ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับระบบ

สารสนเทศทางการแพทย์ (Part 1)นพ.นวนรรน ธีระอัมพรพันธุ์คณะแพทยศาสตร์ รพ.รามาธิบดี

9 เมษายน 2558

http://www.slideshare.net/nawanan

แนะนําตัว

2003 M.D. (First-Class Honors) (Ramathibodi)

2009 M.S. in Health Informatics (U of Minnesota)

2011 Ph.D. in Health Informatics (U of Minnesota)

รองผู้อํานวยการบริหารสถาบันการแพทย์จักรีนฤบดินทร์ ฝ่ายสารสนเทศ

อาจารย์ ภาควิชาเวชศาสตร์ชุมชน

คณะแพทยศาสตร์ รพ.รามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล

Contacts

nawanan.the@mahidol.ac.th

SlideShare.net/Nawanan

www.tc.umn.edu/~theer002

ระบบสารสนเทศคืออะไร?

ระบบสารสนเทศ

• Information System

– ระบบที่มีการนําเทคโนโลยีสารสนเทศ (Information Technology) มาใช้

เพื่อสนับสนุนกระบวนการทํางานบางอย่างของมนุษย์

– ใช้เทคโนโลยีเป็น เครื่องมือ เพื่อให้ข้อมูล (Deliver information) และ

สนับสนุนกระบวนการทํางาน (business processes) ให้กับ ผู้ใช้งาน

(users) ในการทํางานหนึ่งๆ

– เช่น ระบบการฝาก-ถอนเงินผ่านเคาน์เตอร์ธนาคาร ระบบการลงทะเบียน

เรียนผ่านเว็บ ระบบ e-learning ระบบจองตั๋วเครื่องบิน ระบบแสดงตาราง

เที่ยวบิน เป็นต้น

ทําไมต้องมีระบบสารสนเทศ?

ทําไมต้องมีระบบสารสนเทศ

• เชื่อมโยงข้อมูลจากหลายสถานที่

• การประมวลผลที่รวดเร็ว

• การทํางานร่วมกันหลายคน

• ลดโอกาสผิดพลาด หรือความไม่สม่ําเสมอของคุณภาพงาน

Image Source: http://en.wikipedia.org/wiki/Logistics_automation

อะไรคือองคป์ระกอบของระบบ

สารสนเทศบ้าง?

องค์ประกอบของระบบสารสนเทศ

Hardware Software

Peopleware Data

- อุปกรณ์คอมพิวเตอร์ ทั้งเครื่อง

แม่ข่าย (Servers) และเครื่องลูก

ข่าย (Clients)

- ระบบเครือข่าย (Network)

- ระบบปฏิบัติการ (Operating

System) เช่น Windows XP

- โปรแกรมช่วยสนับสนุนการ

ทํางาน (System Utilities) เช่น

Antivirus

- โปรแกรมประยุกต์

(Applications) เช่น Microsoft

Word หรือ Hospital

Information System

- ข้อมูลที่เก็บในระบบ

- ผู้ใช้งาน

โครงสร้างพื้นฐานสารสนเทศ (IT Infrastructure)

ระบบตู้กดเงินอัตโนมัติ (ATM)

Image Source: http://www.gsb.or.th/products/personal/services/atm.php

ระบบแสดงตารางเที่ยวบิน

Image Source: http://www.m7worldwide.com/checkaflight.html

Class Exercise: จงยกตัวอย่างระบบ

สารสนเทศในชีวิตจริง พร้อมทั้งอธิบาย

ความหมาย ประโยชน์ และองค์ประกอบ

ของ “ระบบสารสนเทศ” นี้

แล้วอะไรคือ ข้อมูลสารสนเทศ

(Information)?

So....What Is Information?

Data-Information-Knowledge-Wisdom (DIKW) Pyramid

Wisdom

Knowledge

Information

Data

Wisdom

Knowledge

Information

Data

Data-Information-Knowledge-Wisdom

Contextualization/Interpretation

Processing/Synthesis/

Organization

Judgment

Example

Wisdom

Knowledge

Information

DataContextualization/

Interpretation

Processing/Synthesis/

Organization

Judgment

100,000,000

I have 100,000,000 baht in my bank account

I am rich!!!!!

I should buy a BMW (and a BIG house)!

