730

Suối nguồn (the fountainhead)

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Suối nguồn (the fountainhead)

Citation preview

  • 1. SUI NGUN (Ayn Rand) Tn sch: Sui ngun (The Fountainhead) Tc gi: Ayn Rand Nhm dch: V Lan Anh; inh Quang Hiu; V Hong Linh; Nguyn Kim Ngc; Trn Th H Thy Hiu nh: Phan Vit Nh xut bn: NH XUT BN TR Nm xut bn: 1/2008 Kh: 14x20,5cm S trang: 1174 ----------------------------------------------- nh my (TVE): picicrazy, lilypham, asor, yatrau, butchigay Sa chnh t (TVE): picicrazy Chuyn sang ebook (TVE): lilypham Ngy hon thnh:13/10/2008 http://www.thuvien-ebook.com
  • 2. Ayn Rand (tn sinh Alisa Zinov'yevna Rosenbaum; ting Nga: ; 2 thng 2 nm 1905 6 thng 3 nm 1982) l mt nh tiu thuyt v l lun quc tch M sinh ti Nga. B ni ting v pht trin hc thuyt Ch ngha khch quan v v vit mt s tc phm nh We the Living (Chng ta thc th sng), The Fountainhead (Sui ngun), Atlas Shrugged (Ngi khng l nghing vai), For the new Intellectual (V gii tri thc mi) v tiu thuyt ngn Anthem. L ngi gy nh hng rng ln ti nc M hu chin tranh th gii th 2, cc tc phm ca Rand to nn s mn m nhit thnh cng nh ph phn nghim khc. Tc phm ca Rand nhn mnh cc quan nim t tng v hin thc khch quan, l tr, ch ngha v k, v ch ngha t bn t do, trong khi tn cng nhng g m b coi l khng hp l v phi o c ca lng v tha, ch ngha tp th (collectivism) v ch ngha cng sn (communism). B tin rng con ngi phi chn cho mnh cc gi tr v hnh ng theo l tr; v rng c nhn c quyn tn ti v li ch ca chnh bn thn mnh, khng hy sinh bn thn cho ngi khc hoc ngui khc v mnh; v rng khng ai c quyn chim ot nhng g thuc v ngi khc bng bo lc hay la di, hoc p t tiu chun o c ca mnh ln ngi khc bng bo lc. Tnh cht l lun ca Rand c m t l ch ngha tiu chnh ph (minarchism) v theo ch ngha t do (liberianism), mc d b khng bao gi s dng thut ng minarchism v gh tm ch ngha t do. Mc tiu r rt ca tiu thuyt ca Rand l miu t anh hng ca mnh c l tng ho, mt ngi c nhng kh nng v s c lp mu thun vi x hi, nhng lun bn gan quyt ch t c mc ch ca mnh. SUI NGUN (The Fountainhead) * bn c hn 6 triu bn trong hn 60 nm qua k t khi xut bn ln u (1943). * c dch ra nhiu th ting v vn lin tc c ti bn hng nm. * Mt tiu thuyt kinh in cn c. "Mt tiu thuyt trn y sc sng v s th v... mnh m, kch tnh, mnh lit v rnh mch t u n cui... mt tc phm tuyt vi ng c." - Saturday Review of Literature "Ti c th ca ngi tiu thuyt ny nhiu kha cnh... s kin hp dn... nhng nhn vt y mu sc... to bo... thng minh phi thng." - New York Herald Tribune "Bn khng th c tc phm tuyt vi ny m khng lin tng n mt s t tng c bn ca thi i chng ta... Bn s ngh n The Magic Moutain v The Master Builder khi bn ngh n The Fountainhead (Sui ngun)." - New York Times Mt thit k mnh m v con ngi Ayn Rand (1905-1982) ni v nhng l do c bn khin tc phm ny lin tc ti
  • 3. bn hng nm (n nay l 60 nm): "N ti khng nh tinh thn ca tui tr, n tuyn b v chin thng ca con ngi, n ch ra ngi ta c th lm c nhng g. V Ayn Rand ng. Cun tiu thuyt ca b c th lm cho nhng ai quen b cun i trong tm l by n phi git mnh, buc phi t hi v chnh kin ca mnh, gi tr ring c v s t tin ti thiu ca mnh. Nh mt bn v tuyt vi cho mt cng trnh ng tn vinh nht, Sui ngun l mt thit k tinh t, mnh m v con ngi - nhng k th sinh, n bm t nhn thc n cch sng, v nhng c th v i bit t duy vi mt tr no c lp, mt nim say m chn chnh ca ring mnh. Con ngi - vi cc dng chy t tng - hin ln sng ng qua mt ngn ng rnh mch, khc chit m y li cun. Vic x tot vo mt x hi n dch, cao ch ngha c nhn, l tng gii phng c - th - ngi khi mi - ngi ca Ayn Rand trong Sui ngun c th gy ra nhiu cuc tranh ci gia cc lung t tng; nhng trn ht, n mang n s th v cho bt k ngi c no mun tm thy y mt nhn sinh quan kh c o v con ngi, c th l con ngi - sng - to. Vi kin trc s Howard Roak - nhn vt chnh ca tc phm, sng to l nhu cu t nhin nht, l mc ch cao c nht. Anh ch c mt nim tin - tin vo chn l ca chnh mnh, khng chp nhn mi s phc tng, ph thuc, khng tn ti thng qua bt k ai khc. Ngi c c th ng hay khng ng vi t tng ca Rand, nhng c Sui ngun s hiu v sao cun sch trn 1.000 trang ny xoay chuyn cuc i ca nhiu ngi M v c xp vo tiu thuyt kinh in cn c. L.TH. (theo tuoitre.com.vn) Ayn Rand Nhn tin, ni v Ayn Rand th cng l mt hin tng th v. Vi nhiu ngi tn sng b, Ayn Rand c coi l mt nh trit hc, o c hc, nh t tng ln. Cc tc phm ca b, nht l hai cun tiu thuyt Atlas Shrugged v The Fountainhead lun l cc cun sch best-seller vi cc k lc v doanh s bn ra. Trn trang web Amazon vo thi im hin nay, 50 nm sau khi cun Atlas Shrugged ra i, n vn nm trong 400 cun sch bn chy. Hai cun tiu thuyt vi dy mi cun trn di 1000 trang ny lm thay i cuc i ca khng bit bao nhiu ngi M. Mt trong s nhng ngi l Alan Greenspan, thng c huyn thoi ca kinh t M trong hn hai mi nm. Nm 1957 Greenspan ang lm cng vic d on kinh t sau khi tt nghip cao hc kinh t trng i hc Columbia. Cng nh hu ht cc nh kinh t thi , Greenspan l ngi tin tng vo hc thuyt Keynes hc thuyt cao vai tr ca chnh ph trong nn kinh t v chim a v thng tr kinh t hc c th gii t bn k t sau thi i khng hong (1929-33). Nhng sau khi c xong cun sch dy hn 1200 trang ca Ayn Rand th Greenspan tr thnh mt trong nhng ngi ng h nhit thnh t tng ca Rand. Vi nhiu ngi, Ayn Rand c coi nh nh t tng ca ch ngha t bn, l ngi bo v anh thp cho cc gi tr ca ch ngha c nhn, v bin minh cho tnh o c ca ch ngha t bn. Cng vi Ayn Rand, h thot khi ci mc cm Thin cha gio ng ngha giu c vi ti li Ngi giu c vo c Thin ng kh hn con lc chui qua l kim, cng khng phi mc cm vi th lut rng k mnh nht l k tn ti m Spencer rao ging hi u th k. Khng phi ngu nhin m Rand li c nh
  • 4. hng mnh nh th, nu nh nh li rng Spencer cng tng c nh hng tng t M vo u th k cng vi s pht trin ca giai cp t sn. a v ca Rand chnh l s ni tip a v ca Spencer trong mt bi cnh mi. Trong bi bo mi ra hm kia trn t New York Times, tc gi bi bo gi tiu thuyt ca Ayn Rand l vn hc ca ch ngha t bn. Trong The Fountainhead, c on mt nhn vt chnh, khi cn l mt cu b xut thn ngho kh mt ln c dp may c c cun sch ca Herbert Spencer. V cun sch thay i c cuc i cu, khin cu quyt ch vn ln tr thnh mt nh t bn giu c. Nhng d thnh t, nh t bn vn khng hnh phc vi cm gic mnh t phn bi mnh. Cu tr li ca Ayn Rand v l do ni bt hnh chnh l s khim khuyt ca thuyt Darwin x hi m Spencer truyn b v c giai cp t sn M ngng m. l vic Spencer khng to ra c mt bin minh o c. V th nhng nh t sn M s sut i phi dn vt gia s mu thun trong o c Thin cha gio ca bn thn (hay/v ca x hi) vi l lun k mnh nht l k tn ti. Bng vic bin minh o c cho ch ngha c nhn, Ayn Rand mang li s thanh thn cho h. V mt ny, c th ni Ayn Rand l ngi k tha Nietzsche, nhng khc vi Nietzsche bc b o c Thin Cha gio v t t ra o c c nhn vi mc ch hy dit, Aynd Rand ng ngha ch c nhn vi t do, sng to v ch ngha t bn. Vi cc tiu thuyt ca mnh, Ayn Rand thay i cuc i ca rt nhiu ngi M, nhng ngi nh Alan Greenspan, nh trc cun sch ca Spencer tng thay i cuc i ca nhn vt Wynand trong The Fountainhead. Cho ti tn ngy nay, cc tiu thuyt ca Ayn Rand vn c nh hng rt mnh m ti vic hnh thnh nhn cch v nhn sinh quan ca nhiu ngi M. Nhng mc d thnh cng ln nh vy v mt nh hng, i vi gii tr thc hc thut th Ayn Rand l con s khng. Trong cc khoa trit cc trng i hc, ngi ta khng bun nhc ti b vi hc thuyt Objectivism ca b. Vi cc gio s vn hc v cc nh ph bnh th cc tiu thuyt ca b b coi l nht, l liu v t c gi tr v mt vn hc. Th nhng trong mt cuc bnh chn ca c gi M, Atlas Shrugged ca Ayn Rand c bnh chn l cun sch c nh hng ln nht ch sau Kinh Thnh. Nm 1999, nh xut bn Modern Library m cuc bnh chn 100 tc phm vn hc ting Anh v i nht th k 20. Trong bnh chn ca cc nh ph bnh, Ulysses ca James Joyce ng v tr u tin v trong 100 cun khng h c bng dng cun sch no ca Ayn Rand (tnh hnh cng tng t vi cc bnh chn ca gii ph bnh nh bnh chn ca bo Times, bo The Guardian). Nhng trong bnh chn ca c gi th Atlas Shrugged v The Fountainhead ca Ayn Rand li v tr dn u. ng l c qu nhiu khc bit gia cun sch cng chng yu thch v cc nh ph bnh yu thch. B cn chu s ph phn ca nhiu ngi thuc c phi hu v phi t. Vi phi hu, Ayn Rand l ngi khng tin Cha, ph nh o c Thin cha gio. Vi cnh t, Ayn Rand b ph phn v cao tnh ch k (selfishness), ch ngha c nhn v chng i kch lit ch ngha x hi hay mt nh nc c vai tr ln. nh gi v mt gi tr vn hc hay t tng ca tiu thuyt Ayn Rand cn l mt vn gy tranh ci. Nhng ti ngh l c th hiu c ngi M v phn no ci sui ngun cho s pht trin kinh t v x hi M trong na cui th k 20, th cc tiu
  • 5. thuyt ca Ayn Rand l rt ng c. (Theo blog Yahoo 360: Linh)
  • 6. LI GII THIU CHO L K NIM 25 NM NGY XUT BN SUI NGUN Nhiu ngi hi, ti cm thy th no khi cun Sui ngun vn c ti bn trong sut 25 nm qua. Ti khng th ni ti cm thy iu g c bit, ngoi tr mt cm gic tha mn lng l. V iu ny, xin trch mt cu ni ca Victor Hugo din t thi ca ti vi cng vic vit lch ca mnh: Nu mt nh vn ch vit cho thi i ca mnh th ti s phi b bt v vt n i. Mt s nh vn trong c ti khng sng, ngh, hoc vit ch cho mt thi im. Tiu thuyt theo ngha hp l ca t ny khng nn c vit ri bin mt trong mt thng hoc mt nm. Vic tiu thuyt ngy nay ri vo bi kch trn chng c vit v xut bn nh tp ch, ri vo lng qun cng nhanh nh mt bn tp ch l iu ng bun nht ca vn hc ng i, ng thi l bn co trng r rng nht i vi quan im ngh thut m vn hc ngy nay theo ui: th ch ngha hin thc tn mn, mang tnh bo ch vn ang i vo ng ct trong s hong lon khng li. Mc d khng phi l c trng ring, s trng tn l c trng c bn nht ca mt trng phi vn hc hu nh khng cn tn ti ngy nay: vn hc lng mn. Ti khng nh trnh by v bn cht ca vn hc lng mn y; v th, ti ch xin c nhn mnh mt iu ny thi vi mc ch ghi li cho mnh v cho nhng ngi cha tng pht hin ra iu ny: ch ngha lng mn l trng phi ngh thut hng ti nhn thc (the conceptual school of art). N khng gii quyt nhng vn vn vt hng ngy ca i sng m hng ti nhng vn v gi tr vnh hng, c bn, chung nht ca i sng con ngi. N khng ghi m hay chp nh; n sng to v nh hng. Theo ngn ng ca Aristotle th vn hc lng mn khng quan tm ti th-gii-nh-n-ang-l (things as they are), m ti th gii nh n c th l v phi l (things as they might be and ought to be). i vi nhng ngi cho rng nhng g xy ra trong thi i hin ti cng c tm quan trng c bit, ti xin c ni thm rng thi i m chng ta ang sng y chnh l thi i m con ngi cng cn mt s nh hng v ci th gii nh n phi l. Ti khng c ni rng vo lc ti ang vit Sui ngun, ti bit cun sch s cn c ti bn trong 25 nm ti. Ti khng h ngh ti mt khong thi gian c th no. Ti ch bit cun sch ny phi sng. V n sng. Nhng vic cch y 25 nm, ti bit cun sch phi sng bit iu ny ngay trong lc bn tho Sui ngun b mi hai nh xut bn t chi, mt s trong tuyn b rng n qu trit l, qu nhy cm v s khng th bn c v khng tn ti c gi cho n li chnh l phn au lng trong lch s cun sch: au lng cho ti khi ngh n. Ti k li n y chia s vi nhng nh vn c cng quan im vit nh ti nhng ngi c th s phi i mt vi trn chin tng t; chia s khng nh mt thc t l chng ta c th chin thng trong cuc chin ny. Ti s khng th ni v Sui ngun hoc bt c phn no trong lch s ca cun sch nu ti khng cp n mt ngi gip ti vit c cun sch ny: chng ti Frank OConnor.
