KAN, TER ve GZYAI [SEZARYEN] TARH

Dr. Yavuz CEYLAN

13 NSAN 2014

BURSA

ETMOLOJ (Halen belli deil)

- Yal Plinius (S 23-79) Doal Tarih, VIII SEZAR ( 100-44) Annesi Aurelia

- Julius ailesi fil yakalayp ldryor. (Punic dili, fil=Caesiis )

- Julius ailesi gri-mavi gzl: Oculis Caesiis

- Sezarn sa ok sk: (=Caesaries) Sankskrite Kesara = Uzun sa

- Numa Pompilius ( 715) Lex Regia sonra Lex Caesarea (Kaisserschnitt)

- Latince CAEDERE = Kesmek (Uterus kesilerek doanlara CAESONES) (Hull,1779)

Seutonius, 1506

El-Biruni, 1308

El-Asarl Bakiye

Sezarn Doumu

GNMZDE KULLANILAN TERMLER

Enfantement Caesarienne = Sezaryen Doum (Rousset , 1581)

Caesarienne Section (J. Guillimeau, 1598)

veya

Sectio Caesarea (Abdominalis) (Caspar Bauhin, 1586)

YANLI !!!! (Her ikisi de kesmek anlamnda)

MTOLOJDE TANRILARIN ve KAHRAMANLARIN DOUMU

NDRA, "denenmi, eski yolu" reddedip enlemesine, annesinin yanndan BUDDHA, annesinin sol yanndan " temiz ve lekesiz" olarak

ADHARMA, Buddhann srtndan; 8 VASU, gbeinden; MANU ve kars, azndan

AESCULAPUS, annesi Coronisin karn kesilerek

DONYSOS, Zeusun baldrndan; ATHENA, Zeusun kafasndan

SETH, annesinin karn yrtlarak

ZALOLU RSTEM, annesinin karn kesilerek ( Firdevsi (932-1020) ehname)

WOLSUNG (zlanda), annesinin karn yarlarak

INTER FEACES ET URINAS HASCIMUR

dk ve idrar arasndan kirli doum

Aesculapiusun doumu

Zalolu Rstemin doumu, ehname (Firdevsi, 932-1020)

POSTMORTEM (ok eski !!!) 1

Reinhard Hofschlaeger (1871-1951) PALEOLTK !!!

Avclar gebe avlardan canl yavrular kartm.

Susruta Samhita ( VI. yy) canl bebek karttn yazyor.

lk kaytl olgu: Sicilya ( 508) Lex Regia yrrlkte.

Kongo LKUNDU: Hastalkl organlardaki bysel g - TABOO

Hint Garuda Purana Pretakalpa: Kadn meyvasyla lrse meyva kartlmal ve gmlmeli, kadn yaklmaldr.

Justinianus (S 23-79) Yasas:

Qui contra fecerit, spem animantis cum gravida peremisse vitedur (= kim tersini yaparsa, bir varln yaama umudunu yok etmi olur) (Fetusun yaama hakkna ilk atf !!!! )

POSTMORTEM 2 Hristiyanlkta bebek, vaftiz edilmek iin kartlyor.

l gebenin azn ak tutacak vidal dzenek.

Guy de Chauliac (1352)

Ambroise Par (1578)

Guillimeau (1612)

Pararectal kesiler (sa, sol) nermiler.

POSTMORTEM 3

OLGU CANLI BEBEK

1735-52: Sirakza 60 55 ( ! )

1785: M. Bordeuhave 114 21

1862:J. Schwarz 107 0

1864: Boehr 147 3

1878: Hyman ve Lange 331 19

1879: Duer 52 11

1880: Harris (St.Petersburg) 379 5

1895: Norris 453 45

1915: Harrar (NewYork Doumevi) 10 2

1916: Pfaff 52 22

POSTMORTEM 4

ANNE LMNDEN 2-6 SAAT SONRA CANLI KALIM

1774, Bordenhave ; 1874, OHara ; 1875, Blatner ; 1876 Verouden ; 1878 Cleveland ; 1897 Hubert

*Bebein 15- 30 iinde canl kabileceine inanlyor.

