Թթվածինը բնության մեջՇմոլ գազ

Մարինե ԻշխանյանՄիջին դպրոց 8-4 դասարան

Թթվածնի անձնագիրըԲանաձևը ՝ O

Կարգաթիվը ՝ 8,

Միջուկի լիցքը ՝ +8,

Հարաբերական ատոմային զանգված ՝ 16

Մեկ ատոմի զանգվածը՝ Mo (O) = 16 X 1,66 X 10-27 կգ = 26, 56 X 1027 կգ

Ո՞ ր պարբերության տարր է և ո՞ ր խմբի և ենթախմբի տարր՝2 , 6 ֊րդ պարբերություն ֊րդ խումբ և գլխավոր ենթախումբ

` , Ինչպիսի՞ տարր է մետաղ է թե՞ ոչմետաղ ՝ ոչ մետաղ

Ինչպիսի օքսիդացման աստիճան են ցուցաբերում 0, -2միացություններում ՝

Թթվածինը բնության մեջ , Թթվածինը երկրագնդի ամենատարածված տարրն է կազմում է

47,4%- : երկրակեղևի մոտ ը Ծովային և մաքուր ջրերը պարունակում ( ) 88%են մեծ քանակությամբ թթվածին միացություններում ՝ մոտ

( ), 20% քաշով մթնոլորտում թթվածինը պարունակում է մոտ( ): 1500- ծավալով Ինքը թթվածինը մտնում է երկրակեղևի ից ավել

:միացությունների մեջ

Թթվածնի քիմիական և ֆիզիկական հատկությունները

O2 (« » Ազատ ձևով անդիպում է երկու մոդիֆիկացիայում՝ սովորական) O3 ( ): O2- : թթվածին և օզոն գազ է առանց հոտի և գույնի Նորմալ

1,42897 / 3: պայմաններում խտությունը կազմում է կգ մ Հեղուկ ( ) թթվածնի հողուկն ունի երկնագույն գույն եռման աստիճանը 182,9°C- : -218,7°C- -229,4°C- հավասար է ի ից ի դեպքում առաջանում է

: պինդ թթվածին Սենյակային ջերմաստիճանում գազանման : թթվածինը քիմիապես բավականին պասիվ է Բնության մեջ այն

: դանդաղ փոխակերպվում է նեխման հետևանքով Շատ նյութերի , հետ թթվածինը փոխազդում է առանց տաքացնելու օրինակ

(Li2O, CaO, Na2O2, BaO2, KO2, RbO2 ալկալիական մետաղների հետ և), :այլն ժանգ է առաջացնում պողպատի վրա

, Առանց տաքացնելու թթվածինը փոխազդում է սպիտակ ֆոսֆորի հետ : մի քանի ալգերիդների և այլ օրգանական նյութերի հետ Տաքացման

: ժամանակ թթվածնի քիմիական ակտիվությունը կտրուկ աճում է , , Բռնկման դեպքում այն փոխազդում է պայթյունի հետ ջրածնի հետ

, մեթանի հետ և ուրիշ գազերի հետ մեծ քանակությամբ պարզ և բարդ : , , նյութերի հետ Հայտնի է որ թթվածնի մթնոլորտի կամ օդի տաքացման

, , ժամանակ շատ պարզ և բարդ նյութեր այրվում են առաջացնելով, .օկսիդներ օրինակ

S+O2 = SO2; С + O2 = СО2

4Fe + 3O2 = 2Fe2O3; 2Cu + O2 = 2CuO

4NH3 + 3O2 = 2N2 + 6H2O; 2H2S + 3O2 = 2H2O + 2SO2

Թթվածնի ստացումը լաբորատորիայում 1. Փորձ Թթվածնի ստացումը կալիումի պերմանգանատի ջերմային

քայքայումից

` , , , , ,Սարքավորումներ Լաբորատոր կալան փորձանոթներ կոլբ սպիրտայրոց լուցկի մարխ