  • 7. Trong mt v kch ti vit vo nhng nm u tui 30, v L tng [1] , nhn vt n chnh trong v kch mt ngi sao in nh, ni thay ti bng nhng li th ny: Ti mun thy bng xng bng tht, trong lc ti cn sng, ci chin thng m ti to ra nh mt vin tng. Ti mun thy n c thc. Ti mun bit l u , c mt ai cng mong mun iu . Nu khng, c ngha g ci vic nhn thy n, lm vic v t chy mnh cho mt hnh nh khng c thc? Mt linh hn cng cn nng lng nui sng n. Mt linh hn cng c th cn kit. Frank chnh l ngun nng lng . Anh mang li cho ti, vo nhng thi khc thc trong cuc sng ca ti, cm gic thc v cuc sng nh ti va ni ci cm gic sng to ra Sui ngun; v anh gip ti gi c n trong sut nhiu nm, ngay c khi xung quanh chng ti khng c g ngoi mt sa mc xm xt nhng con ngi v s kin ch gi ln s khinh b v kinh s. iu ct li nht trong mi dy lin h hai chng ti chnh l vic c hai chng ti u khng bao gi mun hoc b cm d vo sng trong bt c th gii no khc ngoi th gii nh trong Sui ngun. Chng ti s khng bao gi. Nu trong ti c bt c biu hin no ca mt nh vn hin thc tc l ngi ghi chp li cc li thoi trong cuc sng thc dng cho tiu thuyt th iu ch xy ra trong giao tip vi Frank. V d, mt trong nhng li thoi ngha nht trong Sui ngun l li thoi cui Phn Hai: tr li cu hi ca Toohey Sao anh khng ni thng cho ti bit anh ngh g v ti, Roark tr li Nhng ti khng ngh v ng. Cu ni ca Roark chnh l cu tr li m Frank dnh cho mt loi ngi khc, trong mt hon cnh tng t. Hoc nh Frank ni vi ti v quan im lm vic ca ti: Em ang vung vi vng ngc m chng thu li c cht vn cm. Cu ny, ti cho Dominique ni trong phin ta x Roark. Ti him khi cm thy nn lng, v nu c nn lng th thng cm gic y ch qua mt m l ht. Nhng c mt bui ti, trong lc vit Sui ngun, ti cm thy phn n mt cch su sc vi thc trng ca ci th-gii-nh-n-ang-l n mc ti cm thy ti khng bao gi c nng lng tin thm mt bc no v pha ci th-gii-nh-n- phi-l. m , Frank ni chuyn vi ti nhiu gi lin. Anh lm cho ti hiu v sao ngi ta khng th b mc th gii cho nhng k m mnh khinh b. n khi cuc ni chuyn kt thc, s nn lng ca ti tan bin. N khng bao gi cn tr li mnh m nh ln na. Ti vn thng phn i thi quen tng sch: ti lun gi quan im rng mt cun sch cn c dnh tng cho bt c c gi no xng ng vi n. Nhng m , ti ni vi Frank rng ti s tng Sui ngun cho anh bi v anh cu sng n. V mt trong nhng giy pht hnh phc nht ca ti n vo khong hai nm sau , khi ti thy nt mt ca Frank lc anh tr v nh vo mt ngy bnh thng v nhn thy bn in th ca cun Sui ngun; trang u tin ca n in m, r nt my ch: Tng Frank OConnor. C ngi hi ti trong 25 nm qua, ti c thay i khng. Khng, ti vn l con ngi ; thm ch cng ging th hn. Cc quan im ca ti c thay i khng? Khng. K t lc ti bt u nh c th tt c nhng nim tin v quan im c bn nht ca ti v cuc sng v con ngi khng h thay i; tuy nhin, nhn thc ca ti v phm vi p
  • 8. dng nhng quan im y m rng ra c v tm vc v tnh cht. Ti nh gi th no v cun Sui ngun thi im ny? Ti vn t ho nh ti t ho vo ci ngy ti vit xong cun sch. Cun Sui ngun c c vit trnh by cc quan im trit hc ca ti khng? Tr li cu hi ny, ti xin trch li t bi vit Mc ch vn chng m ti trnh by i hc Lewis v Clark vo ngy 1-10-1963: ng c v mc ch ca ti khi vit vn l khc ha hnh nh con ngi l tng. Mc tiu rt ro nht ca ti l khc ha mt mu ngi l tng v o c; tt c cc gi tr trit hc, gio dc, hay nhn thc trong tiu thuyt ch l phng tin t mc tiu rt ro y. Ti xin c nhn mnh iu ny: mc ch ca ti khng phi l khai sng c gi v mt trit hc. Mc ch ca ti mc ch c bn v rt ro nht l khc ha chn dung Howard Roark (hoc cc nhn vt chnh trong Atlas vn mnh [2] ) nh ci ch t thn. Ti vit v c na v li ch ca cu chuyn. Php th n gin nht ca ti cho bt c cu chuyn no l: Liu ti c mun gp cc nhn vt v chng kin nhng s kin kia trong i thc hay khng? Cu chuyn ny c v ra mt kinh nghim ng tri qua hay khng? Nim hnh phc c suy tng v cc nhn vt ny c l mc ch t thn hay khng?... V mc ch ca ti l khc ha con ngi l tng, ti phi xc nh v v ra nhng hon cnh cho nhn vt sng, ng thi l hon cnh m s tn ti ca con ngi l tng i hi. V tnh cch ca con ngi l sn phm ca nhng tn iu m anh ta gi, ti cng phi xc nh v v ra nhng tn iu v nim tin s to ra tnh cch ca con ngi l tng v thc y cc hot ng ca anh ta. iu ny cng c ngha l ti phi xc nh v v ra cc nguyn tc o c hp l. V con ngi hot ng v giao tip vi nhau, ti phi v ra h thng x hi con ngi l tng ca ti c th tn ti v hot ng mt h thng t do, hiu qu, hp l; mt h thng i hi v tng thng cho nhng nng lc tt p nht trong mi con ngi. Nhng bn thn chnh tr cng nh o c hoc trit hc u khng th tn ti nh mc ch t thn, d trong i sng hay trong vn hc. Ch c Con ngi mi c th l mc ch t thn cho chnh mnh m thi. Ti c mun thay i g trong ni dung ca cun Sui ngun khng? Khng v v th m ti gi cun sch nguyn vn. Ti mun n tn ti ng nh n c vit ra. Ch c mt t v mt cu c th gy hiu nhm m ti mun gii thch r; v th ti s cp y. Ci t c th gy hiu nhm l t egotist (c ngha l ngi t cao t i) trong bi t bin trc ta ca Roark; l ra ti phi dng t egoist (ngi theo ch ngha v thn) [3] . Li ny l do ti li vo gii thch ca mt cun t in cun ny a ra nh ngha khng chnh xc v hai t, trong egotist c v gn hn vi tm kim ca ti (cun T in hng ngy Webster, xut bn nm 1933). (Tuy nhin, cc nh trit hc hin i c li hn cc nh bin son t in trong vic lm ln ln hai t ny). Cn cu vn cn nh chnh nm trong bi pht biu ca Roark: T nhng th thit yu n gin nht cho n nhng khi nim tn gio tru tng cao nht, t ci
  • 9. bnh xe cho n cc ta nh chc tri, tt c nhng g m chng ta i din v tt c nhng g chng ta c u n t mt thuc tnh ca con ngi l kh nng t duy. Cu ny c th khin ngi ta hiu sai rng ti ng h tn gio hoc cc t tng tn gio. Ti nh l mnh lng l khi vit cu ny, ri t nh rng s v thn ca c Roark v ti cng nh tinh thn chung ca c cun sch c khng nh r rng n mc khng ai c th hiu nhm, nht l khi ti ni rng nhng t tng tn gio cng l sn phm ca u c con ngi ch khng phi s mc khi ca ng siu nhin no. Tuy nhin, nhng vn nh th ny cn phi c gii thch r rng. Ti khng h ni n tn gio theo ngha tn gio c tin m ti ni n tn gio nh mt nhnh c bit ca t duy tru tng, mt hnh thi c tnh thng hoa tinh thn cao nht, mt hnh thi m trong nhiu th k qua gn nh l hot ng c quyn ca tn gio. V ti ni n o c khng phi theo ngha cc gio l tn gio m l o c theo ngha tru tng, o c nh lnh vc quy nh cc gi tr, o c nh b lut tt v xu ca con ngi; o c m, ng v mt tnh cm, th c biu hin cm gic ln ln, cm gic t tn, cm gic cao c, cm gic v i nhng th thuc v gi tr con ngi nhng b tn gio chim lm c tnh ca mnh. Ti ng dng nhng ngha trn cho mt on khc trong cun sch, mt on thoi ngn gia Roark v Hopton Stoddard, v n c th b hiu nhm nu b tch khi bi cnh: Anh l mt ngi c c tin su sc, Roark c tin theo cch ring ca anh. Ti c th nhn thy n trong nhng ta nh anh kin trc. ng vy. Roark tr li. Trong bi cnh ca cun sch, ngha ca cu trn rt r rng: Stoddard ang ni n s tun th tuyt i ca Roark i vi cc gi tr, i vi ci cao nht v tuyt vi nht, vi ci l tng (trong kin trc v cuc sng [4] ). Vic xy dng n Stoddard v phin ta tip theo s vic ny minh ha r cho cu trn. iu ny dn ti n mt vn ln hn, c lin quan ti tng cu mt trong cun Sui ngun v cn phi c hiu r nu nh bn c mun hiu l do s hp dn lu di ca cun sch ny. S c quyn ca tn gio trong lnh vc o c khin cho vic trao i cc ngha v sc thi tnh cm t gc l tnh tr nn ht sc kh khn. V tn gio c quyn trong vic ra cc quy nh o c, a o c chng li con ngi, nn tn gio cng chim ot lun cc khi nim o c cao nht trong ngn ng, a chng ra khi th gii v tm vi ca con ngi. V d nh t thng hoa (exaltation) thng c dng ng mt trng thi tnh cm ca ngi c chng kin ng siu nhin. T th phng (worship) c dng ch s trung thnh v tn ty i vi nhng th bn trn con ngi. T tn knh (reverence) m ch cm gic tn trng mang tnh thn thnh m ngi ta cm gic c khi qu trn u gi (vo lc cu nguyn). T thing ling (sacred) cng c ngha l vt trn v bt kh xm phm bi nhng g thuc v con ngi trn mt t. Vn vn... [5] Trong khi , tt c nhng khi nim trn u lin quan n nhng cm gic thc ca con ngi m khng cn c g siu nhin hin hu; v ngi ta c th kinh nghim
  • 10. nhng cm gic ny khi h thy mnh ln ln hay cao thng ln m khng cn phi i km vi cm gic h mnh (xung di ng siu nhin [6] ) nh cc khi nim tn gio i hi. Vy th, trong thc t, ngi ta ly ci g lm ngun gc hoc lm tham chiu cho cc kinh nghim ca mnh? L ra, ngi ta phi tham chiu ton b th gii tnh cm ca mnh trong tng quan vi mt m hnh o c l tng. Th nhng, thc t l ngoi cm gic t h mnh xung m tn gio quy nh cho con ngi, ton b phn cn li ca th gii tnh cm y b b mc, khng h c gi tn, lm r hoc cng nhn. Chnh nhng cp tnh cm cao nht ny ca con ngi l ci cn phi c cu chuc li t trong bng ti ca ch ngha thn b v phi c tr li cho ch nhn chn chnh ca n: con ngi (ch khng phi ng siu nhin [7] ). V chnh vi ngha ny, vi suy ngh ny, ti mun nu r tnh cht ca cuc sng m cun Sui ngun khc ha: l cuc sng tn vinh con ngi. [8] Tn vinh con ngi l mt cm gic m mt s t ngi thm ch rt t kinh nghim c n mt cch thng xuyn; mt s khc kinh nghim n qua nhng khonh khc ri rc, le ln ri tt i m khng li nh hng g; mt s ngi thm ch khng h bit n n; trong khi mt s khc na th bit v dnh c i in cung dp tt nhng khonh khc le ln . Xin ng nhm ln s tn vinh con ngi ny vi rt nhiu nhng toan tnh m , thay v gii phng lun l ra khi vng cng ta ca tn gio v a tr n v vi lnh vc t duy l tnh ca con ngi th ngi ta li khoc cho n mt hnh hi v ngha v kinh khng nht ca s cung tn. V d nh tt c cc bin th ca ch ngha tp th thc ra gi nguyn nhng nguyn tc o c tn gio, c iu h thay Cha bng x hi y con ngi vo ch t hy sinh lm vt t thn. Bn cnh l hng lot cc trng phi trit hc hin i nhng trng phi ph nhn cc nguyn tc t duy v tuyn b rng thc ti ch l mt t hp hn lon c to ra bi nhng php mu v tun th quy tc ngu nhin khng phi s ngu nhin do Cha to ra, m s ngu nhin do con ngi hay x hi to ra. Nhng k theo quan im thn b mi ny khng h tn vinh con ngi; chng ch l nhng k dung tc ha con ngi v cng th ch con ngi mt cch in cung nh nhng bc tin bi vn tn th ch ngha thn b ca chng. Mt dng th thin hn ca s th ch vi con ngi m ti va ni n l nhng quan im ca nhng k b thng k v nhng chi tit vn vt ca i sng lm m mt. Nhng k ny v khng kh nng nhn thc c ngha ca s t thc con ngi tuyn b rng con ngi khng th l i tng ca s tn vinh bi v chng cha gp mt ai xng ng vi s tn vinh . Nhng ngi tn vinh con ngi theo ng ngha m ti mun ni ti l nhng ngi nhn ra tim nng cao nht ca con ngi v n lc t ti iu . Nhng k th ch con ngi, tri li, l nhng k coi loi ngi nh nhng sinh vt yu t, sa a, ng khinh b v c gng bn thn chng khng phi nhn thy iu ngc li. y, cn ch rng tri thc t phn nh trc tip duy nht m con ngi c c l tri thc v chnh bn thn mnh.
