جنايات جريان هاي تكفيري در لبنان

1رسول ظرافت

چکیده

گری تکفیری ب##ا تكف##ير بقي##ه م##ذاهب، در راس##تای اه##داف اس##تكبار جه##انيسلفی

کن##د. كارنام##ه مب##ارزات اين گ##روه بیش##تر قت##ل و كش##تار مس##لمانان وح##رکت می

ها در كشور لبنان از آغاز بيداري اس##المي،تخريب اماكن مذهبي است. جنايات آن

رو است. این نوشتار پس از بیان مقدمه و س##لفی گ##ری درموضوع پژوهش پيش

هاي تروريستي را بررسي کرده است. ترين جنايات و عملياتلبنان، مهم

گری، تکفیری، جنایات، لبنانواژگان: سلفیکلید

دانشحوی دکتری، رشته مذاهب کالمی، دانشگاه ادیان و مذاهب.1

کارنامه جریان های تکفیری در عراق از ظهور وهابیت تا عصر حاضر

مرتضی علیزاده نجار

چکیده

عراق یکی از کشورهایی است که در دوران اخیر مورد تهاجم گروههای تکفیری و ب##ه ط#ور خ##اص

»القاعده« و »داعش« قرار گرفته و آسیبهای زیادی را از سوی این جریانها متحم##ل ش##ده اس##ت. این

گروههای تکفیری ادامه ی جریان التقاطی »وهابیت« است که از دوران سید قطب فعالیته##ای جه##ادی

را به طور جدی از مصر آغاز ک##رده و ب#ه م#رور زم##ان دچ##ار انش##عابهایی ش#د. »القاع#ده« یکی از این

انشعابهاست که در افغانستان شکل گرفته و سپس با گسترش فعالیتهای خود به کشورهای دیگری از

جمله عراق نفوذ پیدا کرد. حضور القاعده در عراق مولود دیگری موسوم ب##ه داعش را در پی داش##ت.

این گروهها از وهابیت گرفته تا القاعده و داعش همواره با حمله های مس##لحانه، ت##رور، بمب گ##ذاری و

عملیاتهای انتحاری جنایتهای هولناکی را در عراق انجام داده و با خشونت و بی رحمی تم##ام، انس##انهای

بی شماری را به قتل رساندند و نیز به حرمت شکنی مقدسات ادیان و مذاهب دیگر به خصوص مذهب

تشیع پرداخته و بسیاری از اماکن مقدس و قبور را تخریب کردند، این گروهها حتی به زن#ان و کودک#ان

هم رحم نکرده و بسیاری از آنها را قربانی هوس بازی و خشونت خود نمودند. نوشتار پیشرو ب#ا اش#اره

به پیشینه و چگونگی پیدایش این جریانها به گ##ردآوری بخش##ی از آم#ار جنایته#ای گروهه#ای تکف#یری در

عراق پرداخته است.

واژگان کلیدی

جریانهای تکفیری، آمار جنایت، عراق، وهابیت، القاعده، داعش

داعش

عبدالمحمد شریفات

چکيده از جمله سازمانهايي اس##ت ک##ه ب##ه تن##دروي و خ##ون ري##زي معروفن##د داعش اس##ت اين سازمان بين المللي تلفيقي از حدود سينزده گروه و سازمان اس##ت و بيش##ترين اف##راد

هاي عربستان تش##کيلموجود در اين سازمان را تروريست هاي خارجي بخصوص سلفياند.آغاز داعش با تشکيل » جماعة التوحيد والجهاد«به رهبري ابو مصعب زرقاوي)داده

-2006 م(صورت گرفت و بعد از کشته شدن ان » أبو حمزة المهاجر« )2004-2006 م( براي زعامت و رهبري سازمان » القاعدة في بالد الرافدين«انتخاب ش##د.در2010

م از تشکيل دولت اسالمي ع##راق ب##ه ره##بري أب##و عم##ر البغ##دادي )2006اواخر سال ( که در کمين عمليات دقيق امنيتي کشته شد.و به دنب##ال ان، ره##بري ب##ه2006-2010

م- تا ب##ه ح##ال(منتق##ل ش##د.ه##دف اين س##ازمان در اع##اده احي##اي2010ابوبکر بغدادي )خالفت اسالمي و اجراي قانون شريعت در عراق و سپس در سوريه خالصه مي شود.

