1SB ANKARA MESLEK HASTALIKLARI HASTANESĠ MESLEKĠ GÖĞÜS HASTALIKLARI KLĠNĠĞĠ, Ġġ SAĞLIĞI BĠLĠM UZMANI (MSc) 2SB ANKARA MESLEK HASTALIKLARI HASTANESĠ GÖRÜNTÜLEME BÖLÜMÜ, UZMAN DOKTOR 3SB ANKARA MESLEK HASTALIKLARI HASTANESĠ MESLEKĠ GÖĞÜS HASTALIKLARI KLĠNĠĞĠ, UZMAN DOKTOR 4SB ANKARA MESLEK HASTALIKLARI HASTANESĠ MESLEKĠ GÖĞÜS HASTALIKLARI KLĠNĠĞĠ, UZMAN DOKTOR 5SB ANKARA MESLEK HASTALIKLARI HASTANESĠ MESLEKĠ ĠÇ HASTALIKLARI KLĠNĠĞĠ, DOKTOR 6SB ANKARA MESLEK HASTALIKLARI HASTANESĠ MESLEKĠ GÖĞÜS HASTALIKLARI KLĠNĠĞĠ, DOKTOR 7SB ANKARA MESLEK HASTALIKLARI HASTANESĠ BAġHEKĠM, UZMAN DOKTOR

RESİM-1

RESİM-2

RESİM-3

İLETİŞİM: okkaradag@gmail.com 0(532) 525 14 52

ANKARA MESLEK HASTALIKLARI HASTANESĠNDE,

2000-2005 YILLARI ARASINDA PNÖMOKONYOZ TEġHĠSĠ KONULAN

DEKORATĠF CAM ĠġLEME ĠġĠ YAPAN ÜÇ ĠġÇĠ : VAKA SUNUMU.

Karadağ Ö.K.1, Koç Altın E.2,Çömez R.3,Tüzün D.4, Demirkan A.5, Erdem M.6, Ferit O.7

Amaç:

Cam insanların günlük yaĢantılarında uzun yıllardır kullandığı bir malzemedir. Kullanım alanı geniĢtir ve dekoratif kullanımı da yaygındır. Cam

üretimi iĢkolunun hammadde olarak çeĢitli kimyasalların kullanılması, ısıl iĢlem gerekliliği, kuvars kullanımı nedeniyle birçok önemli iĢ riskini

barındırdığı bilinmektedir. Dekoratif amaçlı cam iĢleme iĢi cam eĢya yada levhanın kum püskürtülerek yarı ıĢık geçirgen hale getirilmesi, kum

püskürtme ve yüzeyde kanallar açılarak bazı Ģekillerin cama iĢlenmesidir (Artalan resmi kum püskürtme yöntemiyle cam üzerine iĢlenmiĢtir).

Sunumla, camın bilinen üretim süreci sonrası dekoratif yada sanatsal amaçlı iĢlenmesinde de toz riskinin önemliliğine dikkat çekmek

hedeflenmektedir. Dekoratif amaçlı olarak camın iĢlenmesi cam veya cam eĢyanın temel iĢlevini değiĢtirmemekte daha çok estetik bir

görünüm sağlamaktadır. Estetik kaygılarla yapılan iĢin, uygunsuz koĢullarda pnömokonyoz gibi trajik bir hastalığa yol açabilmesinin

insanlarda yaratabileceği duygu-durum kullanılarak, toz riski ve hastalığı konularına dikkat çekmek sunumun diğer amacıdır.

Gereç ve Yöntem: .

Hastanemiz Meslek Hastalıkları Sağlık Kurulunda 2000-2005 yılları arasında karar verilen 2604 meslek hastalığı değerlendirme vakası sağlık

kurulu defterinden ve arĢiv dosyalarından taranarak dekoratif cam iĢleme iĢinde çalıĢma hikayesi olan, pnömokonyoz teĢhisi konulan 3 vaka

çıkarılmıĢtır. Pnömokonyoz filmlerinin değerlendiren hekimler-sağlık kurulu üyeleri ILO Pnömokonyoz Filmleri Uluslararası Sınıflaması 2000

versiyonu konusunda eğitim almamıĢtır. Ancak pnömokonyoz filmleri konusunda deneyimli okuyuculardır. Akciğer grafileri, ILO Pnömokonyoz

Filmleri Uluslararası Sınıflaması 2000 versiyonuna göre değerlendirilmiĢtir. Bu sınıflamada, küçük opasitelerin tipleri yuvarlak-çizgisel,

boyutları 3 ve yaygınlık düzeyi 12 alt sınıfta tanımlanmaktadır. Solunum Fonksiyon Testleri Spirolab-2 kullanılarak elde edilmiĢtir. ĠĢgücü

kaybı hesaplamaları SSK Sağlık ĠĢlemleri Tüzüğü çerçevesinde yapılmıĢtır.