  • 11. C th hn, ranh gii c bn nht gia nhng ngi tn vinh con ngi v nhng k th ch con ngi l mt bn th phn u cho s thng hoa ca lng t tn cng nh s thing ling ca hnh phc thc s trn mt t; cn bn kia th c gng con ngi khng t c hai th . Hu ht nhn loi tiu tn nng lng v tnh cm ca mnh khong gia ca hai thi cc trn: h chao o t bn ny sang bn khc, vng vy khng phi gi tn s kh s ca mnh. Nhng gi tn hay khng cng khng thay i c bn cht s kh s ca h. C l, cch tt nht thu tm quan im cuc sng trong Sui ngun l dn ra y nhng cu ti trn u bn tho ca mnh nhng b chng i khi em xut bn. Ti xin nhn c hi ny trnh by vi bn c. Ti b chng i v ti phn i su sc nhng quan im trit hc ca ngi vit ra nhng cu y: Friedrich Nietzsche [9] . V mt trit hc, Nietzsche ng h quan im thn b v s phi l. Cc quan im siu hnh hc ca ng th hin mt th gii trn ln gia s lng mn kiu Byron [10] vi s c c thn b; nhn thc lun ca ng h thp vai tr ca t duy l tnh v thay n bng duy ch, hay cm gic, hay bn nng, hay nhng c im bm sinh khc ca i tng. Tuy nhin, vi t cch mt nh th, thnh thong (ch khng thng xuyn), Nietzsche li ni n nhng tnh cm ln lao i vi s v i ca con ngi nhng ni n thng qua ngn ng cm gic ch khng phi ngn ng t duy. iu ny c bit ng trong cu trch dn m ti chn. Ti khng th ng vi ngha en ca n: cu ny tuyn b mt l thuyt khng th bo cha c l thuyt tm l quyt nh (psychological determinism). Tuy nhin, nu nhn nhn n nh s khc ha mt kinh nghim tnh cm (v nu, v mt nhn thc, ta dng khi nim tin t duy c bn c c do kinh nghim thay cho khi nim tri gic bm sinh) th cu trch dn ny li cho thy mt trng thi thng hoa ca s t tn; ng thi quy np tt c nhng tnh cm m cun Sui ngun t nn tng trit hc v nhn thc cho nhng tnh cm y. [11] Khng phi hnh vi m chnh l nim tin nim tin chc chn v quan trng nht s mang li cho nhng tn iu tn gio c mt ngha mi v su sc hn: mt nim tin chc chn m mt tm hn cao thng c i vi chnh n; ci nim tin m ngi ta khng nn kim tm t bn ngoi, khng th tm thy bn ngoi, v, c l, khng bao gi nn mt. (Trch t bi Tm hn cao thng t thng hoa, Friedrich Nietzsche, cun Bn trn ci thin v ci c.) Trong lch s nhn loi, him thy ai pht biu quan im ny v con ngi. Ngy nay, quan im ny hu nh khng tn ti. Tuy nhin, chnh quan im ny d tn ti cc cp khc nhau ca s khao kht, ao c, am m v hoang mang au kh l quan im khi u cuc sng ca nhng ngi u t nht ca nhn loi. i vi a s h, y thm ch khng phi l mt quan im r rng m ch l mt cm gic m h, kh nm bt; n c to thnh t nhng ni au trn tri v t nim hnh phc khng th din t ni. N l cm gic v mt k vng ln, rng cuc sng ca mt ngi l quan trng, rng nhng thnh tu ln lao c th nm trong kh nng, v rng nhng iu v
  • 12. i cn nm pha trc. Bn cht ca con ngi v ca bt c sinh vt no khng phi l u hng, hoc ph nh v nguyn ra s tn ti ca mnh; iu y thc ra i hi c mt qu trnh suy i m tc ca n ty thuc mi ngi. Mt vi ngi u hng vo ln u tin tip xc vi p lc; mt vi ngi mc nhin u hng; mt s khc i xung t t v c th mt dn ngn la m chnh h cng khng h nhn ra n tn li nh th no. Sau , tt c bin mt trong ci m ly khng l gm nhng ngi gi ci, nhng ngi rao ging rng trng thnh bao hm vic chi b chnh kin, rng s n nh bao hm vic chi b nhng gi tr ring, v rng sng thc t c ngha l phi gt b s t tn. Ch mt s t ngi kin quyt khng u hng v tip tc tin ln; h bit rng khng th phn bi ngn la kia; h hc cch nui dng n, cho n hnh hi, mc ch v s sng... Tm li, d tng lai mi ngi khc nhau, vo thi im bt u cuc sng, nhn loi lun tm kim mt hnh nh cao c v bn cht con ngi cng nh v cuc sng. C rt t ct ch ng trong cuc tm kim ny. Sui ngun l mt trong nhng ct ch ng . y chnh l mt trong nhng l do c bn nht khin cho Sui ngun c sc hp dn lu di: n ti khng nh tinh thn ca tui tr, n tuyn b v chin thng ca con ngi, n ch ra ngi ta c th lm c nhng g. Ti khng quan tm n vic trong mi th h ngi, s ch c mt s t hiu r v t c nhn dng tht s ca con ngi; s cn li s phn bi n. Chnh s t kia mi l nhng ngi xoay chuyn th gii ny v mang li ngha cho cuc sng v chnh s t ny mi l i tng m ti mun hng ti. S cn li ti khng quan tm. H khng h phn bi ti hay cun sch ny. Ci m h phn bi chnh l linh hn ca h. Ayn Rand New York, thng Nm 1968 MC LC PHN MT - PETER KEATING I. II III. IV. V. VI. VII. VIII. IX. X. XI. XII. XIII. XIV. XV.
  • 13. PHN HAI - ELLSWORTH M.TOOHEY I. II. III. IV. V. VI. VII. VIII. IX. X. XI. XII XIII XIV XV PHN BA - GAIL WYNAND I. II. III. IV. V. VI. VII. VIII. IX. PHN BN - HOWARD ROARK I. II. III. IV. V VI VII. VIII. IX. X. XI. XII. XIII. XIV.
  • 14. XV. XVI. XVII. XVIII. XIX. XX.
  • 15. PHN MT - PETER KEATING I. Howard Roak ci vang. Anh ng trn trung trn mt mm . H nc nm su di chn anh. Pha trn mt nc tnh lng, nhng khi granit sng sng vn thng ln tri. Dng nh mt nc nm bt ng trong khi cc khi c t di nc vn ln cao. Nhng khi mang s bt ng vn thy mt trn chin khi v kh hai bn x vo nhau; trong khonh khc y, mi th chng li trong mt trng thi tnh cn si sc hn mi chuyn ng. Nhng phin lp lnh, sng nh mt tri. H nc bn di ch cn nh mt vng thp mng ct i cc khi . Nhng tng c th ct xuyn xung di mt nc su, khng h thay i. Chng bt u vi bu tri trn cao ri li kt thc vi bu tri khc pha di mt nc. Nh th, c th gii tr nn l lng trong khng trung mt hn o bng bnh tri trong h khng v ch c neo vo bn chn ca ngi ang ng trn mm . C th anh ta vo bu tri. y l mt c th gm ton ng thng v gc nhn, mi mt ng un u b b v thnh nhng mt phng. Anh ng , bt ng, hai tay bung dc hai bn sn, lng bn tay m. Anh cm thy b vai mnh cng ln; anh cm thy r ng ln trn c v mu dn nng xung hai bn tay. Anh cm thy gi sau lng, lun qua ci hc lm gy. Gi thi tc anh vy trn nn tri. l mt mi tc khng vng cng khng , m chnh xc l mu v cam chn. Anh ci vo ci iu xy ra vi anh vo sng hm v vo nhng th sp n. Anh bit nhng ngy sp ti s kh khn. S c nhng cu hi phi c tr li v nhng k hoch cn c chun b. Anh bit anh nn suy ngh v chng. Anh cng bit l anh s khng ngh, v mi th i vi anh hon ton r rng, v k hoch c chun b t lu, v v anh mun ci. Anh c th cn nhc. Nhng ri anh li qun. Anh ang nhn vo nhng khi granit. Anh khng ci na khi mt anh chng li trong nhn thc v mt t xung quanh. Khun mt anh ging nh mt quy lut ca t nhin mt th m ngi ta khng th cht vn, thay i hoc van xin. l mt khun mt vi xng g m cao, nh ln trn hai hm m gy, trng; i mt xm, lnh v kin nh; ci ming khinh khnh, mm cht ming ca mt tn ao ph hoc mt v thnh. Anh nhn nhng khi granit. Chng s c ct lm thnh nhng bc tng. Anh nhn mt ci cy. N s c x ly g lm x nh. Anh nhn mt vt g st trn v ngh n qung st di lng t. Chng s c nu chy v luyn thnh nhng tr st vn thng ln tri. Nhng tng ny anh ngh chng nm y cho ta; chng ch i mi khoan, thuc n v hiu lnh ca ta; chng ch c ct, x, nghin v ti sinh; chng mong ngng ci hnh hi m bn tay ta s mang li cho chng. Sau anh lc u v anh nh n bui sng hm v nh ra rng c rt nhiu
  • 16. vic phi lm. Anh bc n mm , gi cao hai tay v ln vo bu tri bn di. Anh bi thng qua mt h n b bn kia. Anh tin n tng ni anh qun o ca mnh. Anh nhn quanh mnh mt cch luyn tic. Trong sut ba nm k t khi anh n sng Stanton, y l ch th gin duy nht ca anh: anh n y bt k lc no anh c c mt gi ngh ngi vn rt him hoi. Anh n bi, ngh, ngh, c mt mnh v c sng. Trong s t do mi ca mnh, iu u tin m anh mun lm l ti y, v anh bit rng y s l ln cui cng anh n. Bui sng hm anh b ui khi khoa Kin trc ca Hc vin Cng ngh Stanton. Anh mc qun o ln ngi: mt chic qun b c, i xng-an, ci o smi cc tay hu nh khng cn khuy. Anh nhy xung con ng hp gia nhng tng , bc xung con ng mn chy xuyn qua mt trin i ph y c xanh, ri ra con ng ci bn di. Anh bc nhanh, c ng th thi v tr ni. Anh i b dc theo ng ci, di nh mt tri. Pha xa, th trn Stanton nm tri di dc theo b bin Massachusetts, mt th trn nh lm nn cho vin ngc ca n hc vin (Stanton [12] ) ni ting trn ngn i xa xa. Th trn Stanton bt u vi mt bi rc. Mt ci g chn cht thi xm xt ni ln trn mt c. N nh nhng ln khi yu t. V hp thic loang long phn chiu nh nng mt tri. Con ng chy ngang qua nhng ngi nh u tin dn n nh th. Nh th l mt tng i kiu Gothic vi nhng tm vn lp sn mu xanh da tri nht. N c nhng tr tng bng g s m chng ci g c. N c nhng ca s knh mu vi nhng mu trang tr nng n lm gi cht liu . N m ra con ph di, hai bn l nhng bi c hp y ph trng. Pha sau nhng bi c l nhng khi g b tra tn v bin thnh mi hnh th: chng b vn xon thnh cc u hi nh, cc thp canh, cc ca s mi; chng b bp phnh ra thnh nhng hng hin; chng b nng di nhng mi nh dc, knh cng. Nhng rm ca mu trng bay pht ph cc ca s. Mt thng rc bn cnh ca hng b lt p xung. Mt con ch Nht gi ngi trn ci m chi chn trc bc ca, ming nh y nc di. Mt dy t tr con bay php phi trong gi gia nhng hng ct ca mt hin nh. Mi ngi quay nhn Howard Roark khi anh i ngang qua. Mt s vn tip tc nhn chm chm theo anh vi mt s phn n m h t ngt cm thy. H khng th gii thch c s phn n ny: n l mt th bn nng b s hin din ca anh nh thc. Howard Roark th khng nhn thy bt k ai. i vi anh, cc ng ph u trng trn. Anh c th trn trung i b trn ng m chng ngi ngn. Anh i ct ngang qua trung tm th trn Stanton. l mt thm c xanh rng vi cc ca hiu bao quanh. Ca s ca nhng ca hiu ny trng by nhng tm p phch mi vi dng ch: L B GING KHA 22! CHC KHA 22 MAY MN! Chiu hm , kha 22 ca Hc vin Cng ngh Stanton t chc l b ging. Roark r ngot vo mt ph nh; cui dy nh di, trn mt ci g nh nm cnh mt lch nc xanh l nh ca b Keating. Anh tr ti cn nh ny trong ba nm qua. B Keating ang ng hin trc. B ang cho cp hong yn n trong mt ci
  • 17. lng chim c treo trn thanh ro chn. Bn tay mp v ngn ca b chng li khi b nhn thy anh. B nhn anh vi nh mt t m. B c ko i mi gng mt b th hin mt s cm thng thch hp; nhng n lc ca b ch dng li vic t ra b khng phi c gng. Anh i qua hin trc m khng nhn ra b. B ngn anh li. Cu Roark! Vng? Cu Roark, ti ly lm tic v chuyn... b ngp ngng, - v chuyn xy ra sng nay. Chuyn g ? anh hi. Chuyn cu b ui khi Hc vin. Tht kh m ni ht l ti thy tic cho cu th no. Ti ch mun cu bit rng ti rt thng cm vi cu. Anh ng nhn b. B bit rng anh khng h nhn b. Khng, b ngh, ni th cng khng ng. Cu ta lun nhn thng vo ngi i din, v i mt cht tit ca cu ta khng bao gi b st mt th g; c iu... cu ta lun lm cho ngi i din cm thy h khng tn ti. Howard vn ng nhn. Anh khng tr li. Nhng iu m ti mun ni l, b tip tc, nu mt ngi no phi chu au kh trong th gii ny, th l do li ca chnh ngi m thi. Tt nhin, gi th cu s phi t b ngh kin trc s, c phi vy khng? Nhng m mt thanh nin lun c th kim sng bng ngh nhn vin vn phng, hay ngh bn hng hay mt ngh no . Anh quay ngi bc i. , cu Roark! b gi anh. Vng? ng Trng khoa gi in cho cu lc cu ra ngoi. B mong nhn thy mt biu hin cm xc no ca anh, d ch mt ln; nhn thy anh biu hin cm xc cng tng ng vi nhn thy anh suy sp. B khng bit ci g anh lm cho b lun mong c nhn thy anh b suy sp. Vng? anh hi b. ng Trng khoa b nhc li vi ging km t tin, c gng to li trng lng cho cu ni ca mnh. Chnh l ng Trng khoa, thng qua th k ca ng ta. Th sao ? C ta nh ti ni vi cu l ng Trng khoa mun gp cu lp tc, khi no cu v nh. Cm n bc. Cu ngh gi th ng ta mun g? Chu khng bit. Anh ni: Chu khng bit. Nhng b nghe rt r: Chu khng quan tm. B nhn chm chm vo anh vi v hoi nghi. Tin th b ni, hm nay Petey [13] s tt nghip. Ging ca b khng l bt k ng no.