شيخ ايمن ظواهري تصريح کرد که داعش امتداد القاعده است و سازمان جدايي از القاعده نيست کما اينکه دست نشانده هم نيست همانگونه که برخي ديگر ادعا مي

کنند اال اينکه در بسياري از کارهايش دچار خطا شده است و سبب شده القاعدهبصورت رسمي ان را جزيي از خويش نداد.

داعش از جهت اعتقاد و هدف -که همان تشکيل و برپا نمودن خالفت اسالمي اس##ت - با القاعده تفاوت ندارد بلکه تنها در برخي از اولويتها و تقسيم غنائم ..اختالف##اتي وج##ود دارد که سبب شده تصور گردد داعش فرعي از القاعده نيست در حالي در وقع چ##نين نيست .و البته نقش مهم استعمار بخصوص امريک##ا در ايج##اد تروريس##ت در منطق##ه از قبيل سربازگيري و همکاري استراتژي و سياسي و حتي نظامي توس##ط ن##وکران حلق##ه بگوش ان در منطقه )قطر وترکيه (مخفي نيست .بلکه نقش بسيار سازنده امريک##ا در سرباز گيري سازمانهاي ترورريستي بخصوص در زندانهاي عراق مانن##د زن##دان »بوک##ا« که روشن ترين و بارزترين مکان براي سربازگيري نيروه##اي القاع##ده و دولت اس##المي عراق بود روشن است و دليل ان اين بود که ميان شيعيان و اهل س##نت جن##گ م##ذهبي راه بيندازد و به مصالح و نفوذ ايران در منطقه ضربه وارد نمايد و جنگ مذهبي و جن##گ تمدن که مدت طوالني به دنبال براه انداختن بودند تحقق يابد و ب##ه اين طري##ق ق##درت مسلمانان در منطقه براي حفظ و امنيت اس##رائيل تض##عيف نماي##د ک##ه البت##ه متاس##فانه ب##رخي از دولته##اي خاورميان##ه بخص##وص عربس##تان عالوه ب##ر مس##اعدت س##ازمانهاي

ترورريستي از ناحيه ايديولوژي چنين طرحي را در خاورميانه رهبري مي کنند. داعش ،ابوبکر بغدادي ،ابومصعب زرقاوي،منابع مالي داعش،ساختار کليد واژه ها:

داعش

روانشناختی تکفیرگروی 2آرش کازرانی

چکیده الزمه تقابل در عرصه نرم و ذهنی شاکله، جزمیّت و وسواس گرایی و در عرصه س#خت و عی#نی آن، اقت#دارگرایی و خش#ونت اس#ت و یقین#اً یگان#ه قرب#انی چ#نینشرایطی »صبر و ش##کیبایی« اس##ت. این مقال##ه ب##ا اس##تفاده از روش توص##یفی- تطبیقی، رابطه پوسته و مغز تکفیرگروی را می ک##اود. در وض##عیت تغلّب ج##ویی پسامدرن، شاکله های مذهبی با رفع تحریم سوماتوتونیک به افراد مجال دادند تا در راه دفاع از هویت مذهبی قدری صفرای داغ به رگهای دین فروریزند و دی##ری نپاییدکه مذاهب، پاتوق میانه اندام ه##ای اس##کیزوخویی ش##دند ک##ه زود خش##می و عینیت گرایی را در کنار تحّجر و تعّصب فک##ری ب##ه ک##ار می گرفتن##د ت##ا از ش##اکله خود دفاع کرده و شاکله رقیب را منهدم سازند. یونگ این قس##م »ب##رون گرای##ان متفکر« را دقیقاً به خاطر تعّصب و تحّجر و بی بهرگی از شهود، مناس##ب عرص#ه سیاست نمی دید. در دیدگاه نظریه پردازان مختلف، تکفیری ها عن##وان ه##ایی را به خود اختصاص داده اند از قبیل: راست خشن فاشیست تا روان گسسته گرای جامعه ستیز نزد آیزنک، شخصیت اقت##دارگرای آدورن##و، ریخت »ترکی##بی از ریخت اصالح گر و آشوب گر« نزد السول، خشمگین ه##ا و عص##بی ه##ا ن##زد هیم##انس و ویرسما، هورنای و نیاز روان رنجور به قدرت و استثمار دیگران و ژیژک و ملک##ه

