БЕЛАРУСЬ У РАСЕЙСКІМ ІНФАРМАЦЫЙНЫМ ПОЛІ:

ГУЛЬЦЫ, ІНСТРУМЭНТЫ, МАТЫВАЦЫІ

VI Міжнародны Кангрэс дасьледчыкаў Беларусі

А. Чайчыц, Коўна, 09.10.2016

Рада БНР 2016 г.

• Расея – шматгадовы эканамічны і палітычны спонсар, адзіны хаўрусьнік рэжыму А. Лукашэнкі

• Інфармацыйнае поле як палітычны індыкатар

• Небясьпека агрэсіі з боку Расеі

2

Што нас цікавіць

ВОНКАВЫ КАНТЭКСТ

3

Кантэкст: Расея

• Цяжкі эканамічны крызіс

• Высокі рэйтынг улады, слабасьць апазыцыі

• Усё больш напружаныя адносіны з ЗША і Эўразьвязам: Украіна, Сірыя, MH-17

• Удзел/вымушанасьць удзелу ў шэрагу міжнародных сытуацый: Сірыя, Украіна

4

Кантэкст: Беларусь

• Эканамічны крызіс, вострая неабходнасьць вонкавай фінансавай дапамогі

• Адсутнасьць унутранай пагрозы рэжыму, разьяднанасьць і слабасьць апазыцыі

• Пацяпленьне адносінаў з Захадам на фоне канфлікту ва Ўкраіне, адсутнасьці моцных скандалаў вакол Беларусі і шчодрых авансаў з боку ЭЗ беларускаму рэжыму

• Жаданьне пазьбегнуць эканамічных і пагатоў палітычных рэформаў

• Надалей добрыя адносіны рэжыму А. Лукашэнкі з Расеяй

5

СУБ’ЕКТЫ ІНФАРМАЦЫЙНАЙ АКТЫЎНАСЬЦІ ВАКОЛ БЕЛАРУСІ

6

1. Афіцыйная расейская ўлада

• Адміністрацыя Прэзыдэнта

• МЗС

• Дзяржаўная Дума

• ФСБ, СВР, інш.

7

1. Афіцыйная расейская ўлада

Мэты:

• Падтрыманьне папулярнасьці на фоне эканамічнага крызісу і падзеньня ўзроўню жыцьця

• Прыярытэтныя кірункі вонкавай палітыкі: Украіна, Сірыя, аднаўленьне кантактаў з Захадам. Беларусь – не ў прыярытэце

• Падтрыманьне і разьвіцьцё свайго мяккага ўплыву на Беларусь праз ідэалёгію “расейскага сьвету”

• Недапушчэньне “адыходу Беларусі на Захад”

• Тактычныя супярэчнасьці паміж Крамлём і рэжымам А. Лукашэнкі ў эканамічнай сфэры

8

1. Афіцыйная расейская ўлада

Інструмэнты інфармацыйнае працы зь Беларусьсю:

• Праца праз структуры РПЦ, Россотруднічества, расейскія нацыяналістычныя арганізацыі ў Беларусі

• Пасіўная “фонавая” палітычная падтрымка рэжыму А. Лукашэнкі. Магчымыя супярэчнасьці збольшага застаюцца ў непублічнай сфэры

• Кропкавыя сыгналы праз дзяржаўныя і ляяльныя СМІ

9

2. Нацыяналістычныя колы

• Інтарэсы могуць супадаць, а могуць не супадаць з інтарэсамі Крамля

• Сярод высокапастаўленых прадстаўнікоў – Д. Рогозін, С. Глазьев, колы, блізкія да РПЦ

• Сярод нефармальных лідараў – В . Гіркін, Е. Просвірнін, Е. Холмогоров і іншыя.

• Прадстаўнікі ў Беларусі – каляўладныя ідэолягі/прапагандысты, структуры РПЦ, “казакі” і іншыя

10

2. Нацыяналістычныя колы

Мэты:

• Уплыў на палітыку Крамля, прасоўваньне ўласнага парадку дня (тэрытарыяльная экспансія Расеі, магчымая анэксія альбо прынамсі шчыльная інтэграцыя Беларусі)

• Стымуляваньне рэжыму А. Лукашэнкі да саступак сувэрэнітэту Беларусі. У ідэале – адстаўка А. Лукашэнкі і прыход расейскага нацыянаілста на яго месца

11

2. Нацыяналістычныя колы

Інструмэнты:

• Камунікаваньне праз даступныя нацыяналістычныя расейскія СМІ, пэрыядычна – праз дзяржаўныя СМІ

• Прорасейскія нацыяналістычныя мерапрыемствы ў Беларусі

12

3. Рэжым А. Лукашэнкі

• Фундамэнтальная вонкавапалітычная стратэгія – лявіяваньне, манэўраваньне паміж рознымі цэнтрамі сілы з мэтаю атрыманьня максымальнае выгоды ад эксплюатацыі іх супярэчнасьцяў, ад уласнай пасярэдніцкай ролі.

