•

KAPİLLER HEMANJİOM

KAVARNÖZ HEMANJİOMA

HEMANGİOMA OF BUCCAL MUCOSA

STURGE-WEBER SYNDROME

.

PURPURA

Oral melanotik makül

•

İntramukozal nevus

Kurşun zehirlenmesinde oral bulgular:Burtonian çizgileri

MEDİKASYON

• Tetrasiklin ilişkili pigmentasyon yüksek dozda minosiklinin sürdürülmesiyle akne tedavisinden sonra oluşur. Dişeti ve palatinal pigmentasyon kemik ve diş köklerinde birikmesi nedeniyle olabilir.

• Oral dokularda pigmentasyona neden olan diğer ekzojen ilaçlar amino-quinolin, cyclophosphamide, amiodarone ve zidovudine(azidothymidine=AZT)dir. AIDS tedavisinde sıklıkla kullanılan AZT mukozalpigmentasyonun yanı sıra tırnaklarda da pigmentasyona neden olabilir. ⁽¹

•

Tetrasiklin pigmentasyonu

Bukkal mukozada sigara içicilerin melanosisi

Alt dudakta travmatik hematom

Çok sıcak yemeğin neden olduğu dil sırtında erozyon

Alt dudakta iyonize radyasyondan kaynaklanan eritem ve erozyonlar

Coğrafik dil:Dilde iyi sınırlı kırmızı leke

Median rhomboid glossitis

PROTEZ STOMATİT

• Protez stomatitis veya proteze hassas ağız hareketli protezi çok uzunsüre kullanan hastalarda sık görülen bir durumdur.

• Etyolojisinde protezlerin mekanik irritasyonu ,candida albicans veyaprotezin altında yaşayan mikroorganizmalara karşı doku yanıtı

• Hastalık yaygın eritem,ödem ve bazen peteşi ve kandidal hiflerinbirikimi ile oluşmuş beyaz noktacıklarla karekterizedir.Çoğunluklamaksillada protez ağırlığını taşıyan bölgelerde oluşur.Durumgenellikle asemptomatiktir.

• Ayırıcı tanı Akriliğe karşı gelişen alerjik kontakt stomatitis• Protez uyumunun düzeltilmesi,oral hijyenin sağlanması ve topikal

antimikotikler

Protez stomatitis

HIV infeksiyonu,Dil sırtında eritematöz kandidiazis

SKUAMÖZ HÜCRELİ KARSİNOM

• Skuamoz hücreli karsinom erken evrede,asemptomatik.atipik kırmızı lekeler olarakgörülebilir.Klinik özelliklereritroplaki,eritamatöz kandidiazis veya dental maddelerin kontak reaksiyonuna benzerdir.Butür vakalarda kesin tanı koymak için biyopsialınmalıdır.

D

Dilde kırmızı leke olarak görülen erken dönemdeki squamoz hücreli karsinom

Dilin lateral kenarında kırmızı kitle olarak görülen squamoz hücreli karsinom

Damakta kırmızı leke olarak görülen skuamoz hücreli karsinom

ERİTROPLAKİ

• Eritroplaki glans penis ve nadir olarak da oral mukozada görülen premalignbir lezyondur.Klinik ve patolojik olarak başka bir hastalık adı altındasınıfldırılamayan ,kırmızı,non spesifik leke veya plak olarak tanımlanır.

• Etyolojisi bilinmiyor• Genelde asemptomatik,ateş kırmızısı renkte,sınırları belirgin,pürüzsüz bir

plak şeklindedir.Kırmızı lezyonlar küçük plaklar yada beyaz noktalar ilebirleşmiştir.Ağız tabanı,retromolar bölge,yumuşak damak ve dilen çoktutulan yerlerdir.50-70 yaş arasında daha çok görülür.Eritroplakilerin %91 den fazlası teşhis edildiği dönemde histolojik olarak şiddetlidisplazi,karsinoma in situ veya erken evrede invazif squamoz hücrelikarsinom gösterir.

