ZBATIMET E VALËVE NË TEKNIKË DHE NË JETËN

E PËRDITSHME

C’ËSHTË VALA??? Valë quhet: dukuria e

përhapjes së një ngacmimi fizik nga një pikë e hapësirës në pika të tjera të saj. Vala transporton energji dhe impuls , por nuk transporton lëndë. Bota është plot me lloje të ndryshme valësh : valët në korda , valët zanore , valët sizmike ,valët e radios , rrezet X .

KU I GJEJMË VALËT???? Valët janë kudo. Shumica e informacionit që kemi marrë na vjen

në formën e valëve. Mbështetemi te valët për të dëgjuar muzikë, të shohim TV, mund të gatuajmë me valë, mund të bisedojmë me të tjerët etj. Valët transferojnë energjinë në forma të ndryshme, disa janë shumë të dobishme, ndërsa të tjerët mund të jetë vdekjeprurës. Një tsunami ose valë jonormale është një valë shumë ë madheuji që ka mund të prodhohet nga një fenomne sizmik. Këto valë mund të lëvizin me shpejtësi 500 km / h dhe kanë një kohëzgjatje prej 60 minutash. Ata mund të lëvizin nëpër oqean shumë shpejt dhe do të shkaktojë dëme të pallogaritshme në rajonet bregdetare. Kafshët përdorin mocionin valë lëvizuar në hapësira të ndryshme. . Ngjalat dhe gjarpërinjtë përdorin valët e tërthorta e trupit për nxitje kundër ujit ose terrenit duke i ndihmuar ata të lëvizin. Valët shokukrijuar nga një ndriçim mund të shkaktojnë një bum të zërit. Shoket zanorë mund të prodhohen nga avioni që fluturon me shpejtësi të madhe se shpejtësia e zërit në ajër. Për shkak të kësaj avionët Concord janë ndaluar nga fluturimi mbi pjesë të brendshme të Shteteve të Bashkuara.

LLOJET E VALËVE Valët i kemi të disa llojeve, por

ama dy janë tipet kryesore të valëve: ato mekanike dhe ato elektromagnetike. Këto dy tipe valësh përbëjnë gjithë spektrin e valëve që njihen e gjejnë përdorim në fusha të ndryshme të jetës. Te valët elektromagnetike mund të përfshijmë: valët radio, mikrovalët, infra të kuqe, dritën e dukshme, valët ultravjollcë, rrezet x e rrezet gama. Te valët mekanike mund të përfshijmë: valët akustike, valët ujore, valët sizmike etj.

MIKROVALËT Mikrovalë janë në vetvete

valë elektromagnetike të cilat i përgjigjen një brezi frekuence prej 300 MHz deri në 300 GHz. Ato gjejnë zbatim të gjerë në aparate, instrumente të ndryshme elektroteknike si që është p.sh: Radari, Furra me mikrovalë, në tekniken Plasma (TV, PC etj.), sistemet e komunikimit ajrorë (Celulari, Bluetooth, Televizioni satelitor, ëLAN) si dhe tek sensorë e ndryshëm. Po ashtu në qarqet ushtarake flitet për një armë me mikrovalë si armë rrezatuese p.sh. ADS.

PËRDORIMI I VALËVE ZANORE

Valët tejzanore ose valët me frekuencë të lartë zanore janë përdorur për të pastruar dhëmbët dhe bizhuteri, për të ndihmuar kafshët të komunikojnë dhe kanë ndihmuar mjekët në vëzhgimin e organeve të brendshme. Ato gjithashtu përdorur për të kuruar veshkën dhe gurëve të tëmthit duke thyer gurë. Alarmet për vjedhje përdorin efektin Doppler për të monitoruar lëvizjet në dhomë. Cilësia e zërit që vjen nga një instrument muzikor varet nga numri i frekuencave harmonik të prodhuara dhe intensitetin e tyre të afërm. Instrumentet frymorë mbështeten në rezonancë ndërsa instrumentet me tela përdorin ligjin e instrumenteve me tela

ULTRATINGUJT Ultratingulli është një teknologji e avancuar

në të cilin në një frekuencë shumë të lartë valët zanore janë përdorur kryesisht për qëllime diagnostifikimi në mjekësi. Ultratingujt janë përdorur për të marrë pamjet e qarta të "vështira për t’u arritur", pjesët e trupit. Valët janë aq të hollë se ata janë në gjendje të depërtojnë në për një masë të madhe. Në fushën mjekësore, ultratingujt janë përdorur për të hetuar organet e brendshme të trupit të njeriut të tilla si mëlçisë, fshikëz e tëmthit, të pankreasit, veshkat, mitrës, zemër etj Ato përdoren gjithashtu për të thyer gurët në veshka në kokrra të vogla. Më së shpeshti kjo është duke u përdorur për të monitoruar rritjen e fetusit në mitrën e nënës dhe për të zbuluar defektet e lindjes në fetus.

RREZET X Rrezet X gjithashtu të

ndihmojnë në trajtimin e pacientëve mjekësore që kanë kancer. Ata mund të vrasin qelizat e keqe në mënyrë që ata nuk mund të vazhdojnë ndarjen e tyre.. X-rrezet mund të përdoren gjithashtu për të vrarë bakteret që shkaktojnë prishje të ushqimit. Kjo është ajo që është përdorur për të ruajtur ushqimin që astronautët konsumojnë , ndërsa gjenden në hënë dhe në hapësirë.

RREZET INFRA TË KUQE

Nxehtësia Ushqime Industrisë

Telekomandat Perdorimi hapësiror Moti /Retë Mjekësi Shkencë Mallrat e konsumit

Përdorimi