13

3. Рэжым А. Лукашэнкі

Тактычныя мэты:

• Традыцыйная мэта: пазыцыянаваньне перад расейскай аўдыторыяй у якасьці надзейнага хаўрусьніка Расеі

• Новая паралельная мэта: пазыцыянаваньне перад ЭЗ і ЗША у якасьці патэнцыйнай ахвяры расейскае агрэсіі

• Новая мэта: пазыцыянаваньне перад унутрыбеларускай, пераважна расейскамоўнай, аўдыторыяй у якасьці абаронцы сувэрэнітэту ад вонкавых пагрозаў (агульная нестабільнасьць, расейская агрэсія)

14

3. Рэжым А. Лукашэнкі

Інструмэнты:

• Традыцыйная праца праз рэгіянальныя СМІ і малавядомых блогераў: прэс-туры ў Беларусь і іншае

• Праца на нацыяналістычнцю расейскую аўдыторыю праз беларускіх публіцыстаў-“эўразійцаў”

• Праца на заходнюю аўдыторыю праз даступныя ангельскамоўныя пляцоўкі

Магчымы інструмэнт:

• Негалосная праца праз расейскія СМІ, акуратнае кропкавае нагнятаньне антыбеларускай прапаганды для наступнай яе дэманстрацыі беларускай аўдыторыі ў якасьці ілюстрацыі расейскай пагрозы

15

КАНАЛЫ КАМУНІКАЦЫІ, СМІ

16

Расейскія дзяржаўныя і калядзяржаўныя СМІ

Інфармацыйная палітыка больш-менш строга падпарадкаваная прыярытэтам палітыкі Крамля

• Фэдэральныя тэлеканалы (Первый канал, каналы ВГТРК, НТВ)

• Газэты: Известия, Коммерсантъ, Российская газета

• Інтэрнэт-СМІ: Life, Лента.ру, Газета.ру

• “Іновешчяніе”: RT, Sputnik

17

Нацыяналістычныя СМІ

Інфармацыйная палітыка адносна самастойная, згодна з уласнымі ідэямі, пад верагодным уплывам Крамля

• Інфармацыйны “Антымайдан”, Регнум, EADaily, выданьні КПРФ і мн.інш.

• Асобныя блогеры ў Facebook, рэшткава – у Livejournal. Спутник и Погром

18

Другарадныя апалітычныя СМІ

Схільныя разьмяшчаць матар’ялы за грошы і выкарыстоўвацца ў якасьці каналаў для інфармацыйных укідаў, зьліваў у рамках інфармацыйнай вайны

• Росбалт

• Комсомольская Правда

• Независимая Газета, Новые Известия, Профиль ігд.

• Рэгіянальныя СМІ

19

Незалежныя СМІ

Рэдакцыйная палітыка ў меншай ступені знаходзіцца пад уплывам Крамля

• Ведомости

• РБК, Сноб

• Эхо Москвы

• Медуза

• Дождь, Слон.ру

20

ЗА ЧЫМ САЧЫЦЬ?

21

Цэнтральныя каналы

• Азнакамі пачатку актыўнай прапагандысцкай атакі супраць рэжыма Лукашэнкі і супраць Беларусі хутчэй за ўсё могуць быць публікацыя матэрыялаў, якія б кампрамэтавалі асабіста А. Лукашэнку ці ягоны рэжым, у дзяржаўных і калядзяржаўных СМІ (асабліва па тэлевізіі).

22

“Крёстный батька”, 2010 – 2011 гг.

23

Пакуль гэткія матар’ялы зьяўляюцца ў нацыяналістычных СМІ альбо ў апалітычных ці патэнцыйна карумпаваных СМІ, размова можа ісьці пра адно з наступнага:

24

«Прафіляктыка»…

“Прафіляктычны” ціск з боку Крамля на беларускае грамадзтва і рэжым

• Мэта: запалохаць, папярэдзіць ад антырасейскіх рухаў, праверыць рэакцыю, правесьці выпрабаваньні інструмэнтарыю і тэзісаў

25

26

…ці спроба ўплываць на Крэмль

Спробы антыбеларускі настроеных нацыяналістычных унутрырасейскіх групаў паўплываць на палітыку Расеі датычна Беларусі і зрабіць яе больш агрэсіўнаю.

• У такім выпадку аўдыторыя – не Беларусь, а расейскае кіраўніцтва, якое прымае рашэньні па “беларускім” накірунку.

• Групы могуць быць больш ці менш блізкімі да Крамлю

27

28

ПЫТАНЬНІ

29

РАДА БЕЛАРУСКАЙ НАРОДНАЙ РЭСПУБЛІКІ САКРАТАРЫЯТ ІНФАРМАЦЫІ 2016 Г.