`Ազդանյութեր / KMnO4կալիումի պերմանգանատը

1/5 q , , Փորձանոթի մասի մեջ լցնում են կալիումի պերմանգանատ փակում խցանով որի

: մեջ անց է կացված գազատար խողովակ Հավաքում ենք թթվածինը երկու

: եղանակներով օդը դուրս մղելով Ի՞նչ ֆիզիկական հատկությունների հիման վրա է

: թթվածնի հավաքումը Թթվածնի առկայությունը փորձում ենք առկայծող մարխի

:միջոցով

2KMnO4 = K2MnO4 + MnO2 + O2

2.Փորձ Թթվածնի ստացումը ջրածնի պերօքսիդի

կատալիտիկ քայքայումից

2H2O2 = 2H2O+O2 katalizator MnO2

` , , , Սարքավորումներ Լաբորատոր կալան կոլբ սպիրտայրոց

,լուցկի մարխ

` , (IV)Ազդանյութեր ջրածնի պերօքսիդ մանգանի օքսիդ

Կոլբի մեջ գդալիքի միջոցով լցնում ենք քիչ քանակությամբ

(IV) մանգանի օքսիդ և բաժանիչ ձագարի միջոցով կաթիլներով

: ավելացնում ենք ջրածնի պերօքսիդը Թթվածնի առկայությունը

:փորձում ենք առկայծող մարխի միջոցով

3.Փորձ Թթվածնի ստացումը ջրի էլեկտրոլիզի միջոցով

2H2O =2H2 + O2

: ` U-Սարքի մեջ ջուր լցնենք և հաստատուն էլեկտրական հոսանք անցկացնենք Քիչ անց

, ձև խողովակի երկու ճկափողում հավաքվում են գազեր որոնց ծավալները տարբեր

, : , ենԽողովակներից մեկում գազի ծավալը երկու անգամ ավելի է Ճշտելու նպատակով թե

, ի՞նչ գազեր են առաջացել առկայծող մարխը մոտեցնենք քիչ ծավալով գազին ու

: : , փականը բացենք Մարխը բռնկվում է Դա վկայում է որ տվյալ գազը թթվածինն

: , , է Այնուհետև երկրորդ խողովակին որտեղ գազի ծավալը երկու անգամ ավելի է այրվող

: մարխը մոտեցնենք ու փականը բացենք Այս դեպքում բռնկվում է գազը և յուրահատուկ

: :շառաչյունով այրվում Նշանակում է երկրորդ գազը ջրածինն է

Շմոլ գազԱծխածնի մոնօքսիդ (CO), ածխածնի և թթվածնի բինար միացություն է, որտեղ ածխածինն ունի +2 օքսիդացման աստիճան: Անգույն, անհամ, անհոտ թունավոր գազ է: Շմոլ գազի նենգ

: հատկությունները հայտնի են վաղ ժամանակներից Մեր նախնիները, , գիտեին որ շատ վտանգավոր է փակել քարշը ջերմությունը

, : պահպանելու համար մինչև վերջ չայրված վառարանում Փակ տանը , , տաք է հարմարավետ է մարդը պառկում է հանգստանալու և չի

, : արթնանում շմոլագարվում է

Այն ռեակցիաները, որոնցում մասնակցում է ածխածնի մոնօքսիդը հիմնականում պատկանում են միացման և օքսիդա-վերականգման տիպին: Ածխածնի մոնոքսիդը հիմնականում հանդիսանում է վերականգնիչ։ Ածխածնի մոնոքսիդը սենյակային ջերմաստիճանում քիմիապես քիչ ակտիվ է, այն ակտիվ է տաքացնելիս և լուծույթներում: Այն վերականգնում է ջրածնից ներքև գտնվող մետաղներին իրենց աղերի լուծույթներից (Au, Pt, Pd , Cu)`

830 °C-ից ցածր ջերմաստիճաններում ավելի ուժեղ վերականգնիչ է քան ջրածինը, իսկ 830 °C-ից բարձր ջերմաստիճաններում հակառակը: Դրա համար

ռեակցիայի հավասարակշռության կենտրոնը տատանվում է կախված ջերմաստիճանից: Որոշ բակտերիաներ կարողանում են CO-ի օքսիդացումից ստանալ իրենց համար հարկավոր էներգիան`