In each problem, identify data, information, knowledge,

and wisdom

Class Exercise

Class Exercise #1: Problem A

• Patient A มีความดันเลือด

170/100 mmHg

Class Exercise #1: Problem B

• Patient B แพ้ยา penicillin และเขาเพิ่ง

ถูกสั่งยา amoxicillin สําหรับอาการเจบ็

คอของเขา

Class Exercise #1: Problem C

• ภาพ Plain Film X-ray ของ Patient C เป็นดังภาพ

Class Exercise #1: Problem A

• Patient A มีความดันเลือด

170/100 mmHg

Class Exercise #1: Problem A

• Patient A มีความดันเลือด 170/100 mmHg

• Data: 170/100

• Information: BP of Patient A = 170/100 mmHg

• Knowledge: Patient A มีความดันเลือดสูง

• Wisdom:

– Patient A ควรได้รับการตรวจเพื่อหาสาเหตุของความดันเลือดสูง

– Patient A ควรได้รับการรักษาด้วยยาลดความดันเลือด

– Patient A ควรได้รับการส่งปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะโรค

Class Exercise #1: Problem B

• Patient B แพ้ยา penicillin และเขาเพิ่ง

ถูกสั่งยา amoxicillin สําหรับอาการเจบ็

คอของเขา

Class Exercise #1: Problem B

• Patient B แพ้ยา penicillin และเขาเพิ่งถูกสั่งยา amoxicillin สําหรับอาการ

เจ็บคอของเขา

• Data: Penicillin, amoxicillin, sore throat

• Information:

– Patient B แพ้ยา penicillin

– Patient B เพิ่งถูกสั่งยา amoxicillin สําหรับอาการเจ็บคอของเขา

• Knowledge:

– Patient B อาจแพ้ยาที่แพทย์สัง่ให้

• Wisdom:

– Patient B ไม่ควรรับประทานยา amoxicillin ที่ได้รับไป

Class Exercise #1: Problem C

• ภาพ Plain Film X-ray ของ Patient C เป็นดังภาพ

Class Exercise #1: Problem C

• ภาพ Plain Film X-ray ของ Patient C เป็นดังภาพ

• Data:

• Information:

– ภาพ Plain Film X-ray ของ Patient C เป็นดังภาพ

– มีลักษณะกระดูกหัก/กระดูกไม่ต่อเนื่อง ของกระดูกแขนซ้ายของผู้ป่วยทั้ง 2 อัน

• Knowledge:

– Patient C มีกระดูกหัก (fractures) ที่ left radius และ ulna

• Wisdom:

– ภาวะกระดูกหักของ Patient C ควรได้รับการรักษาโดยเร็ว

Image Source: http://en.wikipedia.org/wiki/Bone_fracture

สาขาวิชาเวชสารสนเทศ

(Medical/Biomedical Informatics)

หรือสารสนเทศสุขภาพ

(Health Informatics)

Biomedical and Health Informatics

• “[T]he field that is concerned with the optimal

use of information, often aided by the use of

technology, to improve individual health,

health care, public health, and biomedical

research” (Hersh, 2009)

• “[T]he application of the science of

information as data plus meaning to

problems of biomedical interest”

(Bernstam et al, 2010)

Biomedical Informatics

Biomedical informatics (BMI) is the interdisciplinary

field that studies and pursues the effective uses

of biomedical data, information, and

knowledge for scientific inquiry, problem solving,

and decision making, motivated by efforts to

improve human health.

Reproduced/Adapted from American Medical Informatics Association (http://www.amia.org/about-amia/science-informatics)

Biomedical and Health Informatics

• เน้น information และ information system มากกว่า technology

• เพื่อสุขภาพ (รักษาพยาบาล, สาธารณสุข, บริหารจัดการ, การศึกษา,

วิจัย)

• กระบวนการที่เกี่ยวข้องกับข้อมูลสารสนเทศ:

Collection Processing

Storage

Utilization

Communication/Dissemination/

Presentation

Biomedical and Health Informatics

(Shortliffe, 2002)

Biomedical and Health Informatics

(Hersh, 2009)

Technology

ProcessPeople

Balancing People-Process-Technology

Health Information Technology

(Health IT)

ข้อมูล (Information)

มีอยู่ทุกหนทุกแห่งในทางการแพทย์

เทคโนโลยีสารสนเทศสุขภาพ (Health IT)

Health Information Technology

Goal

Value‐Add

Tools

เป้าหมายสูงสุดของ Health IT

• Individual’s Health

•Population’s Health

•Organization’s Health

หลากหลายรูปแบบของ Health IT

Hospital Information System (HIS) Computerized Provider Order Entry (CPOE)