در سطححسد به مثابه سائق مرگ خواهی و درک از عدالت به مثابه براب###ری. ب و خش##ک مغ##زی، خ##ود می##انپوسته، ذیل هر عنوان به صفاتی از قبیل: تعص##ّ

بینی، زورگویی و مردم آزاری، ویرانگری، خشونت، خودآگ##اهی جنس##ی، منق##اد و درمطیع بودن نسبت ب##ه ق##درت ه##ا و تفک##ر دو وجهی و... اش##اره ش##ده اس##ت.

اما دو عرصه وجود دارد ک##ه در تعام##ل ب##ا هم هس##تند. اولی عرص##هسطح مغز روان است که در سطح آن کمبود محبت شدید، ت##ربیت س##خت گیران##ه ی##ا س##هل انگارانه که به احس##اس حق##ارت ش##دید منج##ر می ش##ود، تمرک#ز لیبی##دو ب##ر خ##ود )خودشیفتگی( و غلبه سائق م##رگ خ##واهی و البت##ه ب##رخی مولف##ه ه##ای ش##ناختی نظیر کامل گ##رایی و هم جوش##ی فک##ر و عم##ل دی##ده می ش##ود ک#ه در تعام##ل ب##ا دومین عرصه که فضای تقابلی پس#امدرن در جه#ان ش#اکله ه#ا باش##د، ب#ه پدی#ده تورم هویتی و خشونت منتهی می شود. در نتیجه برای درک عل##ل تکف##یر گ##رایی باید به عرصه روان و جهان هر دو و همزمان توجه داشت. برای غلبه بر این دور باطل باید به صبر و ایمان راس##تین متمس##ک ش##د و ظ##رفیت ص##بر انس##انها را از طریق مراقبت و محاسبه نفس علمی توسعه داد. تاکید آموزه های دینی باید ب##ر

ارجاء و تحبیب باشد تا انگیزه های پیوند مجال بروز یابند.ب، خش##ونت، حس##د ، س##ائقواژگان کلیدی : تکفیر گروی، ت##ورم هوی##تی، تعص##ّ

مرگ خواهی ، خودشیفتگی، فقدان صبر و شکیبایی، کمبود محبت

شیراز 2 دانشگاه بالینی روانشناسی ارشد کارشناسی دانشجوی

تقیه دست آویز تکفیر شیعه

چکیده

از جمله دست آویزهای برخی اهل تسنن برای تکف#یر ش##یعه مس##ئله تقی#ه اس##ت.

ابن تیمیه شیعیان را به خاطر اعتقاد به مش##روعیت تقی##ه مس##لمان از مس##لمان،

کافر، ملحد و منافق خطاب کرده اس##ت و این خصوص##یت ش##یعه را ب##ه یهودی##ان

تش##بیه ک##رده اس##ت. از نگ##اه وی، این مس##ئله از ش##عب نف##اق اس##ت ل##ذا چ##نین

سخنانی را نسبت به شیعه مطرح می کند. بعد از وی نیز دیگ##رانی این مس##یر را

پیموده اند؛ درحالی که تمام مذاهب اسالمی بر اساس ادله موجود )ادله خاص##ه و

عامه( مشروعیت چنین تقیه ای را پذیرفته اند. در این نوشتار با بررسی دو عنوان

تقیه و نفاق، به بیان مرز دقیق میان این دو اصطالح پرداخته شده و ب##ا بررس##ی

ادله، ثابت شده، تقیه مسلمان در برابر مسلمان جایز است. در پایان ن##یز منش##أ

تحقق چنین تقیه ای در روابط مسلمانان و راه کارهای کم کردن این قسم از تقیه

بیان شده است.

