PROBLEMEN EN OPLOSSINGEN VOOR WAT BETREFT MULTIDISCIPLINAIRE TRANSMURALE AANPAK VAN HULPBEHOEVENDE BEJAARDEN

Lore BensDorien Jacobs

Annelies Belmans

Promotor: Prof. Dr. Geert Goderis

Inhoud• Inleiding • Onderzoeksvraag• Methode• Resultaten• Discussie• Conclusie

Inleiding Vergrijzing van de bevolking

Inleiding

Ouderenzorg: probleemvelden

Multimorbiditeit Versnippering van zorg

Onderzoeksvraag

• Op welke problemen botsen we bij de aanpak van ouderenzorg?

• Welke proactieve aanpak bestaat er?

• Is er evidentie voor een proactieve aanpak?

• Hoe proactieve aanpak implementeren in de eerstelijn?

• Wat is de mening van de huisarts?

Methode• Watervalmethode

o Quaternaire bron: NHG-standpunt ouderenzorgo Secundaire bron: Medline: general practitioner, frail

elderly, elderly, mass screening, geriatric assessment, interRAI, primary health care, patient-centered care, effectiveness, care program

• 704 artikels – 11 artikels• Verder handmatig gezocht in de referenties

Resultaten: problemen binnen de ouderenzorg

• Geriatrische syndromen

SyndroomNormaal:

combinatie van ziekteverschijnselen

die bij een ziektebeeld horen

Geriatrie: symptomen zijn het

gevolg van meerdere

aandoeningen tegelijk

Resultaten: problemen binnen de ouderenzorg

• Geriatrische syndromen

Resultaten: problemen binnen de ouderenzorg

• Beperkte evidence over de diagnostiek en behandelingsmogelijkheden

• Beperkte kennis over multimorbiditeit

• Kwetsbare positie/levensfase

• Complexiteit van zorgaanbod, versnippering en gebrek aan samenhang

Resultaten: oplossingen binnen de ouderenzorg, zorgprogramma

Resultaten: zorgprogramma• Comprehensive geriatric assessment

DOEL:Identificeren van zorgnoden bij ouderen

hierop een zorgprogramma baseren

WAT?Uitleg aan de hand van de drie generaties

Resultaten: zorgprogrammaDrie generaties comprehensive geriatric assessments

1. Eerste generatie: domeinspecifiek Vb. KATZ-schaal, MMSE,…

2. Tweede generatie: settingspecifiekVb. Rusthuis, …

3. Derde generatie: Gevalideerde en gestandariseerde transfer tussen verschilllende zorginstellingen mogelijkVb. InterRAI Suite

Resultaten: zorgprogrammaInterRAI BelRAI

DOEL: de zorgkwaliteit en de gezondheidszorg voor oudere, kwetsbare personen verbeteren met behulp van Evidence Based Medicine

HOE: Gegevens op een gestandariseerde en gevalideerde manier uitwisselen tussen verschillende zorginstellingen

BELGIË BelRAI: proefproject van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu

Resultaten: zorgprogramma

Resultaten: zorgprogrammaInterRAI Home Care= Comprehensive geriatric assessment voor opstellen zorgplan in de thuiszorg

Resultaten: zorgprogramma

Resultaten: zorgprogramma

Een CGA voor iedereen?

CGA niet effectief voor iedereeen!

Oplossing?

Het begrip Frailty of kwetsbaarheid &

screenen voor Frailty

Resultaten: zorgprogramma• Frailty screening

Frailty of kwetsbaarheid Verschillende definities Prevalentie tussen 5 à 58 procent Screeningtools gebaseerd op twee concepten

Fysiek concept: deficit en frailty fenotypeMultidimensioneel concept

Resultaten: zorgprogrammaScreeningstools:- verschillende concepten en modellenVb. TFI, GFI, SPQ, FI, Edmonton Frailty scale, etc.- Verschillende manieren van afname

Veel vals positieven en negatieven&

Identificatie van verschillende subgroepenOPLOSSING: Twee screeningstools tezamen Klinisch redeneervermogen van de arts toevoegen

Resultaten: zorgprogrammaBELGIË

- Geen actieve frailty screening- Geen beste frailty screener- Screening alvorens de BelRAI HC CGA met

Edmonton frail scale Bel-profielschaal BelRAI screener

Edmonton Frailty

screenerEdmonton frail scale

Bel-schaal

BelRAI Screener

Effectiviteit van een zorgprogramma

Effectiviteit van een zorgprogramma

Effectiviteit van een zorgprogramma• Resultaten Bleijenberg

o In beide interventiegroepen beter behoud van functioneren (KATZ-schaal)

o Geen significant verschil in kwaliteit van leveno Geen verschil in secundaire uitkomstmaten

(ziekenhuisopnames, consultaties spoeddienst, mortaliteit)

o Toename van consultaties in de U-CAREgroep

U-Prim U-Care Controle1,87 (1,77-1,97) 1,88 (1,80-1,96) 2,03 (1,92-2,13)