• Eritamatöz kandidiazis,liken planus,diskoid lupus eritamatozus,erkendönem squamoz hücreli karsinom,lokal irritasyon

• Tedavisi cerrahi eksizyondur.

Bukkal mukozada eritroplaki

Bukkal mukozada eritroplaki

Dilin lateral kısmında eritroplaki

PLAZMA HÜCRELİ GİNGİVİTİS

• Plazma hücreli gingivitis nadir görülen bir dişeti hastalığı oluphistopatolojik olarak lamina proprianın özellikle plazma hücreleriyleyoğun inflamatuar infiltrasyonu ile karekterizedir.

• Etyolojisi bilinmiyor.Olası nedenler arasında lokal alerjenlerereaksiyonlar,kronik enfeksiyonlar ve plazma hücreli diskrazilerdüşünülmektedir.

• Klinik olarak hem serbest hem de yapışık dişeti normal yapısınıkaybetmiştir,rengi açık kırmızı olup ödemlidir.Gingivitis lokalize veyageniş çaplı olabilir ve sıklıkla yanma hissi buna eşlik eder.Enderolarak aynı lezyonlar dilde ve dudakta da görülebilir.

• Ayırıcı tanı desquamatif gingivitis,psöriazis,kandidiazis,yumuşakdoku plasmositoması,eritroplaki,granülamatöz gingivitis

• Tedavi de mümkünse allerjenlerin ortadan kaldırılması,topikal vesistemik steroid uygulaması

Plazma hücreli gingivitis

GRANÜLAMATÖZ GİNGİVİTİS

• Granülamatöz gingivitis spesifik histopatolojik paterni ile nadir görülen kronikenflamatuar bir hastalıktır.

• Etyolojisinde yabancı cisim reaksiyonu,lokal bakteri ve fungal enfeksiyonlar vesistemik granülamatöz hastalıklar(Crohn hastalığı,sarkoidoz,Melkersson-Rosenthal sendromu,Wegener granulomatozis) neden olabilir.

• Granülamatöz gingivitis serbest,yapışık dişeti,interdental papilde diffüz eritematözve ödematöz alanlar şeklinde görülür.Lezyonlar tek bir alanda veya birçok alandagörülebilir.Hassasiyet ve hafif ağrı en sık görülen semptomlardır.Lezyonlarkonvansiyonel lokal tedaviye karşı dirençlidir.Sistemik granülamatöz hastalıkdurumunda ağzın diğer bölgeleride etkilenebilir.

• Ayırıcı tanı plağa bağlı kronik gingivitis,desquamatif gingivitis,linear gingival eritem,travma,plazma hücreli gingivitis,ilaçreaksiyonları,kandidiazis,eritroplaki,non-Hodgkin lenfoma,lösemi,amiloidoz,orofasiyal granülamatozis

• Tedavisinde lokal ve sistemik kortikosteroidler kullanılabilir.Yabancı cisimreaksiyonu olan vakalarda konservatif cerrahi eksizyon önerilir.

Lokalize granülamatöz gingivitis

Orofasiyal granülamatoziste dişetinde şişmeler

DESKUAMATİF GİNGİVİTİS

• Deskuamatif gingivitis bazı kronik mukokutanöz hastalıkların non spesifikdişeti bulguları için kullanılan klinik olarak tanımlayıcı bir terimdir.

• Etiyolojisinde otoimmün mekanizma sorumludur.Desquamatif gingivitis ileen çok ilişkili olan hastalıklar sikatrisyel pemfigoid ve liken planustur.

• Yapışık dişetinde eritem ve ödem gözlenir.Fasiyaş yüzey lingual gingivadandaha fazla etkilenir.Epitelin spontan deskuamasyonu,bül oluşumu veyüzeyel erozyon alanları sıklıkla görülür.Karekteristik olarak hafif basınçaltında etkilenen gingivada epitelin deskuamasyonu veya hemorajik bülformasyonu oluşur.Lezyonlar lokalize veya generalize olabilir.40 yaş üstükadınlar daha fazla etkilenir.