تقیه، تقیه مسلمان از مسلمان، ادله مشروعیت تقیهکلیدواژگان:

ج?ل?و?ه? ه?ا?ی?ی? ا?ز? م?ه?ر?ب?ا?ن?ی?،? ع?ط?و?ف?ت? و? آ?ش?ت?ی? خ?و?ا?ه?ی?

ر?س?و?ل? ا?ل?ل?ه?)?ص?ل?ی? ا?ل?ل?ه? ع?ل?ی?ه? و?آ?ل?ه? و?س?ل?م?(?،? ع?ل?ی? ب?ن?

د?ر? م?ت?و?ن? ت?ا?ر?ی?خ?)?ع?ل?ی?ه?م?ا? ا?ل?س?ال?م?(? و? س?ب?ط?ی?ن?)?ع?ل?ی?ه? ا?ل?س?ال?م?(? ا?ب?ی?ط?ا?ل?ب?

ا?س?ال?م?

چکیده:می شود کوشش نوشتار این رفتار در و مهرورزی عطوفت، از نمونه هایی

آشتی جویانهشیعیان اول امام علی، امیرالمؤمنین ، الله رسول رفیع خلیفه مقام و #

# سنت اهل چهارم . از داده ها تحلیل پایه بر و بوده اسنادی تحقیق روش گردد بیان سبطین و

پژوهش این هدف گردیده استفاده سنت اهل منابع به ویژه کهن منابعتقریب ارتجاع دستاورد چندمنظوره توطئه های ساختن خنثی به منظور مذاهب

. است ما منطقه در به ویژه جهانی سلطه وکلیدواژه:

اکرم، سیره سیره پیامبر علی، بن حسن سیره ابیطالب، بن علی سیرهعلی بن حسین

-های دینی از منظر سلفیها و گزارهنقش عقل در فهم و استنباط آموزه

های تکفیری

3احمد سعادت

چکیده:

ترین فرقه اسالمی که دخالت عقل در فهم دین را کنار گذاش##تهها امروزه به عنوان ناعقالنیسفلی

شوند؛ از اینرو شایسته است، مطالعه علمیورزند، شناخته میو صرفا به نصوص دینی اهتمام می

هرچند اجمالی در خصوص نقش عقل در فهم دینی از منظر سلفی ارائه گ##ردد و این جس##تار در

واقع پاسخی است به این مسأله. در پژوهش حاضر در هر موضوعی ابتدا به ص##ورت تتب##ع درون

طری#ق همش#ود، ب#دینگ#ردد و س#پس منظ#ر س#لفی تب##یین میمذهبی)اهل سنت( طرح مس#أله می

شود و هم چنین نقاط ضعف و قوت آشکاراگردد و هم مدعا روشن میجایگاه هر بحثی معلوم می

نمایاند. اساس نظام اندیشگی سلفی را اهتم##ام ج##دی ب##ه دو منب##ع مهم ش##رعی یع##نیخود را می

ده##د.»کتاب« و »سنت« و یک روش برجسته استنباطی یعنی منهج و روش »س##لف«، ش##کل می

سلفی ها در خصوص نقش عقل در فهم نصوص دی##نی دچ##ار ی##ک ن##وع تن##اقض الینح##ل در نظری##ه

ان##د. از یکس##و ب##ا توج##ه ب##ه تأکی##د و اهتم##ام آی##ات الهی و روای##ات نب##وی ب##ه تعق##ل وپردازی شده

ان##د وه##ای دی##نی اذع##ان ک##ردهبدیل عقل در استنباط گ##زارهخردورزی، برخی به اعتبار و نقش بی

وار در اغلب م##وارد و بخص##وص هنگ##اماند؛ اما از سوی دیگر تن##اقضعقل را همتای شرع پنداشته

اند و گاهی حتی ب##اهای دینی، نقش اندکی برای عقل ترسیم کردهاجرای قواعد و استنباط گزاره

اند. آنان به ص#ورت متن#اقض ب#ا آنک#ه ب#ه ص##ورتمدرکات یقینی و روشن عقلی مخالفت ورزیده

پذیرن##د؛ ام##انظری قیاس و استحسان و استصالح را به عنوان قواعد و اصول اجته##ادی ش##ان، می

ه#ایکنن#د ک#ه عمال پ#ای »عق#ل« از ورود ب#ه این روشای را ط#رح میچنان شروط مح#دود کنن#ده

گردد و این اصول به قواعد بسیار محدود فقهی در دایره متون و نصوص، تنزلاجتهادی کوتاه می

دهند.یابند و از »اصول اجتهادی کارآمد« به »قواعد زائد و غیر ضروری« تغییر شکل میمقام می

-سلفی، سلفیه، عقل، قیاس، استحسان، استصالح، استنباط گزارهواژگان کلیدی: های دینی.