  • 18. Hm nay ? , vng. Hm nay l mt ngy tuyt vi i vi ti. Khi ti ngh n chuyn ti phi tn tin v kh s n mc no c th cho thng b n trng. Khng phi l ti ang phn nn u. Ti khng phi l loi ngi hay ku ca. Petey l a b c ti. B cng ngi ln. C th thp mp ca b b b cht trong nhng np gp c h cng ca ci vy si bng khin cho bao nhiu m dng nh phi ht ra c tay v c chn b. Nhng tt nhin l, b ni nhanh, y hng khi v ch yu thch ca mnh, Ti khng phi l ngi thch khoe khoang. C nhng b m may mn v c nhng ngi khc th khng c vy. Ai xng ng th no th c nh th. y ri cu c theo di thng Petey m xem. Ti khng phi kiu ngi thch p con trai mnh cht v lm vic; v ti s cm t Cha nu nh Cha cho n bt c thnh cng nh no trong s nghip. Nhng nu thng b khng tr thnh kin trc s ni ting nht ca ci Lin bang Hoa K ny, th m ca n s mun bit l do ti sao! Anh dm bc i. Nhng m ti ang lm g th ny; li c ni chuyn tm pho vi cu b ni mt cch ho hng. Cu phi khn trng ln; thay qun o ri chy n trng i. ng Trng khoa ang ch cu. B ng nhn anh qua ci ca li, lng l theo di dng ngi gy guc ca anh di chuyn ngang qua cn phng khch c sp xp ngn np n mc cng nhc. Anh lun lm cho b thy khng thoi mi trong ngi nh: mt cm gic e ngi m h, nh th b lun ch anh t ngt u ngi t u xung, p tan nhng ci bn ung c ph, nhng l hoa Trung Quc v nhng bc nh ng khung ca mnh. Anh cha tng biu l xu hng y. Nhng b vn thp thm ch i m khng bit ti sao. Roark i ln cu thang v phng mnh. l mt cn phng ln, trng rng. Mt lp sn trng sch s lm cn phng sng ln. B Keating cha bao gi c cm gic Roark thc s sng y. Anh khng h b sung thm bt k vt dng no ngoi nhng c ti cn thit m b trang b cho cn phng; khng tranh nh, khng trang tr, khng du vt m p no ca bn tay con ngi. Anh khng em vo phng bt k th g ngoi tr qun o v cc bn v: ch c mt vi b qun o v qu nhiu bn v; chng c cht cao ngt trong gc phng. i khi b ngh rng cc bn v, ch khng phi mt con ngi, ang sng . Roark tin v pha nhng bn v; chng l nhng th u tin phi ng gi. Anh cm mt trong s nhng bn v ln, ri bn tip theo, ri thm mt bn na. Anh ng nhn nhng tm giy ln. Chng l phc tho nhng ta nh cha tng tn ti trn b mt tri t. Chng nh nhng ngi nh u tin c xy dng bi ngi n ng ln u tin sinh ra trn mt t, ngi cha tng bit ti bt c ta nh no xy dng trc . Khng c g ni v nhng ta nh ny, ngoi tr vic cu trc ca chng chc chn phi l nh th. Khng phi mt kin trc s no ngi ngh v chng, cn nhc mt cch t mn, chp ni nhng ca chnh, ca s v ct nh theo nhng ngh ny ra bt cht trong u anh ta hoc theo nhng g anh ta hc t sch v. Tri li, nhng ngi nh nh mc ln t lng t v t mt sc mnh sng no : chng hon thin v khng th thay i c.
  • 19. D nhin bn tay v nhng ng ch sc nt kia vn cn phi hc hi nhiu. Nhng khng c mt ng ch no l tha thi, cng nh khng c mt mt phng cn thit no b thiu. Cc cu trc trng chn phng v gin n; cho n khi ngi ta nhn chng tht k v nhn ra qu trnh lao ng, s phc tp v phng php, v s tp trung t tng m ngi v chng phi c trc khi anh ta t ti s gin n ny. Mi chi tit trong cc bn v u ph lut. Cc ta nh khng theo kin trc C in, khng theo kin trc Gothic, m cng chng theo kin trc Phc hng. Chng l kin trc Howard Roark. Anh dng li ngm mt phc tho. N l bn v m anh cha bao gi thy hi lng. Anh thit k n nh mt bi tp m anh t t ra cho chnh mnh, ngoi cc bi tp trng; anh thng lm nh th ny khi pht hin ra mt a im no v ngh xem ming t y s phi c mt ta nh nh th no. Anh mt hng m nghin cu bn phc tho ny, bn khon khng bit mnh b qua ci g. By gi khi nhn n, anh nhn ra ci li m mnh mc phi. Anh vung mnh tay tri bn phc tho ln trn mt bn. Anh ci ngi xung v vch nhng ng thng ct ngang bn v gn gng ca mnh. Thnh thong anh dng li nhn; cc u ngn tay anh n ln trang giy nh th bn tay anh ang bm vo ta nh. Bn tay anh c nhng ngn di, nhng mch mu to khe, khp v xng c tay tri hn ln. Mt ting sau anh nghe thy ting g ca. Mi vo! anh cu knh ni, khng h ngng v. Cu Roark!, b Keating ngc nhin nhn anh t ngng ca. Qu tha ma bt, cu ang lm g th? Anh quay li nhn b, c nh xem b l ai. Th cn ng Trng khoa?, b than vn. ng Trng khoa ang ch cu. , Roark bng tnh. , vng. Chu qun mt. Cu... qun mt? Vng. C mt cht ngc nhin trong ging ni ca anh: ngc nhin trc s ngc nhin ca b. Th y, gi th ti ch c th ni l b nghn li nhn no qu ny. ng i cu lm. Bn ri l l b ging bt u; gi th lm sao ng Trng khoa c thi gian m gp cu? Chu s i ngay lp tc, bc Keating. B hnh ng khng ch v s t m; m cn v ni s hi m h rng hi ng khoa s hy b quyt nh ui hc vi Roark. Roark i vo phng tm cui hnh lang; b quan st anh ra tay, vut mi tc thng v mm ca mnh cho c v trt t. Anh li bc ra. B ch nhn ra rng anh sp i khi anh bc ti cu thang. Cu Roark! b h hc ming v ch vo b qun o ca anh. Cu khng nh n mc th ny m i y ch? Sao li khng ? Nhng y l ng Trng khoa ca cu! Cu Trng khoa ca chu, bc Keating .
  • 20. B ngh, qu tha ma bt, cu ta ni nh th l cu ta vui mng v iu . Vin Cng ngh Stanton nm trn mt ngn i. Nhng bc tng c l chu mai ca n ng nh mt chic vng min ni ln trn thnh ph tri rng pha di. Hc vin trng nh mt pho i thi Trung c vi mt nh th kiu Gothic mc ra t lng chng. Cng trnh ny s l mt pho i hon ho gi s nh mt hc vin th ny c lc cn bin thnh pho i. N c nhng bc tng gch kin c v mt vi trng rng cho lnh gc. N c cc chin ly cho cc cung th ng np v nhng thp canh cc gc ca n c th dng lm ni du si xung u nhng k tn cng pho i. Nh th ni ln trn pho i nh mt ng vin trng l, mt s bo v mng manh trc hai k th khng l: nh sng v khng kh. Vn phng Trng khoa trng nh mt nh nguyn; trn ngp mt th nh sng nh nh chiu xung t mt ca s knh mu cao. Ci nh sng nh nh y phi i xuyn qua nhng bc trng v cc v thnh kin ngh tt c u trong t th khoanh tay. Hai lung sng nh mu v tm chiu thng vo hai hnh u th p ni hai bn gc ci l si cha bao gi c s dng. Mt lung sng mu xanh l cy chiu thng vo bc tranh n Parthenon [14] c treo ngay pha trn l si. Khi Roark bc vo vn phng, anh thy bng dng ng Trng khoa hin ra m m pha sau ci bn lm vic c chm tr nh mt ci ca s xng ti [15] . ng Trng khoa l mt ngi thp, ph vi nhng khi tht chy x c c che giu bng mt v nghim ngh cng nhc. , phi, Roark, ng mm ci. Anh ngi i. Roark ngi xung. ng Trng khoa an cc ngn tay trc bng, ch i nhng li cu xin. Nhng chng c li cu xin no c. ng hng ging. Ti thy khng cn phi ni rng ti rt tic v s vic khng may sng nay, ng bt u, ti chc anh bit l ti thc s quan tm ti quyn li ca anh. Hon ton khng cn u , Roark ni. ng Trng khoa nhn anh h nghi nhng vn tip tc ni. Khi cn phi ni, ti khng b phiu chng li anh. Ti b phiu trng. Nhng c l anh s vui mng nu bit rng c mt nhm nh kin quyt bo v anh ti cuc hp khoa. Mt nhm nh nhng rt kin quyt. ng gio s k thut kt cu ca anh liu cht tranh u cho anh. ng gio s ton cng th. Tic l nhng ngi cm thy mnh c trch nhim phi b phiu ui hc anh li nhiu hn ng k so vi s cn li. Gio s Peterkin, ngi phn bin thit k, thm ch t vn kh gay gt. ng y da chng ti l s t chc nu khng ui hc anh. Anh thy y, anh thc s lm cho gio s Peterkin rt tc gin. Em bit. Roark tr li. y, vn l ch y. Ti ang ni v thi ca anh i vi mn thit k kin trc. Anh khng bao gi ch trng ng mc cho mn hc. Th m anh hc rt xut sc cc mn k thut. Tt nhin, khng ai ph nhn tm quan trng ca mn k thut kt cu i vi mt kin trc s tng lai, nhng ti sao li phi thi qu nh th? Ti sao li l l mt ngh thut v cm hng ngh nghip tp trung vo nhng mn hc tnh ton, k thut v kh khan nh vy? Anh nh tr thnh mt kin trc s ch c phi l
  • 21. mt k s xy dng u. C l iu ny l tha, phi khng ? Roark hi. Mi vic qua ri. Chng ta u cn tranh lun v vic em chn hc g. Roark, ti ang c gip anh. Anh phi cng bng v vic ny. Khng th ni l anh khng c cnh bo rt nhiu ln trc khi chuyn ny xy ra. Em c cnh bo. ng Trng khoa ca mnh trn gh. Roark lm ng cm thy khng thoi mi. nh mt ca Roark nhn thng vo ng mt cch lch s. Cu ta nhn th chng c g sai ng Trng khoa ngh thc ra cn ng mc l ng khc, thm ch rt ng mc; ch c iu... c nh th ta khng h c mt y vy. i vi mi bi tp m anh c giao, ng Trng khoa tip tc, mi n m anh phi thit k anh lm g vi chng no? Anh x l chng theo kiu m, ti khng th gi n l mt phong cch theo kiu k quc ca anh. N i ngc vi mi nguyn tc m chng ti c dy anh, ngc vi tt c nhng tin l v truyn thng c cng nhn ca ngh thut. Anh c th ngh anh sng tc theo kiu m ngi ta gi l ch ngha hin i, nhng thm ch cng khng phi nh vy. Nu anh khng phin... n... n hon ton in r. Em khng phin. Khi ngi ta giao cho anh cc n m anh c t do la chn phong cch th anh bin chng thnh nhng th nghim mo him ca anh m, tht lng m ni, cc gio s cho anh qua v h cng chng bit phi nh gi nhng th th no. Nhng, khi anh c giao mt bi tp thit k theo phong cch truyn thng... thit k mt nh nguyn kiu Tudor hoc mt nh ht opera kiu Php v anh li bin n thnh mt ci g trng nh v vn nhng ci hp chng ln nhau mt cch v ngha th, ni cho ti nghe xem, anh ngh y l mt bi thi hay l s chng i? l s chng i. Roark ni. V ngh n thnh tch hc tp xut sc ca anh cc mn khc, chng ti mun cho anh mt c hi. Nhng khi anh np ci ny ng Trng khoa nn nm tay xung mt t giy tri rng trc mt ci ny m anh dm np lm bi thi cui nm v bit th Phc hng th, chng trai i, tht s l khng th chp nhn c na. T giy c mt hnh v mt ngi nh bng knh v b tng. gc t giy c mt ch k sc nt v gc cnh: Howard Roark. Anh hy vng l chng ti s cho anh bng ci ny ? Em khng hy vng. Trong chuyn ny, anh khng cho chng ti mt la chn no khc. Tt nhin, by gi anh c th on trch chng ti, nhng... Em khng h cm thy g, Roark kh tr li. Em n thy mt li xin li. Em thng khng mc k mi chuyn xy ra vi em. Ln ny em phm sai lm. ng l em khng nn i thy tng c em. Em nn ri trng t lu ri mi phi. No, no, ng nn ch. khng phi l mt thi ng n. Nht l v ti sp ni cho anh bit mt vic. ng Trng khoa mm ci v ng ngi v pha trc mt cch b him. ng tn hng cm gic sp ban pht mt n hu.
