Upload
paul-lieverse
View
470
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Hand-out van presentatie voor Verenso (Vereniging van specialisten ouderengeneeskunde) over Valkuilen bij pijnbehandeling, op 30 september 2014 in Delft.
Citation preview
Paul Lieverse, anesthesioloog-pijnspecialist
Voor bijeenkomst mogelijk relevante
relaties met bedrijven Bedrijfsnamen
• Sponsoring of onderzoeksgeld
• Honorarium of andere
(financiële) vergoeding
• Aandeelhouder
• Andere relatie, namelijk…
• Geen
• Vergoeding voor spreekbeurten
Janssen-Cilag, Mundipharma,
Pfizer, MSD, Nycomed, Takeda
• Geen
• Geen
Disclosure slide vlg. Stichting Code Geneesmiddelenreclame en Inspectie voor de Gezondheidszorg
Functionele depletie van catecholamines en endogene opioïden
Sensitisatie en wind-up in achterhoorn
Learned helplessness Therapeutisch doel:
herwinnen van sense of control, ‘pijn de baas’
spinal cord
medulla
midbrain
thalamus
cortex
Descartes, 1596-1650
Associatie met “stress” Activatie bij pijn
(PET-scan en fMRI) Rol bij “leren” en
conditionering
Belang: Affectieve dimensie naast sensorische dimensie
Begrip toegenomen vanaf eind jaren 80 Amitriptyline (Tryptizol, Sarotex, 1961) Nortriptyline (Nortrilen) Carbamazepine (Tegretol) Valproïnezuur (Depakine)
Nieuwere medicamenten, dus beter? Duloxetine (Cymbalta, 1991) Lamotrigine (Lamictal, 1994) Gabapentine (Neurontin, 1999) Pregabaline (Lyrica, 2004)
Mechanisme 1
Mechanisme 2
Mechanisme 3
Mechanisme 1
Mechanisme 2
Mechanisme 3
Mechanisme 1
Symptoom 1
Symptoom 2
Symptoom 3
Symptoom 1
Symptoom 2
Symptoom 3
Symptoom 1
Pijn als ‘stressor’ (Hans Selye, 1936) Belang van sociale context (Henry Beecher, 1951) ‘Poort theorie’ (1965) Around-the-clock medicatie (Cicely Saunders, 1967) Oprichting IASP (1973) Opioïden in het ruggenmerg (Tony Yaksh, 1976) ‘Pijn ladder’ (WHO, 1986) Doorbraakpijn (Russell Portenoy, 1990) Gen expressie (jaren 90) Plasticiteit van het ruggenmerg ‘Neuromatrix’ (Melzack, 1999) Farmacogenetica van pijn…
Onderliggend mechanisme invloed (bv. kanker) … maar ook de context Multimodale therapie nodig Lange termijn effecten van behandeling
Misselijkheid en braken Ademhalingsdepressie Urineretentie Concentratieproblemen Hoest onderdrukking Obstipatie en ileus Euforie Jeuk Droge mond
Morfine doseren op effect (M-6-G stapeling) Fentanyl geen dosisaanpassing Methadon geen dosisaanpassing
Oxycodon ?? Hydromorfon geen dosisaanpassing,
maar wel bij dialyse
Incidente pijn (‘incident pain’)
Spontane pijn
‘End-of-dose’ pijn
Fentanyl neusspray Fentanyl sublinguale tablet
Subcutane toediening van een opioïd
Onderscheid Neurolytische blokkades (bv. coeliacus blokkade) Farmacotherapeutische technieken
(bv. intrathecaal katheter) Neuroaugmentatie (bv. epidurale stimulatie)
Vooral een uitkomst in geval van… Heftige bijwerkingen Bepaalde gelokaliseerde pijnproblemen