Ангилал: Õîîë áîëîâñðóóëàõ ýðõòýí òîãòîëöîîíû äýýä

õýñãèéí öóñ àëäàëò

Õîîë áîëîâñðóóëàõ ýðõòýí òîãòîëöîîíû äîîä õýñãèéí öóñ àëäàëò

Öî÷ìîã-àðõàã

Öî÷ìîã: - öîíõèéõ, òîëãîé ýðãýõ, öóñ àëäàëòûí øîê - öýýæ, õýâëèéí ºâäºëò

- áààñ öóñòàé ãàðàõ

Öî÷ìîã/àðõàã:

Äýýä öóñ àëäàëò: ìåëåíà /öóñòàé áààõ/

Äîîä öóñ àëäàëò: ãåìàòîçåõèÿ (õîøíîãîîð øèíý öóñ ãàðàõ)

Äýýä õýñãèéí öóñ àëäàëò

- òîõèîëäîë 1:1000

- õîäîîä ãýäýñíèé á¿õ öóñ àëäàëòûí 80-85% ýçýëäýã

- öî÷ìîã öóñ àëäàëò: á¿õ òîõèîëäëûí 10-15%

- àÿíäàà òîãòîõ: ~ 70%

- íàñ àõèõ òóñàì òîõèîëäîë èõ (ÿëàíãóÿà ýìèéí ¿éë÷ëýëýýð)

- õîäîîä ãýäýñíèé äýýä äîîä õýñãèéí àíàòîìèéí çààã: Flex.

Duodenojejunalis /äýýä ãýäýñ-ºëºí ãýäýñíèé õîëáîîñ/

1. Øàðõ: 50% Õîäîîäíû øàðõ, 12 õóðóó ãýäýñíèé øàðõ, øàðõëàà, óëààí õîîëîéí ¿ðýâñýë

2. Âåíèéí ñóäàñíû ºðãºñºëò: 20% áàéðëàë íü óëààí õîîëîé, õîäîîäíû ¸ðîîë

3. Áóñàä:30% Ìàëëîðè-Âåéñèéí õàì øèíæ, õîðò õàâäàð,

aoðò-ãýäýñíèé öîîðõîé…

I. Øàðõ

1. ãàäààä (äààâðûí áóñ ¿ðýâñëèéí ýñðýã ýì, ìàðêóìàð, àðõè, íèêîòèí)

2. äîòîîä (äýýä ãýäýñíèé ñººð㺺- öºñ/ïàíêðåàñ)

3. õåëèêîáàêòåðè ïèëîðè (=ãàñòðèò B*)

*ãàñòðèò B: á¿õ ãàñòðèòèéí 80%, õîäîîäíû ãàðàõ õýñýãò áàéðëàñàí

95% íü õåëèêîáàêòåðè ïèëîðè áîëîí äààâðûí áóñ

¿ðýâñëèéí ýñðýã ýìèéí øàëòãààíòàé ! 1990-99: - àñïèðèí áàãà òóíãààð 5 äàõèí èõ

- àíòèêîàãóëÿíò 2 äàõèí èõ (ìàðêóìàð, ëèêâèìèí)

Forrest I Ia - aðòåðèéí òàñàðñàí ñóäàñíààñ öóñ àëäàõ Ib - èäýâõòýé ø¿¿ð÷ öóñ àëäàõ

Forrest II IIa – ñóäàñíû ¸çîîð õàðàãäàõ (äàõèõ ýðñäýë ºíäºð)

IIb – á¿ëýí ¿¿ññýí

IIc – öóñ àëäñàí ñóóðüò ãåìàòèí òàâ òîãòñîí

Forrest III öóñ àëäàëòûí øèíæ ¿ã¿é, øàðõíû ñóóðüò ôèáðèí òîãòñîí, ºìíº íü öóñ àëäàæ áàéñàí ºã¿¿ëýëòýé

II. Óëààí õîîëîéí âåíèéí ñóäàñíû ºðãºñºë

¯¿äýí õóðààãóóðûí äàðàëò èõýññýíýýñ âåíèéí ñóäñóóä ºðãºñºõ

→ öóñ àëäàõ ºíäºð ýðñäýëòýé (30-50% ýíäýãäýëòýé)

