GENÇLERDE SİGARA GENÇLERDE SİGARA SALGINISALGINI

GENÇLERDE SİGARA GENÇLERDE SİGARA SALGINISALGINI

Prof.Dr Recep AkdurProf.Dr Recep Akdur

SİGARA ÇAĞIMIZIN EN BÜYÜK PANDEMİSİDİR

• Yetişkin nüfusun yaklaşık üçte biri yani; 1.25 milyar kişi sigara içmektedir.

• Bu sayının; 2025 yılında 1.6 milyar kişiye ulaşacağı tahmin edilmektedir.

SİGARA EN YAYGIN ÖLÜM NEDENİDİR

• 10 yetişkin ölümünün birinden sorumludur.• İçenlerin yarısı 15 yıl içinde tütünün yol

açtığı nedenlerle erken ölüyor• Korunulabilir ölümlerin ilk sırasında tütüne

bağlı ölümler var• Sigaradan ölümler Tbc, HIV ve Malaryadan

ölümlerin toplamından daha fazla

SİGARA MİLYONLARCA İNSANIN ÖLÜMÜNDEN SORUMLUDUR

•20.YY Boyunca 100 milyon insan öldü•Günümüzden 2030 dek 175 milyon insan ölecek•21.YY Boyunca Bir milyar insan ölecek

GÜNÜMÜZDE EN YAYGIN ÖLÜM NEDENİDİR

• Dakikada 10,3 • Saate 616 • Günde 14784 kişi • Yılda 5,4 milyon insan ölüyor

• Bu sayı 2030 yılında 8 milyona çıkacak • Ölümlerin %80’ gelişmekte olan

ülkelerde

• Son 20-30 yıldır sigara kullanımı gelişmiş ülkelerde azalıyor buna karşılık gelişmekte olan ülkelerde artıyor

• Türkiye’de 1984 sonrasında sigara kullanımı %80 artmıştır

• Aynı dönemde ABD’de %30 azalmıştır.

WHO KÜRESEL TÜTÜN SALGINI RAPORU 2008

Türkiye 18+ Yaş Nüfusta (%)Günlük Sigara

Tüketen

Halen İçen

ERKEK 49,9 52KADIN 15,6 17,3İKİ CİNSİYET 32,7 34,6

TÜRKİYE• 17-20 MİLYON SİGARA İÇEN VAR• Saatte 12• Günde 300-320• Yılda 100-117 Bin kişi ölüyor

• 2025 yılında 240 Bin kişi ölecek

GENÇLİKTE SİGARA SALGINI

OKUL ÇAĞI ÇOCUKLARI SAĞLIK DAVRANIŞLARI -DÜNYA

11 YAS %2

13 YAŞ %8

15 YAŞ %24

Avrupa Tütün Kontrol Raporu

2007 OÇSD VE KGTA’DAN DERLENMİŞTİR

15 YAŞ GRUBU

ERKEK KADIN

EN YÜKSEK SIKLIK >%30

Belarus, Estonya, Gürcistan, LituanyaRusya Federasyonu,Slovakya, Ukrayna

Avusturya, Çek CumhuriyetiFinlandiya, İspanya

EN DÜŞÜK SIKLIK <%15

Bosna-Hersek, Yunanistan, Kazakistan, Kırgızıstanİsveç, Türkiye

Ermenistan,Gürcistan, Yunanistan,RomanyaTürkiye

WHO KÜRESEL TÜTÜN SALGINI RAPORU 2008

Küresel Gençlik(13-15 yaş) Tütün Araştırması

TÜRKİYE

SIKLIK (%)

ERKEKLER 11

KIZLAR 4,4

HER İKİ CİNSİYET 8,4

39,6

51,5 46,2

0

10

20

30

40

50

60

1.SINIF 4. SINIF TOPLAM

AÜ İLETİŞİM FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNDE SİGARA İÇME ORANLARI (Erdoğan 2003)

2327

34

0

5

10

15

20

25

30

35

1.SINIF 2.SINIF 3.SINIF

AÜ EĞİTİM FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNDE SİGARA İÇME ORANLARI (Şeker 2004)

23,2

34,5

0

5

10

15

20

25

30

35

ÖĞRENCİ ÇALIŞAN

AÜTF ÖĞRENCİ VE ÇALIŞANLARINDA SİGARA İÇME ORANLARI (Çalışkan ve ark 2005)

11,1

27,5

19,7

0

5

10

15

20

25

30

1.SINIF 6.SINIF TOPLAM

AÜTF ÖĞRENCİLERİNDE SİGARA İÇME ORANLARI (Kuyumcu 2007)