De mening van de huisarts over een zorgprogramma

- Tijdsgebrek - Gebrek aan financiële compensatie

- Onvoldoende getraind om geriatrische syndromen te beoordelen

- Tekort aan goed opgeleide praktijkverpleegkundigen

+ Betere kwaliteit van zorg+ Betere coördinatie van zorg

+ Betere focus op de geriatrische problemen+ Hogere tevredenheid bij de patiënt

DiscussieToekomst ouderenzorg met zorgprogramma

- Comprehensive Geriatric Assessment (CGA) als basis- Effectiviteit CGA en zorgprogramma

+ functionaliteit ? Mortaliteit

Reden? FU, populatie

DiscussieToekomst ouderenzorg met zorgprogramma - In België: BelRAI

+ Transmuraliteit en multidisciplinariteit - Oefening noodzakelijk en tijdrovend

OPLOSSING:Verpleegkundige of praktijkassistente?

MAAR KOSTEN-EFFECTIEF?!

Discussie Toekomst ouderenzorg met zorgprogramma

- Eerst screenen voor CGA (BelRAI)

Wie? Vanaf 70 jaar < 70 jaar + aantal comorbiditeiten

Hoe? POP-UP bij openen EMD

Welke? BelRAI screener

Conclusie• Noodzaak om ouderenzorg proactief aan te pakken

• Hoe?o Screeningo CGA

• Verder onderzoek nodig

Referenties• Reguerras N, Rebekka V. Vergrijzing en ouderenzorg in beeld – deel 1. CM-informatie 2014, 258: 17-32.

• Wind A. Het totaal plaatje telt: complexe ouderenzorg vraagt om regisserende huisarts. Medisch contact 2007, 62(10): 421-423.

• Rikkert M.O. Afname van gezondheid met de leeftijd: de rol van de geriatrie. Available from: www.canongerontolgie.nl/gezondheid/geriatrie

• Inouye SK, Studenski S, Tinetti ME, Kuchel GA. Geriatric syndromes: clinical, research, and policy implications of a core geriatric concept. J Am Geriatr Soc 2007, 55: 780-91.

• De Rooij S.E.J.A. Dubbel kwetsbaar: niet herkennen van comorbiditeit bij ouderen leidt tot complicaties. Medisch contact 2007, 62(31-32): 1299-1301.

• Carlson C, Merel S.E, Yukawa M. Geriatric syndromes and geriatric assessment for the generalist. Med Clin N Am 2015, 99: 263-279.

• Nederlandse huisartsen genootschap. (2007) NHG-standpunt: huisartsgeneeskunde voor ouderen ‘Er komt steeds meer bij...’ Available from: https://www.nhg.org/sites/default/files/content/nhg_org/uploads/toekomstvisie_-_huisartsgeneeskunde_voor_ouderen_mei_2007.pdf.

• Schellevis F.G. Je gaat het pas zien als je het door hebt: multimorbiditeit in de huisartsenpraktijk. Faculteit der Geneeskunde van de Vrije Universiteit/VU Medisch Centrum 2006, NIVEL, Utrecht.

• Morris JN, Hawes C, Fries BE. Designing the national Resident Assessment Instrument for nursing homes. Gerontologist 1990, 30(3): 293–302.

• Ellis G, Langhorne P. Comprehensive geriatric assessment for older hospital patients. Br Med Bull 2005, 71: 45–59.

• InterRAI. Who we are (Internet). Available from: www. Interrai.org. (Accessed 5th May 2016).

• AD B, Rees K, Dieppe P, et al. Complex interventions to improve physical function and maintain independent living in elderly people: a systematic review and meta-analysis. Lancet 2008, 371 North (9614): 725-735.

• Huss A, Stuck AE, Rubenstein LZ, Egger M, Clough-Gorr KM. Multidimensional preventive home visit programs for community-dwelling older adults: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Journals Gerontol Ser a-Biological Sci Med Sci 2008, 63(3): 298-307.

• FOD. BelRAI (Internet) Available from: https://www.ehealth.fgov.be/nl/application/applications/BELRAI.html. (accessed 5th May 2016).

• KULeuven, Pyxima, Univeristé de Liège. BelRAI (Internet) Available from: http://wiki.belrai.org/nl/ (accessed 5the May 2016).

• Vanneste D, De Almeida Mello J, Macq J, Van Audenhove C, Declercq A. Incomplete Assessments: Towards a Better Understanding of Causes and Solutions. The Case of the interRAI Home Care Instrument in Belgium. PLoS ONE 2015, 10(4).

• De Almeida Mello J, Hermans K, Van Audenhove C, Macq J, Declercq A. Evaluations of Home Care Interventions for Frail Older Persons Using the interRAI Home Care Instrument: A Systematic Review of the Literature. J Am Med Dir Assoc 2015 Feb, 16(2): 173.

