1

Geodibertsitatea

Yellowstoneko Parke Nazionala• 1872an, munduko lehen parke naturala sortu zen Estatu Batuetan.• Parke hori babesteko arrazoietako bat hango balio geologikoak izan ziren.

2

3

Lurraren adina: 4.600 milioi urte

4

Estratotipoak, geologi-denbora

Harrietan gordeta dago:

• Lurraren historioa

• Izaki bizidunen eboluzioa

• Gertatutako ekitaldi klimatikoak

• Gizakiarentzat errekurtsoak.

Iragana, oraina eta etorkizuna

5

• Lurra eratzen dituzten materialak, material horien gainean eragiten duten prozesuak, eratzen diren produktuak eta planetaren bilakaera eta bertan bizi izandakoen historia ikertzen dituen zientzia.

• Natura-ondarea: –zientzia, estetika edo kontserbazioaren ikuspegitik balio unibertsal apartekotzat jotzen diren formazio geologiko edo biologikoak, habitatak eta naturaguneak.

Zer da geologia?

6

Zer da geodibertsitatea?Elementu geologikoen aniztasuna da

eta definizio horren barruan:– harriak, – mineralak, – fosilak,

– lurzoruak, – erliebearen formak, – formazio eta unitate geologikoak, – paisaiak

Biodibertsitateari eta Ondare Naturalari buruzko 42/2007 Legeak lehen aldiz zehaztu zuen Estatuan geodibertsitatea edo aniztasun geologikoa zer den.

Lurralde bateko geodibertsitatea Lurraren bilakaeraren ondorio eta erregistroa da.

Aberastasun biologikoa eta geologikoa batera doaz hainbat naturgunetan, hori da natura-ondarea.

7

Geodibertsitatearen garrantzia

• Geodibertsitateak landareek, animaliek eta gizakiek bizitzeko behar dugun oinarria eskaintzen du.

• Paisaiaren oinarri fisikoa ere bada.

8

Geodibertsitatearen garrantzia • Lehengaien iturria da, esaterako,

iraganean EAEko garapen ekonomikoan lagundu zuten burdina eta beste baliabide mineral batzuk, eta energia iturria da (gasa, petrolioa, geotermia).

• Biltegiak

– Ur gezako biltegiak eskaintzen ditu, lurrazalekoak zein lurrazpikoak

– Hondakinen kudeaketarako lekuak , hondakin erradiaktiboak…

– Gasa, CO2… gordetzeko (La Gaviota, Bermeo)

9

Geodibertsitatearen garrantzia • Klima aldaketa eta itsas mailaren igoeraren aurka

babesteko.

10

Geodibertsitatearen garrantzia • Kirol- eta aisia-jarduerak

gertatzen direneko ingurunea da, esaterako eskalada edo espeleologia –EAEn oso praktikatuak– edo geoturismoa.

• Euskal herritarren kultura-identitatearen azpian datza mitologiaren, herri-arkitekturaren, herri-kirolen, hainbat euskal abizenen jatorriaren edo artearen bitartez, besteak beste.

11

Geologia ondarea• Lurralde bateko balio handien duten elementu

geologikoak.

• Geologia balio handia duten lekuak identifikatu, balioetsi, kontserbatu eta dibulgatu behar dira: – geologia interesdun lekuak (GIL).

12

Geokontserbazioa• Geodibertsitatea natura ondarearen elementu garrantzitsua da eta

modu eraginkorrean kudeatu behar da.

• Horren ondorioz, geologia ondarearen elementuak identifikatzeko eta babesteko nazioarteko programa batzuk garatu dira, hala nola:

– Natura Ondarearen Ituna,

– GeoSites Proiektua edo Munduko Geoparkeen Sarea.

13

Geodibertsitatearen interpretazioa

• EAEn hainbat zentro saiatzen dira natura ondarearen eta, zehatzago, geologia ondarearen esanahia ulertarazten populazioari.

• Zentro hauetako batzuk ondoren agertzen dira zerrendatuta:• http://www.ingurumena.ejgv.euskadi.net/informazioa/geodibertsitatearen-interpretazioa/r49-u95/eu/

14

Euskadiko geologia

• EAEn dauden harrietan inguru honetako geologia eboluzioaren erregistroa gorde da duela 360 milioi urtetik, hau da, Paleozoikoaren amaieratik gaur arte.