- دانش پژوه دکتری فلسفه اسالمی، مدرس و معاون پژوهش جامعه المصطفی واحد گرگان.30171-4436253 محل کار: 09126526152 - تلفن همراه: as1152150@Gmail.com ایمیل:

تأملی بر مسئولیت بین المللی برای اعمال افراد و گروه های تکفیری

4بهرام مستقیمی

چکیده م.(، وزیر امور خارجه ایران اظهار داشت:2014 ژانویه 19 )1392 دی 29در

شواهد محکمی وجود دارد که خط مشی های پشتیبانان تروریسم تکفیری را در باره نقش خطرناک حامیانخاورمیانه نشان می دهد. ایران، اسناد دقیقی را در

های تکفیری ها در عراق، یمن، لبنان، سوریه و دیگر کشورها به ارکانجنایت بین المللی خواهد داد. رهبران گروه های افراطی # تکفیری با فریب عامه مردم،

موردصحنه های فجیعی از کشتار و قتل عام آفریده اند. پرسشی که می توان در های گروه های تکفیری مطرح کرد این است که آیا مسئولیت، فقط متوجهجنایت

مرتکبان، یعنی اعضا و رهبران گروه های تکفیری است یا دولت های محل ارتکاب های تکفیری ها یا دولت های حامی را نیز می توان مسئول دانست؟ همچنین آیاجنایت

مسئولیت فقط بر عهده مرتکبان و دولت های اشاره شده است یا برای جامعه بین المللی نیز می توان مسئولیت قائل شد؟ برای پاسخ به این پرسش ابتدا،

نادرست بودن اعمال گروه های تکفیری مشخص می شود و آنگاه بررسی می گردد که آیا اعمال این گروه ها، عمل رکن یا رکن واحد تابع دولت، مقام رسمی عملی،

یک از اینرکن عملی، جنبش شورشی یا شخص خصوصی است و اینکه در هر ها، مسئولیت متوجه چه شخص یا اشخاصی است. همچنین بررسی می شودحالت

ها دارند. قبال این جنایتکه دولت ها و جامعه بین المللی چه مسئولیتی در : گروه تکفیری، جنایت، مسئولیت، دولت، رکن، رکن عملی، مقامکلیدواژه ها

رسمی عملی، جنبش شورشی، شخص خصوصی، جامعه بین المللی، مسئولیتحمایت.

.؟؟؟. 4

علل شکل گیری تکفیری ها از دیدگاه جغرافیای سیاسی 5دکترغالمرضامقامی مقیم

چكيده در سال هاي اخ##ير گ##روه ه##ا وفرق##ه ه##اي تروريس##تي زي##ادي در س##رزمين ه##اي اسالمي شكل گرفته اند در خصوص عوامل م##وثر در ش##كل گ##يري آنه##ا مط##الب زيادي نوشته شده اما در اين پژوهش با نگاهي جديد علل شكل گيري اين گ##روه ها از نقطه نظر ميداني و جغرافياي سیاسی مورد بررسي قرار خواهد گرفت بر اين اس##اس ابت##دا ب##ا روش كتابخان##ه اي و بررس##ي اس##ناد ت##اريخي و جغرافي##ايي مشخص شد كه تكفيري ها محدوده اي بين هندوچين ت#ا ش#مال غ#ربي افريق#ا را تحت تاثير خود قرار داده اند به دليل تنوع مسايل جغرافيايي، حضور تكفيري ه##ا در همه كشور ها يكسان نيست در ب##رخي از آنه##ا مانن##د ع##راق، س##وريه حض##ور گسترده اي دارند دربرخي از آنها مانند اردن ، يمن حضور متوسط و درب##رخي از كشور ها مانند تركيه در حال حاضر حضور تكفيري ها چن##دان مش##هود نيس##ت از نظر جغرافياي سياسي مهمترين داليل ش##كل گ##يري و گس##ترش آنه##ا عبارتن##د از وجود منطق##ه حاص##خيز هالل خص##يب، تحمیلی ب##ودن م##رز ه##ای سیاس##ی، وج##ود قومیت های مختلف، اقلیت های دینی و م#ذهبی، رق##ابت سیاس#ی ق#درت ب##زرگ جهان، مجاورت منطقه با هارتلند زمين، وجود مناطق استراتژیکی جهان، بحران های اقتصادی و چشم انداز های طبیعی از مهم##ترين دالي##ل جغرافي##ايي م##وثر در

