GLOBAL SAĞLIK SORUNU SİGARA

Dr. Banu SalepçiDr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve

Araştırma Hastanesi Göğüs Hastalıkları Kliniği

Tütün Ürünleri

Sigara Puro Pipo Nargile Bidi Kretek Enfiye Çiğneme

Sigara İçicisi

Yaşamının herhangi bir döneminde sigara içenler

Yaşamı boyunca 100 adet sigara içmiş olan kişi*

* WHO Report on the Global Tobacco Epidemic 2008

Sigara İçicisi

Daily Smoker; Her gün düzenli sigara içen

Occasional Smoker; Aralıklı sigara içenler

Ex Smoker; Önceden içici olup şu anda içmeyenler

Current (Regular) Smoker; Her gün veya kısa aralıklarla devamlı sigara içenler

Epidemiyoloji

Dünyada, 1.3 milyar sigara içici 2/3’ü 10 ülkede Çin, Hindistan ve Endonezya en çok

içen Türkiye ilk 10 ülke arasında

Tobacco Use Around The World, Global, 2008

Dünya Sigara Tüketiminde İlk 10 Ülke

Tütün Kullanım Evreleri

1. Evre; Tütün kullanımı, özellikle kadınlarda çok düşük düzeyde olan evre

2. Evre; Tütün kullanımında hızlı artışın olduğu evre, kadınlarda da kullanımda artış var

3. Evre; Tütün kullanımına bağlı sağlık sorunlarının görüldüğü ve erkeklerde kullanımın azalmaya başladığı evre. Bu evrede özellikle erkeklerde sigaraya bağlı ölümlerde hızla artış var

4. Evre; Hem kadınlarda hem de erkeklerde tütün kullanımında önemli azalma, erkeklerde sigaraya bağlı ölümlerde azalma olan evre

Dünyada Sigara Kullanım Evrelerine Göre Dağılım

Stage I; Sahra altı Afrika ülkeleriStage II; Çin,Japonya, Güney-Doğu Asya, Latin Amerika,Kuzey AfrikaStage III; Batı avrupa, Güney Avrupa, Latin AmerikaStage IV; Batı Avrupa, İngiltere, ABD, Kanada, Avustralya

Cinsiyet

Tüm dünyada ortalama 2 erkekten biri, 5 kadından biri

Gelişmiş ülkelerde kadınlarda gelişmekte olan ülkelere göre daha sık ve erkeklere yakın

Gelişmekte olan ülkelerde erkek / kadın oranı daha fazla

Erkeklerde Sigara İçme Oranları

Kadınlarda Sigara İçme Oranları

Epidemiyoloji

Türkiye’de; Dünya tütününün %2’si üretiliyor Tütün kullanımında dünyada 10. ülke Tüm toplumda %44, erkeklerde %63,

kadınlarda %24*

Tütün kullanımında 1980’den 2000’e belirgin artış var

2000’den sonra özellikle erkekler arasında kulanımda hafif azalma

* 1988 PİAR

Şekil 1. Türkiye’de erişkinlerde sigara içme sıklığı (%)

                                                                           

Türkiye’de Yıllara Göre Sıklık

Toplam 1051 katılımcı

Tüm çalışanların %36.9’u aktif içici, %14.6’sı ex smoker

İdarecilerin %22.7’si (n:22)

Doktorların %26.7’si (n:375)

Hemşirelerin %37.1’i (n:286)

Memurların %46.7’si (n:208)

Hizmetlilerin %51.3’ü (n:160)

Sigara İçme Oranları

Sonuçlar

1951- 2001, 34 439 İngiliz Doktor, 50 yıl takip Sigara içenler, başlıca vasküler, neoplastik ve

respiratuar hastalıklara bağlı olarak içmeyenlerden 10 yıl önce ölüyor

35-69 yaş arasında ölüm oranı içenlerde %42, içmeyenlerde %24

35 yaşından önce sigarayı bırakanlarda sürvi içmeyenlerle eşit

Sigara – KOAH İlişkisi

Dünyada en sık görülen 4. hastalık En sık 4. ölüm nedeni 2020’de 3. ölüm nedeni 2020’de en sık 5. sakatlık nedeni KOAH’lıların %80’i sigara içici Sigara içenlerin %20’sinde KOAH Sigara içenlerin >%40’ında her yıl kronik

bronşit semptomları

Normal Bronş Daralmış Bronş Bronşit

Sigara – SFT İlişkisi

Sigara içmeyenlerde 35 yaşından sonra her yıl FEV1 18-30 ml ↓

Sigara içenlerde 35 yaş üstünde yıllık FEV1 azalması 20-60 ml

Sigara içenlerin %15-20’sinde yıllık FEV1 azalması 120-150 ml → KOAH

Sigarayı bırakanlarda yıllık FEV1 kaybı yavaşlar

Karsinojenler

Styrene Benzen Nitrozaminler Formaldehit Polisiklik aromatik hidrokarbonlar...

Yaklaşık 81 adet karsinojen tanımlanmış.

