Upload
dilek-gogas-yavuz
View
11.208
Download
4
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Kemik Mineral yoğunluğu yorumlaması: doğrular ,yanlışlar
Citation preview
KEMİK MİNERAL YOĞUNLUĞUNUN
YORUMLANMASI: Doğrular Ve Yanlışlar
Prof Dr Dilek Gogas Yavuz
Marmara Üniversitesi Tıp FakültesiEndokrinoloji ve Metabolizma hastalıkları BD
Kemik dansitometri
KMY ölçümünde kullanılan non-invaziv testtir.
Ölçüm yöntemleri:
Dual-energy X-ray Absorptiometry (DXA)
Kantitatif USG (QUS)
Kantitiatif kompüterize tomografi (QCT)
KMY (BMD) : kemik mineral yoğunluğu
Kanis JA et al. Osteoporosis Int. 2001;12:989-995.
0
10
20
30
40
50
1.00 .500 .00 -.500 -1.00 -1.500 -2.00 -2.500 -3.00 -3.500 -4.00
Femur boynu T-skoru
1o y
ıllık
kır
ık
risk
i(%
)
yaş80
70
60
50
Kemik kitlesi kırık riskinin en önemli belirleyicisidir
Osteoporozun tanı ve tedavisinde kemik mineral yogunluğu ölçümleri esastır
• Osteoporoz tanısı koymak
• Kırık riskini öngörmek
• Tedavi takibi
Kemik dansitesi neden ölçülür?
Kemik dansitometri ölçümünde
KMD ölçümü için standart yöntemdir
• Alansal (iki boyutlu) yoğunluk ( g/cm2) ölçülür
Ölçüm kolaydır
Düşük radyasyon
• Kemik mineral içeriği (bone mineral content- BMC)
Dual x-ray absorpsiometri: DXA
Lomber vertebra Femur
KMY ölçüm bölgeleri
Kemik mineral içeriği ölçer
1 cm 2 kemik mineral içeriği = KMY
DXA aslında ne ölçer ?
Kemik mineral içeriği= bone mineral content (BMC)
görüntü
Graph
Demografik
Grafik
DXA : Kemik Yoğunluğu Ölçüm Raporu
Kemik mineral dansitesi
T skoru : genç referans popülasyon ile karşılaştırmasının Standart sapması
Z skoru : aynı yaş gurubu ile karşılaştırmasının Standart sapması
T skoru : Hastanın KMY ölçümünün genç popülasyonun KMY ortalaması ile karşılaştırması ile elde edilen standart deviasyon (SD)
Z skoru : Hastanın KMY ölçümünün Kendi yaş grubu KMY ortalaması ile karşılaştırması ile elde edilen standart deviasyon (SD)
Hastanın KMY – genç popülasyon ortalama KMY
Genç popülasyon KMY 1 SD
Hastanın KMY – Aynı yaş grubu ortalama KMY
Aynı yaş grubu KMY 1 SD
T skoru ≥ -1
T skoru -1 to -2.5
T skoru < -2.5
Normal
Osteopeni
Osteoporoz
KMD sınıflaması
T skoru < -2.5
+ kırıkŞiddetli Osteoporoz
Postmenapozal kadınlar ve >50 y erkek
TEMD metabolik kemik hastalıkları tanı ve tedavi kılavuzu
25 y kadın, evli, 1 çBilinen bir hastalığı ve Şikayeti yok
Altın gününde arkadaşları kemik ölçümü yapmasını önermişlerBaşvurduğu hekim osteoporozu teşhisi ile bisfosfonat kullanmasını önermiş. İlaç kullanmak istemediği için 2. görüş almak amacı ile başvurdu
Osteoporoz riski olmayan
premenapozal kadına KMY ölçümü
yapılması yanlıştır
Premenapozal kadında dexa ile
kemik değerlendirmesi z-skoru ile yapılır
T-skoru
Postmenapozal kadınlar ve 50 yaş üstü erkekler
T-skoru değerleri sağlıklı premenapozal kadınlar, 50 y genç erkekler, çocuklar için kullanılamaz
Z-skoru
Sağlıklı premenapozal kadın, 50 y genç erkek ve çocuklarda
Z-skoru <-2.0 olması «yaşa göre beklenenden düşük” olarak yorumlanır
Z-skoru > -2.0 “yaşa göre beklenen sınırlarda ”
olarak yorumlanır
The International Society for Clinical Densitometry (ISCD)
DEXA ile Osteoporoz tanısı
75 y kadın,Sırt ağrısı nedeni ile hekime başvurmuş43 yaşında menapoz, 10 yıldır DM ve HT.Boy kısalması tarif ediyor. Sırt ağrısı aralıklı oluyor
KMY ölçümü yapılıyor. Normal olduğu söylenip ağrı kesici kullanması öneriliyor.