• Stuck AE, Siu AL, Wieland GD et al. Comprehensive geriatric assessment A meta-analysis of controlled trials. Lancet 1993, 342: 1032–1036.

• Sternberg  SA, Schwartz AW,  Karunananthan S, Bergman H, Clarfield AM. The Identification of Frailty: A Systematic Literature Review. J Am Geriatr Soc 2011 Nov, 59(11): 2129-38.

• Fried LP, Tangen CM, Walston J et al. Frailty in older adults: Evidence for a phenotype. J Gerontol A Biol Sci Med Sci 2001, 56A: M146–M156.

• Rockwood K. Frailty and its definition: A worthy challenge. J Am Geriatr Soc 2005, 53: 1069–1070.          

• Forti P, Rietti E, Pisacane N, Olivelli V,  Maltoni B, Ravaglia G. A comparison of frailty indexes for prediction of adverse health outcomes in an elderly cohort . Arch Geront Geriatr 2012, 54(1): 16–20.

• Daniels R, Van Rossum E, Beurskens A, Van den Heuvel W, De Witte L. The predictive validity of three self-report screening instruments for identifying frail older people in the community. BMC Public Health 2012, 12: 69.

• Drubbel I, Bleijenberg N, Kranenburg G, Eijkemans RJC, Schuurmans MJ, De Wit NJ, et al. Identifying frailty: do the Frailty Index and Groningen Frailty Indicator cover different clinical perspectives? a cross-sectional study. BMC Family Practice 2013, 14: 64.

• Theou O, Brothers TD, Peña FG, Mitnitski A, Rockwood K. Identifying Common Characteristics of Frailty Across Seven Scales. J Am Geriatr Soc 2014 May, 62(5): 901-6.

• Sieliwonczyk E, Perkisas E, Vandewoude M. Frailty indexes, screening instruments and their application in Belgian primary care. Acta Clinica Belgica 2014, 69(4): 233-239.

• Van Kempen JAL, Schers HJ, Philp I, Rikkert MGMO, Melis RJF. Predictive validity of a two-step tool to map frailty in primary care. BMC Medicine 2015, 13: 287.

• Bleijenberg N, Drubbel I, Ten Dam VH, Numans ME, Schuurmans MJ, de Wit NJ. Proactive and integrated primary care for frail older people: design and methodological challenges of the Utrecht primary care PROactive frailty intervention trial (U-PROFIT). BMC Geriatr 2012, 12: 16.

• Bleijenberg N, Drubbel I, Schuurmans MJ, ten Dam VH, Zuithoff NPA,Numans ME, et al. The effectiveness of a proactive patient-centred primary care program on daily functioning of frail older patients: a clusterrandomised controlled trial. In: Drubbel I, editor. Frailty screening in older patients in primary care using routine care data. Zutphen: CPI Koninklijke Wöhrmann BV 2014, 125–54.

• Ruikes FGH, Zuidema SU, Akkermans RP, Assendelft WJJ, Schers HJ, Koopmans RTCM. Multicomponent Program to Reduce Functional Decline in Frail Elderly People: A Cluster Controlled Trial. J Am Board Fam Med 2016, 29(2): 209-217.

• Hoogendijk EO, Van Der Horst HE, Van De Ven PM, et al. Effectiveness of a Geriatric Care Model for frail older adults in primary care: Results from a stepped wedge cluster randomized trial. Eur J Intern Med  2016, 28: 43-51.

• Looman WM, Fabbricotti IN, de Kuyper R, Huijsman R. The effects of a pro-active integrated care intervention for frail community-dwelling older people: a quasi-experimental study with the GP-practice as single entry point. BMC Geriatr 2016, 16(1): 43.

• Hopman P, de Bruin SR, Forjaz MJ, et al. Effectiveness of comprehensive care programs for patients with multiple chronic conditions or frailty: a systematic literature review. Health Policy (New York) 2016: 1-15.

• Van Eijken M, Melis R, Wensing M, Rikkert MO, van Achterberg T. Feasibility of a new community-based geriatric intervention programme: an exploration of experiences of GPs, nurses, geriatricians, patients and caregivers. Disabil Rehabil 2008, 30(9): 696-708.

• Bleijenberg N, Ten Dam VH, Steunenberg B, et al. Exploring the expectations, needs and experiences of general practitioners and nurses towards a proactive and structured care programme for frail older patients: A mixed-methods study. J Adv Nurs 2013, 69(10): 2262-73.

• Devriendt E, Wellens NIH, Flamaing J, et al. The interRAI Acute Care instrument incorporated in an eHealth system for standardized and web-based geriatric assessment: strengths, weaknesses, opportunities and threats in the acute hospital setting. BMC Geriatr 2013, 13(1): 90.

• Van Heden B. Het interRAI-Home Care beoordelingsinstrument: Een meerwaarde voor de huisarts in de zorgplanning bij fragiele ouderen in de thuiszorg? Universiteit Antwerpen, KULeuven, 2012.

Bedankt voor uw aandacht

Vragen?