15

• Denbora tarte honetan orogenia-, bulkanismo-, erosio- eta sedimentazio-prozesuak gertatu dira: – geologia dibertsitatea sortaraziz– paisaia sortuz:

• mendiek eta haranek, itsaslabarrek eta hondartzek, lur azpian dauden arroken ezaugarriak islatzen dituzte.

• Halaber, arroka horiek ikertuta jakin ahal dugu nolakoak izan ziren antzina klima, biologia dibertsitatea edo natura-hondamendiak.

16

Euskadiko geologia

Paisaia sortuz: mendiek eta haranek, itsaslabarrek eta hondartzek lur azpian dauden arroken ezaugarriak islatzen dituzte.

17

Kareharrizko lurzoruetan, artadiak

Buztin-lurzoruetan,hariztiak

18

… arroka horiek ikertuta jakin ahal dugu nolakoak izan ziren antzina klima, biologia dibertsitatea edo natura-hondamendiak.

19

Zk. IzenaTestuinguru geologikoa

(Framework)Interes nagusia

Unitate geologikoa Adina Udalerria Probintzia

88 Gallartako burdina-mineralizazioak

Arro Eusko-Kantauriarreko Urgondarreko Zn-Pb eta Fe mineralizazioak

MetalogenetikoaArro Eusko-Kantauriarra Goi Aptiarra Abanto Zierbena, Urtuella

Bizkaia

89 Siete Puertas Zn-Pb meatzea

Arro Eusko-Kantauriarreko Urgondarreko Zn-Pb eta Fe mineralizazioak

MetalogenetikoaArro Eusko-Kantauriarra Aptiarra Turtzioz, Artzentales Bizkaia

90 La Troya Zn-Pb meatzea Arro Eusko-Kantauriarreko Urgondarreko Zn-Pb eta Fe mineralizazioak

MetalogenetikoaArro Eusko-Kantauriarra Aptiarra Mutiloa Bizkaia

113 Peñacerrada II-ko anbarra Iberiar Penintsulako Goi Kretazeoko fosilak eta iknofosilak

Paleontologikoa Miranda-Treviño-ko Arroa Goi Aptiarra-Erdiko Albiarra Urizaharra Araba

117 Zumaiako Kretazeoa/Tertziarioa muga

Kretazeoa/Tertziarioa mugako ebaketa estratigrafikoak

Estratigrafikoa Arro Eusko-Kantauriarreko sakonera handiko sedimentazioa

Kretazeoa/Tertziarioa muga, 65 M.u.

Zumaia Gipuzkoa

• Euskadik geologia ondare garrantzitsua du eta horren froga dira gure lurraldean identifikatu diren nazioarte mailako garrantzia duten geologia interesdun guneak.

• Nazioarteko Geosites proiektuak:– 3 Testuinguru geologiko eta – nazioarte mailako garrantzia duten 5 geologia interesdun gune.

Euskal Autonomia Erkidegoko geodibertsitatea

Muga-estratotipoa• (GSSP, Global Boundary Stratotype Section and Point),

azaleramendu baldintza onak izanda, nazioarteko eskala estratigrafikoko muga zehatz baten erreferentzia modura balio duen sekzio estratigrafikoa da eta nazioarte mailan adosten da.

• Munduan gaur arte zehaztu diren 64 estratotipoetatik

3 gure kostaldean daude:

–Daniar/Sjaellandarra, Zumaian–Sjaellandar/Thanetarra, Zumaian

–Ypresiar/Lutetiarra, Getxon

20

21

Zumaian, 2 Golden Spike (2010)

• Golden Spike• http://youtu.be/JefMhPVKOKg

• Flysch, Haitzen Hitza:http://www.flyschzumaia.com/www/eusk/teaser

22

Golden Spike, Getxon (2012)

• GORRONDATXE hondartza• http://youtu.be/OsRMnTza-3o

Mar Cantábrico

Urdaibaiko Biosfera Erreseba. UNESCO

2004.- VI Congreso Geólógico (SGE), Zaragoza, 12-15 julio.

