όταν οι συνεχείς φαρμακευτικές θεραπείες δεν είναι αποτελεσματικές

• Ο πόνος έχει διακυμάνσεις όσο αφορά την ένταση

• Ο πόνος είναι μοναχική εμπειρία.

ΝΟΣΟΣ ΤΟΥ CROHNΧΡΟΝΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΙ ΣΥΧΝΗ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑ

Σωματικά Συμπτώματα

• Έντονος πόνος στη κοιλιά

• Συχνές κενώσεις • Εξάντληση• Ανορεξία• Πυρετό• Εμετούς • Απώλεια βάρους

Ψυχολογικά Συμπτώματα

• Θλίψη • Απόγνωση • Απογοήτευση• Θυμός • Ενοχές• Άγχος• Φόβος• Κατάθλιψη• Διαταραχές στον ύπνο• Φοβίες

Η ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΧΡΟΝΙΑΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ ΒΙΩΝΕΤΑΙ ΣΑΝ ΑΠΩΛΕΙΑ

• Η διάγνωση μιας χρόνιας ασθένειας βιώνεται από τον ασθενή σαν απώλεια

• Περνά από την διαδικασία πένθους μέχρι την αποδοχή

• Το άτομο πενθεί ουσιαστικά την απώλεια της λειτουργικότητας, της ικανότητας να εκτελεί καθημερινές δραστηριότητες ή να τουλάχιστο να μην μπορεί να εκτελεί όλες τις δραστηριότητες που θέλει, την έλλειψη αυτοεκτίμησης.

• Δυσκολίες στον επαγγελματικό χώρο• Απόσυρση από κοινωνικές δραστηριότητες

ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΓΝΩΣΗ

1. ΣΟΚ/ ΆΡΝΗΣΗ • Αντίσταση στο νέο γεγονός της ζωής του ασθενή• Δεν αποδέχεται την διάγνωση• Αποπραγματοποιήση• Άμυνα • Αποστασιοποίηση• Το άτομο συμπεριφέρεται αυτοματοποιημένα• Αντίσταση στην φαρμακοθεραπεία, στήριξη• Το Σοκ μπορεί να διαρκέσει από μερικές μέρες

μέχρι μερικές εβδομάδες.

ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΑΠΩΛΕΙΑΣ - ΠΕΝΘΟΥΣ

2. Αντιπαράθεση•Σύγχυση •Αίσθημα απώλειας • Αποδιοργάνωση σκέψης•Αίσθηση απώλειας•Απελπισία

ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΑΠΩΛΕΙΑΣ - ΠΕΝΘΟΥΣ

3. Υποχώρηση- Αποδοχή• Το άτομο χρησιμοποιεί την αποφυγή και την

άρνηση για να διαχειριστεί την νέα κατάσταση • Η ασθένεια εγκαθίσταται στη ζωή του

ανθρώπου• Προσαρμόζεται σωματικά και ψυχολογικά στην

ασθένεια

‘Θεωρία της κρίσης’ (Moos, 1982)

‘Θεωρία της κρίσης’ (Moos, 1982):

• Η προσαρμογή εξαρτάται από τις στρατηγικές αντιμετώπισης του στρες που χρησιμοποιεί το άτομο.

• Οι στρατηγικές προσδιορίζονται από τρεις ομάδες παραγόντων: εκείνους που σχετίζονται με την ασθένεια (φύση, επιπτώσεις, θεραπεία), προσωπικούς παράγοντες και περιβαλλοντικούς παράγοντες.

Παράγοντες στηνΠροσαρμογή

στην ασθένεια

Παράγοντεςμε την ασθένεια

• Φύση• Επιπτώσεις• θεραπεία

Προσωπικούς Περιβαλλοντικούς

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΣΤΗΝ ΑΣΘΕΝΕΙΑ

1. Παράγοντες με την ασθένεια: τις επιπτώσεις στο άτομο, στον οργανισμό και στην λειτουργικότητα του ατόμου

2. Προσωπικοί παράγοντες• Φύλο, ηλικία,

κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, φιλοσοφικές, θρησκευτικές πεποιθήσεις, βαθμό ωριμότητας, και εμπειρία στην προσαρμογή με νέα δεδομένα στη ζωή του ατόμου, ασθένειες, νέα δουλειά, νέα σχέση, απώλειες, πεποιθήσεις για την ασθένεια και την υγεία

3 Περιβαλλοντικοί παράγοντες:• Νοσοκομειακό περιβάλλον,

κοινωνικό-οικογενειακή στήριξη από φίλους και οικογένεια

Παράγοντες στηνΠροσαρμογή

στην ασθένεια

Προσωπικούς παράγοντες

με την ασθένεια

περιβαλλοντικούς

• Νοσοκομειακό περιβάλλον,• κοινωνικό-οικογενειακή στήριξη

Επιπτώσεις στον οργανισμόκαι λειτουργικότητα

του ατόμου

Φύλο , ηλικία, ωριμότητα,Δεξιότητες προσαρμογής

σε νέα δεδομένα

Πεποιθήσεις για την ζωή Και την υγεία

ΠΩΣ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ Ο ΠΟΝΟΣ

ΦΑΥΛΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΑΡΝΗΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ

Έντονα συμπτώματα

φόβος, πανικός, ανήσυχη, πόνος

ΑπομόνωσηΘυμός

ενοχές

ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΕΙ Η ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

ΔΕΝ ΕΊΝΑΙ ΟΙ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΤΑΡΑΖΟΥΝ ΑΛΛΑ ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ ΓΙΑ ΑΥΤΆ

Δεν είναι η ασθένεια που μας επηρεάζει αρντηικά αλλά ο αρνητικός τρόπος σκέψης για την ασθένεια

«Νιώθω ότι δεν μπορώ να βοηθήσω την οικογένεια μου πλέον»«Δεν μπορώ να κάνω αυτά που αγαπώ πλέον»

Η Μαίρη είχε σχεδόν κοιμηθεί και μέχρι να καταφέρει να σηκώσει το τηλέφωνο, το τηλέφωνο είχε πάψει να χτυπάει. Η Μαίρη υπέφερε τον τελευταίο καιρό από άγχος και κατάθλιψη. Αυτό που ήρθε αμέσως στο μυαλό της ήταν η κόρη της η Ιωάννα, η οποία είχε πρόσφατα μετακομίσει στη Θεσσαλονίκη. Η Μαίρη σκέφθηκε "Κάτι συνέβη στην Ιωάννα. Αυτοί που μου τηλεφώνησαν ήταν από την αστυνομία για να μου πουν ότι η Ιωάννα είχε ένα σοβαρό ατύχημα". Ένιωσε να σφίγγεται το στομάχι της και η καρδιά της άρχισε να χτυπάει δυνατά στην ιδέα ότι κάτι μπορεί να είχε συμβεί στην Ιωάννα. Οι σκέψεις έτρεχαν ασταμάτητα στο μυαλό της και άρχισε να φοβάται ότι θα τρελαθεί. Τηλεφώνησε πολλές φορές στο σπίτι της Ιωάννας, αλλά δεν πήρε καμία απάντηση. Αυτό επιβεβαίωσε τους φόβους της ότι όντως κάτι κακό είχε συμβεί στην κόρη της. Η Μαίρη ένιωθε τέτοιο πανικό ώστε έμεινε ξάγρυπνη όλη νύχτα παρά το ότι πήρε επιπλέον χάπι. Ένιωθε τρόμο στη σκέψη των όσων θα μπορούσαν να είχαν συμβεί και σκέφθηκε ακόμη και το να αρχίσει να τηλεφωνεί στα νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης. Τελικά, όταν ξημέρωσε, έμαθε από την Ιωάννα ότι είχε κοιμηθεί σε μια φίλη της και ότι ήταν καλά. Εντούτοις, η Μαίρη εξακολούθησε να αισθάνεται πολύ άσχημα και ανήμπορη να πάει στη δουλειά της«

.

Η ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΤΗΣ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣΣΚΕΦΤΕΙΤΕ ΩΡΑΙΑ ….ΝΙΩΣΤΕ ΩΡΑΙΑ…..

• Να βοηθήσει το άτομο να αναγνωρίσει αυτές τις σκέψεις

• Να τον βοηθήσει να καταλάβει πως τον επηρεάζουν σωματικά και συναισθηματικά

• Πως οι πράξεις του επηρεάζουν τα συναισθήματα του. 

Αν ερμηνεύσουμε διαφορετικά τα όσα μας συμβαίνουν με πιό θετικό τρόπο βελτιώνονται τα συναισθήματα μας αλλά και τα όσα πράτουμε στην ζωή μας.

ΓΝΩΣΙΑΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ

1. ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ- ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ

• Διερεύνηση των δυσλειτουργικών- αρνητικών σκέψεων

• Αξιολόγηση και αντικατάσταση με ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΕΡΕΣ

( ενημέρωση για την θεραπεία και ασθένεια)• Ανεύρεση θετικών σκέψεων

2. ΣΤΑΜΑΤΗΜΑ «STOP» αρνητικής σκέψηςΑν δεν μπορεί να αντικατασταθεί μια αρνητική σκέψη τότε μαθαίνουμε πώς να σταματούμε μια αρνητική σκέψη ήτε με απόσπαση προσοχής ήτε αντικαθιστώντας την με ευχάριστη σκέψη, ανάμνηση, εμπειρία, τοποθεσία, κτλπ.

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ( ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΚΕΣ)

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΧΑΛΑΡΩΣΗΣ• Χαλαρώστε 10 λεπτά την

ημέρα και• Ακούστε την αναπνοή σας• Δώστε σημασία σε κάθε

σημείο του κορμιού• Αναπνέω και εκπνέω

σταθερά και αργά

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ( ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΚΕΣ)

• Βάζω την γυμναστική στην ζωή μου

• Βάζω σωματικές δραστηριότητες στο εβδομαδιαίο μου πρόγραμμα

• Κοινωνικοποίηση, όχι στην απομόνωση

• Εντάσσομαι σε ομάδες στήριξης.