AÜTF ÖĞRENCİLERİNDE SİGARA İÇME ORANLARI (AÜTF Sigara İle Savaş Grubu 2007)

İÇMEMİŞ 60,5

BIRAKMIŞ 14,4

İÇİYOR 25,1

9,9

29,6

60,5

0

10

20

30

40

50

60

70

ORTA LİSE ÜNİVERSİTE

AÜTF ÖĞRENCİLERİNİN SİGARAYA BAŞLAMA ZAMANI (AÜTF Sigara İle Savaş Grubu 2007)

SALGININ SÜRMESİ YENİ İNSANLARIN SİGARAYA BAŞLAMASINA BAĞLI

• Genellikle ergenlik ve genç erişkinlik döneminde başlanır

• Kısa sürede etkili bir bağımlılık yapar• Erkeklerde daha yaygındır

SALGINI SÜRDÜREN RİSK GRUPLARI

• Gençler• Kadınlar

• Geri kalmış ülkeler

SİGARA KULLANANLARIN YILLARA GÖRE PROJEKSİYONLARI

2008 2023 2038 2053YAŞ KİŞİ YAŞ KİŞİ YAŞ KİŞİ YAŞ KİŞİ

65+ 102,5 80+ 85,4 95+ 68,3

55-64 118,3 70-79 98,6 85-94 78,9

45-54 228,5 60-69 190,4 75-84 152,3 90-99 114,2

35-44 325,3 50-59 271,1 65-74 216,9 80-89 162,7

25-34 293,0 40-49 244,2 55-64 195,4 70-79 146,6

18-24 182,8 33-39 152,3 48-54 121,8 63-69 91,3

Topla 1250. Topla 1042 Topla 833,6 Topla 514,8

SİGARA KULLANANLARIN YILLARA GÖRE PROJEKSİYONLARI

2068 2083YAŞ KİŞİ YAŞ KİŞİ

95+ 108,5

85-94 97,7

78-84 60,9 93-99 40,6

Toplam 267,1 Toplam 40,6

Gençliğin Özellikleri• Merak ve öğrenme• Kişilik özelliklerini geliştirme• Erkekler; güçlü, sportif,• Kızlar; güzel, formunda, çekici, kilo

verme• Başarıyı artırma

Gençliğin Özellikleri• Akranlarla – aynı cinsle yakınlaşma• Guruplara katılma –sosyalleşme• Modayı izleme, İmaj yaratma, Çevreyi

etkileme, ilgi çekme, Liderlik• Büyüdüğünü/ olgunlaştığını kanıtlama

kanıtlama

Gençliğin Özellikleri

• Bağımsızlık/özgürlük• Otoriteye karşıtlık• Otoriteyi yetersiz görme• Kuralları–sınırları zorlama• Yasaklardan sıyrılma

Gençliğin Özellikleri

• Utangaçlık-güvensizlik- bocalamalı-stresli

• Yalnızlık• Sıkıntı-beceriksizlik-yaratıcılık• Öfke ve kızgınlığı engelleme• Başa çıkma

Salgını sürdüren etmenler

• Etken: tütün• Vektör /bulaşma yolu: şirketler

VEKTÖR• Her yıl milyarlarca dolar harcıyor• Gençlere, bilinen tüm pazarlama

yöntemlerini saldırgan bir biçimde uyguluyor

• Her türlü yasak satış ve tanıtım yöntemlerine başvuruyor

GENÇLERDE ALGI YANILTMASI YAPIYOR

SİGARA 1. Özgürlük, güç, erkeklik, güzellik2. Sağlık, spor, başarı3. Sosyallik ve eğlenceKAVRAMLARI İLE ÖZDEŞLETİRİLİYOR

ŞİRKETLER GİZLİ FAALİYETLERDE BULUNUYOR

1. Yasaları engelleme ve ihlal ettirme2. Devlet gücüne ulaşma3. Medyada yer edinme

Tekeller• Küresel ahlak• Kuramsal demokrasi• İnsana zararlı olduğu bilinen ve

yasal olarak serbest olan tek madde tütündür

• Yalnızca eğitim olanağı bırakıyor• Sigaradan elde ettiği ekonomik güç

ve reklam olanakları ile eğitimi de etkisizleştiriyor

Sigara ile Savaş Programının BileşenleriM…..MonitoringP……..ProtectingO……Offer helpW……WarningE……. Enforse tobacco industryR…….. Raising price