*Ani anne lmnde bebein yaama ans daha fazla.

CANLIDA (Tarihsel Geliim)

Susruta Samhita ( VI. yy) Gebeyi olabildiince gldrn.

Aztekler

braniler: Tevrat, Talmud. Niddada sz ediliyor. (Doana Jotze Dofan)

slamiyet: Gnah

Katalan Aziz Raymond Nomatus: (1204-1240) Nonnatus = Domam

skoya Kral II.Robert (3.III.1316) Annesi Paisley Abbey attan dp ar yaralannca annesinin karn kesilip kartlyor, gz de sakatlanyor. (Lakab: i, apakl gzl)

ngiltere Kral VI. Edward: Annesi Jane Seymourn karn kesilerek kartlyor. (12.X.1537) Seymour,post op. 12. gnde lyor.

Shakespeare: Macbeth; Kadnn dourmad MacDuff tarafndan ldrlyor.

Cymbeline: Lucina, karn kesilerek doum yapar.

Aztek heykelcii (preeklamptik ?), Weisman koleksiyonu

KAYITLI LK OLGU

YIL: 1500 JACOP NUFER (svire) Nufer, domuz ksrlatrcs (Mesane ta karcs ?)

13 ebe karsn dourtamyor

Yerel idare nce izin vermiyor

Ustura ile bebei kartyor. (ocuk 77 yl yayor)

Kars sonradan biri ikiz, 5 normal doum yapyor.

Caspar Bauhinin aktard olay, F.Roussetin kitabnda (1581) yer alyor.

Abdominal gebelik ?

XVI. yyda Niccolo Falcucci (1529), C. Bainus (1540), Paul Dirlewang (1588) ve Scipio Mercurionun (1604) da olgular kaytl.

SEZARYEN HAKKINDA LK YAYIN

1581 FRANOIS ROUSSET : 14 baarl olgudan sz ediyor.

Bir olgu 6 kez C/S olmu !!!

Sezaryen yapan cerrah, Gordion dmn klla kesen Byk skendere benzetiyor.

Olgular mektuplarla toplam. Kendisi hi C/S yapmam, hatta grmemi.

UTERUSA DK KOYMAK, KONTRAKTE OLDUU N ZARARLIDIR.

21.4.1610: Jeremias Trautmann . Almanyadaki ilk kaytl olgu.

1630 : Olaf Rudbeck: (sve) Cerrah. Kendi karsna yapm, sa.

XVI., XVII., XVIII. yylarda MORTALTE KORKUN !!!

KARI IKANLAR NERENLER

Franois Mauriceau (1637-1709) Theophile Raynoud (1637)

Hendrik van Devanter Hendrik van Roonhuyze (1663)

Cornelius Solingeu Jean Ruleau

Ambroise Par (1579) Christophe Wlter

Jacques Guillimeau (1550-1613) G.M de la Motte

William Hunter Scipio Mercurio (1604)

1865 ngiltere, rlanda % 85

1786 1876 Paris Tek canl kalan yok

1879 Harris New York 12 sezaryende canl kalan 1

17. yy SEZARYEN SAHNELER

Japon estamp (1653)

talyadan sezaryen sahneleri (1691)

17. yy SEZARYEN ALETLER

KAHURADA (Uganda) SEZARYEN (1879) ROBERT W. FELKIN

KENDLERNE SEZARYEN YAPANLAR

Bn. Bland olgusu (1769)

Bn. Viterbo olgusu (28.III.1886)

Bn. Ramirez olgusu (05.III.2000)

R.P. Harris: 1888 e kadar 9 olgu toplam. Sa kalm % 66,7

1888 ABD sezaryenlerde Sa kalm % 37,5

HAYVAN BOYNUZUYLA SEZARYEN

Hz. Musa sz etmi.

Kaytl ilk olgu. 29.8.1647. Hollanda

R.P. Harris: 1887 9 olgu. 6 kadn, 5 bebek sa.