• Μιλήστε ότι σας απασχολεί με άτομα που εμπιστεύεστε.

ΓΕΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ

• Μείωση της δυσφορίας και των άλλων αρνητικών συναισθημάτων,

• Βελτίωση της ποιότητας ζωής και • Ενίσχυση της χρήσης λειτουργικότερων στρατηγικών

αντιμετώπισης του στρες.

ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΕ ΤΑ ΘΕΤΙΚΑ ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΣΑΣ

• Η νόσος είναι μόνο ένα κομμάτι της ζωής σου και όχι ολόκληρη η ζωή σου.

• Επιτυγχάνοντας μικρές αλλαγές στον τρόπο σκέψης, και συμπεριφοράς μπορείς να πετύχεις μια υψηλή ποιότητα ζωής και ένα αίσθημα ικανοποίησης.

• Αναγνώρισε τις προτεραιότητες της ζωής σου• Μπορείς να βοηθήσεις άλλους, που αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημαμε εσένα.• Αγάπησε τον εαυτό σου!!!!!!

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΕΧΟΥΜΕ ΣΤΟ ΜΥΑΛΟ ΜΑΣ…..

Τις δυσκολίες της ζωής δεν τις επιλέγουμε αλλά μπορούμε να μάθουμε να ζούμε με αυτές αντιμετωπίζοντας τις.

• Προσπαθήστε να κάνετε ΜΙΑ ΘΕΤΙΚΗ σκέψη κάθε μέρα. Πιστέψετε σε αυτήν.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΕΧΟΥΜΕ ΣΤΟ ΜΥΑΛΟ ΜΑΣ…..

• Οι καλύτερες ιστορίες φτιάχτηκαν από άτομα που αναγνώρισαν το πρόβλημα τους και δημιούργησαν ευκαιρίες μέσα από αυτό.

Η ιστορία του στρειδιού….

Καμιά φορά συμβαίνει να εισχωρήσει σ’ενα στρείδι ένας κόκκος άμμου ή ένα ξένο σώμα. Εάν το στρείδι δε μπορεί να το αποβάλλει, τότε το ξένο αυτό σώμα διαταράσσει την ισορροπία τoυ. Γύρω από αυτό δημιουργείται ένα είδος μόλυνσης, σκλήρυνσης ή σήψης. Αυτή η διαταραχή μπορεί να κάνει όλο το βιολογικό σύστημα του στρειδιού να νοσήσει.Για να αμυνθεί, το στρείδι «χτίζει» αλλεπάλληλα στρώματα πέρλας γύρω από τον κόκκο της άμμου. Έτσι δημιουργείται σιγά σιγά το μαργαριτάρι. Ο κόκκος απομονώνεται από το περιβάλλον του και δε μπορεί να βλάψει πια το στρείδι. Το μαργαριτάρι εξασφαλίζει στο στρείδι την επιβίωση. Ίσως γι αυτό παρομοιάζουν το μαργαριτάρι με δάκρυ, επειδή κατά κάποιο τρόπο εμπεριέχει τον πόνο.Παρόμοια αντιδρά και ο ανθρώπινος οργανισμός μετά από μια τραυματική εμπειρία, κατά την οποία ένιωσε ανήμπορος και αβοήθητος. Οι αναμνήσεις, οι εικόνες και οι αισθήσεις τις οποίες δε μπορούμε να επεξεργαστούμε απομονώνονται σωματικά και ψυχικά. Καποιες φορές δεν θυμόμαστε καν τι έγινε. Όταν όμως υπάρξει η κατάλληλη αφορμή ή σε μια κρίσιμη περίοδο της ζωή ς μας, ο τρόμος και η απόγνωση έρχονται στην επιφάνεια.

Η ιστορία του στρειδιού ( συνέχεια…)

Συνέπεια μπορεί να είναι η εκδήλωση μιας μετατραυματικής διαταραχής, κατάθλιψης, φοβίας ή ψυχοσωματικών συμπτωμάτων. Τα συμπτώματα αυτά, όσο δυσάρεστα κι αν είναι, μπορεί να αποτελέσουν μια ευκαιρία επούλωσης του ψυχικού τραύματος.Το  γεγονός καθεαυτό παραμένει κομμάτι της προσωπικής μας ιστορίας. Μπορεί όμως να αποκτήσει νόημα και θέση σαν ένα ακριβό μαργαριτάρι μέσα στο θησαυρό των εμπειριών μας. Μ’ αυτό τον τρόπο γινόμαστε ωριμότεροι, πιο πλούσιοι σε δυνατότητες αντίληψης, αίσθησης και δράσης στο παρόν και στο μέλλον.

Ευχαριστώ!!!