2005.- Primer Inventario de Lugares de Interés Geológico Urdaibai.

2007.- Aprobación de la Ley 42/2007 de Patrimonio natural y Biodiversidad.

2010.- Revisión del Inventario de Lugares de Interés Geológico Urdaibai.

2010.- I Jornadas sobre Geodiversidad del País Vasco. 12-13 Mayo. Bases para la Estrategia de Geodiversidad de Urdaibai.Experiencia piloto para la CAPV.

2011.- Estrategia de Gestión de la Geodiversidad para la Reserva de la Biosfera de Urdaibai 2011- 2018. www.euskadi.net/geodibertsitatea

2014. Revisión, diagnóstico y medidas de gestión del inventario de LIGs.

2015. Estudio acerca de las relaciones entre los habitats, las especies y la geodiversidad.

2012-2018.- Implementación de la Estrategia de Gestión.

La Reserva de la Biosfera de Urdaibai . Hitos principales .

Objetivo 1: Realizar un inventario de los Lugares de Interés Geológico.

Objetivo 2: Planificar e implementar una política institucional y un modelo de gestión integral de la Geodiversidad.

Objetivo 3: Garantizar la conservación y la protección de la Geodiversidad.

Objetivo 4: Fomentar la educación y la formación para la conservación y el uso sostenible de la Geodiversidad.

Objetivo 5: Promocionar la utilización sostenible de la Geodiversidad y el fomento del geoturismo.

Objetivo 6: Evaluación y seguimiento del programa de actuaciones.

La Reserva de la Biosfera de Urdaibai . Hitos principales .

La Reserva de la Biosfera de Urdaibai . Inventario LIGs.

Mendia et al., 2010.

La Reserva de la Biosfera de Urdaibai . Geozonas.

Mendia et al., 2010.

La Reserva de la Biosfera de Urdaibai . La Guía 2012 .

La Reserva de la Biosfera de Urdaibai . Los paneles 2011 .

Itinerarios

La Reserva de la Biosfera de Urdaibai . Los itinerarios 2011 .

31

Geoparkeen Europako eta Munduko sareaHelburua:

• ondare eta inguruko balioak babestu eta sustatzea da; ondare geologikoa, batez ere.

Geoparkeek laugarren dimentsioa ematen diote espazio fisiko, natural eta kulturalari: denbora geologikoaren eta Lurraren historiaren dimentsioa.

Beraz, ekimen berritzailea osatzen dute lurralde antolaketarako eredu bezala, eta baliabide berri bati balioa emateko prozesuarekin lotutako guztiari dagokionez.

Euskal Kostaldeko Geoparkea

33

Euskal Kostaldeko Geoparkea

•Zer da geoparkea:

ondare geologiko, paisajistiko eta kultural aberatsa du eta benetako aurkikuntza bidaia eskaintzen digu, denbora geologikoan eta gure historian barrena ibilaldi erakargarria eginez.

•http://www.geoparkea.com/

•Mutriku, Deba eta Zumaiak osatzen duten Euskal Kostaldeko Geoparkea Europako Geoparkeen Sareko kide da.

•Bideoa: http://youtu.be/f-1eOHGonwM

Euskal Autonomia Erkidegoko Geodibertsitatearen Estrategia 2020

• Bi helburu nagusi:– Euskal Herriko geodibertsitatea eta “EAEko Geologia Interesdun

Lekuen Inbentarioa”n identifikaturiko geologia ondarea analizatzea eta baloratzea.

– Kudeaketarako irizpideak eta ekintzen proposamenak egitea.

• EAEko Geodibertsitatearen Estrategia 2020 (PDF, 958 KB)

34

35

Euskadiko Geodibertsitateari buruzko II Jardunaldietako materialaBideoak eta egindako aurkezpenen pdf-ak eskuragarri daude ondoko web

gunean: • http://www.contenidos.servicios.jakinaplus.ejgvdns/iw-

mount/euskadi/main/medio_ambiente/WORKAREA/wmeamg3/evento/2_jornadas_geodiversidad/eu_geo/hasiera.html