ãîë øàëòãààí: - ýëýãíèé õàòóóðàë (àðõèíààñ) - õàâäàð - äýë¿¿ áîëîí ýëýãíèé òðîìáîç

III. Maëëîðè-Âåéñ

- óëààí õîîëîéí ñàëñòûí ãýìòýë

- ãýíýò õ¿÷òýé Ẻëæèëò (àðõèíààñ)

- íîöòîé õ¿íäðýë: óëààí õîîëîé óðàãäàõ (Boerhaave syndrome)

- óðüäàë íºõöºë: àðõè÷èí,õîäîîä-óëààí õîîëîéí ñººð㺺

IV. Õîâîð øàëòãààí - õàâäàð (Õîäîîäíû õàâäàð, GIST ã.ì.)

- aoðò-ãýäýñíèé öîîðõîé (àîðòûí ïðîòåçèéí äàðààõ õàëäâàð)

- ãýìòýë (äóðàíãèéí: óëààí õîîëîé/õîäîîä, öýýæíèé ãýìòýë)

- öóñàðõàã ïàíêðåàòèò (ñóäñóóä ãýìòýõ)

- ãåìîáèëè (ýëýãíèé ãýìòëýýñ ¿¿ññýí öºñíèé ñóâàã-ñóäàñíû öîîðõîé)

Äîîä õýñãèéí öóñ àëäàëò

1. Íàðèéí ãýäýñ õàâäàð, Meêêåëèéí ö¿ëõýí, aíãèîäèñïëàçè, aoðò-ãýäýñíèé öîîðõîé, Êðîíû ºâ÷èí

2. á¿ä¿¿í øóëóóí ãýäýñíèé öóñ àëäàëò

ãåìîððîé, øàðõëààò êîëèò, Êðîíû ºâ÷èí, äèâåðòèêóë¸ç, õàâäàð, aäåíîìàòîç, ÷àöàðõàéí ñóäàñíû èíôàðêò

- Ö¿ëõýíýýñ öóñ àëäàõ 20-50% - aíãèîäèñïëàçè 10-

40%- õàâäàð

20%- øàðõëààò êîëèò/ Êðîíû ºâ÷èí

10% - èøåìè, ÷àöàðõàéí ñóäàñíû èíôàðêò

2%- Àîðò-ãýäýñíèé õî¸ðäîã÷ öîîðõîé 0,4-4%

50% íü øóëóóí ãýäýñ îð÷ìûí öóñ àëäàëò (ãåìîððîé)20-40% öóñ àëäàëòûí øàëòãààí òîäîðõîé áóñ!!

Аñóóìæ: Áººëæèëò, øàðõòàé ýñýõ, àðõè õýðýãëýäýã ýñýõ, æèíãèéí

àëäàãäàë

Áîäèò ¿çëýã: Óõààí ñàíààíû áàéäàë, àìüñãàë, öóñíû äàðàëò, ïóëüñ õýâëèéí+øóëóóí ãýäýñíèé ¿çëýã

Îíîøëîãîî: ÖÅØ: ãåìîãëîáèí, óðñãàë, òðîìáîöèò, öóñíû á¿ëýã áà òîõèðîî)

Ýì÷èëãýý:Øèíãýíèé õýìæýý: ìèí. 2ë êðèñòàëëîèä/ñîä ýì÷èëãýýíèé ýõýíä

2 òîì âåí.

- Ñîíãîìîë àðãà: äóðàí (öóñ àëäàëòûí øàëòãààíûã 80%-ä

òîãòîîæ áîëäîã)

- ïðîêòî/ðåêòîñêîïè

òîäîðõîé áóñ øàëòãààíòàé öóñ àëäàëò (òîãòîíãè ºâ÷òºí)

øàëòãààí: - íàðèéí ãýäñèéã äóðàíäàõ áîëîìæã¿é - á¿ä¿¿í ãýäýñ : aoðò-ãýäýñíèé öîîðõîé, àíãèîäèñïëàçè, ö¿ëõýí çýðýã íü èõýâ÷ëýí äóðàíãààð îíîøëîãääîãã¿é

áîëîìæóóä:

1. Àíãèîãðàôè (ýìáîëèçàöè), ñïèðàëü-CT 2. ýðèòðîöèòîñöèíòèãðàôè (öàã áàãà øààðäàíà: 6-8ö òóðø ñêàí)