Electronic Health

Records (EHRs)

Picture Archiving and Communication System

(PACS)

อีกหลายรูปแบบของ Health IT

m-Health

Health Information Exchange (HIE)

Biosurveillance

Information RetrievalTelemedicine &

Telehealth

Images from Apple Inc., Geekzone.co.nz, Google, PubMed.gov, and American Telecare, I

Personal Health Records (PHRs)

ทําไมต้องมี Health IT

“To Err Is Human”

(Institute of Medicine, 2000)

“To Err Is Human”

• การทําสิ่งผิดพลาด เป็นธรรมชาติของมนุษย์

• ระบบสุขภาพของประเทศสหรัฐอเมริกา มี “ปัญหาเชิงระบบ”

(systemic problems) ที่นําไปสู่ข้อผิดพลาดทางการแพทย์ที่ป้องกัน

ได้ และคุณภาพการรักษาพยาบาลที่แย่

• แนวทางการแก้ไขปัญหา เน้นการแก้ไขเชิงระบบ ไม่ใช่การจัดการที่ตัว

บุคคล

• เทคโนโลยีสารสนเทศ มีบทบาทหรือไม่ อย่างไร?

ทําไมต้องมี Health IT

• Healthcare มีความซับซ้อนสูง (และขาดประสิทธิภาพ ต้นทุนสูง ขาดความ

คล่องตัว)

• Health care is information-rich

• คุณภาพการรักษา ขึ้นอยู่กับคุณภาพและการเข้าถึงข้อมูลสุขภาพของผู้ป่วย

• ความรู้ทางการแพทย์มีปริมาณมากเกินอัจฉริยะจะท่องจําได้หมด และแพทย์มี

เวลาเพียงช่วงสั้นๆ ในการดูแลผู้ป่วยแต่ละคน

• “To err is human”

Image Source: (Left) http://docwhisperer.wordpress.com/2007/05/31/sleepy-heads/ (Right) http://graphics8.nytimes.com/images/2008/12/05/health/chen_600.jpg

To Err is Human 1: Attention

Image Source: Suthan Srisangkaew, Department of Pathology, Facutly of Medicine Ramathibodi Hospital, Mahidol University

To Err is Human 2: Memory

To Err is Human 3: Cognition

• Cognitive Errors - Example: Decoy Pricing

The Economist Purchase Options

• Economist.com subscription $59• Print subscription $125• Print & web subscription $125

Ariely (2008)

16084

The Economist Purchase Options

• Economist.com subscription $59• Print & web subscription $125

6832

# of People

# of People

คุณภาพการรักษาพยาบาล

• ความปลอดภัย (Safety)

• ความทันเวลา/ทันท่วงที (Timeliness)

• ประสิทธิผล (Effectiveness): มุ่งผลลัพธ์ (outcomes) ที่ดี

• ประสิทธิภาพ (Efficiency): คุณภาพดี แต่ต้นทุนต่ํา (คุ้มค่า)

• ความเป็นธรรม (Equity)

• การยึดผู้ป่วยเป็นศูนย์กลาง (Patient-centeredness)

(IOM, 2001)

ความเป็นธรรม (Equity) vs.

ความเท่าเทียม/ความเสมอภาค (Equality)

http://imgur.com/gallery/0yN8vQh

สรุป (Part 1)

• Information System

– ความหมาย

– ประโยชน์

– องค์ประกอบ

• Data-Information-Knowledge-Wisdom

• สาขาวิชา Biomedical & Health Informatics

สรุป (Part 1)

• Health Information Technology (Health IT)

– ความสําคัญ

– Errors ใน Healthcare

– คุณภาพ (Quality) ของการรักษาพยาบาล

• ชั่วโมงหน้า (Part 2)

– ประโยชน์ของ Health IT ต่อคุณภาพ (Quality) ของการรักษาพยาบาล

– ตัวอย่าง Health IT ที่สําคัญ (โดยเฉพาะในโรงพยาบาล)

การบ้าน (ไม่ต้องส่ง)

• ลองยกตัวอย่างว่า จะเอา Health IT มาใช้

ในโรงพยาบาล หรือในทางสุขภาพ เพื่อ

คุณภาพของการรักษาพยาบาลที่ดีขึ้นได้

อย่างไรบ้าง?

Questions?