Bulgular:

1. SUNUM: Dekoratif cam iĢçisi, 1977 doğumlu. Elmasla cam kesme, camda kanal açma, cam kumlama iĢini on yıl yapmıĢ. ILO

Pnömokonyoz değerlendirme sınıflamasına göre 2002 yılında küçük opasite tip ve yaygınlığı q/q 2/1, büyük opasite boyutu A; bir yıl sonra ise

ağırlaĢmıĢ q / q 2 /3 ve A olarak belirlenmiĢtir(RESĠM-1). Solunum Fonksiyon Testleri normal değerlendirilmiĢtir. 2003 yılında beklenilen

değerlere göre FEV1 %83 (4.66 L), FVC %82 (3.70 L) ve FEV1/FVC %81 ölçülmüĢtür. ĠĢgücü kaybı oranı %32.2 olarak hesaplanmıĢtır.

2. SUNUM: Dekoratif cam iĢçisi, 1975 doğumlu. On yıl cam kumlama ve boyama iĢi yapmıĢ. Akciğer grafisinin ILO sınıflamasına göre

değerlendirilmesinde küçük opasite tipi ve yaygınlığı q / q 3 / 3 olarak belirlenmiĢtir(RESĠM-2). Solunum Fonksiyon Testi hafif derecede

restriktif tip bozukluk olarak değerlendirilmiĢtir. Beklenilen değerlere göre FEV1 %73 (3.09 L), FVC %74 (3.65 L) ve FEV1/FVC %84

ölçülmüĢtür. ĠĢgücü kaybının 2004 yılında % 33.2 olduğuna karar verilmiĢtir.

3. SUNUM: Dekoratif cam iĢçisi, 1970 doğumlu. Yedi yıl cam kumlama iĢi yapmıĢ. Akciğer grafisinin ILO sınıflamasına göre

değerlendirilmesinde küçük opasite tipi ve yaygınlığı q / r 3 / 3 olarak belirlenmiĢtir(RESĠM-3). Solunum Fonksiyon Testleri normal

değerlendirilmiĢtir. Beklenilen değerlere göre FEV1 %82 (3.40 L), FVC %85 (3.79 L) ve FEV1/FVC %81 ölçülmüĢtür. ĠĢgücü kaybının 2004

yılında % 42.2 olduğuna karar verilmiĢtir.

Sonuç:

Dekoratif cam iĢleme iĢinde çalıĢma öyküsü olan ve Ankara Meslek Hastalıkları Hastanesi Meslek Hastalıkları Sağlık Kurulunda mesleki

pnömokonyoz kararı verilen üç vaka söz konusu iĢ kolunda ağır pnömokonyoz tiplerinin görülebileceğini kanıtlamaktadır. Üç vakada da

opasite tipleri nodülerdir ve ileri aĢamada yakalanabilmiĢlerdir. Dekoratif cam iĢleme genellikle küçük atölyelerde yapılıyor olmasına rağmen

bir vakamız küçük atölyede çalıĢmıĢtır. Söz konusu mesleği yürüten kiĢilerin solunum yakınmalarının dikkatle değerlendirilmesi önemlidir.

Korunma önlemleri alınmadan kum püskürtme, camda elmas yada herhangi bir uçla kanal açma gibi iĢler toz riskinin kabul edilemez düzeyde

olduğu iĢlerdir. Kum püskürtme, yüzeylerin pürüzlerinin giderilmesi, çapak temizleme iĢlerinde kullanılmaktadır. Son yıllarda alıĢılagelen

amaçları dıĢında tekstil iĢ kolunda kot taĢlama iĢinde de kullanılmaktadır. Riskin yönetimi açısından, ilk olarak iĢlemin gerekliliği tartıĢılmalıdır.

Kuvars yerine metal bilyelerin kullanımı, dıĢarıya toz çıkıĢı tümüyle engellenmiĢ kapalı tezgahlarda püskürtme iĢinin yapılması, atölyelerde

gereksiz etkilenmeleri önlemek için depolama Ģartlarının ve düzenli, uygun toz uzaklaĢtırma temizliğinin sağlanması, lokal havalandırma

sağlanması, iĢçilerin toz riski, kiĢisel koruyucuların kullanımı ve bakımı konularında eğitilmesi, son olarak uygun kiĢisel koruyucu

malzemelerin kullanılması sırayla uygulanabilecek diğer önlemlerdir. Korunma önlemlerinin yeterliliği ortam ölçümleri ve düzenli aralıklı

muayenelerle değerlendirilmelidir. Ayrıca, kuvarsın endüstride gereksiz ve bilinçsiz kullanımının arttığı gerçeğinden hareketle kuvars tozu

üreten iĢyerlerine paketleme ve uyarı metinleri konularında yaptırımlar getirilmelidir.