Omurga defekti
Vertebra kırığı
osteofit
Osteoporoz tanısı koymak için her zaman T skorunun -2.5 altında olması gerekmez.
Yerleşmiş şiddetli
osteoporoz
30 y erkek
SLE nedeni ile deksamatazon 10 mg /gün3 yıldır kullanıyor
Omurga kırığı önlenemezmiydi?
Yeni kırıkları önleyebilirmiyim?
Yaygın kas ağrıları ve 3 aydır bel ağrısı mevcut. CT çekilmiş vertebra kırığı saptanıp yatak istirahati ve NSAI kullanımı önerilmiş
KMY ölçüm endikasyonları
> 65 y kadınlar
> 70 y erkekler
Frajilite kırığı varlığı
Düşük kemik kitlesi ile ilişkili hastalığı olanlar
(RA,malabsorbsiyon Hipertiroidi, hiperparatiroidi vb)
İlaçlar (steroid ,antiepileptik,antidepresan,cumadin....)
Antiposteoporotik ilaç etkinlik izlemi
ISCD Position Development Conference 2003
30 y erkek
SLE nedeni ile deksamatazon 10 mg /gün3 yıldır kullanıyor
Omurga kırığı önlenemezmiydi?
Yeni kırıkları önelyebilirmiyim?
Yaygın kas ağrıları ve 3 aydır bel ağrısı mevcut. CT çekilmiş vertebra kırığı saptanıpyatak istirahati ve NSAI kullanımı önerilmiş
3 aydan uzun süre steroid kullanan
Hastaların tedavi öncesi ve sırasında KMY değerlendirilmesi
gereklidir.
KMY ölçümü
40 y Kadın,postmenapozal
Ellerde kasılma şikayeti ile polikliniğe başvuruyor.Kaslarda güçsüzlük şikayeti 6 aydır giderek artmış.Kemiklerinde ağrı tarif ediyor.Ca: 7.9 mg/dl (8-10.4 ), P:4.1 mg/dl (3.5-5),PTH: 76 mg/dl (20-65), 25 OH D : 4 ng/dl (30-60)
Bisfosfanat başlanması
önerilmiş
40 y Kadın,postmenapozal
Ellerde kasılma şikayeti ile polikliniğe başvuruyor.Kaslarda güçsüzlük şikayeti 6 aydır giderek artmış.Kemiklerinde ağrı tarif ediyor.Ca: 7.9 mg/dl (8-10.4 ), P:4.1 mg/dl (3.5-5),PTH: 76 mg/dl (20-65), 25 OH D : 4 ng/dl (30-60)
Bisfosfanat başlanması
önerilmiş
D vitamini eksikliği
Osteomalazi
Osteomalazide bisfosfonatlar kontrendikedir
T-skorunun -2.5 altında
olması her zaman
osteoporoz değildir
Kemik dansitometresi osteoporoz ve osteomalaziyi
ayıramaz.
Metabolik kemik hastalıklarının ayırıcı tanısıkemik biyopsisi ile yapılabilir
Normal kemik Osteoporoz osteomalazi
70 y erkek
3 yıldır osteoporoz tanısı nedeni ile
alendronat 70 mg/hafta kullanıyor.
Yıllık KMY ölçümlerinde T skorunda değişiklik
saptanmamış ve tedavi değiştirmesi önerilmiş.
Tedavi değerlendirmesinde BMD değerleri kullanılır
T skorları kullanılmaz
BMD değerlerinin değişmemiş olmasıTedavinin etkin olduğunun bir işaretidir
www. turkendokrin.org
Institute of Medicine Report, November 2010
Teşekkür
ederim