XVIII. yy

NGLTERE

lk kaytl olgu. Cerrah Smith. 29.6.1737. Anne, 18. Saatte ex

lk baarl olgu. Ebe Mary Donally. Ocak 1738

1751. John Burton, kitabnda neriyor.

1752. William Smellie. neriyor.

1754. Benjamin Pugh, ok tehlikeli buluyor.

XVIII.yy sonuna kadar 19 olgu. Mortalite Anne % 89

Bebek % 62,5

ALMANYA 8 olgu Mortalite % 75

FRANSA 73 olgu Mortalite % 60

1798: Jean Francis SACCOMBE (1750-1822 ): ANTSEZARYEN OKULU

SEMFZYOTOM FACASI

1777: M. SIGAULT: 4 olgu. Mortalite % 25. Morbidite FEC

John Aitken; Theodore E. Lauverjat : neriyorlar

1777-1785: 40 olgu Sonular KORKUN

1785-1836: 9 olgu

GIGLI (talyan) Zincir testere

LUISE ADAMETZ olgusu 27.6.1836

G.A. MICHAELIS Kiel Kraliyet Doum Hastanesi

MT GNE, MTSZLKLER UFKUNDA PARLIYOR

James Young

SIMPSON

1811-1870

Ignace

SEMMELWEIS

1818-1865

Louis

PASTEUR

1822-1895

Joseph

LISTER

1827-1912

MORTALTE XIX. yy

1879 : Alfred Hegar (1830-1914): 3 olgu. Hepsi lyor.

1879 : Previtali: 1 olgu. 5 gnlk eylemden sonra. Ex.

1884 : 134 olgu. Mortalite % 56 (1889: Mortalite % 25)

1776 1876 : Viyana. Tek canl kalan yok.

talya. Mortalite % 95

1787 1879. Fransa. Tek canl kalan yok.

1776 1864. ngiltere. Mortalite %85,5

PRE OP. HAZIRLIKLAR

1788 : Lauverjat - Kan alma, mshil, lk banyolar, meme ve mesanenin boaltlmas

1609 : S. Mercurio - Yar oturur pozisyon

1834 : Killian - Poche alp kordon palpe ediliyor. (Bebek canl m?)

1867 1893 : J. Lister - Karbolik asit antisepsisi

1890 : Champney - Karn ve vagina , 1/1000 Sblime (CIVA KLORR) ile temizleniyor .

KARIN KESLER

(1900e kadar): Gbek alt pararectal (sa-sol) - median

Rousset (1581); S. Mercurio (1604): -Oblik (Gbek Mons Pupis kesi)

-Mrekkeple iaretleme

-Kesiye dik 4-5 yzeyel izik

XVIII. yy 2.yars: Lauverjat, Velpeau: Gbekalt Mid-Line

1771: Herman D. Duhcher: lk kez transvers kesi (Boynuz yarasndan esinlenmi.)

1842 (Blundell); 1904 (A.B. Davis): Yksek (Gbek st) Mid-Line

1900: Hermann Johann Pfannnenstiel (1862-1909)

transvers kesi

SEZARYEN & KRANOTOM (1800-1875)

Bebek l veya canl.

Dinsel ve etik tartmalar.

Sezaryen, pelvik girimin 6.35 cmden kk olduu olgulara neriliyor.

1750 1855 : ngiltere, Fransa, Almanya

MORTALTE (F. Churchill)

Kraniotomi : 3418 olgu %20

Sezaryen : 321 olgu % 53,5

PORRO OP. NCES ABALAR

1768: J. Cavalini - Hayvanlarda gebe uterusu kartyor.

1809: G.P. Michaelis - nsanda uterusu, bebei karttktan sonra ampute ediyor.

1828 : J. Blundell - neriyor.

1862 : Feser - Hayvan deneyleri

1869 : H.Storer - (ABD) Sezaryende, myomlu bir uterusu kanama nedeniyle kartmak zorunda kalyor. 68 saat sonra ex.

PORRO OP. 21.5.1876 Milano

lk elektif olgu

Eduardo PORRO (1842 1902)

1. Klasik (Vertikal)

2. Oblik (S.Mercurio, 1604)

3. Yksek transvers (Lauverjat , 1788) Batn kesisi de transvers

4. Yandan vertikal (Millot , 1795)

5. Oblik (Killian, 1875)

6. Vertikal (Uterus arka duvarnda): (Conheim, 1881)

7. Vertikal (Uterus arka duvarnda, alt segmentte): (Oscar Polano, 1920)

8. Transvers (alt segment): (F.A. Kehrer, 1882)

lk kez Robert W. Johnson (1769). 113 yl kimsenin dikkatini ekmemi.