3. ãýäýñíèé äóðàí:

- ìýäðýã ÷àíàð: 80%-ä 3 óäàà õýðýãëýñíèé äàðàà

- áóñàä øèíæèëãýý: 70% áóñàä àðãóóä ¿ð ä¿íã¿é ¿åä

ýíý àðãóóä ¿ð ä¿íã¿é áîë: õàãàëãàà

Ýì÷èëãýý

I. Äóðàíãèéí

II. Àíãèîãðàôèéí òóñëàìæòàé áºãëºõ

III. Ìýñ çàñàë

IV. Ýìèéí ýì÷èëãýý

I. Øàðõ áîëîí øàðõëàà: - òàðèà (SoCl, åïèíåôðèí, ôèáðèí, ýòîêñèñêëåðîë)

II. Óëààí õîîëîéí âåíèé ºðãºñºë : - î¸äîë, ÷èõýýñ, óëààí õîîëîéí ãóóðñ

III. Óðàãäàë (Mallory-Weiss-syndrom): - êëèï òàâèõ

IV. Àíãèîäèñïëàçè, õàâäðààñ öóñ àëäàõ: - beamer/ëàçåð

Óëààí õîîëîéí ãóóðñ

Äóðàíãèéí ¿ð ä¿í öî÷ìîã øàðõ:

- öóñ àëäàæ áóé øàðõíû 80%-ä ýìèéí ýì÷èëãýý ýõýëæ õèéíý - ýíäýãäýë 10-15%

Âàðèêîçûí öóñ àëäàëòààñ ¿¿äýëòýé íàñ áàðàëò: 1993 - 30%, 2003 - 15-20%

òàðèà, êëèï-ëàçåð ýì÷èëãýýíèé õ¿íäðýë: ýñèéí ãýìòýë, ýäèéí ¿ðýâñýë →øàðõëàà/öîîðîëò

- Øàðõíû õýìæýý > 2ñì

- Íàðèéí ãýäýñíèé àðûí õàíûí øàðõ

- Öóñ àëäàëòûí øîê

- Forrest Ia/Ib/IIb

- Ñóäàñíû õýìæýý > 2ìì

1. øàðõ, óëààí õîîëîéí ¿ðýâñýë, øàðõëàà

- ïðîòîíû íàñîñûí áëîêàòîðóóä - H2-áëîêàòîð, ïàðàñèìïàòîëèòèê (ïèðåíçåïèí)

2. Õåëèêîáàêòåð ïèëîðè

- Áàòëàõ (õåëèêîáàêòåðè-óðåàçà-òåñò) - Óñòãàõ (PPB, Metronidazol/Amoxicillin,Clarithromycin)

3. ¯¿äýí âåíèéí äàðàëò áóóðóóëàõ: - áåòàáëîêàòîð, íèòðîãëèöåðèí

4. Öî÷ìîã ¿åä : âàçîïðåññèí, ñîìàòîñòàòèí, PPB*

*80ìã ñóäñààð,ýõíèé òóí, äàðàà íü 8ìã/ö ñóäñààð.

Àíõäàã÷ ºâíèé ¿åä ïðîòîí íàñîñûí áëîêàòîðóóä õýðýãëýõ, ýìèéã ñîëèõ (äààâðûí áóñ ¿ðýâñëèéí ýñðýã ýì¿¿ä) H. Pylori-ã óñòãàõ.

1. Ýõíèé ñîíãîëò: äóðàí, ãýõäýý õàãàëãààíû çààëò ãàðàõ òîõèîëäëóóä öººíã¿é

2. Öî÷ìîã ¿å: øîêèéí ýì÷èëãýý+îíîøëîãîîíîîñ ºìíº ýì÷èëãýý ýõëýõ!

3. 3/4 íü àÿíäàà òîãòäîã, 1/4 íü ¿ã¿é! → ãåìîãëîáèíûã õÿíàõ,

ýì¿¿ä (äààâðûí áóñ ¿ðýâñëèéí ýñðýã), ïðîòîíû íàñîñûí áëîêàòîðóóä!, äóðàí

4. 80-85% íü äýýä öóñ àëäàëò

5. ªâ÷òíèé 50%-ä ãåìîððîé èëýðäýã!

The End