ب##رای مقابل##ه ب##ا اين گ##روه ه##ا م##وارد زی##ر، شكل گيري اين گ##روه ه##ا مي باشد پیشنهاد می گردد. تهیه نقشه ای جامع از محدوده جغرافیایی فعالیت آنه##ا، تالش ب##رای برق##راری وح##دت بین کش##ور ه##ای اس##المی، حم##ايت از حك##ومت ه##اي مردمي،گسترش فعالیت های دیپلماسی، هوشیاری نیروهای نظ##امی و انتظ##امی در کنترل و نابودی فعالیت این گروه در داخل و خارج از مرز ها، بستن ق##رار داد های همکاری هاي امنيتي با کشور های درگیر ب##ا این گ##روه ، گس##ترش فع##الیت های فرهنگی، استفاده از روش های نوین کن##ترل م#رز ه#ا ، تش#کیل س#ازمانهاي

و جلوگيري از پيوستگي ميداني تكف##يريدفاعی مشترك بین کشور های اسالمی ها

تكفيري ها، جغرافياي سياسي، خاورميانه، ش#مال افريق#ا، گ#روهکلیدواژگان: هاي تروريستي

استادیار دانشگاه علوم پایه دامغان - 5

بازخوانی انتقادی رهیافتهای تبیینگر تروریسم مطالعهی موردی:داعش

چکیده: ای تو در تو و پیچیده است، حجم متراكمی از خشونت مرگبار كهتروریسم پدیده

آثار ویرانگر سیاس##ی، اجتم##اعی، اقتص##ادی و امنی##تی آن بس##یاری از کش##ورها را ه##ای متن##وعیدرنوردیده است. تروریسم اف##زون ب##ر م##اهیت پیچی##ده دارای گون##ه

جمعی گرفته تا گروگانگیری،گیرد؛ ازکشتار دستهاست و هربار شکلی به خود می هواپیمارب##ایی، انفج##ار بمب و ج##زآن. اینك##ه پدی##دۀ� تروریس##م ب##ه عن##وان مح##رک

-ه##ای سیاس##ی ش##ناختهتحوالت سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و...ج##ایگزین پدی##ده انگ##یز، جنگ، کودتا و شورش و... شده اس##ت، س##خنی درن##گای مثل انقالبشده

است. در این مقاله پس از ارائه تعاریفی از ترور و تروریسم و خ#وانش انتق#ادی گر این مفهوم، به بررسی اعم##ال تروریس##تی گ##روه داعش)دولتهای تبیینرهیافت

های پژوهش حاکی از آنند که داعششود.یافتهاسالمی عراق و شام(، پرداخته می ه#ای منطق##ه وای و عقیدتی عظیمی ک#ه ب##رخی از دولتبا حرکت در شکاف فرقه

زنند با پافش##اری ب##ر مواض##ع جه##ادی- میگروهی از کشورهای اروپایی بدان دامن سلفی- تکفیری- تروریستی خ#ود در پی ب#رهم زدن مع#ادالت ق##درت در ع#راق و

های مذهبی و سیاسیرهیافتای که سوریه و احیای خالفت اسالمی است، مسئلهپژوهش حاضر، متکفل تبیین آنند.