  • 22. y mi l mc ch tht s ca bui ni chuyn ny. Ti mun cho anh bit cng sm cng tt. Ti khng mun anh chn nn. L th ny, ch thn ti la li cp chuyn ny vi thy Hiu trng, mc d ng y rt cu, nhng... anh lu nh, ng y cha ha hn g u, nhng... tnh trng by gi l nh th ny: by gi, v anh nhn ra vn nghim trng n mc no, nu anh tm ngh hc mt nm, ngh ngi, suy ngm v nhng ci qua , c l chng ta c th dng t trng thnh, nh th c th chng ti s nhn anh tr li trng. Anh lu l ti khng h ha hn chc chn iu g c nhng ci ny hon ton khng chnh thc lm th ny l ht sc bt thng; nhng khi xem xt ton b s vic v xt n kt qu hc tp xut sc ca anh, c l c hi ca anh kh cao. Roark mm ci. khng phi l n ci sung sng m cng chng phi l n ci bit n. l mt n ci gin d, d dng; mt n ci l lng. Em ngh l thy khng hiu em Roark ni. iu g lm thy ngh l em mun quay li trng? H? Em s khng quay li trng. Em chng cn g hc y na. Ti khng hiu anh. ging ng Trng khoa anh li. C g gii thch u nh? Thy khng cn phi quan tm na u. Anh s phi gii thch cho ti bit! Nu thy mun vy. Em mun tr thnh mt kin trc s, ch khng phi mt nh kho c hc. Em thy vic thit k cc bit th kiu Phc hng l hon ton v ngha. Ti sao phi hc thit k chng, khi m em s chng bao gi xy dng chng? Chng trai thn mn ca ti i, phong cch v i ca thi k Phc hng cn lu mi cht. Nhng ngi nh theo phong cch vn ang c xy dng hng ngy y. ng, chng ang c xy dng. V s cn c xy dng. Nhng khng phi bi em. Thi no, ng c tr con. Em n y hc cch xy nh. Khi em c giao mt n, th iu c ngha l em phi hc cch gii quyt n ging ht nh em s gii quyt mt cng trnh thc s trong tng lai. Em thit k theo cch m em s thc s xy n. Em hc tt c nhng g em c th hc y t nhng mn hc kt cu m thy khng ng tnh. Thm mt nm v bu thip s chng em li ch li g cho em c. Mt gi trc y ng Trng khoa mun bui ni chuyn din tin mt cch yn nht c th. Gi th ng c g Roark bc l cm xc no ; tht khng bnh thng khi cu ta im lng mt cch thn nhin n th trong hon cnh ny. Anh nh ni vi ti l anh nghim tc ngh n vic xy nh theo cch , khi m v nu nh anh tr thnh mt kin trc s? ng vy. Anh bn thn mn, ai s cho php anh? khng phi l vn . Vn l ai cm c em? Xem ny, y l chuyn nghim tc. Ti tic l ti khng c mt cuc ni chuyn di v nghim tc vi anh sm hn. Ti bit, ti bit, ti bit, ng ngt li ti, anh thy mt hay hai ta nh theo trng phi hin i v chng cho anh nhng
  • 23. tng. Nhng anh c nhn ra rng ci gi l trng phi hin i y ch l mt th tro lu nht thi? Anh phi c m hiu v ci ny th tt c nhng nh chuyn mn chng minh rng mi ci p trong kin trc u c pht hin ri. Mi phong cch thit k ca qu kh l mt m vng. Chng ta ch c th la chn t nhng g cc nh thit k v i ngh ra. Chng ta l ai m dm i ci tin? Chng ta ch c th c m bt chc mt cch trn trng m thi. Ti sao? Howard Roark hi. Khng, ng Trng khoa ngh, khng, cu ta ch ni mi t ; ti sao l mt t hon ton bnh thng; cu ta khng h da mnh. iu qu hin nhin! ng Trng khoa ni. y, Roark ni t tn v ch qua ca s. Thy c nhn thy trng hc v th trn ny khng? Thy c thy c bao nhiu ngi ang i li v sinh sng khng? Thc lng, em khng h quan tm n vic mt hay l tt c bn h ngh g v kin trc hay v bt k vn no khc. Th th ti sao em phi coi trng nhng g m t tin h ngh v kin trc? V l truyn thng thing ling ca chng ta. Ti sao? V Cha, sao anh li c th ngy th th nh? Nhng em khng hiu. Ti sao thy c mun em ngh rng y l mt cng trnh kin trc v i? Roark ch vo bc tranh n Parthenon. l n Parthenon!, ng Trng khoa ni. Phi, chnh l n. Ti khng c thi gian lng ph vo nhng cu hi ngc nghch. Thi c ri. Roark ng dy, anh cm mt ci thc di trn bn v tin v pha bc tranh. Em c th ni vi thy ci ny l bch th no khng? y l n Parthenon! ng Trng khoa ni. Chnh th, qu tha ma bt, chnh l n Parthenon khn kip! Cy thc p vo mt knh ph ngoi bc tranh. Thy nhn xem, Roark ni. Nhng ng rnh ni ting trn nhng ci tr ni ting chng lm g? che giu nhng khp g khi nhng ci tr cn c lm bng g; nhng nhng ci tr ny th u c lm bng g, chng c lm bng cm thch. Nhng nt chm ba, chng l g vy? G. Nhng ci rm g khi con ngi bt u dng nhng ci ln g, h cn phi ghp g thnh nhng nt chm ba nh vy. Nhng ngi Hy Lp ca thy dng cm thch nhng h li i sao chp kin trc xy bng g ch v nhng ngi khc tng lm nh th. Ri nhng kin trc s Phc hng m thy ngng m li tip tc sao chp nhng bn sao cm thch ca kin trc g trong khi ngi Phc hng dng va. By gi li n lt chng ta, chng ta lm nhng bn sao trn thp v b tng t nhng bn sao trn cm thch vn bt chc t g. Ti sao? ng Trng khoa nhn anh y t m. C ci g lm ng hoang mang; khng phi bn thn nhng li ca Roark m l cch anh ni. Cc quy tc ? Roark ni. Quy tc ca em l th ny: nhng ci c th lm vi cht liu ny th khng c lm vi cht liu khc. Khng c hai cht liu no ging ht nhau. Khng c hai a im no trn tri t ny ging ht nhau. Khng c hai ta nh
  • 24. no c cng mc ch nh nhau. M mc ch, a im, nguyn liu li quyt nh hnh khi. Mt ta nh khng th hp l hoc p tr khi n c thit k t mt tng xuyn sut; v tng s chi phi mi chi tit. Mt ta nh l mt thc th sng, ging nh mt con ngi. c hnh ca mt ta nh l phi tun th nhng nguyn l ca chnh n, tun th trit l xuyn sut ca n, v phi phc v mc ch ca chnh n. Mt con ngi khng vay mn cc b phn c th anh ta. Mt ta nh khng vay mn nhng mng ming linh hn ca n. Ngi xy ngi nh phi cho n mt linh hn v phi cho lm mi bc tng, ca s v cu thang th hin c ci linh hn y. Nhng tt c nhng hnh thc th hin thch hp c pht hin ra t rt lu ri. Th hin nhng th hin ci g? n Parthenon khng c cng mc ch s dng nh nhng t tin bng g ca n. Mt sn bay khng cng mc ch vi n Parthenon. Mi cu trc u c mc ch ring ca n. Mi con ngi t to ngha, phong cch v mc ch cuc sng ca anh ta. Ti sao li quan trng ha nhng ci m ngi khc lm? Ti sao mt th li tr nn thing ling ch bi v n khng phi do ta ngh ra? Ti sao bt k ngi no v tt c mi ngi u ng min n khng phi l tng ca bn thn ta? Ti sao s lng ngi li c th thay th cho ni dung ca chn l? Ti sao chn l c xc nh ch hon ton bng cc php tnh s hc v ch bng cch b sung thm vo n? Ti sao mi th b bp nn ph hp vi nhng th khc? Phi c l do no ch? Em khng bit. Em cha bao gi bit. Em mun hiu r iu ny. V Cha, ng Trng khoa tht ln. Ngi xung!... Th, tt hn ri... Anh lm n b ci thc xung c khng?... Cm n anh... Gi anh hy nghe ti ni. Khng ai ph nhn tm quan trng ca k thut hin i i vi mt kin trc s. Chng ta phi hc cch ng dng v p ca qu kh vo nhu cu hin ti. Ting ni ca qu kh l ting ni ca qun chng. Khng c g trong kin trc li ch do mt ngi sng to ra c. Qu trnh sng to ph hp l mt qu trnh chm chp, dn dn, v danh v tp th m mi ngi hp tc vi tt c nhng ngi khc v t cc tiu chun c nhn mnh xung di tiu chun ca s ng. Nhng thy thy y, Roark ni kh, Em c, xem no, c cho l su mi nm sng. Hu ht thi gian l dnh cho lm vic. Em la chn cng vic m em mun lm. Nu em khng tm thy nim vui trong cng vic th em ch ang t kt n su mi nm hnh xc cho chnh mnh. V em ch c th tm thy nim vui nu em lm vic ca mnh theo cch tt nht c th i vi em. Nhng ni cch tt nht tc l ni n cc tiu chun v em t t ra cc tiu chun cho ring mnh. Em chng k tha ci g c. Em khng ng im cui ca bt c truyn thng no. Em c th ng im khi u ca mt truyn thng. Anh bao nhiu tui ri? ng Trng khoa hi. Hai mi hai. Roark tr li. C th tha th c. ng Trng khoa ni; ng c v nh ngi. Ri anh s thot ra khi nhng ngh . ng mm ci. Cc tiu chun c tn ti hng nghn nm v khng ai c kh nng ci tin chng. Nhng ngi theo ch ngha hin i ca anh l ci g? Mt m
  • 25. chy theo mt, nhng k thch ph trng v ang c gng thu ht s ch . Anh c theo di s nghip ca h khng? Anh c th nu tn bt k ai trong s h m c cng nhn vnh vin khng? Hy nhn Henry Cameron. Mt ngi v i, mt kin trc s hng u cch y hai mi nm. By gi ng ta th no? May lm th mi nm c mt hp ng sa ga-ra -t. Mt k v cng ri ngh v mt tn nt ru, mt k... Chng ta s khng bn v Henry Cameron. ? Anh quen ng ta ? Khng. Nhng em xem nhng ta nh ng y thit k. V anh thy chng... Em ni l chng ta s khng bn v Henry Cameron. Tt thi. Anh phi bit rng ti ang cho php anh rt nhiu... chng ta c th gi l... quyn? Ti khng c thi quen ni chuyn vi mt sinh vin c cch c x nh anh. Tuy nhin, ti quan tm n vic phi ngn nga trc, nu c th, ci c v nh l mt thm kch, ci kh nng mt thanh nin vi kh nng thin bm r rng nh anh li ang c tnh ph hng i mnh. ng Trng khoa t hi khng bit v sao ng ha vi ng gio s ton l s lm tt c nhng g c th v chng trai ny. Ch v ng y ni rng: y, v ch vo n ca Roark, l mt ngi v i. Mt ngi v i ng Trng khoa ngh hoc l mt tn ti phm. ng Trng khoa cau my. ng khng thch c hai loi ngi ny. ng ngh n nhng g m ng c nghe v qu kh ca Roark. Cha ca Roark tng l mt cng nhn luyn thp u ti Ohio v cht lu. H s nhp hc ca anh khng cp n bt k ngi thn no khc. Khi c hi v iu ny, Roark tr li tnh b: Em khng ngh l em c bt k ngi thn no. C th em c. Em khng bit. Roark dng nh rt ngc nhin khi ngi ta cho rng anh nn quan tm n vn ny. Anh khng kt bn hoc tm kim bt k mt ngi bn no trng. Anh t chi tham gia hi nam sinh i hc. Anh lm theo mnh sut thi trung hc v sut c ba nm ti Hc vin ny. Anh lao ng chn tay trong ngnh xy dng t tha nh: th n, th ng nc, cng nhn thp, bt k vic g m anh c th tm c, i t th trn nh ny n th trn khc theo hng ng, ri n cc thnh ph ln. Trong k ngh h nm ngoi, ng Trng khoa thy anh ang bt cc inh tn nung mt ta nh chc tri ang xy dng Boston; thn hnh cao gy ca anh nh bi trong b qun o bo h lao ng rng thng thnh y du m, ch c i mt l chm ch v cnh tay phi nhp nhng ln v pha trc mt cch chuyn nghip, nh khng phi n lc g, bt ci khi la nng rc ang bay, ng vo lc m dng nh ci inh nng sp tut khi ci x n v lao thng vo mt anh. Nghe ny, Roark, ng Trng khoa ni nh nhng. Anh lm vic vt v c th theo hc. Anh ch cn mt nm na thi. C mt s th quan trng cn cn nhc, c bit l i vi mt thanh nin hon cnh ca anh. Anh phi ngh mt cch thc t v s nghip kin trc s. Mt kin trc s khng th t coi mnh l ci ch cui cng. Anh ta ch l mt b phn nh ca mt x hi rng ln. Hp tc l mt khi nim sng cn i vi th gii hin i ca chng ta v c bit l i vi ngh nghip ca mt kin trc s. Anh bao gi ngh n nhng khch hng tim nng ca anh cha? Ri , Roark tr li.
  • 26. Khch hng, ng Trng khoa ni tip. Khch hng. Trn tt c mi th, anh hy ngh n khch hng. H l ngi s sng trong ngi nh m anh xy dng. Mc ch duy nht ca anh l phc v h. Anh phi khao kht a ra nhng hnh mu ngh thut ph hp vi mong mun ca khch hng. Ti ni th c phi khng nh? Tt nhin, em c th ni rng em phi khao kht xy dng cho khch hng ca em nhng ngi nh tin nghi nht, hp l nht, p nht c th xy dng c. Em c th ni rng em phi c gng bn cho h ci tt nht m em c v cng dy cho h bit ci g l tt nht. Em c th ni iu ny, nhng em s khng ni. V em khng nh xy phc v hoc gip bt k ai. Em khng nh xy c khch hng. Em nh c khch hng c th xy. Th anh nh p t tng ca anh ln h nh th no? Em khng nh p t hoc b p t. Nhng ngi mun tng ca em s tm n em. Lc ny, ng Trng khoa cht hiu ci g lm ng hoang mang v cch c x ca Roark. Anh bit khng, ng ni, nhng li ni ca anh s thuyt phc hn nu nh khi ni, anh t ra quan tm ti vic ti c ng vi anh hay khng. ng th, Roark ni Em khng quan tm liu thy c ng vi em hay khng. Anh ni iu ny n gin n mc cu ni khng c v xc phm; n nh th mt li tuyn b v mt thc t m ln u tin anh v nhn ra. Anh khng quan tm n suy ngh ca ngi khc iu c th hiu c. Nhng chng l anh cng khng quan tm n vic lm cho ngi khc ng vi anh. Khng. Nhng, iu ... iu tht kinh khng. Kinh khng? C th. Em khng bit. Ti rt mng v cuc ni chuyn hm nay, ng Trng khoa t ngt ni to. N gii thot lng tm ti. Ti tin l nh nhng ngi khc cng ni trong cuc hp kin trc khng phi l ngh dnh cho anh. Ti c gng gip anh. Gi th ti nht tr vi Hi ng. Anh khng nn c khuyn khch. Anh tht nguy him. i vi ai c ? Roark hi. Nhng ng Trng khoa ng dy, m ch rng cuc ni chuyn kt thc. Roark ri khi phng. Anh bc nhng bc chm ri dc theo cc snh di, xung cu thang i ra ngoi vn c pha di. Anh gp nhiu ngi nh ng Trng khoa; anh khng bao gi hiu ni h. Anh ch bit rng c mt s khc bit c bn no gia hnh ng ca anh v ca h. T lu, anh thi khng bn khon v iu ny. Nhng anh lun tm kim tng ch o ca cc ta nh v anh tm kim ng lc ch o ca con ngi. Anh bit ng lc cc hnh vi ca mnh; nhng anh li khng th pht hin ra ng lc ngi khc. Anh khng quan tm. Anh cha tng hc cch suy ngh v ngi khc. Nhng thnh thong anh thy bn khon ci g lm h tr thnh ngi nh vy. Anh li bn khon khi ngh n ng Trng khoa. Hn phi c mt b mt quan trng nm u trong vn ny. Mt nguyn tc m anh phi khm ph. Nhng anh dng li. Anh nhn thy hong hn chng li trong chc lt trc khi
  • 27. nht dn trn tng vi xm ca mt ng gn tng chy dc theo bc tng gch ca ta nh Hc vin. Anh qun con ngi, qun ng Trng khoa v nguyn tc ng sau ng ta m anh mun khm ph. Anh ch ngh n vic tng trng tuyt vi th no di nh sng nht dn v vic anh c th lm g vi tng . Anh ngh n mt t giy rng v anh nhn thy, ni ln trn t giy, nhng bc tng trn tri bng vi xm vi nhng mng knh di hp th nh sng rc r ca bu tri vo trong cc lp hc. gc ca tm giy c mt ch k sc nt, gc cnh HOWARD ROARK.