CO-ն փոխազդում է հալոգենների հետ։ Ամենակիրառվող ռեակցիան ֆոսգենի ստացումն է՝

F2-ի և CO-ի փողազդեցությունից կարելին է ստանալ ոչ միայն կարբոնիլ ֆտորիդ, այլ նաև պերօքսիդային միացություն (FCO)2O2: Այն թթվային միջավայրում փոխազդում է կալիումի յոդիդի հետ՝

CO-ն վերականգնում է SO2-ը `

CO-ն փոխազդում է ջրածնի հետ առաջացնելով սպիրտներ և գծային ալկաններ (Ֆիշեր-Տրոպսի ռեակցիա):

Շմոլ գազը շատ թունավոր է որովհետև այն չունի գույն , հոտ: Այն կարող է առաջացնել թունավորում, նույնիսկ մահ: Թունվորման պատճառը կարբօքսիհեմոգլոբինի առաջացումն է`

որը ավելի կայուն միացություն է, քան օքսիհեմոգլոբինը(OHem)։ Կարբոքսիհեմոգլոբինի առաջացման հետևանքով դադարում է թթվածնի մատակարարումը բջիջներին։ Եթե սենյակի օդում պարունակվում է 0,1 % շմոլ գազ, ապա ապա այնտեղ գտնվող մարդը կամահանա մոտ մեկ ժամից։

: Ինչպես է շմոլ գազը ազդում օրգանիզմի վրա Մտնելով թոքերը և CO- այնտեղից էլ արյան պլազմայի մեջ ն թափանցում է էրիտրոցիդների

, մեջ և այնտեղ փոխազդում է հեմոգլոբինի սպիտակուցի հետ որը : հանդիսանում է թթվածնի փոխադրողը թոքերից հյուսվածքներին

Հեմոգլոբինի յուրաքանչյուր մոլեկուլը պարունակում է չորս , հեմոպորֆիրային օղակներ որոնց կենտրոնում գտնվում է երկաթի

, ` ատոմը որն ի վիճակի է թթվածնի մոլեկուլը հետադարձ միացնել : առաջացնելով այսպես կոչված օքսիհեմոգլոբին Շնորհիվ հեմոգլոբինի

70 , արյունը կարող է հյուսվածքներին հասցնել անգամ ավել թթվածին :քան կարող էր տանել աղաջուրը լուծման հաշվին

Օգնությունը թունավորման ժամանակ

Կարբոքսիհեմոգլոբինի առաջացումը դարձելի է։

Տուժածին պետք է տանել մաքուր օդի միջավայր։ Թեթև թունավորման ժամանակ կարելի է ընդամենը կատարել թոքերի հիպերօդափոխում։

Թոքերի արհեստական օդափոխում։

Լոբեին կամ կոֆեին մաշկի տակ։

Ներերակային կարբօքսիլազա:

Ներմկանային ացիզոլ։

Թունավորման կանխարգելումըԱկտիվ ածխի կողմից ածխածնի մոնոքսիդը շատ քիչ է կլանվում, դրա համար

օգտագործվում են հակագազեր ուրիշ ակտիվ տարրով՝ հիպոկալիտային փամփուշտ։ Հիպոկալիտը կատալիզատոր է, որի վրա տեղի է ունենում CO-ի օսքիդացում մինչև CO2

Կիրառություն

CO-ն հանդիսանում է միջանկյալ նյութ, որը մցնում են ջրածնի հետ ռեակցիայի մեջ խոշոր արդյունաբերական նպատակներով՝ սպիրտների և չճյուղավորված ածխաջրածինների ստացման համար։

CO-ն օգտագործում են կանդանիների, թռչունների և ձկների միսը մշակելու համար։ Այն տալիս է նրանց թարմ մսի գույն առանց համը փոխելու:

Այն հանդիսանում է գեներատորային գազի հիմնական բաղադրամասը, որը օգտագօրծվում է գազագեներատորային մեքենաներում։

Ավտոմեքենաների արտանետած գազի մեջ գտնվող CO-ն օգտագործվել է որպես թունանյութ երկրորդ համաշխարհային պատերազմիժամանակ՝ ֆաշիստների կողմից։