ترور،تروریسم، رهیافت، داعشهای كلیدی: واژه

گری در مقابل نواندیشی دینیسلفی

6سید صادق حقیقت

چکیده

ها و گرایشات زیادی تقس##یم ش##ده اس##ت؛ ب##هگری در دو دهه اخیر به گروهسلفی

های سیاسی و اجتماعی را در این بین نادی##ده انگاش##ت.توان زمینهشکلی که نمی

گری و نقش آن درتواند تبار سلفیگرایی میگرایی و زمینهبدین جهت، همروی متن

گ##ری آرم##انالملل در زمان حاضر را تحلیل کن##د. در ح#الی ک#ه س##لفیسیاست بین

پروران##د، نواندیش##ی دی##نی در ص##ددبازگشت به سنت س##لف ص##الح را در س##ر می

المقدور با مقتضیات عقل بشری، تجدداست قرائتی از دین به دست دهد که حتی

گری در افس#ام مختل#ف خ#ودو حقوق بشر سازگاری بیشتری داشته باشد. سلفی

گ##یرد: م##یزان ال##تزام ب##ه مقتض##یاتاز دو جهت در مقابل نواندیشی دینی قرار می

رس##د آین##ده )دور( ب##هعقل )گرایی( و میزان برتافتن شاخصهای تجدد. به نظر می

گری رقم بخورد. نفع گفتمان نواندیشی دینی، و به ضرر سلفی

گ##راییگرایی، تجدد، همروی متنگرایی، نواندیشی دینی، عقلسلفیکلیدواژگان:

گراییو زمینه

( www.s-haghighat.ir . محقق حوزوی و دانشیار علوم سیاسی )6

ارائه مدل تحلیل جامع جریان تکفیری و راهبردهای مقابله با آن10 حمید خسروی9 سعید زمانی8 مهدی جمشیدی7علی رمضانیحسین

چکیده: های مختلف است که همه آنها دارای ی##ک وی##ژگی مش##ترکعالم انباشته از پدیده

نماین##د. بررس##ی عل##ل وهستند مبنی بر اینک##ه ی##ک س##یر وج##ود ت##ا فن##ا را طی می ها ت##ا رس##یدن ب##هعوامل به وجود آمدن، بقا، رشد و بل##وغ و گس##ترش این پدی##ده

هایمرحله فن##ا و ن##ابودی فع##الیتی اس##ت علمی، ک##ه توس##ط اندیش##مندان عرصه پذیرد. سیر منطقی تبیین و توص#یف در راس##تای رس##یدنعلوم مختلف صورت می

به ی##ک قاع#ده کلی ب##رای پیش بی##نی ی##ک فرآین##د علمی اس##ت. در عرص##ه عل##وم طبیعی و فیزیکال این امر چندان دشوار نبوده و لیکن در حوزه علوم انسانی ب##ه

نمای##د. ش##ناخت ج##امع وهای سیاسی- امنیتی این امر بسی دش##وار میویژه پدیده مند و تبدیل پیچیدگی در یک پدیده و سیستمی ک##ردن آن ب##ا س##رلوحه ق##رارنظام

دادن شعار»فهم مسأله خود نیمی از فرآین##د ح#ل مس##أله اس##ت« در این ن##وع از ها الزم و ضروری است. گذر از وانمود به نمود و از نمود ب##ه ب##ود و هس##تپدیده

که همان قاعده نهفته در روابط پدیدارهاست نیز از جمله وظایف محققین علومانسانی و اجتماعی است.

المل##ل را م##وردهای امنیتی که امروزه جهان اسالم و شاید نظام بینیکی از پدیده های انحرافی و البته اف#راطی از دین اس##الم درها و برداشتتهدید قرار داده؛ قرائت

ها است. گذر از فضای تئوری##ک و ورود ب##ه عرص#ههای نظری- عملی تکفیریجریان رحمان#ه و دور از ه#ر ن#وعها ب#ه نح#وی ک#ه منج##ر ب#ه رفتاره#ای بیاصول و ارزش##

باش##د و ش##اید ب##اگران اص#لی آن میانسانیت ویژگی برجس##ته این جری##ان و کنش## یابی آن برای علمای عرصه امنیت کمی دش##وار باش##د.وجود این پیچیدگی؛ ریشه