9. Transvers (Fundusta, transcornual): (H. Fritsch, 1897). Karn kesisi, gbek st-alt median.

10. Vertikal (Fundusta nden arkaya): (F. Caruso; P. Mller; R. von Olhausen, 1898)

11. tabaka al (D transvers, i vertikal): (A. Jones, 1921)

12. Alt segment transvers: (J. Munro; M. Kerr (1926))

UTERUS KESLER

UTERUS KESS N Kesi kenarlar dikilmiyor (Bazen koter, bazen demir oksit)

Green Armytage hemostat ( XIX. yy ortalar )

UTERUSUN KONTRAKTE OLMASI N Souk su: Baudeloque (sirkeli veya sirkesiz)

Buz: Spencer Wells (1864)

Fe peroksit atuman (kaviteye) Braxton-Hicks (1870)

Bas: Murdoch Cameron (1892) Volkanik ta-elips-evresinden kesi

"Doum ay" (Ergot Ekstresi): Oliver Prescott (1813)

ERGOTAMNE sentezi: Chassar Moir (1932)- Doum ayndan 120 yl sonra!!!

OKSTOSN: Cornell ni. (1951)

PLASENTANIN IKARTILMASI

Hep elle kartlm

1785, Lauverjat : Tehlikeli !! Spontan ayrlmay bekle !!

1925lere kadar : Stein, Wigand: Kordonu kvrk bir aletle ekip serviksten kartyorlar.

BATINA HAVA GRMES TEHLKEL !!!!! Yardmclar, kesinin iki yanndan bastryorlar. (Hamilton, 1796 )

1785, John Aitken: Sezaryeni lk su dolu kvette yapyor.

1816, Autenrieth: Batn dikilerini, uterusu amadan nce koyuyor, dmlemiyor.

LOCHA DRENAJI ve POST OP. BAKIM

Hamilton (1791): 1-2 parmakla dilatasyon

Winckel (1886): Servikal kanala yal keten erit

Champney (1889): Kaviteye Sblimeye batrlm snger.

Garrigues (1891); Schroder (1898): Servikal kanala dren.

Scipio Mercurio (1604): Vulvaya gnde 2-3 kez, gl yana batrlm keten bez (ptrit koku ?).

UTERUS KESSNN KAPATILMA ABALARI - I

"KONTRAKTE OLAN ORGANA DK KONAMAZ; AYRICA, DKLER ALMA OLANAI DA YOKTUR."

Franois ROUSSET, 1581

(1834, Paris Tp Szl ve 1872, F. Churchill de ayn szleri tekrarlyorlar !!)

27.8.1769, Lebas von Moulleron: lk kez, transvers uterus kesisine 3 diki koyuyor.

Anne yayor fakat iddetle reddediliyor.

1799, Hull: Nadiren (Glover) dikii koyuyor.

1822, Barlow: Kanama nedeniyle Glover dikii koyuyor. Olgu ex.

1838, Weigel; 1840, Mayenne: 3er tane mumlanm ipek diki. Olgular yaad.

1852, Frank E. Polin (ABD): Gm tel dikiler koydu. Olgu yaad.

1865, Bernard Breslau: Kesinin dikilmesini savundu fakat reddedildi.

1865, James Young Simpson: Rptre uterusa 3 elik tel diki koydu.

1867, Warren Brickell (ABD): Gm tel dikilerle kapatt.

UTERUS KESSNN KAPATILMA ABALARI - II

1868, John Taylor: (ngiltere) lk kez gm tel kullanyor.

1870, Braxton-Hicks; 1871, Robert Barnes: Uterusa koyduklar gm tel dikilerin ularn batn dna kartyorlar.

1871, C.F. Rodenstein (NewYork): Ar kanayan uterus kesisine 3 ipek diki koyuyor ve 3 gn sonra tekrar ap alyor.