  • 28. II ... Kin trc, cc bn thn mn ca ti, l mt ngh thut v i da trn hai nguyn tc c bn: V p v Tin ch. Ni mt cch rng hn, chng tht ra l nhng b phn ca ba thc th vnh cu: Chn Thin M. Chn i vi nhng truyn thng ngh thut ca chng ta, Thin i vi nhng con ngi m chng ta phi phc v, M , M l n thn ca mi ngh s, d tn ti trong dng dp mt ngi ph n yu kiu hoc mt ta nh... m... ng vy... Tm li, ti mun ni vi cc bn, nhng ngi sp dn thn vo ngh kin trc s, rng by gi, cc bn l ngi trng nom mt di sn thing ling... m... ng vy. Do , cc bn hy tin vo th gii, cc bn c v trang bng cc nguyn l Chn, Thin, M; cc bn c trang b bng lng dng cm v tm nhn, bng s trung thnh vi nhng tiu chun m trng hc v i ny th hin qua nhiu nm. Chc cc bn s phc v mt cch trung thnh, khng phi nh nhng n l cho qu kh cng khng phi nh nhng k hnh tin sut ngy ru rao v sng to v sng to c hai thi ny u biu hin s ph phim v ngha. Chc tt c cc bn c nhng nm thng giu c v nng ng pha trc v chc cc bn li, khi cc bn ri khi th gii ny, du vt ca cc bn trn nhng ht ct ca thi gian. Guy Francon kt thc bi pht biu bng cch gi cao cnh tay phi ca mnh nh th ng ang cho; khng trnh trng nhng y phong cch, ci phong cch hi hc, t tin m Guy Francon t cho php bn thn mnh th hin. C hi trng khng l trc mt ng sng dy vi nhng trng pho tay tn thng. Trong sut 45 pht, mt bin nhng khun mt tr, nh nhi m hi v hng khi knh cn hng v bc din thuyt ni Guy Francon ng pht biu ti bui l b ging ca Hc vin Cng ngh Stanton. Chnh l Guy Francon thn chinh n t tn New York. Chnh l Guy Francon ca hng Francon & Heyer ni ting, ph ch tch Hip hi Kin trc s Hoa K, thnh vin ca Vin hn lm Ngh thut v Vn hc Hoa K, thnh vin ca y ban M thut quc gia, Th k ca Lin on Ngh thut v Th cng New York, ch tch Hip hi Khai sng Kin trc Hoa K; Guy Francon, hip s Bc u bi tinh Php, c cc chnh ph Anh, B, Monaco v Siam cng nhn; Guy Francon, cu sinh vin ni ting nht ca Hc vin Stanton, ngi thit k ta nh Ngn hng quc gia Frink ca thnh ph New York ta nh m trn nh ca n, tng 25, c phin bn thu nh ca Lng Hadrian v trong t mt ngn uc lm bng thy tinh v nhng bng n tt nht ca cng ty General Electric. Guy Francon bc xung khi bc din thuyt; ng hon ton thc c v th v nhng c ng ca mnh. ng l ngi tm thc v khng qu nng n, nhng khng may kh ngi trng hi th. ng bit, khng ai c th ni chnh xc tui ca ng tui 51. Khun mt ng khng h c np nhn cng nh bt k nt hn tui tc no; n l s tng ha y ngh thut ca nhng hnh cu, ng trn, ng cong v lp vi i mt nh long lanh tinh ranh. Trang phc ca ng th hin s cn thn n tng chi tit ca mt ngh s. Khi bc xung cc bc ca bc din thuyt, ng c gi nh y l trng hc dnh cho c nam v n sinh vin. ng ngh hi trng trc mt mnh l mt hnh mu kin trc trng l nhng hm nay c phn ngt ngt do m ng v s thiu quan tm n vn thng gi.
  • 29. Nhng n kiu hnh vi nhng chn tng bng cm thch xanh l cy, nhng tr gang c sn vng kiu Corinthian [16] v nhng vng trn tri cy m vng trn cc bc tng; c bit l nhng qu da m Guy Francon ngh l vt qua th thch ca thi gian mt cch tuyt vi. Guy Francon ngh: tht cm ng, chnh ta lm nhng ha tit trang tr v xy chnh hi trng ny hai mi nm v trc; v gi th ta ang y. Hi trng cht nch nhng thn ngi v khun mt, cht n ni nu ch nhn thong qua, ngi ta s khng th phn bit c khun mt no i vi thn ngi no na. N ging nh mt ming tht ng mm, c lm bng cch trn ln nhng cnh tay, vai, ngc v bng. Mt trong nhng ci u da xanh, tc en, khun mt p l Peter Keating. Peter Keating ngi ngay pha trc. Anh c dn mt vo bc din thuyt v anh bit rng nhiu ngi ang theo di anh v h s cn phi theo di anh sau ny. Anh khng lic nhn v pha sau nhng anh cm nhn c nhng nh mt khng bao gi ri mnh. i mt anh mu ti, cnh gic v thng minh. Ming anh c hnh mt vnh li lim nh, hng ln trn, y qu phi, ho phng v m p vi mt n ci phng pht. u anh l mt cu trc c in hon ho vi nhng ln tc en ln sng t nhin trm ln hai thi dng su va phi. Anh c ng u nh th khng bit n v p ca mnh, mc d anh bit r ngi khc thc y v n. y l Peter Keating, sinh vin ngi sao ca Hc vin Stanton, Ch tch hi sinh vin, i trng i in kinh, thnh vin ca hu ht cc hi nam sinh quan trng v c bu l sinh vin c a thch nht trng. Peter Keating ngh: m ng ny y l chng kin ta tt nghip. Anh th c tnh sc cha ca hi trng. , kia l Shlinker. Shlinker lm ta phi cnh tranh rt vt v nhng ta nh bi Shlinker trong nm hc cui cng ny. Anh lm vic rt chm ch v anh mun nh bi Shlinker. Ngy hm nay anh khng cn i th no na... Ri anh cht cm thy nh th c mt ci g va ri xung. T bn trong c hng, ci vt y ri xung d dy, mt ci g lnh v trng rng, mt ci l hng c ln xung, li sau n mt cm gic: ci cm gic y khng xut pht t mt tng r rng no, n ch l mt cm gic bn khon liu anh c thc s xut sc nh hm nay ngi ta ni v anh. Anh tm kim Shlinker trong m ng; anh nhn thy khun mt vng vt v i mt knh m vng ca cu ta. Anh n cn ngm Shlinker, vi cm gic nh nhm, an tm v bit n. R rng l Shlinker khng th hy vng snh ngang vi anh c v hnh thc ln nng lc; anh khng c g phi nghi ng v iu ny; anh s lun lun nh bi Shlinker v tt c nhng ngi nh Shlinkers trn th gii ny; anh s khng ai t c nhng g m anh khng th t c. Hy tt c bn h nhn ta. Ta s cho h l do chnh ng ngng m. Anh cm thy r nhng hi th nng hi v s ch i xung quanh mnh, ging nh mt cc nc ga. Peter Keating ngh: tht tuyt vi khi c sng. u anh bt u hi quay cung. l mt cm gic d chu. Ci cm gic y a anh i khng cng li v khng hon ton thc r ln bc pht biu, trc tt c
  • 30. nhng khun mt. Anh ng ngi dong dng, gn gng, khe mnh v cho ci cm gic lng lng v ra, xm chim u mnh. Anh l m nhn thc rng anh tt nghip vi bng xut sc, rng Hip hi Kin trc s Hoa K tng anh huy chng vng v rng anh c Hip hi Khai sng Kin trc Hoa K tng Gii thng Paris [17] gii thng l mt sut hc bng bn nm ti Trng M thut Paris. Sau anh thy mnh bt tay v ly tm bng tt nghip bng da thuc qut m hi. Anh gt u, mm ci, nght th trong chic o c nhn mu en. Anh hy vng mi ngi s khng n m anh ang thn thc m ly anh. ng Ch tch hc vin bt tay anh v ni oang oang: Stanton s t ho v cu, chng trai . ng Trng khoa bt tay anh v nhc i nhc li: ... mt tng lai sng ln... mt tng lai sng ln... mt tng lai sng ln... Gio s Peterkin bt tay anh ri va v vai anh va ni: ... v cu s thy n tuyt i cn thit; v d nh ti c kinh nghim v iu ny khi xy dng Bu in Peabody... Keating khng nghe nt phn cn li v anh nghe cu chuyn v Bu in Peabody rt nhiu ln. N l cng trnh duy nht m Gio s Peterkin xy dng trc khi ng t b cng vic thit k chuyn sang ging dy. Ngi ta ni rt nhiu v n tt nghip ca Keating Cung in M thut. Qu tha ma bt, vo lc ny, Peter Keating khng th nh ni n l g. Nhn xuyn qua tt c mi th, nh mt anh dng li thi im Guy Francon bt tay anh v tai anh lng nghe nhng m thanh du dng pht ra t ming Francon: ... nh ti ni vi cu, mi th vn ng cho cu, chng trai . Tt nhin, by gi cu ang c hc bng ny... cu s phi quyt nh... mt chng ch ca trng M thut Paris l rt quan trng i vi mt thanh nin tr... nhng ti s rt vui mng nu cu n lm vic ti vn phng ca chng ti... Ba tic ca kha 22 ko di v trang trng. Keating lng nghe cc bi pht biu mt cch chm ch; khi anh nghe nhng li ni bt tn v nhng thanh nin tr l nim hy vng ca Kin trc Hoa K v tng lai m ra nhng cnh cng vng, anh bit rng anh chnh l nim hy vng, anh chnh l ci tng lai y. Ch, tht khoan khoi khi c nghe s xc nhn ny t v vn nhng ci ming ni ting. Anh nhn nhng nh hng bin tc xm v ngh anh s tr hn h nhiu khi anh t n v tr ca h, thm ch cn xa hn th. Sau anh cht ngh n Howard Roark. Anh ngc nhin thy vic thong nh ra ci tn ny mang li cho anh mt cm gic khoan khoi trc khi anh kp hiu l do. Ri anh nh ra: sng nay, Howard Roark b ui hc. Anh thm trch mnh; anh buc bn thn phi c cm gic thng cm. Nhng bt k lc no anh ngh n v ui hc, ci cm gic khoan khoi b him li quay li. V ui hc chng minh mt cch hng hn rng anh tht ngc khi tng rng Roark l mt i th nguy him; c lc anh tng lo ngi v Roark cn hn c Shlinker, d Roark tr hn anh hai tui v hc di anh mt kha. C cho l mnh tng nghi ng v ti nng ca Roark v ca bn thn mnh, th chng phi ngy hm nay, mi th r rng? Ri anh nh ra, Roark lun rt tt vi anh, cu ta gip anh bt k lc no anh b tc... , khng, thc ra th khng phi l b tc... ch l anh khng c thi gian ngh cho ra, mt thit k mt bng hay ci g . Ly cha! Lm sao m Roark li c th g ri mt n ging nh ko mt u dy
  • 31. v c cun dy c th m t ra... i do, m k c nu cu ta lm c th tht th sao nh? Cng c c g u? Gi th Roark i t ri. Khi ngh n iu ny, rt cc Peter Keating khin mnh t ti cm gic cm thng m anh mun c vi Howard Roark. Khi Keating c mi ln pht biu, anh ng dy y t tin. Anh khng th l rng mnh s hi. Anh khng c g ni v kin trc. Nhng anh vn ni, u ngng cao, nh th anh ngang hng vi nhng ngi khc, nhng vn tinh t khng lm nhng tn tui ln ang c mt cm thy b xc phm. Anh nh mnh ni: Kin trc l mn ngh thut v i... vi nh mt ca chng ta hng v tng lai v tri tim chng ta mang s tn trng vi qu kh... trong tt c cc ngh thut, ci c ngha nht vi x hi... v, nh mt tn tui vn l tm gng sng cho chng ta, ni ngy hm nay, ba thc th vnh cu l: Chn, Thin v M... Sau , trong hnh lang bn ngoi, gia s chia tay hn n n o, mt ngi bn b vai Keating th thm: V nh i, qun sp vi c i Peter. m nay chng ta i Boston. Ch hi mnh thi. Mt ting na, t s n cu. Ri Ted Shlinker gic: Tt nhin l cu phi i ri, Peter. Khng c cu th cn g l vui. , nhn tin, xin chc mng, chc mng cu... ng ngh g c. Ngi gii nht xng ng chin thng. Keating vng tay qua vai Shlinker; nh mt Keating bng sng y v nng m nh th Shlinker l ngi bn qu gi nht ca anh nh mt ny Keating lun dnh cho tt c mi ngi. Anh ni: Cm n cu, Ted, bn thn mn. T thc s cm thy xu h v ci huy chng ca Hip hi Kin trc s Hoa K. T ngh cu xng ng nhn n, nhng cu khng th hiu rng nhng k h lu suy ngh nh th no u. V gi th Keating ang trn ng v nh xuyn qua bng ti m du. Anh bn khon khng bit lm th no thot khi b m vo m nay. Anh ngh m mnh lm rt nhiu iu cho mnh. B lun nhc i nhc li vi anh, b l mt mnh ph v tt nghip trung hc; vy m b phi lm vic vt v, phi cho sinh vin thu nh tht l mt s sa st cha tng xy ra trong gia nh b. B anh tng s hu mt ca hng vn phng phm Stanton. Thi th thay i lm chm dt vic kinh doanh v chng thot v chm dt cuc i ca ng cch y mi hai nm. M anh Louisa Keating c tha k mt ngi nh nm cui mt dy ph sang trng, cng vi mt khon tin tr cp bo him c nh m b trng nom cn thn v cu con trai ca mnh. Khon tr cp bo him khng nhiu nhng vi ngun thu nhp b sung t vic cho sinh vin thu nh v s chi tiu c tnh ton, b Keating vn m bo c cuc sng. Vo cc ma h, con trai b gip b lm th k trong cc khch sn hoc ng lm mu qung co m. B Keating quyt nh rng con trai b s phi ly li v th xng ng ca n trong th gii ny v, nh mt con a, b bm ly nim tin ny mt cch va mm mi va kin nh... Tht bun ci, Keating nh li, c lc anh mun thnh ha s. Nhng ri chnh m anh la chn cho anh mt lnh vc tt hn anh c th th hin nng khiu v ca mnh. Ngh kin trc b ni, l mt ngh cao qu. Ngoi ra, con s gp nhng ngi gii nht . B thc anh theo ui ngh ny anh cng khng bit t bao gi v nh th no. Tht bun ci Keating ngh t nhiu nm nay, anh khng cn nh n nhng ham mun thi nh ca mnh. V cng bun ci v by gi, khi nh li, iu li lm anh au. Nhng m, cht tit tht, y chnh l lc nn nh li n nh