• Ayırıcı teşhis,nekrotizan ülseratif gingivitis,plazma hücreli gingivitis,plağabağlı gingivitis,ilaç reaksiyonları,granülamatöz gingivitis,oral psöriazis

• Tedavide oral hijyen sağlanmalıdır.Dişetinin mekanik basınca maruzkalması engellenmelidir.Sistemik tedavi altında yatan hastalığınbelirlenmesine dayanır.

Sikatrisyel pemfigoidin belirtilerinden deskuamatif gingivitis

Oral liken planusun belirtilerinden deskuamatif gingivitis

LİNEAR GİNGİVAL ERİTEM

• Linear gingival eritem genellikle HIV enfeksiyonu sonrasında görülennadir bir dişeti hastalığıdır.

• Kesin etiyolojisi bilinmemektedir ancak candida enfeksiyonuylaarasında yakın bir ilişki vardır.

• Karekteristik olarak linear gingival eritem dişeti kenarında 2-4 mm genişliğinde kırmızı band ve yapışık dişetinde diffüz eritem olarakgörülür.Gingival kanama nadirdir.Lezyon plak kontrolü ve kök yüzeyiküretaji ve düzleştirmesine cevap vermez.

• Ayırıcı teşhis plağa bağlı gingivitis,herpetik gingivitis,desquamatifgingivitis,lösemi

• Tedavi oral hijyenin düzeltilmesi ve plak kontrolü,itraconazole vefluconazole gibi sistemik antifungal ilaçlardan yararlanılır.

Linear gingival eritem,dişeti kenarı boyunca oluşmuş kırmızı band

KONTAKT ALERJİK STOMATİTİS

• Kontakt alerjik stomatitis nadir rastlanan akut veya kronikbir reaksiyondur.

• Etyolojisinde diş protez malzemeleri,resterasyonmalzemeleri,gıdalar,sakızlar ve diğer maddelere karşı alerjioluşması vardır.

• Klinik olarak akut formu,yaygın eritem ve ödem ilemukozayı etkiler ve özellikle vezikül ve erozyonlarmevcuttur.Yanma en belirgin semptomdur.Kronik formundahiperkeratotik beyaz lezyonlar görülebilir.

• Ayırıcı tanı protez stomatiti,eritematözkandidiazis,eritroplaki,lökoplaki,ilaç reaksiyonları

• Şüpheli alerjen ortadan kaldırılmalı topikal ve sistemikstereoidler ve antihistaminikler kullanılır.

Akrilik rezinin sebep olduğu alerjik stomatitis

GONOCCOCAL STOMATİT

• Gonoccocal stomatit gonoccocal enfeksiyonların nadir görülen belirtisidir.Cinselyolla bulaşan bir hastalıktır ve primer olarak üriner sistem ve anorektal alanı etkiler.

• Etyolojisinde Neisseria gonorhoeae,Gonoccocal stomatit genellikle orogenital sekssonucu oluşur.(fellatio,cunnilingus).Gonoccocal stomatit kadınlarda vehomoseksüel erkeklerde daha çok görülür.

• Gonoccocal enfeksiyonların oral belirtileri,atipik eritem ve yüzeyelülserasyonlabirlikte veya olmaksızın gri-sarı eksuda ile örtülü ödemgörülür.Yanma,orta derecede ağrı ve boğazda ağrı en çok görülensemptomlardır.Parafaringeal alan,tonsilla,uvula ve yumuşak damak en çoketkilenen alanlardır. Nadir olaraklezyonlar dil,bukkal mukoza ve gingivadagörülebilir.Submandibular ve servikal lenf nodülü genişlemesigörülebilir.Teşhishastanın hikayesine ve klinik özelliklerine dayanır ve mikroorganizmalarınbelirlenmesi ile doğrulanmalıdır.