1873, Gurther (Almanya); Silvestre (talya); Foster (ABD): pek dikiler koydular.

1874, Martin (Berlin): lk kez catgut (14 adet karbolize, separe)

1875, C.F.H. Routh (ngiltere): lk kez catgut. ki olgu da ex.

1878, Braxton-Hicks: pek dikilerle kapatt.

1880, R.J. Kinkead (Dublin): Catgut (Kontin). Baarl sonular ald.

**1867-1878 (ABD): 16 sezaryenin 10unda uterus dikiliyor. 6 olgu ex. **

MAX SANGER (1853 1903)

Tezini 1882de yaynlad.

lk ameliyatn 4.XII.1884de yapt.

Olgu yaad.

UTERUSUN KAPATILMASININ

SONULARI Aslnda R.O. Engram (ABD), 1874de uterusu 3 tabaka halinde, 3 er adet

karbolize ipekle kapatm. Olgu sa, ancak 1885de yaynlam.

6.X.1882, H.J. Garrigues (ABD), Sanger tekniiyle C/S yapyor. (Myometriuma wedge rezeksiyon yapmyor). Olgu ex. Ancak 1888de yaynlyor ve "Sanger ve Kehrerden haberim yoktu." diyor.

1882, Ferdinand A. Kehrer: Sangerden habersiz olarak, uterusu alt segment transvers at (Sanger, alt segment vertikal ayor) ve gm telle iki kat diktii tekniini yaynlyor.

Mart 1887 : lk 50 olgu Mortalite % 30

(lk 50 olgu PORRO- Mortalite % 60)

1882 1891 Paul Zweifel :

Sanger tekniiyle 100 olgu Mortalite % 2

FERDINAND ADOLF KEHRER

(1837-1914)

PLACENTA PRAEVADA SEZARYEN

21.XII.1898: Lawson Tait : PORRO yapyor ; anne ve bebek sa.

1921: Hollanda. Maternal Mortalite *Komplet % 14

*nkomplet % 9,3

1930: Greenhill: 42 olgu. Mortalite % 0

EKLAMPSDE SEZARYEN

1738, Lauverjat: lk kez. Olgu ex.

23.IV.1827, J.L. Richmond: Evde, cebindeki aletlerle , tek bana ters T kesiyle, transplasenter sezaryen yapyor. Anne yayor.

1894, Kettlitz: 28 olgu. Mortalite % 50

1899, Hillman: 40 olgu Mortalite % 52

1900, Olshausen: 250 Eklampsi olgusunda 3 sezaryen yapyor. 2 anne sa.

R. Peterson (ABD ) Mortalite 1908 % 48 1913 % 26

ALT SEGMENT SEZARYEN

(TRANSPERTONEAL)

1769, Robert W. Johnson (Smellienin rencisi) 2 alt segment rptr olgusunun az kanamas ve iyilemesinden esinlenmi.

1806, J.C.G.: 1 olgu. Ex.

ALT SEGMENT SEZARYEN

(EXTRAPERTONEAL)

21.III.1821. Ferdinand Ritgen: lk kez yapyor. Olgu ex.

1823. L.A. Baudeloque:

1844. L.A. Baudeloque: A. Iliaca Internay balyor. (Uterusu amadan nce) Olgu sa. (Sonraki olguda A. Iliaca Communisi balyor. 3 gn sonra ex.)

1870. T.G. Thomas: Teknie Laparo-Elytrotomy adn veriyor.

1874. A.J.C. Skene:

1878. H.J. Garrigues: Vaginay elektrokoterle ayor. (Kanama daha az)

1878. A.W. Edis: Maternal Mortalite % 53 Fetal Mortalite % 47

Mesane yaralanmas % 43

1924. A.B. Davis: Alt segment vertikal - 28 olgu Maternal Mortalite % 7,2

Fetal Mortalite % 25

1906. Fritz Frank. Kendi tekniini yaynlyor. 1907de 13 olgu. Mortalite % 0

1908. Hugo Sellheim: Ksmen modifiye etti.

1908. Rubeska: "Utero Abdominal Fistl" tekniini tanmlad.

1908. Latzko

1909. Pfannenstiel, Latzko tekniini modifiye etti.

1909. Lewis: Maternal Mortalite % 8,8 Fetal Mortalite % 6

1912. B.Kronig:

1915. O.Kstner:

SEZARYEN YAYGINLAIYOR Nedenleri

1847. I. Semmelweiss: Doktorlar, ellerinizi ykaynz.! 1867. Joseph Lister: Karbolik asit antisepsisi.

XIX. yy sonu:

Robert Harris (ABD)

Thomas Bredford (ngiltere) Gebe bitkinlemeden yaplmal!