  • 32. li vnh vin qun i. Anh ngh cc kin trc s lun c s nghip sng ln. V mt khi ln nh, c bao gi h tht bi? Bt cht anh nh n Henry Cameron; ngi xy dng cc ta nh chc tri cch y hai mi nm; gi l mt ng gi nt ru vi vn phng lm vic no cnh b sng. Keating rng mnh v ro bc nhanh hn. Trong lc bc i, anh bn khon khng bit mi ngi c nhn anh khng. Anh nhn vo cc khun ca s hnh ch nht sng n; khi c mt tm rm no bay pht ph v mt ci u nghing ra pha ngoi, anh c on xem c phi n nghing ra nhn anh i ngang qua hay khng; nu khng phi th mt ngy no , ngi ta s phi nhn; mt ngy no , tt c bn h s phi lm nh vy. Howard Roark ang ngi trn bc thm hin nh khi Keating i vo. Anh ang ng ngi ln cc bc thm, hai khuu tay chng xung v dui di chn ra. Mt cy bm bm hoa ta leo dc theo mi hin, to thnh mt tm rm gia ngi nh v nh sng ca ct n gc ng. Tht l lng khi thy mt ci bng n in trong mt m ma xun. N lm cho ng ph ti hn v lng ra; n ng c c trong khng trung v to ra mt khong trng quanh n. Khng th nhn thy g trong khong trng y ngoi tr mt vi cnh cy y l ng bt ng bn ra. Nhng ci l khuch i cm gic. Ngi ta c cm tng n trong bng ti l mt bin l cy. Ci bng n thy tinh lm cho nhng chic l sng ng hn; n tc b mu sc ca nhng chic l v ha hn rng di nh sng ban ngy, chng s xanh hn bao gi ht. Ci bng n cng lm la mt ngi ta; n thay con mt bng mt gic quan mi; khng phi l thnh gic cng khng phi xc gic, m l s nhn bit v ma xun v v khng gian. Keating dng li khi anh nhn ra mi tc mu vng cam k d trong bng ti hin nh. Roark l ngi duy nht m anh mun gp ti nay. Anh va vui mng v thy Roark c mt mnh li va cm thy hi ngi ngng. Chc mng anh, Peter, Roark ni. ..., cm n cu... Keating ngc nhin thy li chc mng ny lm anh tha mn hn bt c li chc tng no khc m anh nhn c trong ngy hm nay. Anh va ngm sung sng khi thy Roark tha nhn thnh cng ca mnh va ngm ra mnh l ngc v sung sng. ... ti l... cu bit... hay l... Anh ta ni tip rt nhanh: M ti ni vi cu ? Bc c ni. ng l m ti khng nn. Sao li khng? Howard ny, cu bit y ti rt tic v cu b... Roark ng u v pha sau v ngc ln nhn Keating. Qun chuyn i, Roark ni. Ti... c mt chuyn ti mun ni vi cu, Howard, xin li khuyn ca cu. Ti ngi c ch? Chuyn g th? Keating ngi xung bc thm bn cnh Roark. Vi Roark, anh khng th din bt c tr g. Hn th, lc ny, anh cng khng mun phi din. Keating nghe thy mt chic
  • 33. l xo xc ri xung mt t; y l mt m thanh mng, kh khc v lin tc. Anh bit, vo lc ny, anh cm thy mn Roark; mt s cm mn hm cha c s kh chu, ngc nhin v bt lc. Keating nh nhng ni bng ging hon ton chn thnh, Cu khng ngh l ti tht ti t khi hi chuyn ca mnh vo lc m cu va b...? Ti ni l qun chuyn i. Anh c chuyn g? Cu bit y, Keating ni mt cch chn tht v bt ng, ngay c vi chnh mnh, Ti thng ngh rng cu tht in r. Nhng ti bit cu bit nhiu v n v kin trc y. ti l cu bit nhng th m nhng k ngu ngc kia khng bao gi bit. V ti bit rng cu say m kin trc cn h th s chng bao gi. Ri sao? th... ti khng bit ti sao ti li ngh n cu, nhng Howard, ti cha tng ni iu ny trc y, nhng cu thy y, ti th hi kin ca cu cn hn l hi ng Trng khoa ti c th nghe theo kin ca ng Trng khoa nhng m... kin ca cu c nhiu ngha vi ti hn, ti cng khng bit ti sao. Ti thm ch cng khng bit ti sao ti li ni nhng th ny. Roark quay ngi nhn Keating v ci. l mt ting ci tr trung, thin ch, v thn thin. Rt him ngi nghe thy Roark ci; v th Keating c cm tng ai ang nm tay anh mt cch tin tng. Anh qun mt c mt ba tic ang i mnh Boston. Thi no, Roark ni, anh khng s ti y ch? Anh mun hi ci g? V hc bng ca ti. Hc bng i Paris y. Sao no? Hc bng cho bn nm. Nhng, trc y Guy Francon ngh ti v lm vic cho ng ta. Ngy hm nay ng y ni rng li ngh vn cn hiu lc. V ti khng bit chn ci no. Roark nhn Keating; Cc ngn tay ca Roark g chm chm ln cc bc thm. Nu anh mun li khuyn ca ti, Peter , cui cng Roark ni, th anh mc sai lm ri. Sai lm v hi kin ti. Hoc hi kin ca bt k ai. ng bao gi hi ngi khc. ng hi v cng vic ca anh. Chng nh anh li khng bit mnh mun ci g sao? Lm sao m anh c th chu c vic khng bit mnh mun g? y y, y chnh l iu m ti ngng m cu, Howard. Cu lun lun bit. B qua chuyn tn tng i! Nhng ti ni tht y. Lm sao m cu lun c th t quyt nh? Lm sao anh li c th ngi khc quyt nh thay anh? Nhng cu bit y, ti khng chc lm, Howard. Ti cha bao gi chc chn v bn thn. Ti khng bit liu ti c gii nh l tt c mi ngi vn ni v ti hay khng. Ti s khng tha nhn iu ny vi bt k ai ngoi tr cu. Ti ngh l v cu lun bit chc, n ni ti... Petey! Ting b Keating vang ln pha sau h. Petey, con yu! Con cn lm g y y? B ng bc ca trong chic vy tafta mu ru vang p nht ca b. Trng b va c v sung sng, li va c v bc mnh.
  • 34. Cn m th ngi y mt mnh ch con y! Con ang lm ci qui g trn nhng bc thm bn thu trong b qun o sang trng nh vy? ng ln ngay lp tc! Vo nh ngay. M c s-c-la nng v bnh quy cho cc con y. Nhng... M! Con c chuyn quan trng mun ni vi Howard, Keating ni. Tuy nhin anh vn ng ln. B Keating dng nh khng nghe thy. B i vo trong nh. Keating i theo b. Roark nhn theo h. Anh nhn vai, ri ng ln v cng i vo. B Keating ngi xung ci gh bnh. Ci vy b ca b ku st sot. Th no? b hi. Th hai anh ang ni chuyn g ngoi kia y? Keating mn m ci gt tn. Anh cm hp dim ln ri t xung; sau anh tng l b m v quay sang Roark. Ny, Howard, nghim tc nh, anh cao ging. Liu ti nn vt quch ci hc bng y i v i lm, hay l c Francon ch v kim ci chng ch M thut da bn nh qu? Cu ngh sao? Mt ci g mt. Khonh khc qua ri. No, Petey, m xem no... b Keating ct ting. Ka m, m c t t!... Howard, ti phi cn nhc k. Khng phi ai cng nhn c hc bng nh vy. Chnh cu cng bit r iu ny. Mt kha hc ti trng M thut cu bit l n rt quan trng. Ti khng bit iu , Roark ni. i tri, qu tha ma bt, ti bit nhng tng in r ca cu, nhng ti ang ni n thc t, n mt ngi c th v tr ca ti. Hy tm dp l thuyt sang mt bn , d nhin l v l thuyt th... Anh khng mun c li khuyn ca ti u. Roark ni. Tt nhin l ti mun! Ti ang hi cu m! Nhng Keating khng bao gi c th l chnh mnh khi anh c khn gi quanh, bt k khn gi no. Mt th g mt. Anh khng bit n l ci g nhng anh cm thy Roark bit; i mt ca Roark lm anh thy bt n v iu lm anh gin d. Ti mun thc hnh ngh kin trc, Keating gn ging, ch khng phi ch ni v n! Trng M thut Paris d nhin l n mang li danh ting. D nhin l n s t ti ln trn hn nhng thng kin trc s vn xut thn l th ng nc nhng li ngh l c th xy nh. Nhng m... i lm vi Francon... m li ch thn Guy Francon ngh na ch! Roark quay i. Liu c bao nhiu ngi c nh th? Keating c t ng ni. Mt nm na, bn cng lp s khoc lc rng mnh ang lm vic cho mt hng qun no , nu h c th tm c vic lm. Trong khi ti s lm vic cho Francon & Heyer! Anh rt ng, Peter , b Keating ng dy v ni. i vi mt vn nh vy, d nhin anh khng mun hi kin m ca anh! Chuyn ny qu quan trng! M s anh t gii quyt vi cu Roark! Keating nhn m mnh. Anh khng mun bit b ngh g; anh bit c hi duy nht ca anh l phi quyt nh trc khi nghe kin ca b. B Keating dng li nhn anh. B ang chun b quay i v ri khi phng. Anh bit b khng h lm b lm tch
  • 35. b s ri khi phng nu anh mun vy; anh mun b i; anh rt mun b i. Nhng anh li ni: Ka m, sao m li ni th? Tt nhin l con mun hi kin m. M... m ngh th no ? B Keating tng l s gin d sng sng trong ging ni ca con trai. B mm ci. Petey, m khng bao gi ngh v bt k iu g. iu l ty thuc vo anh. Mi th lun ty thuc vo anh. Th th... anh nhn b v bt u ngp ngng ni, nu con i hc ti trng M thut... Tt thi, b Keating ni, anh c n trng M thut i. l mt ch danh gi. Mt ch cch nh c mt i dng. Tt nhin, nu anh i, th ng Francon s tuyn mt ngi khc. Ri mi ngi s bn tn chuyn . Ai m ch bit l hng nm ng Francon lun la chn sinh vin gii nht t Hc vin Stanton cho vn phng ca ng ta. M bn khon khng bit mi ngi s bn tn nhng g nu ng y chn ngi khc? Nhng m on l chuyn y cng chng quan trng. Mi ngi s bn tn... bn tn th no? Chc cng ch c g u m on th. Chc s bo cu ta l ngi gii nht kha. M on l ng ta s nhn Shlinker. Khng! Keating nut nc bt mt cch gin d Khng th l Shlinker! Phi ri! b Keating ni vi ging ngt ngo. S l Shlinker! Nhng... Nhng ti sao con li phi quan tm xem ngi ta bn tn ci g c ch? Ch cn con hi lng l c m. M c ngh l ng Francon... Ti sao m li phi ngh n ng Francon? ng ta chng l g i vi m c. M, c phi m mun con lm vic cho Francon? M chng mun ci g c, Petey. Con l ng ch. Anh bn khon khng bit mnh c thc s yu qu m mnh khng. Nhng b l m ca anh v ngi ta t ng cho rng anh yu qu b v anh cng v th m quy mi cm gic ca anh vi b l tnh yu. Anh bn khon ti sao anh phi tn trng kin ca b. B l m ca anh; ci l do ny hnh nh c th thay th mi l do khc. Vng, tt nhin ri m... Nhng... Vng, con bit, nhng... Ny Howard. l mt li cu xin gip . Roark , na nm na ngi trn mt ci gh bnh gc phng, n ngi nh mt con mo con. iu thng lm Keating ngc nhin; anh tng thy Roark di chuyn vi s tp trung tuyt i, vi s t ch v chnh xc ca mt con mo; anh tng thy Roark th gin, cng nh mt con mo, vi s th lng hon ton, nh th c th Roark khng c bt k mt ci xng cng no. Roark ngc nhn Keating. Anh ni: Peter, anh bit r ti cm thy nh th no v c hai c hi ca anh. Hy la chn ci t kinh khng hn. Anh s hc c g trng M thut ch? Ch l thm cc cung in kiu Phc hng v cc kt cu opera. H s git cht mi th m anh c th ang c. Anh c th lm c vic, mc d ch thnh thong khi ngi ta anh lm.
  • 36. Nu anh thc s mun hc hi, th hy i lm i. Francon l mt k v o c v ngu ngc, nhng lo y s anh xy nh. iu s gip cho anh t pht trin s nghip ca mnh nhanh hn. Ngay c cu Roark cng i khi c l b Keating ni, mc d li l ca cu y c nh l ca dn li xe ti. C tht l cu ngh rng ti lm c vic? Keating nhn Roark, nh th i mt Roark vn cn ng li cu ni nhng th khc u chng c ngha g. Thnh thong thi, Roark ni. Khng thng xuyn. Ri, gi th mi vic xong xui ri nh... b Keating li ln ting. Con... Con vn cn phi ngh m. Ri, gi mi vic xong xui ri, chng ta ung s-c-la nng nh? M mang ra ngay lp tc. B mm ci vi con trai, mt n ci ngy th th hin s tun phc v bit n v b ri khi phng trong ting vy st sot. Keating bn chn i i li li; anh dng li chm mt iu thuc, ri c th ng nh tng t khi ngn. Sau anh nhn Roark. Gi cu s lm g h Howard? Ti ? Ti tht v tm ti bit ti c ni mi v mnh. M ti c tt nhng b y lm ti pht in ln mt... Thi, mc xc chuyn . Th cu s lm g? Ti s i New York. , tuyt vi. tm vic ? tm vic. V... kin trc? V kin trc, Peter. Tuyt vi. Ti rt vui. Th c trin vng g r rng cha? Ti s lm vic cho Henry Cameron. , khng, Howard! Roark ci mm mt cch chm ri. Hai khe ming ca anh anh li. Anh khng ni g. , khng, Howard! C y! Nhng ng ta chng cn l g, chng cn l ai na c! , ti bit l ng ta c tn tui nhng ng ta ht thi ri! Bao nm nay, ng ta c nhn c hp ng xy dng quan trng no u! Ngi ta bo vn phng ng ta nh ci thng rc. Cu s c tng lai g t ng ta no? Cu s hc c ci g c ch? Khng nhiu. Ch hc xy nh thi. V Cha, cu khng th tip tc nh vy c, cu c c tnh ph hng chnh bn thn cu! Ti ngh l... ni tht nh, ti c ngh l hm nay cu c mt bi hc! Ti . Nghe ny, Howard, nu cu lm th ch l v cu ngh rng s khng c ai khc nhn cu by gi, khng c ch no kh hn, th, ti s gip cu. Ti s la li vi Francon v ti s mc ni... v...