با این اوصاف نگارندگان این جستار با رویکردی اجتهادی سعی در ترسیم م##دلی کاربردی جهت تحلیل جامع این پدیده پرداخته و پس از شناخت طول و ع##رض و عمق آن به ارائه راهبردهایی کارآمد برای مقابله با آن با روش طوفان مغ##زی و

یا خبرگی به روش دلفی اقدام خواهند نمود. مدل، تحلیل، تحلیل جامع، تبیین، جریان تکفیری، راهبرد.کلیدواژگان:

- عضو هیات علمی دانشگاه امام حسین)ع(- معاون پژوهشی دانشکده شهید مطهری؛ نویسنده مسئول7(؛09127763826-02133610394)نمابر

Email- dostaredanesh@gmail.com - دکترای مدیریت استراتژیک و رییس دانشکده شهید مطهری.8های فرهنگی و مربی دانشکده شهید مطهری. - دانشجوی دکترای مهندسی سیتم9

- کارشناس ارشد مطالعات استراتژیک و مربی دانشکده شهید مطهری. 10

امکان سنجی تحقق همگرایی جهان اسالم در مواجهه با تهدیدجریان تکفیری

چکيده مقاله حاضرضمن ظرفیت شناسی مقوله تهدید جریان تکفیری به عنوان تهدیدی با شدت باال علیه منافع ومصالح جهان اسالم به امکان سنجی تحقق همگرایی در مواجهه با آن بر اساس نگاه سازه انگاری پرداخت و مدعی شد که می توان از منظر ایجاد یک فهم مش##ترک نس##بت به مقوله جریان تکفیری وهنجارسازی در خصوص مقابل##ه ب##ا تهدی##دات ناش##ی از آن ب##ه فک##ر همگرا شدن هر چه بیشتر جهان اسالم بر محور آموزه ه##ای ن##اب اس##الم ودری##ک کالم ش##کل گیری یک هویت مشترک درمواجهه با تکفیری ها بود و بدین ترتیب حتی تهدید جریان تکفیری را به فرصتی برای شکل دهی به یک هویت مشترک اسالمی وهمگرایی جه##ان اس##الم تب##دیل نمود. دلیل اصلی وپشتیبان این مدعا این است که جریان تکفیری ،جری##انی اس##ت ک##ه ن##ه ب##ا مبانی اعتق#ادی ش##یعه سرس##ازش دارد ون##ه مب##انی اعتق##ادی اه##ل س##نت را ب##رمی تاب##د ،ل##ذا موفقیت احتمالی در ایجاد فهمی مشترک از مقوله مقابله باجریان تکف##یری ، ب#ه دلی##ل آنک##ه مستلزم واکاوی وبازخوانی آموزه هاومبانی اعتقادی مشترک اسالم میان شیعه و اهل س##نت می باشد ،خود می تواند بستر ساز شکل گیری هویت اسالمی مشترک گردد.بدیهی است که برخالف رویکردهای خرد گرا درروابط بین الملل که اتحاد دولتها رابراساس من#افع م#ادی وی#ا واکنش به تهدید های خاص از منظر هزینه فایده می دانند به گونه ای که پس از رف##ع عام##ل تهدید یا منتفی شدن منفعت ، آن اتحاد از میان می رود ،نگاه سازه انگاری ب##ه دلی##ل آنک#ه از منظر فهم وهویت مشترک به فرایند همگ##رایی کش##ورها توج##ه دارد، رویک##ردی پای##دار وبلن##د مدت را مد نظر داشته به گون##ه ای ک##ه می ت##وان انتظ##ار داش##ت، ح##تی پس از رف##ع عوام##ل ناامنی ناشی از تهدید جریان تکفیری ، این همگرایی به سایر حوزه ه##ا تس##ری یافت##ه وت##داوم

یابد. جریان تکفیری،س??لفی گری، وه??ابیت، همگ??رایی جه??ان: کلیدواژگان

، وحدت جهان اسالم، سازه انگاری.اسالم

تحليلي بر علل پيدايش و گسترش تفكرتكفيري و راهكارهاي برون رفت از آن

محمدرضا وحيدي نژادچکیده ندارد