• Ayırıcı teşhis streptokal stomatit,herpetik stomatit,eritematöz kandidiazis,mekaniktravma,termal yanık ile yapılır.

• Oral lezyonlar genellikle sınırlıdır.Sistemik penisilin veya tetrasiklin kullanılabilir.

Gonococcal stomatitis, bukkal mukozada eritem ve erozyon

LUPUS ERİTEMATOZUS

• Lupus eritamatozus kronik immünolojik bir hastalıktır.• Otoimmündür.• Hastalığın 2 ana formu tanımlanmıştır:Diskoid lupus

eritematozus(DLE) ve sistemik lupus eritomatozus(SLE)• DLE nin %25 inde, SLE nin %30-45 inde oral lezyonlar

gözlenir.Bunlar genellikle deri lezyonlarıyla berabergözlenir.Oral lezyonlar etrafı kabarık,beyazımsı sınırlı şeritleçevrili,belirgin sınırlı,santral,atrofik,kırmızı alanlarlakarekterizedir.Telenijektazi,peteşi,ödem,erozyon,ülserasyonve beyaz hiperkeratotik plaklar görülebilir.

• Ayırıcı tanı lien planus,coğrafik dil ,beneklilökoplaki,eritroplaki,sikatrisyel pemfigoid,sifiliz

• Steroid ve antimalaryal ilaçlar tedavide kullanılır.

Bukkal mukozada tipik diskoid lupus eritamatozus lezyonu

CREST SENDROMU

• Crest sendromo sklerodermanın bir klinikçeşidi olup Calsinosis cutis,Reynaudfenomeni,Esophegal disfonksiyon,Sclerodermave Talenjiektazi kombinasyonu ilekarekterizedir.Talenjiaktezi dudakta ve oral mukozada kırmızı plaklar şeklinde gözlenir.

Crest sendromu:Dudakta telenjiektazi

HEREDİTER HEMORAJİK TELANJİEKTAZİ

• Herediter hemorajik telanjiektazi hastalığı nadir mukokutanöz birhastalık olup kılcal damarların ve küçük damarların displazisi ilekarekterizedir.

• Otozomal dominant kalıtım gösterir.• Oral mukoza sıklıkla etkilenir ve lezyonlar ölçüleri 1-2 mm arasında

değişen ve basınçla kaybolan çok sayıda parlak kırmızı papüllerdenoluşur.Nodüller ve örümcek benzeri lezyonlar görülebilir.Minimummekanik hasardan sonra kanamalar yaygındır.Dudaklar,dil,bukkalmukoza ve damak en çok rastlanan bölgelerdir.Epiktaksis ve GİS kanamaları sık görülür.

• Ayırıcı tanı Crest sendromu,varisler,Maffuccisendromu,multiplehemanjiomalar

• Destekleyici tedavi uygulanır.

Herediter hemorajik telenjiektazi:Dilde çok sayıda lezyonlar

ANEMİ

• Pernisiyöz anemi,demir yetmezliğianemisi,Plummer-Vinson sendromu genellikleoral mukozayı etkiler.Oral belirtiler erkenortaya çıkar ve sık görülür.Atrofik,düz vekırmızı dil görüntüsü ile karekterizedir.Yanmahissi,tat kaybı,anguler chelitis venadirenerozyonlar görülür.

• Ayırıcı tanı,atrofik liken planus ve malnütrisyonhastalıklarını içerir.

Plummer–Vinson sendromu: Anguler şelit ile ilişkili dil papillalarında atrofi kızarıklık

p

Pernisiyöz anemi:Dilin dorsumunda kırmızı ve düz görünüm

TROMBOSİTOPENİK PURPURA

• Trombositopenik purpura hematolojik bir hastalıkolup periferik kandatrombositlerin azalmasıylakarekterizedir.