  • 37. Cm n anh, Peter. Nhng khng cn u. Mi vic xong ri. Th ng ta ni sao? Ai c? Cameron. Ti cha tng gp ng ta. Va lc , ting ci -t vang ln bn ngoi. Keating nh ra. Anh bt u nh i thay , nhng anh m sm vo m mnh ca ra vo v lm mt ci cc trn ci khay y ca b. Petey! Khng sao u m! Anh ta nm ly khuu tay b. Con ang vi, m yu qu. Mt ba tic nh vi bn b... no, no,... m ng ni g c con s khng v mun v m xem! Chng ta s n mng vic con i lm cho Francon & Heyer! Keating hp tp hn m vi s ho hng vn thnh thong lm cho anh tr nn mt ngi ht sc hp dn. Sau , anh lao ra khi phng v ln gc. B Keating lc u, mt bng, va tht vng, va sung sng. Trong lc nm qun o lung tung i khp ni trong phng, Keating cht ngh n bc in m anh s gi i New York. Anh khng ngh n ci vic c bit ny c ngy hm nay; nhng by gi, n cht tr nn ht sc cp thit. Anh mun gi bc in ngay by gi, ngay lc ny. Anh vit nghuch ngoc ln mt mnh giy: Katie em yu... s n New York... cng vic... Francon... yu em mi mi. Peter. m Keating ngi trn -t phng n Boston. Anh ngi cng gia hai ngi bn. Gi v nhng con ng vt li pha sau. V anh ngh rng th gii ang m ra trc mt anh, ging nh bng ti chy trn khi nh n pha -t nhp nhy. Anh t do. Anh sn sng. Trong mt vi nm na s rt nhanh thi, v thi gian khng tn ti khi ngi ta c th phng nhanh th ny tn tui anh s vang ln nh ting ci xe v s ko phng mi ngi khi gic ng. Anh sn sng lm nhng th v i, nhng th cao qu, nhng th khng ai c th vt qua trong... trong... i, qu tha ma bt... trong ngnh kin trc.
  • 38. III. Peter Keating nhn ngm cc ng ph New York. Anh thy mi ngi n mc v cng p . Anh dng li mt cht trc ta nh trn i l Nm, ni vn phng ca hng Francon & Heyer v ngy lm vic u tin ang ch i anh. Anh nhn nhng con ngi ang vi v i lt qua mnh. Bnh bao anh ngh bnh bao khng khip. Anh ngn ngm lic nhn b qun o ca mnh. Anh c rt nhiu th phi hc New York. Khi khng th tr hon thm c na, Keating tin n ca ra vo. l mt mi vm kiu Doric [18] thu nh, tng xng-ti-mt ca n c tnh ton theo nhng t l chnh xc tuyt i m cc nh thit k Hy Lp c i t ra [19] ; gia nhng ct cm thch hon ho l ci ca quay lp lnh nhng tm niken, phn chiu nhng dng xe -t vn vt ngang qua. Keating i xuyn qua ci ca quay, ri qua hnh lang cm thch bng long, n mt ci thang my m vng v sn mi ln tng ba mi. Anh tin ti mt ci ca g g. Anh nhn thy tm bin ng thau mnh mai vi nhng con ch tinh xo: FRANCON & HEYER, KIN TRC S. Phng l tn ca Vn phng kin trc Francon & Heyer trng nh mt phng khiu v tn thi v m cng trong mt bit th kiu thc dn. Nhng bc tng trng bc c ni vi nhau bi nhng tm tr b tng phng; cc tr ny c x rnh v un thnh nhng hnh xon c; chng nhng trn tng nh c tch thnh hai phn, mt phn c hnh nhng na chic bnh Hy Lp m st vo tng. Nhng hnh khc cc ngi n Hy Lp t im thm cho c cn phng mc d nhng hnh khc ny qu nh ngi ta c th nhn r chng, nhng chng vn lm ni bt nhng ci ct, nhng trn tng v nhng phin p. Mc d iu ny tht phi l nhng k t lc bc chn qua ca, Keating c cm gic anh ang ng trn mt bng chuyn. Ci bng chuyn y a anh n ch ngi tip tn ang ngi bn tng i in thoi, pha sau hng lan can trng ca mt ci b vng cung kiu Floren. Tip , n chuyn anh n ngng ca ca mt phng v thit k ln. Anh nhn thy nhng ci bn di v bng phng, mt rng cn treo xon h t trn trn nh xung, u ny ca nhng ci cn treo l nhng bng n c nh sng xanh l cy; nhng tp bn v thit k khng l, tng tng lp lp cc ngn ko mu vng, giy t, hp thic, gch mu, h dn v nhng quyn lch ca cc cng ty xy dng m hu ht u c hnh ph n kha thn. Ngi kin trc s trng sng ging vi Keating trong lc gn nh khng thm nhn anh. ng ta c v va bun chn li va hng phn. ng ta vy ngn tay ci v hng phng thay , ht cm v pha ca mt t v ng g nhp bng gt v ngn chn; trong khi , Keating mc mt ci o ng phc b-lu mu ngc trai xm ln c th cng v lng tng ca mnh. Francon khng khng chn loi ng phc . Ci bng chuyn dng li mt chic bn nm trong gc phng thit k. Ti Keating thy mnh ng cnh mt b cc bn v mt bng cn c v chi tit. Ci lng cm nhom ca ngi v thit k chnh quay v pha Keating; anh ta r rng l qun mt s tn ti ca Keating.
  • 39. Keating lp tc chi mi vo cng vic; nh mt anh tp trung cn c hng th cng li. Anh khng nhn ci g khc ngoi tr nh sng mu ngc trai m ca tm giy v trc mt mnh. Nhng ng k u n m anh v lm chnh anh ngc nhin, v anh cm thy chc chn rng bn tay mnh ang nghuch ngoc nhng nt zch-zc qua li trn t giy. Anh c i theo cc ng k m khng bit chng dn n u v ti sao. Anh ch bit rng bn phc tho ny l mt cng trnh v i ca ai m anh khng bao gi c th cht vn hoc vn ln ngang tm. Keating bn khon khng bit ti sao anh tng dm ngh rng mnh l mt kin trc s trin vng. Rt lu sau , anh thy nhng np nhu trn tm o ng phc xm ang dnh cht vo hai b vai ca ngi ngi bn bn cnh. Keating nhn quanh mnh, lc u cn thn trng, ri sau l vi cm gic t m, lin l s thch th, v cui cng l s khinh thng. Khi t n trng thi cui cng ny, Peter Keating tr li chnh mnh. Anh cm thy yu mn ng loi. Anh ch n i m vng vt, ci mi ng nghnh, mt ci mn cm trn chic cm lm v ci bng dn cht vo cnh bn. Anh yu thch nhng hnh nh ny. Nhng g m nhng ngi th kia c th lm, anh cng c th lm c v s lm tt hn. Anh mm ci. Peter Keating cn ng loi. Khi nhn li bn v, anh thy nhng li thit k ang hin r mn mt trn mt bn. y l thit k mt bng ca mt bit th v anh nhn thy nhng hnh lang xon xut ct nt khng gian thnh cc khong khng v ngha; tt c dy phng di, hnh ch nht chc chn s phi chu cnh thiu nh sng. Ly Cha Keating ngh ngi ta chc chn s nh trt mnh vi nhng li th ny, ngay k hc u. Sau nhng giy pht ny, anh tip tc cng vic ca mnh mt cch tri chy, d dng, chuyn nghip v vui v. Trc gi n tra, Keating lm quen vi c phng; anh cha c mt ngi bn c th no nhng nhng nm t v hnh c vung ra, sn sng cho tnh bn ny n trn . Anh mm ci vi nhng ng nghip xung quanh mnh v nhy mt ng la vi h m chng v ci g c th. Anh tn dng mi ln i ly nc bnh lnh mn trn nhng ngi m anh ta i ngang qua vi nh mt du dng v vui v. i mt sng ca anh dng nh ln lt nhc tng ngi ra khi phng, ra khi v tr, nh th ngi l mu vt quan trng nht ca nhn loi, v nh th ngi l ngi bn thn thit nht ca Keating. Mt anh chng thng minh v mt ng nghip tt c v nh y l nhng g m ngi ta ngh v Keating. Keating ch n mt anh chng cao, tc vng bn bn cnh; anh ta ang v mt ng cho mt ta nh vn phng. Keating nghing ngi da vo vai ca anh ta vi s tn trng thn mt v nhn cc vng hoa nguyt qu p ni trn cc tr tng x rnh, cao ti ba tng. Vi mt ng gi th v th cng kh y ch! Keating ni vi v ngng m. Ai c? ngi kia hi. , Francon, Keating tr li. Francon qui g, anh ta ni mt cch bnh thn. ng ta thm ch khng thit k n mt ci ci ch t tm nm ny. Anh ta vy ngn tay ci qua vai, hng vo ci ca knh ng sau h. ng ta lm ht!
  • 40. Ci g? Keating hi khi quay u ra sau. ng ta! cu thanh nin ni. Stengel. ng ta lm tt c nhng th ny. Qua tm knh, Keating nhn thy mt i vai xng xu nh ln pha trn mp bn; mt ci u nh, hnh tam gic, ang ci xung mt cch chm ch. Anh nhn thy hai m sng trng trong nhng mt knh hnh trn. Vo cui bui chiu, mt s hin din dng nh nh thc tt c cc ca phng ng kn v Keating bit qua nhng li th thm quanh mnh rng Guy Francon n vn phng v vo phng lm vic ca ng tng trn. Na ting sau, cnh ca knh m ra v Stengel bc ra. Mt m ba cc tng ln ong a gia cc ngn tay ca ng ta. Ny, cu kia. ng ta ni, i mt knh dng li khun mt ca Keating. Cu ang v ci ny h? ng ta ln tm ba v pha trc. Mang n ln cho sp duyt i. C m lng nghe nhng g ng ta ni v c m t ra thng minh. ng no th c hai iu ny u chng quan trng. ng ta thp v i tay dng nh thng xung tn mt c chn; hai cnh tay ung a nh nhng si dy trong ng tay o di; i bn tay ln v hiu qu. Mt Keating anh li, ti sm li; trong mt phn mi giy, n t li thnh mt tia nhn sc lm vo hai mt knh trng. Sau Keating mm ci v ni mt cch nh nhng: Vng, tha ngi. Anh cm tm ba bng mi u ngn tay, i ln cu thang bc vi mu thm ti vn phng ca Guy Francon. Tm ba v phc bng mu nc mt bit th bng granit xm vi ba lp ca s mi, nm ban cng, bn on tng hm, mi hai tr nh, mt ct c v hai con s t li vo. gc tm ba, c vit tay r nt l dng ch: Bit th ca ng b James S. Whattles. Francon & Heyer, Kin trc s. Keating kh hut so: James S. Whattles l nh triu ph chuyn sn xut kem co ru. Vn phng ca Guy Francon c nh xi. Khng phi, Keating ngh, khng phi c nh xi m l c nh vc-ni; cng khng phi, khng phi l c nh vc-ni m c ph bng dung dch nung chy t cc tm gng. Anh nhn thy chnh bng ca mnh c tch ri ra nh mt n bm, chng bay theo anh ngang qua phng, lt trn cc t g Chippendale [20] , qua nhng chic gh kiu thi vua James nht ca Anh [21] ri qua b l si kiu vua Louis XV. Anh kp n c mt bc tng La M c i tht gc phng, cc bc nh mu nu v n Parthenon, nh th ln Rheims [22] , cung in Versailles v ta nh Ngn hng quc gia Frink vi ngn uc vnh cu. Anh thy bng i chn mnh tin thng li pha mnh t cnh ca ci bn ln bng g g bng long. Guy Francon ngi pha sau bn. Khun mt ng vng vt cn i m th hm xung. Trong mt khonh khc, ng nhn Keating nh th ng cha tng gp anh, ri ng nh ra v n mt n ci rng ri. No, no, no, Kittredge, chng trai ca ti, y ri, vy l mi th an bi v chng ta l mt nh! Rt vui c gp anh. Ngi xung, cu b, ngi xung; anh c ci g y ? No, khng phi vi, khng phi vi. Ngi xung i. Anh thy y th no?
  • 41. Tha ngi, ti e l ti qu vui mng, Keating ni vi v bt lc chn thnh v hi tr con. Ti ngh l ti c th t ra chuyn nghip trong cng vic u tin ca mnh, nhng bt u mt ni nh th ny th... ti on l ti hi sc mt cht... Ti s vt qua c iu ny, tha ngi, anh ha hn. Tt nhin ri, Guy Francon ni. Chc l hi chong ngp i vi mt chng trai, hi mt cht thi. Nhng ng lo. Ti m bo l anh s lm tt. Ti s c ht sc mnh, tha ngi. Tt nhin l vy. Xem h gi cho ti ci g no? Francon vi tay n ngn ko bn, nhng ri ngn tay ng ta li dng li mt cch o l trn trn. Tht bc mnh vi ci bnh au u ny... Khng, khng, khng c g nghim trng ng mm ci trc s quan tm tc th ca Keating - ch l mt cht vng vt thi. Lm vic qu vt v y m. Liu ti c th ly cho ngi ci g khng, tha ngi? Khng, khng, cm n anh. Khng phi ly cho ti; gi m anh c th ly i cho ti th tt. ng ta nhy mt. Sm banh. Anh bit y; loi sm banh ti hm qua ca h khng ng mt xu. Ti ch bao gi thch sm banh. ti ni cho anh bit nh, Kittredge, hiu bit v ru rt quan trng; chng hn khi anh mi mt khch hng n ti v anh mun m bo rng anh gi mn mt cch hp l. Ti s ni cho anh mt b mt ngh nghip. Chng hn nh mn chim ct. Hu ht mi ngi s gi ru vang Burgundy vi mn n