Sigara Kanser İlişkisi

Tüm kanserlerin %30’u Akciğer kanserinin %94’ü Akciğer kanseri, içenlerde içmeyenlere

oranla 20 kat fazla Ülkemizde akciğer kanserli hastaların

%91.5’i sigara içici İçme süresi günlük adetten daha önemli

Kalp-Damar Hastalıkları- Sigara

Koroner arter hastalıkları 2 kat fazla Akut MI riskini 3 kat arttırır Kalp damar hastalıklarına bağlı ölümlerin ¼’ünden

sorumlu Sigarayı bırakmak, riski 1-3 yıl içinde hızla azaltır Günde <10 adet içip bırakanlarda risk 3-5 yıl içinde

içmeyenlerle eşit Pasif içicilik, KAH riskini %20-50, akut MI riskini

%30 arttırır

•Koroner•Cerebral•Renal •Periferik arterler

Gebelik – Sigara İlişkisi

Gebe kadınların %20’si sigara içici Spontan abortus ve ölü doğum (2 kat ↑) Prematüre doğum ve düşük doğum ağırlığı (40 gr↓) Perinatal ve neonatal mortalite artışı Kj malformasyonlar Dikkat eksikliği, hiperreaktivite Sigara bağımlılığı riski 2 kat ↑

İnfertilite – Sigara İlişkisi

Sigarada bulunan kadmiyum, benzopiren ve kotinin

>20 adet/gün sigara içen kadınlarda infertilite riski ↑, doğurganlık ↓,ektopik gebelik riski 4 kat ↑

Menapoz, sigara içen kadınlarda 1-4 yıl daha erken

Erkeklerde sperm sayısını ↓

*ABD’de bu etkileri bilenlerin oranı %17-22

Serebrovasküler Hastalıklar - Sigara

İnme, erişkinlerde en önemli iş görememezlik nedeni ve en sık 3. ölüm nedeni

İnme prevalansı 12/1000 olup %80’i iskemik, %15’i intraserebral kanama, %5’i subaraknoidal kanama

Sigara içilmesi inme riskini 2 kat ↑1. Ateroskleroz (CO ve nikotin)2. Hipertansiyon (Sempatik aktivite artışı)3. Hiperkoagülabilite4. Beyin kan akımında azalma

Sigara Dumanı

İçen kişi tarafından içe çekilip ekspiryumla dışarı atılan duman (ana akım dumanı)

Sigara yanarken çıkan duman (% 80) (yan akım dumanı)

Yan akım dumanı, daha toksik, 2-6 kat daha kanserojen, 4 kat daha fazla inflamatuar etki

Sigara içen annelerin %85’i Doktorların %49’u Öğretmenlerin %63’ü

çocuklarının yanında sigara içiyor

( Bilir N. Ve ark. )

Pasif İçicilik - Çocuklar

Çocuklar için maruziyet oranı, dünyada %38-75, Türkiye’de %75

Ani bebek ölümlerinin %25’i Akut solunum yolu enfeksiyon riski %50-100 ↑ Kronik öksürük, astım riski ↑ Otit oranı 4 kat ↑ MS riski 2.12 kat ↑ Akut lösemi riski 4 kat ↑ KOAH riski↑

Ev içinde sigara içiliyorsa;

Çocuklar ortalama günde 5 sigara içmiş olmaktadır

Bebekler hastaneye 3 kat daha fazla başvurmaktadır

Ani bebek ölümü riski

2.5 kat artmaktadır

Pasif İçicilik - Erişkinler İlk kez 1982’de the UK Independent Committee on Smoking

and Health tarafından tanımlanmış

ABD’de her yıl pasif içiciliğe bağlı;1. Akciğer Ca nedeniyle 3000 ölüm2. KAH nedeniyle 350000 ölüm3. Akut astım atağı ile 300000 acil başvuru

KAH bağlı ölümlerin erkeklerde %55’inden, kadınlarda %53’ündan pasif içicilik sorumlu

Pasif içicilerde KOAH riski %44.7 Akciğer Ca riski %20, Ca’ya bağlı ölüm riski 1.3 kat ↑ Meme, mesane, nazofarenks, baş-boyun, mide, kolon, serviks,

over, renal , pankreas, karaciğer Ca riskini 1.2 – 5.8 kat ↑

4207 Sayılı Tütün Yasası (1996)

Dolaylı dolaysız her türlü sigara reklam yasağı (Basın, TV,bilboard,sponsorluk...)

18 yaşından küçüklere sigara satışı yasağı

Sigara paketi üzerinde “Sağlığa Zararlıdır” uyarı yazısı

Sağlık,eğitim,kültür hizmeti veren yerler,kapalı spor salonları, kamu hizmeti veren yerlerde, >5 kişi çalışan yerlerde sigara içilmesi yasağı

TRT kurumu ve özel TV kanallarında ayda en az 90 dakika tütün mamulleri zararları konusunda program

Yeni Yasa

2008

5727 sayılı yasa

Karşılaştırmalı yasaklamalar…

1996 ( 4207 no’lu yasa )

Sağlık, eğitim,kültür hizmeti veren yerler, kapalı spor salonu,

Toplu taşıma vasıtaları,

Kamu hizmet kurumlarında 5 ve daha fazla kişinin görev yaptığı tüm kapalı mekanlarda yasak

* Sigara içme alanı oluşturma şartı var

2008 ( 5727 no’lu yasa )

Tüm kamu hizmet binaları Üretim,ticaret yapan yerler,

sosyal kurumlar Toplu ulaşıma taksi dahil Eğitim-öğretim kurum açık

alanları Lokanta, kahvehane, kafeterya

ve birahane vb. eğlence hizmeti veren işletmeler

* Sigara içme alanı oluşturma şartı yok

2008’de Sadece ;

Yaşlı bakım evlerinde Ruh ve sinir hastalıkları hastanelerinde Cezaevlerinde Yolcu taşıyan denizyolu araçlarının güvertelerinde Açık havada toplu seyir yerlerinde Otellerde tütün içen kişilere ayrılan odalarda

Serbest