• Oral lezyonlar genellikle bukkal mukozada vedamakta peteşi görünümündekırmızılezyonlar,ekimozlar hatta hematomlarşeklindedir.Spontan diş eti kanamalar erkenbelirtilerdir.Purpirik deridöküntüleri,epiktaksis,Gis ve üriner sistemkanamaları görülür.

İdiyopatik trombositopenik purpuar,bukkal mukozada peteşi ve ekimozlar

İNFEKSİYÖZ MONONÜKLEASİS

• Ebstein Barr virüsünün tükrüğe bulaşmasıyla oluşan bu hastalıközellikle çocukları etkileyen,akutsınırlı bir infeksiyondur.

• Oral bulgular erken başlar ve sık görülür.Genellikle damaktapeteşi,uvulada ödem,tonsillalarda eksuda,gingivitis ve nadirenülserlerden oluşur.Generalizelenfadenopati,hepetasplenomegali,makülopapüler deridöküntüleri,boğaz şişliği sık görülür.Klinik belirtiler başlamadan önceanoreksi,baş ağrısı,halsizlik ve ateş gibi prodromal belirtiler ortayaçıkar.

• Ayırıcı tanı lösemiler,sekonder sifiliz,difteri,fellatio,trombositopenikpurpura,travmatik hematom

• Tedavisi semptomatiktir

İnfeksiyöz mononükleasis,Damakta peteşi

REİTER SENDROMU

• Reiter hastalığı genellikle 20-30 yaş arası erkekleri etkileyen nadir bir multisistemik bir hastalıktır.

• Kesin etyolojisi bilinmemekle beraber patogenezinde immünolojikmekanizmanın etkisi vardır.

• Genel klinik özellikler nongonokokkal üretrit,siklik balanit,6 yada 7 eklemi tutan simetrik artrit,konjuktivit,prostatitis,servisit vemukokutanöz lezyonlarla karekterizedir.Kutanöz lezyonlarmakül,papül yada püstül şeklinde avuç içinde yada ayak tabanındagörülür.Psöriasiform lezyonlar,keratoderma, ve tırnak değişikliklerisık görülür.Oral lezyonlar eritematöz alanlar halinde veağrılıdır.Bukkal mukoza,dişeti,damak,dudak ve dil daha sık etkilenir.

• Oral lezyonların ayırıcı tanısı Behçet Sendromu,eritema multiforme,coğrafik dil ve ilaç reaksiyonları ile yapılmalıdır.

• Tedavide sistemik kortikosteroidler ve non-steroid antienflamatuarajanlar tercih edilir.

Damakta yaygın eritem

Dilde eritem ve yüzeyel erozyonlar

PERİFERİK AMELOBLASTOMA

• Ameloblastoma primer olarak çeneleri etkileyen odontojen epitel kaynaklıtümörler içerisinde en sık rastlanan tümördür.

• Etyolojisi bilinmemektedir.Muhtemelen periferik ameloblastom kaynağınıdental lamina artıklarından ve bazal epitel hücrelerinden almaktadır.

• Periferik ameloblastom nadir görülür ve bütün ameloblastomların%1-2 sinioluşturur.Genellikle ağrısız,yavaş büyüyen,ülser oluşturmayan,geniştabanlı,kırmızı bir kitle olarak görülür.Lezyonun boyutları 1-2 cm arasındadeğişmektedir.En sık görüldüğü bölgeler posterior alveolar mukoza ve alt çenenin dişetleridir.Çok az bir kemik rezorpsiyonuna sebep olur veya kemikrezorpsiyonu hiç görülmez.Klinik tanı histopatolojik inceleme ve biyopsi iledoğrulanmalıdır.

• Ayırıcı teşhis Pyojenik granülom,periferal dev hücreli reporatifgranülom,fibrom,squamoz hücreli karsinom,ekstraosseöz kalsifiyeodontojenik tümör,epitelyal odontojenik kist,odontojenik mikzom

• Tedavisi lokal cerrahi eksizyondur.

Periferik ameloblastoma posterior alveolar mukozada kırmızı kitle