Zonder energieopslag geen energietransitie

Zonder Energieopslag geen

Energietransitie

Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel WKO-Manifestatie / 30 Oktober 2013

Inhoud

▪ SER Energieakkoord

▪ Visie op Energie-transitie & opslag

▪ 6 brancheorganisaties (wind, zon, bodemenergie, bio, warmtepompen, water) vertegenwoordigen: o ca. 750 bedrijven- ca. 75% van de sector o met ca. 2 mlrd aan economische toegevoegde waarde (ca.

5,5mlrd omzet) o ca. 7,500 werknemers

▪ Profiel- “groene werkgevers” ▪ Missie: kansen door energietransitie

Duurzame Energie Koepel

Visie op Energietransitie en Energieopslag

Transitie 2050

▪ Energielandschap verandert door: • Klimaatmaatregelen • Beschikbaarheid fossiele brandstoffen • Geopolitieke (in)stabiliteit • Technologische kansen

▪ Besparing- en efficiency opties worden maximaal benut vraag naar primaire energie neemt af

▪ Primaire energie wordt in 2050 merendeels opgewekt uit hernieuwbare bronnen voor:

- Gebouwen en Gebruik Energie voor: - Mobiliteit

- Industrie (proces-energie)

Hernieuwbaar Fossiel


Transitie thema (focus op geb.omg.) 2050

▪ Maximale inzet op besparing en efficiency • aandachtspunt: van techniek naar toepassing

▪ Wijziging in de energiemix • voor warmte: van gas naar elektra, directe opwekking en

gebruik vanuit opslag

▪ Matching van de vraag en het aanbod (mismatch is nu al een zorgpunt) • Slimme netten • Slimme energiesystemen, ook voor warmte en koude • Opslag van overschot vanuit hernieuwbare bronnen (en

eventueel restwarmte)


Warmte en koude voorziening in 2050 ▪ Directe duurzame opwekking en efficiënte conversie (o.a.

warmtepompen) ▪ (Groen)gas als transitiebrandstof voor restvraag o.a. via

(micro)WKK ▪ Restwarmtebenutting ▪ Vanuit (grootschalige) thermische opslagsystemen Opslag wordt hierin cruciaal vanwege: o Overbrugging van de kloof tussen vraag en aanbod o Inzet om: o Buffering restwarmtestromen o Tijdelijke (piek) overcapaciteit in duurzame opwekking op te

vangen (zowel thermisch als elektrisch)






7







De rol van energieopslag en bodemenergie in 2050 ▪ Bodemenergie en opslag kan in potentie tot 300 PJ energie

leveren voor warmte / koude (invullen vraag)….. ▪ …… biedt capaciteit voor opslag van warmte en koude door

clustering van verschillende (hernieuwbare) thermische opwekking en buffering van restwarmtestromen….

▪ ……. en dient als overflow buffer voor (piek) overcapaciteit in duurzame elektriciteitsopwekking (power-2-earth route)….

▪ ….. dit vraagt ook nieuwe visie op beheer en exploitatie……..


Voorwaarden ondergrondse energieopslag

Stelling:

Huidige aanpak via individuele WKO’s zal het benodigde en beschikbare potentieel niet kunnen ontsluiten!

3 zaken nodig:

▪ Noodzaak tot verdere technologische ontwikkeling ▪ Elimineren van “niet-financiële barrières” (aanpassing wet en regelgeving) ▪ Nieuwe beheersvormen van thermische energieopslag

SER

Energieakkoord

Topsectoren

beleid

SER Energieakkoord

▪ Proces: o > ½ jaar onderhandelen met > 40 partijen o SER heeft gefaciliteerd, partijen moeten het doen o uiteindelijk het akkoord bereikt in kleinere groep o10 pijlers onder het akkoord

▪ Borging: o Brede cie, met kleinere kerngroep + onafh.voorzitter en staf o Indien onvoldoende: aanvullend pakket van maatregelen

▪ Doelen: o Energiebesparing: 1,5% / jr – 100 PJ finaal in 2020 (is alle energie

voor 1,5 mln huishoudens)

o Hernieuwbare Energie: 14% in 2020, 16% in 2023 o Minimaal 15.000 netto banengroei komende jaren (gekoppeld aan

scholing en werk-naar-werk trajecten) oMeetmomenten in 2016 / 2018 : 1/3 & 2/3 van de doelen

SER Energieakkoord

Relevante afspraken in het Energieakkoord voor bodemenergie en opslag: ▪ Bouwregelgeving: benadering op gebiedsniveau (ook best.bw) ▪ Invoering van “Energieprestatiegaranties” ▪ Betere inzet van gebundelde aanpak voor restwarmte,

duurzame warmte/koude, bodemenergie en opslag door: – Ontwikkeling samenhangend plan van aanpak (overheid+ sector) – Aanpassingen ruimtelijk beleid (ruimtelijke W/K plannen en clusters) – Nieuwe oplossingen / experimenten voor stabiliseren vraag en aanbod o.a.

via opslag – Regionale infrastructuur projecten als PPS met meerdere warmte

leveranciers – 1 loket voor vergunningen WKO

▪ Oplossen overige “niet financiële barrières” ▪ Nieuwe beheersvormen (PPS, Coöperatieve verbanden, etc) ▪ Netaanpassingen om wisselende vraag/aanbod beter te

matchen (ook met elektriciteitsnet)

SER Energieakkoord

Inrichting Uitvoering Energieakkoord ▪ Onder de SER cie. worden verschillende werkgroepen ingericht,

waaronder relevante voor bodemenergie en opslag:

Energiebesp. GO Energieopwekking Decentraal

Commercialisatie en Innovatie

Mobiliteit & transport

Energiebesp. Ind.& Agro

Grootschalige hern. Opwekking

Financiering Netwerken / E-infra

ETS Ontwikkeling Kolencentrales en CCS

Arbeidsmarktontw. Doorrek., Comm. en rapportage

Tot Slot

Veel van de maatregelen in het SER Energieakkoord zijn gericht op het wegnemen van belemmeringen en het creëren van een stabiele investeringsomgeving. Noodzakelijk, want zonder bodemenergie- en opslag zal de energietransitie halverwege stagneren. Nu de lessen zijn geleerd biedt dit voor bodemenergie- en opslag kansen voor grote opschaling.

Real Estate

Zonder energieopslag geen energietransitie