Franz Winckel (Almanya)

MATERNAL MORTALTE XIX. yy ba % 65 75

XIX. yy sonu % 5 10

ANESTEZ + ASEPS + SLFAMD (1935) + PENSLN (1941) + KAN TRANSFZYONU

1921. Alfred C. Beck (ABD) 21 cerrahn 83 olgusunda MORTALTE % 3,6

1922. Joseph B. DeLee (ABD): 145 olguda sadece 1 olgu ex.

1926 Munro M. Kerr (ngiltere) MORTALTE % 1,8

" Sezaryen, hastane doumlarnda % 10 12yi; tm doumlarda % 2yi gememelidir

Munro M. Kerr (1937)

" Bugn, abdominal doumun herbir ve tm obstetrik anormalliklerin halledilmesinde meru bir yntem haline gelmesi tehlikesinden, nceden

olduundan daha ok korkuyorum "

Munro M. Kerr (1960)

KLASK? ALT SEGMENT TRANSVERS?

ABDli ve Avrupal doktorlar arasnda 1940lara kadar srd.

1937. J. Greenhill: 1910 -1930

MORTALTE -Klasik % 5,76

-Alt segment % 1,26

XX. yy LK YARISI MATERNAL MORTALTE

Porrodan (1876) nce : % 80 100

Porrodan sonra : % 25

1928. Almanya : % 4,2

1941. Almanya : 7024 olgu % 3,2

1943 1947 ngiltere : 7762 olgu % 0,99

1935 1949 Zrih : 899 olgu % 0,66

1931 1934 ABD : 500 olgu % 1 (4 olgu. C/S d neden)

ADIYLA VNEN BU AMELYAT,

NEREDEYSE HER DEFASINDA ACINASI

BR FELAKET OLMUTUR

Otto Ernst KSTNER (1849-1931)

SECTIO CAESAREA VAGINALIS (=Histerotomy vaginalis anterior)

Theodore Etienne Lauverjat (l. 1800)

Washington Lemuel Atlee (1808 1878)

Jules Emile Pan (1830 1898)

Theodore Gaillard Martin (1847 1933)

Alfred Duhrssen (1862 1933) Gelitirip rutine soktu.

LOUIS PORTES AMELYATI (14.XII.1923)

ok infekte olgularda

Karn kesisi: Gbek st-alt median

Gebe uterus dar kartlyor.

Karn kesisi kapatlyor.

Bebek kartlyor.

Uterus involusyonunu darda yapyor.

Hastann genel durumu iyileirse, 20 25 gn sonra relaparatomi yaplp uterus ieri konuyor. nfeksiyon ilerlerse PORRO.

Mart 1924de 4 olgu yaynlad. Hepsi yaam.

LKEMZDE KAYITLARA GEM LK SEZARYEN

(11.XII.1902 St: 09.00)

II. Abdlhamidin Maliye Nazr Hseyin Sabri Beyin ei Asl Melek Hanm

Saray Bacerrah Kamburolu reddediyor.

Cemil Topuzlu (1866 1958) Ben yaparm. diyor.

Yer: Nianta Ethem Paa Konann bir odas

Asaf Dervi Paa, Rasih mer Bey ve Besim mer asiste ediyorlar.

Anne salkl. Bebek ileride Haydarpaa Numune Hastanesi Cerrahi Klinik efi Dr. Kudret ge.

19341937 YILLARI

STANBUL 5443 Doum C/S Oran % 4,4

BERLN C/S Oran % 2,4

Litzmanndan

1653

1691

Yoshitoshi, 1887

DKKATNZ N TEEKKRLER